ادالدىق پەن ادامدىق
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ادالدىق پەن ادامدىق.
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا ادام بويىنداعى ادالدىق، ادالدىق سەزىمدەرىن ۇعىندىرۋ.
1. بىلىمدىلىك: ادامگەرشىلىكتىڭ جوعارى ەتيكالىق نورمالارى ەكەندىگىنە كوز جەتكىزۋ؛ تاتۋلىق، دوستىق ادامي قاسيەتتەردىڭ ومىردەگى ماڭىزدىلىعىن ءتۇسىندىرۋ؛
2. دامىتۋشىلىق: سەزىم شىنايىلىعىمەن ار - نامىس تازالىعى تۋرالى ماقال - ماتەلدەر، وزىندىك وي - پىكىرلەرىمەن ءبولىسۋ ارقىلى وقۋشىلاردى شىعارماشىلىققا باۋلۋ. ءوزارا ادال قارىم - قاتىناس جاساۋ ىسكەرلىكتەرىن دامىتۋ؛
3. تاربيەلىك: ادامداردىڭ ومىرىندە ادىلدىك پەن ادالدىقتىڭ الاتىن ورنى ەرەكشە ەكەنى تۋرالى وي - پىكىرلەرىن كەڭەيتۋ؛ كوركەم شىعارماداعى جانە قورشاعان ورتاداعى دوستىق قارىم – قاتىناستىڭ كورىنىستەرىن باعالاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
قولدانىلاتىن ءادىس - تاسىلدەر: تۇسىندىرمەلى – ءيلليۋستراتيۆتى، پراكتيكالىق.
ساباقتىڭ جابدىعى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، وقۋلىقتار.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، ينفورماتيكا
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى ( 2 مين)
وقۋشىلاردىڭ كوڭىل - كۇيلەرىنە نازار اۋدارۋ.
- سالەمەتسىزدەر مە بالالار.
وقۋشىلاردى شاتتىق شەڭبەرىنە شاقىرادى. ساباقتىڭ ماقساتى مەن مىندەتتەرىن حابارلايدى
1 سلايد
«شاتتىق شەڭبەرى»
«ادالدىق»
د. ءالىمجانوۆ
ادالدىق ومىرىڭە كەرەك نارسە،
ول دا گۇلدەپ نۇرلانار كوڭىل بولسە.
حالىققا ءوز پايداسىن تيگىزە الماي،
ادام بوپ، ءوزىن – ءوزى مەڭگەرمەسە.
ءىى. جاڭا ءبىلىم بەرۋ كەزەڭى (10 مين)
2 سلايد اڭگىمەلەسۋدى ءمۇعالىم تاقتاعا «ادالدىق، ادىلدىك» سوزدەرىن ءىلىپ، ولاردىڭ ءوز تۇجىرىمدارىن ايتىپ، قۇندىلىق ءمانىن اشا تۇسۋدەن باستايدى. وقۋشىلار ادىلدىك بويىنشا ءار وقۋشى ءوزى جازىپ شىعادى. بەرىلگەن ساۋالدارعا وقۋشىلار ءوز پىكىرلەرىن جەتكىزەدى.
- وقۋشىلار سونىمەن بىزدەر ادام بويىنداعى ادالدىق قاسيەتتەرگە توقتالدىق. ەندى كەلەسى تاپسىرماعا نازار اۋدارايىق.
اڭگىمەلەسۋ.
• ادال دوس دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
• ءادىل بولۋعا ۇمتىلۋ ادامعا نە ءۇشىن قاجەت؟
• ادال بولۋ كەز كەلگەن ادامنىڭ قولىنان كەلە مە؟
• نەلىكتەن؟
3 cلايد (3 مين)
ۆيدەوروليك كورسەتىلەدى
ءىىى. وقۋلىقپەن جۇمىس (7 مين).
4 سلايد «ادال بالا” كورەي ەرتەگىسى
ءماتىندى تالداۋ
وي بولىسەيىك:
• بالا نەلىكتەن التىن، كۇمىس بالتالاردان باس تارتتى؟
• ولاردى بىردەن السا، نە بولار ەدى؟
• بالانىڭ ءىسىن ادال دەپ ايتۋعا بولا ما؟ نەلىكتەن؟
5 سلايد (3 مين)
ترەنينگ
(وقۋشىلار شەڭبەرگە تۇرادى، ءمۇعالىم بولاتىن نارسەلەردى ايتقاندا وقۋشىلار قولدارىن ءۇش رەت
شاپالاقتايدى، ال بولمايتىن نارسەلەردى ايتقاندا قولدارىن ءبىر رەت شاپالاقتايدى. )
ءىV. دايەكسوزبەن جۇمىس (4 مين 6 سلايد)
«ادالدىق جۇرگەن جەردە، ادامدىق جۇرەدى»
«الداۋ – زۇلىمدىق، الدانۋ - اقىماقتىق»
«ءادىل سويلەپ، ادال ءجۇر».
V. جاعداياتتاردى تالداۋ (5 مين 7 سلايد)
1 – جاعدايات
اجار مەن الماگۇل ساباقتان كەلە جاتىر ەدى. اجار جارنامادان جاڭا ءفيلمنىڭ باستالعانىن كورىپ: - مەنىڭ قالتامدا اپام “سامسا الىپ جەرسىڭ” دەپ بەرگەن اقشا بار. كەتتىك، كينو كورەيىك، - دەدى.
الماگۇل:
- ۇيدەن سۇرانىپ شىققان جوقپىز، ىزدەپ قالادى عوي - دەپ، ىركىلىپ قالدى.
- ەشتەڭە ەتپەس، “مەكتەپتە بولدىق”دەپ ايتا سالامىز.
* اجاردىڭ ۇسىنىسىنا سەن قالاي جاۋاپ بەرەر ەدىڭ؟
2 - جاعدايات
مەنىڭ ەڭ جاقىن دوسىم مەكتەپتە ءبىر بالامەن دوستاسقان، ول كۇندەلىكتى كەشكە قاراي مەنى وزىمەن بىرگە سەرۋەندەپ جۇرۋگە شاقىرادى. ول: “مەنىڭ انام سەنىمەن بىرگە جۇرگەنىمدى بىلسە قارسى بولمايدى”، - دەيدى. دوسىما ۇيىندە اتا - اناسى ۇرىسپاۋى ءۇشىن مەن بىرنەشە رەت تەلەفون ارقىلى ولارعا وتىرىك ايتتىم. باسىندا مەن قينالماستان ولاردى جاسىرىپ ءجۇردىم، ال ءقازىر ولار مەنى پايدالانىپ ءجۇر، ال مەن كۇندە وتىرىك ايتۋدى ۇناتپايتىن بولدىم. مەن دوسىمنان اجىراعىم كەلمەيدى. سوندا مەنىڭ نە ىستەۋىم كەرەك.
* سەندەر بالانىڭ سۇراعىنا قالاي جاۋاپ بەرەر ەدىڭدەر؟
رەفلەكسيا (2 مين)
ساباقتان نە تۇسىندىك؟
نە ۇنادى؟
ساباقتان قانداي اسەر الدىڭدار؟
7 سلايد
جۇرەكتەن جۇرەككە (2 مين)
ادالدىق — ادام مىنەزىندەگى باعالى قاسيەت؛ ادالدىق - ادام بويىنداعى تازا نيەت، باعالى قاسيەت، ادامنىڭ سانا - سەزىمى مەن ار - ۇجدانىنا قايشى كەلمەيتىن ارەكەتتەردىڭ مورالدىق - ەتيكالىق جيىنتىعى.
قازاقتىڭ ادالدىق جايىندا وزىندىك پايىم - تۇسىنىگى تۋرالى ۇلى اباي: «الداۋ قوسپاي، ادال ەڭبەگىن ساتقان، قولى ونەرلى قازاقتىڭ اۋليەسى سول»، - دەيدى. ادامگەرشىلىك ۇجىمدىق ورتادا بويىنا سىڭىرگەن تاربيەسىنە، بىلىمىنە، ادال ەڭبەكتەنۋگە بايلانىستى قالىپتاسىپ، ادامنىڭ جەكە باسى مەن مورالدىق تۇلعاسىن سيپاتتايدى.
جۇرەكتەن - جۇرەككە شەڭبەرىمەن اياقتالادى. وقۋشىلار ءبىر بىرىنە جۇرەك جاردى تىلەكتەرىن ايتىپ تاقتاعا جازادى.
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا ادام بويىنداعى ادالدىق، ادالدىق سەزىمدەرىن ۇعىندىرۋ.
1. بىلىمدىلىك: ادامگەرشىلىكتىڭ جوعارى ەتيكالىق نورمالارى ەكەندىگىنە كوز جەتكىزۋ؛ تاتۋلىق، دوستىق ادامي قاسيەتتەردىڭ ومىردەگى ماڭىزدىلىعىن ءتۇسىندىرۋ؛
2. دامىتۋشىلىق: سەزىم شىنايىلىعىمەن ار - نامىس تازالىعى تۋرالى ماقال - ماتەلدەر، وزىندىك وي - پىكىرلەرىمەن ءبولىسۋ ارقىلى وقۋشىلاردى شىعارماشىلىققا باۋلۋ. ءوزارا ادال قارىم - قاتىناس جاساۋ ىسكەرلىكتەرىن دامىتۋ؛
3. تاربيەلىك: ادامداردىڭ ومىرىندە ادىلدىك پەن ادالدىقتىڭ الاتىن ورنى ەرەكشە ەكەنى تۋرالى وي - پىكىرلەرىن كەڭەيتۋ؛ كوركەم شىعارماداعى جانە قورشاعان ورتاداعى دوستىق قارىم – قاتىناستىڭ كورىنىستەرىن باعالاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
قولدانىلاتىن ءادىس - تاسىلدەر: تۇسىندىرمەلى – ءيلليۋستراتيۆتى، پراكتيكالىق.
ساباقتىڭ جابدىعى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، وقۋلىقتار.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، ينفورماتيكا
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى ( 2 مين)
وقۋشىلاردىڭ كوڭىل - كۇيلەرىنە نازار اۋدارۋ.
- سالەمەتسىزدەر مە بالالار.
وقۋشىلاردى شاتتىق شەڭبەرىنە شاقىرادى. ساباقتىڭ ماقساتى مەن مىندەتتەرىن حابارلايدى
1 سلايد
«شاتتىق شەڭبەرى»
«ادالدىق»
د. ءالىمجانوۆ
ادالدىق ومىرىڭە كەرەك نارسە،
ول دا گۇلدەپ نۇرلانار كوڭىل بولسە.
حالىققا ءوز پايداسىن تيگىزە الماي،
ادام بوپ، ءوزىن – ءوزى مەڭگەرمەسە.
ءىى. جاڭا ءبىلىم بەرۋ كەزەڭى (10 مين)
2 سلايد اڭگىمەلەسۋدى ءمۇعالىم تاقتاعا «ادالدىق، ادىلدىك» سوزدەرىن ءىلىپ، ولاردىڭ ءوز تۇجىرىمدارىن ايتىپ، قۇندىلىق ءمانىن اشا تۇسۋدەن باستايدى. وقۋشىلار ادىلدىك بويىنشا ءار وقۋشى ءوزى جازىپ شىعادى. بەرىلگەن ساۋالدارعا وقۋشىلار ءوز پىكىرلەرىن جەتكىزەدى.
- وقۋشىلار سونىمەن بىزدەر ادام بويىنداعى ادالدىق قاسيەتتەرگە توقتالدىق. ەندى كەلەسى تاپسىرماعا نازار اۋدارايىق.
اڭگىمەلەسۋ.
• ادال دوس دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
• ءادىل بولۋعا ۇمتىلۋ ادامعا نە ءۇشىن قاجەت؟
• ادال بولۋ كەز كەلگەن ادامنىڭ قولىنان كەلە مە؟
• نەلىكتەن؟
3 cلايد (3 مين)
ۆيدەوروليك كورسەتىلەدى
ءىىى. وقۋلىقپەن جۇمىس (7 مين).
4 سلايد «ادال بالا” كورەي ەرتەگىسى
ءماتىندى تالداۋ
وي بولىسەيىك:
• بالا نەلىكتەن التىن، كۇمىس بالتالاردان باس تارتتى؟
• ولاردى بىردەن السا، نە بولار ەدى؟
• بالانىڭ ءىسىن ادال دەپ ايتۋعا بولا ما؟ نەلىكتەن؟
5 سلايد (3 مين)
ترەنينگ
(وقۋشىلار شەڭبەرگە تۇرادى، ءمۇعالىم بولاتىن نارسەلەردى ايتقاندا وقۋشىلار قولدارىن ءۇش رەت
شاپالاقتايدى، ال بولمايتىن نارسەلەردى ايتقاندا قولدارىن ءبىر رەت شاپالاقتايدى. )
ءىV. دايەكسوزبەن جۇمىس (4 مين 6 سلايد)
«ادالدىق جۇرگەن جەردە، ادامدىق جۇرەدى»
«الداۋ – زۇلىمدىق، الدانۋ - اقىماقتىق»
«ءادىل سويلەپ، ادال ءجۇر».
V. جاعداياتتاردى تالداۋ (5 مين 7 سلايد)
1 – جاعدايات
اجار مەن الماگۇل ساباقتان كەلە جاتىر ەدى. اجار جارنامادان جاڭا ءفيلمنىڭ باستالعانىن كورىپ: - مەنىڭ قالتامدا اپام “سامسا الىپ جەرسىڭ” دەپ بەرگەن اقشا بار. كەتتىك، كينو كورەيىك، - دەدى.
الماگۇل:
- ۇيدەن سۇرانىپ شىققان جوقپىز، ىزدەپ قالادى عوي - دەپ، ىركىلىپ قالدى.
- ەشتەڭە ەتپەس، “مەكتەپتە بولدىق”دەپ ايتا سالامىز.
* اجاردىڭ ۇسىنىسىنا سەن قالاي جاۋاپ بەرەر ەدىڭ؟
2 - جاعدايات
مەنىڭ ەڭ جاقىن دوسىم مەكتەپتە ءبىر بالامەن دوستاسقان، ول كۇندەلىكتى كەشكە قاراي مەنى وزىمەن بىرگە سەرۋەندەپ جۇرۋگە شاقىرادى. ول: “مەنىڭ انام سەنىمەن بىرگە جۇرگەنىمدى بىلسە قارسى بولمايدى”، - دەيدى. دوسىما ۇيىندە اتا - اناسى ۇرىسپاۋى ءۇشىن مەن بىرنەشە رەت تەلەفون ارقىلى ولارعا وتىرىك ايتتىم. باسىندا مەن قينالماستان ولاردى جاسىرىپ ءجۇردىم، ال ءقازىر ولار مەنى پايدالانىپ ءجۇر، ال مەن كۇندە وتىرىك ايتۋدى ۇناتپايتىن بولدىم. مەن دوسىمنان اجىراعىم كەلمەيدى. سوندا مەنىڭ نە ىستەۋىم كەرەك.
* سەندەر بالانىڭ سۇراعىنا قالاي جاۋاپ بەرەر ەدىڭدەر؟
رەفلەكسيا (2 مين)
ساباقتان نە تۇسىندىك؟
نە ۇنادى؟
ساباقتان قانداي اسەر الدىڭدار؟
7 سلايد
جۇرەكتەن جۇرەككە (2 مين)
ادالدىق — ادام مىنەزىندەگى باعالى قاسيەت؛ ادالدىق - ادام بويىنداعى تازا نيەت، باعالى قاسيەت، ادامنىڭ سانا - سەزىمى مەن ار - ۇجدانىنا قايشى كەلمەيتىن ارەكەتتەردىڭ مورالدىق - ەتيكالىق جيىنتىعى.
قازاقتىڭ ادالدىق جايىندا وزىندىك پايىم - تۇسىنىگى تۋرالى ۇلى اباي: «الداۋ قوسپاي، ادال ەڭبەگىن ساتقان، قولى ونەرلى قازاقتىڭ اۋليەسى سول»، - دەيدى. ادامگەرشىلىك ۇجىمدىق ورتادا بويىنا سىڭىرگەن تاربيەسىنە، بىلىمىنە، ادال ەڭبەكتەنۋگە بايلانىستى قالىپتاسىپ، ادامنىڭ جەكە باسى مەن مورالدىق تۇلعاسىن سيپاتتايدى.
جۇرەكتەن - جۇرەككە شەڭبەرىمەن اياقتالادى. وقۋشىلار ءبىر بىرىنە جۇرەك جاردى تىلەكتەرىن ايتىپ تاقتاعا جازادى.