ابىلاي (اراسانباي ەستەنوۆ)، قابانباي (قابدەش ءجۇمادىلوۆ)
ءمۇعالىمى: سەيديكەريموۆا ا. ق.
ادەبيەتتىك وقۋ 4 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ابىلاي (اراسانباي ەستەنوۆ)، قابانباي (قابدەش ءجۇمادىلوۆ)
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. قازاق حاندارى مەن باتىرلارى تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ.
2. ابىلايحان مەن قابانباي باتىر تۋرالى ءتۇسىندىرۋ.
3. ولەڭدەگى، ماتىندەگى نەگىزگى ويدى انىقتاي بىلۋگە، ويىن جۇيەلى تۇردە بايانداي بىلەۋگە ۇيرەتۋ.
بىلىمدىلىك: وقۋشىنىڭ جوڭعار شاپقىنشىلىعىندا ەرلىگىمەن كوزگە تۇسكەن قازاق حانى ابىلاي مەن باتىر قابانبايمەن تانىستىرۋ، ەرلىكتەرىن ناسيحاتتاۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىنىڭ ءوز ەلىنە، تۋعان جەرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك سەزىمدەرىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىنى وتانسۇيگىشتىككە، پاتريوتتىق سەزىمگە باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: اڭگىمەلەۋ، بايانداۋ، سۇراق – جاۋاپ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ابىلاي حاننىڭ، قابانباي باتىردىڭ، قارۋ - جاراق سۋرەتتەرى، ينتەربەلسەندى تاقتا.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. پسيحولوگيالىق كوڭىل - كۇي،
اق پەيىلدى جۇرەكپەن،
تازا ادال نيەتپەن.
امانداسىپ الايىق،
ەڭبەك ەتىپ ەرىنبەي
جاقسى باعا الايىق.
وقۋشىنىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ. ساباققا قاتىستى قۇرال – جابدىقتارىن دايارلاۋ. شاتتىق شەڭبەرىندە ءبىر - بىرىنە تىلەك ايتادى.
2. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ. جۇمباق ايتىستى مۇعالىممەن ءوربىتۋ.
سۇراق – جاۋاپ ارقىلى ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ.
1. جۇمباق ايتىس دەگەنىمىز نە؟
2. ايتىسقا تۇسەتىن اقىن قانداي بولۋى كەرەك؟
3. ايتىس نەشە ادامنىڭ قاتىسۋىمەن بولادى؟
3. سەرگىتۋ ءساتى. « مەن قازاقپىن» اۋەنىنە بي قيمىلىن جاساتۋ.
4. جاڭا ساباق.
وي شاقىرۋ: 1. ءۇش ءبيدىڭ باسىن بىرىكتىرگەن كىم؟
- ابىلايحان. ابىلايدىڭ شىن اتى - ءابىلمانسۇر (1711 - 1781). جوڭعارلار تۇركىستان قالاسىن باسىپ العاندا، ول وراز اتتى قۇلىمەن قاشىپ بارىپ، تولە ءبيدىڭ تۇيەسىن، جىلقىسىن باققان. “ سابالاق ”اتانىپ جۇرگەن، 15 - جاسىنان جوڭعارلارعا قارسى سوعىسىپ، ولاردىڭ شارىش دەگەن باتىرىن جەڭگەن. 1771جىلى ءۇش ءجۇزدىڭ حانى سايلاندى. قىرعىزدار قازاقتاردى شاۋىپ، تىنىشتىق بەرمەگەندە، باي ماناپتاردىڭ بالالارىن الىپ، كوكشەتاۋعا قونىستاندىردى. سودان كەيىن قىرعىز – قازاقتاردىڭ اراسىندا بەيبىتشىلىك ورنادى. ابىلايدىڭ 30 ۇلى، 40 قىزى بولعان. ورىس كازاكتارى دا “ ابىلايلاپ ” ۇرانداعانىن ا. بوكەيحانوۆ ءوزىنىڭ “ قىرعىزدار ” اتتى كىتابىنا جازعان. ءسىبىر كازاك – ورىستارى دا بالالارىن ورىس - جاپون ( 1904 - 1905) سوعىسىنا شىعارىپ سالعاندا “ ابىلاي! ابىلاي! ’’ دەپ ۇرانداعان. ارعى اتاسى شىڭعىس حاننان تاراعان. ءۇش ءجۇزدىڭ باسىن قوسقان ابىلاي حان - قابانباي، بوگەنباي، ناۋرىزباي باتىرلاردىڭ ەرلىگىنە سۇيەنگەن.
2. بيىل ءبىز قازاق حانداعىنىڭ نەشە جىلدىعىن تويلاپ جاتىرمىز؟
- قازاق حاندىعىنا 550 جىلدىق تويىن تويلاۋدامىز.
ابىلاي (اراسانباي ەستەنوۆ)، قابانباي (قابدەش ءجۇمادىلوۆ). جۇكتەۋ
ادەبيەتتىك وقۋ 4 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ابىلاي (اراسانباي ەستەنوۆ)، قابانباي (قابدەش ءجۇمادىلوۆ)
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. قازاق حاندارى مەن باتىرلارى تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ.
2. ابىلايحان مەن قابانباي باتىر تۋرالى ءتۇسىندىرۋ.
3. ولەڭدەگى، ماتىندەگى نەگىزگى ويدى انىقتاي بىلۋگە، ويىن جۇيەلى تۇردە بايانداي بىلەۋگە ۇيرەتۋ.
بىلىمدىلىك: وقۋشىنىڭ جوڭعار شاپقىنشىلىعىندا ەرلىگىمەن كوزگە تۇسكەن قازاق حانى ابىلاي مەن باتىر قابانبايمەن تانىستىرۋ، ەرلىكتەرىن ناسيحاتتاۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىنىڭ ءوز ەلىنە، تۋعان جەرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك سەزىمدەرىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىنى وتانسۇيگىشتىككە، پاتريوتتىق سەزىمگە باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: اڭگىمەلەۋ، بايانداۋ، سۇراق – جاۋاپ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ابىلاي حاننىڭ، قابانباي باتىردىڭ، قارۋ - جاراق سۋرەتتەرى، ينتەربەلسەندى تاقتا.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. پسيحولوگيالىق كوڭىل - كۇي،
اق پەيىلدى جۇرەكپەن،
تازا ادال نيەتپەن.
امانداسىپ الايىق،
ەڭبەك ەتىپ ەرىنبەي
جاقسى باعا الايىق.
وقۋشىنىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ. ساباققا قاتىستى قۇرال – جابدىقتارىن دايارلاۋ. شاتتىق شەڭبەرىندە ءبىر - بىرىنە تىلەك ايتادى.
2. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ. جۇمباق ايتىستى مۇعالىممەن ءوربىتۋ.
سۇراق – جاۋاپ ارقىلى ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ.
1. جۇمباق ايتىس دەگەنىمىز نە؟
2. ايتىسقا تۇسەتىن اقىن قانداي بولۋى كەرەك؟
3. ايتىس نەشە ادامنىڭ قاتىسۋىمەن بولادى؟
3. سەرگىتۋ ءساتى. « مەن قازاقپىن» اۋەنىنە بي قيمىلىن جاساتۋ.
4. جاڭا ساباق.
وي شاقىرۋ: 1. ءۇش ءبيدىڭ باسىن بىرىكتىرگەن كىم؟
- ابىلايحان. ابىلايدىڭ شىن اتى - ءابىلمانسۇر (1711 - 1781). جوڭعارلار تۇركىستان قالاسىن باسىپ العاندا، ول وراز اتتى قۇلىمەن قاشىپ بارىپ، تولە ءبيدىڭ تۇيەسىن، جىلقىسىن باققان. “ سابالاق ”اتانىپ جۇرگەن، 15 - جاسىنان جوڭعارلارعا قارسى سوعىسىپ، ولاردىڭ شارىش دەگەن باتىرىن جەڭگەن. 1771جىلى ءۇش ءجۇزدىڭ حانى سايلاندى. قىرعىزدار قازاقتاردى شاۋىپ، تىنىشتىق بەرمەگەندە، باي ماناپتاردىڭ بالالارىن الىپ، كوكشەتاۋعا قونىستاندىردى. سودان كەيىن قىرعىز – قازاقتاردىڭ اراسىندا بەيبىتشىلىك ورنادى. ابىلايدىڭ 30 ۇلى، 40 قىزى بولعان. ورىس كازاكتارى دا “ ابىلايلاپ ” ۇرانداعانىن ا. بوكەيحانوۆ ءوزىنىڭ “ قىرعىزدار ” اتتى كىتابىنا جازعان. ءسىبىر كازاك – ورىستارى دا بالالارىن ورىس - جاپون ( 1904 - 1905) سوعىسىنا شىعارىپ سالعاندا “ ابىلاي! ابىلاي! ’’ دەپ ۇرانداعان. ارعى اتاسى شىڭعىس حاننان تاراعان. ءۇش ءجۇزدىڭ باسىن قوسقان ابىلاي حان - قابانباي، بوگەنباي، ناۋرىزباي باتىرلاردىڭ ەرلىگىنە سۇيەنگەن.
2. بيىل ءبىز قازاق حانداعىنىڭ نەشە جىلدىعىن تويلاپ جاتىرمىز؟
- قازاق حاندىعىنا 550 جىلدىق تويىن تويلاۋدامىز.
ابىلاي (اراسانباي ەستەنوۆ)، قابانباي (قابدەش ءجۇمادىلوۆ). جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
1 «ءا» سىنىبىندا وتكەن «اكە كورگەن وق جونار» اتتى تاربيە ساعاتى
