InfoHub Logo

سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى
قىزىلجار اۋدانى
شاحوۆسكوە ورتا مەكتەبى
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءمۇعالىمى
رياپوۆا تولقىن الپىسباي قىزى

عابيت مۇسىرەپوۆتىڭ تۋعانىنا 110 جىل تولۋىنا بايلانىستى ادەبي كەش
«قازاقتىڭ تاڭ جۇلدىزى» ادەبي كەش
1-جۇرگىزۋشى:
-قۇرمەتتى ۇستازدار، وقۋشىلار! بۇگىنگى ادەبي كەشىمىزدى عابيت مۇسىرەپوۆتىڭ 110 جىلدىعىنا ارناپ وتىرمىز.
2-جۇرگىزۋشى:
-سەبەبى: قازاق حالقى ءۇشىن باسىن تاۋعا دا، تاسقا دا سوققان قازاقتىڭ ءبىرتۋار ۇلىنىڭ ءبىرى، ادەبيەت الىبى، جازۋشى عابيت مۇسىرەپوۆتىڭ تۋعانىنا 110 جىل تولىپ وتىر. قازاق حالقىنىڭ مادەنيەتىنىڭ، ادەبيەتىنىڭ دامۋىندا جازۋشى ەسىمى ەرەكشە ورىن الادى. عابيت بار حالىقتى تالانتىنا باس يدىرگەن جازۋشى، قوعام قايراتكەرى، دراماتۋرگ، رەداكتور.
1-جۇرگىزۋشى:
- عابيت مۇسىرەپوۆ قازىرگى سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى، جامبىل اۋدانى، جاڭاجول اۋىلىندا 1902 جىلى 22 ناۋرىزدا دۇنيەگە كەلگەن. اكەسى ماحمۇت كەدەي شارۋا بولعان. عابيت مۇسىرەپوۆ 9 جاسقا دەيىن ءوز اۋىلىندا وقىپ، ارابشا حات تانىدى.
2-جۇرگىزۋشى:
- قۇرمەتتى ۇستازدار، وقۋشىلار بۇگىنگى كەشىمىزدە جازۋشى تۋرالى قانشا ايتسا دا جاراسادى. ءدال وسى ۋاقىتتا ءبىزدىڭ ارامىزدا جۇرمەسە دە، ونىڭ كوپجانرلى اڭگىمەلەرى، نوۆەللالارى، وچەركتەرى، روماندارى بىزبەن بىرگە. اۋىل مولداسىنان وقىپ، حات تانىعان عابيت اتامىز 1917 جىلى قوستاناي ۋەزىنىڭ وباعان بولىسىنداعى ەكى سىنىپتىق ورىس مەكتەبىنە وقۋعا تۇسەدى. بولاشاق جازۋشىنىڭ كوركەم ادەبيەتكە دەگەن قۇشتارلىعىن وياتۋعا وسى مەكتەپتە ورىس ءتىلى مەن ادەبيەتىنەن ساباق بەرگەن اقىن ءارى كورنەكتى پەداگوگ بەكەت وتەتىلەۋوۆتىڭ ىقپالى كۇشتى بولدى.
1-جۇرگىزۋشى:
- عابيت مۇسىرەپوۆ بۇل كىسىنى ءوزىنىڭ «اۆتوبيوگرافيالىق اڭگىمەسىندە» ۇلكەن قۇرمەتپەن ەسكە الادى. «بەكەت مەنىڭ قيسساعا قۇمارلىعىمدى بىلگەننەن كەيىن، مەنى ادەبيەتكە تۋرا تارتا باستادى. اۋەلى «جيعان-تەرگەن» دەگەن ءوزى شىعارعان ولەڭدى بەردى. سودان سوڭ ول ماعان ءبىر جەتىگە "شاھارمان" قيسساسىن بەرىپ. كەيىن ەرتەگى رەتىندە تۇگەل ايتقىزىپ شىقتى» دەپ ەسكە الادى. بەكەت وتەتىلەۋوۆ 1883-1949 جىلدارى ءومىر سۇرگەن پۋشكين، لەرمونتوۆ، كرىلوۆ شىعارمالارىن ابايدان كەيىن قازاقشاعا اۋدارعان قازاق بالالارىن ورىس ءتىلىن ۇيرەتۋ ماسەلەلەرىمەن شۇعىلدانعان پەداگوگ-جازۋشى.
2-جۇرگىزۋشى:
- عابيت مۇسىرەپوۆتىڭ بالالىق شاعىن ەسكە الا وتىرىپ، ونىڭ وقىتۋشىسىمەن اڭگىمەلەسكەن جەرىن تاماشالاڭىزدار.
1-جۇرگىزۋشى:
- يا، وسىنداي وت جالىنداپ تۇرعان قازاقتىڭ قاراپايىم بالاسىنان ءبىلىم نارىمەن سۋسىنداعان، اڭعال دا اق كوڭىل قازاقتىڭ تاڭ جۇلدىزى، حالقىنىڭ بەتكە ۇستار نۇر قۇندىزى دۇنيەگە كەلدى.
ءان: «ۇستازىم» ءانى ورىندايتىن باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارى
2-جۇرگىزۋشى:
-«عابيت مۇسىرەپوۆتى تاقتاۋدىڭ كەرەگى جوق. عابيت مۇسىرەپوۆپەن ماقتانۋىمىز كەرەك.» دەپ زەينوللا قابدولوۆ ايتقانداي عابيت اتامىزدىڭ ەڭبەك جولىن ايتاتىن بولساق، «قازاقستان» باسپاسىنىڭ باس رەداكتورى، قازاق اكسر وقۋ حالىق كوميسسارياتى ونەر سەكتورىنىڭ مەڭگەرۋشىسى. «قازاق ادەبيەتى»، «سوسياليستىك قازاقستان» گازەتتەرىنىڭ باس رەداكتورى، قازاق ولكەلىك كوميتەتى باسپا ءسوز ءبولىمى مەڭگەرۋشىسىنىڭ ورىنباسارى، 1937 جىلى قازاقستان كومپارتياسى ورتالىق كوميتەتى ساياسي – اعارتۋ ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى بولادى.
1-جۇرگىزۋشى:
- 1937-1938 جىلداردا قارا داۋىلداي سوعىپ تۇرعان ستاليندىك رەپرەسسيا قازاق حالقىنىڭ ەڭ ءبىلىمدى، ەڭ سانالى زيالىلارىن باۋداي ءتۇسىردى: قازاق ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن قالاۋعا ات سالىسقان س.سەيفۋللين، ب.مايلين، ءى.جانسۇگىروۆ ت.ب. باستاعان اقىن جازۋشىلار ناقاق جالانىڭ قۇربانى بولدى. جالعان ايىپ تاعىلىپ، ءولىم جازاسىنا ۇشىراعان كورنەكتى اقىن، جازۋشىلاردىڭ قىرقىلىپ كەتۋى قازاق مادەنيەتىن ورنى تولماس شىعىسىعا دۋشار ەتتى. ءدال وسى كەزدەدە ءوز باسىنا قاۋىپ-قاتەر ءتونىپ تۇرعانىنا قاراماستان، ازاماتتىق كەلبەتىن جوعالتپاي، ادال باعىتىنان تايماعانداردىڭ ءبىرى- عابيت مۇسىرەپوۆ ەدى. ونىڭ جازۋشى بەيىمبەت ءمايليندى قارالاۋشىلار دۇرمەگىنە قوسىلماي، «بەيمبەت حالىق جاۋى بولسا، مەن دە حالىق جاۋىمىن»، دەپ سويلەگەنى بۇكىل ەلگە ءمالىم بولعان.
2-جۇرگىزۋشى:
-ەل باسىنا تۇسكەن ازاپتى كۇندەر ، قولدان جاسالعان اشتىقتان قىرىلعان ەكى ميلليون حالىقتىڭ تاعدىرى. درامماتۋرگ شەرحان مۇرتازانىڭ «بەسەۋدىڭ حاتى» درامماسىنان كورۋگە بولادى. سول دراممادان ءۇزىندى تاماشالاساق.
ساحنادا 6-7 سىنىپ وقۋشىلارى.
1-جۇرگىزۋشى:
- جازۋشى، دراماشى، پۋبليسيست عابيت مۇسىرەپوۆتىڭ كوپ قىرلى، سان قىرلى شىعارمالارىنىڭ ءبىر سالاسى-نوۆەللالار مەن اڭگىمەلەر. عابيت مۇسىرەپوۆتىڭ قازاق ادەبيەتىندە اكەلگەن يدەيالىق-كوركەمدىك جاڭالىقتارى از ەمەس. مۇنىڭ ءبىر قىرى انا تۋرالى نوۆەللالار ەدى. كوپشىلىكتى ەلەڭ ەتكىزگەن كەيىپكەر انالارى مەن قىزدار ءار وقىرماننىڭ جۇرەگىنەن ەرەكشە ورىن الادى.
2-جۇرگىزۋشى:
- جازۋشىنىڭ قالامىنا ارقاۋ بولعان انالار، قىزدار تۋرالى شىعارمالارى: «ۇلپان» رومانى ونداعى ۇلپان بەينەسى، «قوزى كورپەش – بايان سۇلۋ» داستانىنداعى بايان بەينەسى ، «انانىڭ اناسى» اڭگىمەسىندەگى ەر انا بەينەسى بۇكىل انا اتاۋلىنىڭ قىر سىرىن اشىپ بەرگەندەي ت.ب.شىعارمالارى دا بار.وسى اتالعان شىعارمالاردان ءۇزىندى تاماشالايىق.
ساحنادا: 6-7-سىنىپ قىزدارى.
ءان: «قىزدار-اي» ورىندايتىن حابتبۋلين تامەرلان
1-جۇرگىزۋشى:
- تىل-قاسيەتتى، قۇدىرەتتى، كيەلى. بۇل قاسيەتتەر بويعا انانىڭ اق سۇتىمەن داريدى. ءتىل وشپەيدى، قانداي قيىندىقتا دا ءتىل ءوز ۇرپاعىنىڭ قانىنا ، جانىنا ءوز ۇرىعىن ەگىپ، ومىرشەڭ كۇي كەشە بەرەدى. عابيت مۇسىرەپۆتىڭ ءتىل تۋرالى ايتىلعان پىكىرلەرىن تىڭداڭىزدار.
5-6سىنىپ وقۋشىلارى
2-جۇرگىزۋشى:
-عابيت تۋىندىسى-سارقىلماس بۇلاق. ءسوز شەبەرى عابيت اتا، سىزگە ءارقاشان بورىشتىمىز. عابيت اتامىزدىڭ قويىن داپتەرىنەن الىنعان مىناداي قازاق حالقى تۋرالى پىكىرىمەن اياقتاعىمىز كەلىپ وتىر. «قازاق دەگەن ەل – بوستانادىق-ازاتتىق سۇيەتىن، دالانى، تازا اۋانى، تازا سۋدى، تازا كوگالدى سۇيەتىن حالىق. سونشا كەڭ دۇنيەدە ءجۇرىپ ول ەلدىڭ جان-جۇرەگى تازا بولماسا، تاڭدانۋعا بولار ەدى. جوق، ول اسقان اق كوڭىل، مىرزا، سەنگىش، بارىقسىز ەل».
1-جۇرگىزۋشى:
«ءولدى دەۋگە بولا ما ايتىڭدارشى، ولمەيتۇعىن ارتىندا ءسوز قالدىرعان» دەي وتىرىپ عابيت مۇسىرەپوۆتىڭ 110 جىلدىعىنا ارنالعان ادەبي كەشىمىزدى تاماشالاعاندارىڭىزعا كوپ راحمەت.