ادەمى گۇلدەر سالۋ
تاقىرىبى: ادەمى گۇلدەر سالۋ
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: قيىلعان دايىن پىشىندەردى قاعاز بەتىنە دۇرىس ورنالاستىرا بىلۋگە، تۇستەردى، كولەمدى اجىراتا بىلۋگە ۇيرەتۋ. كوكتەم تۋرالى بىلىمدەرىن تولىقتىرىپ، گۇلدەردىڭ اتىمەن تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: بالالاردىڭ سوزدىك قورىن مولايتىپ، وي - ءورىسىن، ءتىلىن، قيالىن دامىتۋ. ادەمىلىكتى سەزىنە بىلۋگە، كوركەمدىك تالعامدارىنىڭ جەتىلۋىنە ىقپال ەتۋ.
تاربيەلىك: تابيعاتتى قورعاۋعا، ادامگەرشىلىككە، ۇقىپتىلىققا، باستاعان ءىسىن اياقتاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ءادىس - تاسىلدەرى: ءتۇسىندىرۋ، كورسەتۋ، سۇراق - جاۋاپ، سەرگىتۋ، ماداقتاۋ، جەكە بالامەن جۇمىس.
ءپانارالىق بايلانىس: ءتىل دامىتۋ، اينالامەن تانىستىرۋ، ءان ساباعى.
سوزدىك جۇمىس: جاۋقازىن، گۇلدىڭ ساباعى.
كورنەكىلىگى: گۇلدەر، جاپىراقتار، قۇمىرا، تال، تابيعات بۇرىشى
ۇيىمداستىرۋ.
سۋ سىلدىراپ، قۇستار سايراپ، باقتىڭ ىشىنەن گۇل اشىلادى.
گۇل بەينەسىندەگى تاربيەشى: سالاماتسىڭدار ما، بالالار. سەندەر بۇگىن ادەمى بولىپ كەتىپسىڭدەر، وسى توپتا مەرەكە سياقتى. ال مەن كىشكەنتاي ماعجاننىڭ تۋعان كۇنى دەپ ەستىدىم. مەن كوكتەم – انا جىبەرگەن العاشقى گۇلمىن. سونىمەن ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
- كوكتەم مەزگىلى.
- بالالار، كوكتەم مەزگىلىندە بولاتىن قانداي وزگەرىستەردى بىلەسىڭدەر؟
- كۇن جىلىنادى، اعاشتار بۇرشىك جارادى، جەر كوگەرەدى، شوپتەر شىعادى.
- بالالار، مەن سەندەردىڭ قولدارىڭنان ءالى ءبۇرى اشىلماعان گۇلدەردى كورىپ تۇرمىن. ەندى سەندەر گۇلدەرىڭدى، مەنىڭ قولىمداعى كەرەمەت قۇمىراعا سالىپ، ابلايعا دەگەن جىلى تىلەكتەرىڭدى ايتساڭدار، بۇل گۇلدەر قۇلپىرىپ كەتەدى. ويتكەنى بۇل سيقىرلى قۇمىرا. سەندەر جاقسى تىلەك بىلەسىڭدەر مە؟
- يا، بىلەمىز.
- قانە تىلەكتەرىڭدى ايتىپ، گۇلدى قۇمىراعا سالا قويىڭدار.
ايشا اپاي، مەنىڭ قولىمدا گۇل جوق، مەن مىنا ءوسىپ تۇرعان گۇلدى جۇلىپ الايىن با؟
تاربيەشى:- اقجول، گۇلدى جۇلۋعا بولمايدى عوي، گۇل دەگەن ادەمى، ونى كۇتىپ - باپتاۋ كەرەك، سۋ قۇيىپ ءوسىرۋ كەرەك. مەن ساعان باسقا گۇل بەرەيىن.
اقجول گۇلدى الىپ، تىلەگىن ايتىپ قۇمىراعا گۇلدى سالادى.
- مامامىز امان بولسىن!
سونان كەيىن، باسقا بالالار دا تىلەكتەرىن ايتىپ، گۇلدى قۇمىراعا سالادى.
- دەنىمىز ساۋ بولسىن!
- اسپانىمىز اشىق بولسىن!
- ءارقاشان كۇن سونبەسىن!
- ويىنشىعىمىز كوپ بولسىن!
- كوڭىلدى بالا بولايىق!
- ءبارىمىز دوس بولايىق!
- پاپامىزدى جاقسى كورەمىز!
- اپايدىڭ ايتقانىن تىڭدايمىز!
- ءتارتىپتى بالا بولايىق!
- باقىتتى بالامىز!
سيقىرلى قۇمىرا اينالىپ، اسەم گۇلدەر كورىنەدى.
تاربيەشى: بالالار، كوردىڭدەر مە، قانداي ادەمى گۇلدەر. مەن بۇل گۇلدەردى ماعجاننىڭ تۋعان كۇنىنە سىيلاعىم كەلىپ تۇر. سەندەر دە سىيلىق جاساعىلارىڭ كەلە مە؟
بالالار: يا، جاساعىمىز كەلەدى.
تاربيەشى: قانداي سىيلىق جاساعىلارىڭ كەلەدى؟
بالالار: اپاي، ءبىز دە گۇل سىيلايىقشى.
تاربيەشى: ەندەشە، ول گۇلدەردى ءوز قولدارىڭمەن جاساڭدار. ورىندارىڭا وتىرىپ، ماعان قاراي قويىڭدار، مەن گۇلدىڭ قالاي جاسالاتىنىن كورسەتەيىن.
بالالار ءوز ورىندارىنا وتىرادى.
- بالالار، گۇلدەردىڭ ءتۇسى، كولەمى، ءار ءتۇرلى بولادى. قاراڭدارشى، مىنا گۇلدىڭ ءتۇسى قانداي؟
- ءتۇسى سارى.
- ال مىنا گۇلدىڭ ءتۇسى قانداي؟
- ءتۇسى اق.
- بۇل گۇلدەردىڭ جاپىراقتارىنىڭ ءتۇسى قانداي؟
- ءتۇسى جاسىل.
- وسى گۇلدەردىڭ كولەمدەرى بىردەي مە؟
- جوق اق ءتۇستى گۇل ۇلكەن، ال سارى ءتۇستى گۇل كىشكەنتاي
- دۇرىس ايتاسىڭدار. بۇگىن ءبىزدىڭ ماعجانعا سىيلايتىن گۇلىمىزدىڭ اتى جاۋقازىن دەپ اتالادى. قانە قايتالايىقشى.
- جاۋقازىن گ ۇلى
- جاۋقازىن گ ۇلىنىڭ ءتۇسى قانداي؟
- ءتۇسى قىزىل.
- بالالار مىناۋ گۇلدىڭ ساباعى، قايتالاپ ايتايىقشى.
گۇلدەر ساباعىنان ءوسىپ شىعادى ەكەن. الدىمەن قاعازدىڭ ورتاسىنان، تومەننەن جوعارىعا قاراي گۇلدىڭ ساباعىن قويامىز. گۇلدىڭ ساباعى ۇزىن جىڭىشكە بولادى. سودان كەيىن ساباعىنان جاپىراق ءوسىپ شىعادى. ەندى جاپىراعىن قويامىز. جاپىراقتىڭ ءپىشىنى سوپاقشا بولادى. ساباعىنىڭ جوعارعى جاعىنان گۇل ءوسىپ شىعادى. مىنە ءبىزدىڭ جاۋقازىن گۇلىمىز دايىن بولدى.
بالالار، ءبىز ماعجانعا سىيلىق جاسايتىن بولعاندىقتان، ءبىزدىڭ جۇمىس جاسايتىن قاعازىمىز دا ادەمى. گۇلدى قاعاز بەتىنە قويىپ بولعان سوڭ، ەكىنشى بەتىن جايلاپ قانا ۇستىنە جابامىز دا، الاقانىمىزبەن سيپاپ جىبەرەمىز.
بالالاردىڭ جۇمىسى.
سەرگىتۋ: بالالار، ءبىر ءسات ءبىز دە گۇل بولىپ جايقالىپ تەربەلەيىكشى.
گۇلدەر، گۇلدەر، كوپ گۇلدەر
قىزىل گۇلدەر، كوك گۇلدەر.
وسە بەرشى نۇرلانىپ،
وسە بەرشى ىرعالىپ
تاربيەشى: بالالار، سەندەر گۇلدەردى وتە جاقسى جاسادىڭدار، تۇستەردى دە اجىراتا بىلەدى ەكەنسىڭدەر. ماعجان، سەن گۇلىڭدى كىمگە سىيلاعىڭ كەلەدى؟
ابىلاي مەن ماماما سىيلاعىم كەلەدى.
ابىلاي ءوز دوستارىنا راحمەت ايتىپ، ريزاشىلىعىن بىلدىرەدى.
تاربيەشى: ەندى تۋعان كۇنىمىزدى ءان - بيمەن جالعاستىرايىق.
بالالار شەڭبەر جاساپ تۇرىپ «تۋعان كۇن» ءانىن ايتادى.
تاربيەشى: قوناقتارمەن قوشتاسىپ، تۋعان كۇنىمىزدى ارى قاراي جالعاستىرايىق.
بالالار: ساۋ بولىڭىزدار، اپايلار!
ادەمى گۇلدەر سالۋ. جۇكتەۋ
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: قيىلعان دايىن پىشىندەردى قاعاز بەتىنە دۇرىس ورنالاستىرا بىلۋگە، تۇستەردى، كولەمدى اجىراتا بىلۋگە ۇيرەتۋ. كوكتەم تۋرالى بىلىمدەرىن تولىقتىرىپ، گۇلدەردىڭ اتىمەن تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: بالالاردىڭ سوزدىك قورىن مولايتىپ، وي - ءورىسىن، ءتىلىن، قيالىن دامىتۋ. ادەمىلىكتى سەزىنە بىلۋگە، كوركەمدىك تالعامدارىنىڭ جەتىلۋىنە ىقپال ەتۋ.
تاربيەلىك: تابيعاتتى قورعاۋعا، ادامگەرشىلىككە، ۇقىپتىلىققا، باستاعان ءىسىن اياقتاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ءادىس - تاسىلدەرى: ءتۇسىندىرۋ، كورسەتۋ، سۇراق - جاۋاپ، سەرگىتۋ، ماداقتاۋ، جەكە بالامەن جۇمىس.
ءپانارالىق بايلانىس: ءتىل دامىتۋ، اينالامەن تانىستىرۋ، ءان ساباعى.
سوزدىك جۇمىس: جاۋقازىن، گۇلدىڭ ساباعى.
كورنەكىلىگى: گۇلدەر، جاپىراقتار، قۇمىرا، تال، تابيعات بۇرىشى
ۇيىمداستىرۋ.
سۋ سىلدىراپ، قۇستار سايراپ، باقتىڭ ىشىنەن گۇل اشىلادى.
گۇل بەينەسىندەگى تاربيەشى: سالاماتسىڭدار ما، بالالار. سەندەر بۇگىن ادەمى بولىپ كەتىپسىڭدەر، وسى توپتا مەرەكە سياقتى. ال مەن كىشكەنتاي ماعجاننىڭ تۋعان كۇنى دەپ ەستىدىم. مەن كوكتەم – انا جىبەرگەن العاشقى گۇلمىن. سونىمەن ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
- كوكتەم مەزگىلى.
- بالالار، كوكتەم مەزگىلىندە بولاتىن قانداي وزگەرىستەردى بىلەسىڭدەر؟
- كۇن جىلىنادى، اعاشتار بۇرشىك جارادى، جەر كوگەرەدى، شوپتەر شىعادى.
- بالالار، مەن سەندەردىڭ قولدارىڭنان ءالى ءبۇرى اشىلماعان گۇلدەردى كورىپ تۇرمىن. ەندى سەندەر گۇلدەرىڭدى، مەنىڭ قولىمداعى كەرەمەت قۇمىراعا سالىپ، ابلايعا دەگەن جىلى تىلەكتەرىڭدى ايتساڭدار، بۇل گۇلدەر قۇلپىرىپ كەتەدى. ويتكەنى بۇل سيقىرلى قۇمىرا. سەندەر جاقسى تىلەك بىلەسىڭدەر مە؟
- يا، بىلەمىز.
- قانە تىلەكتەرىڭدى ايتىپ، گۇلدى قۇمىراعا سالا قويىڭدار.
ايشا اپاي، مەنىڭ قولىمدا گۇل جوق، مەن مىنا ءوسىپ تۇرعان گۇلدى جۇلىپ الايىن با؟
تاربيەشى:- اقجول، گۇلدى جۇلۋعا بولمايدى عوي، گۇل دەگەن ادەمى، ونى كۇتىپ - باپتاۋ كەرەك، سۋ قۇيىپ ءوسىرۋ كەرەك. مەن ساعان باسقا گۇل بەرەيىن.
اقجول گۇلدى الىپ، تىلەگىن ايتىپ قۇمىراعا گۇلدى سالادى.
- مامامىز امان بولسىن!
سونان كەيىن، باسقا بالالار دا تىلەكتەرىن ايتىپ، گۇلدى قۇمىراعا سالادى.
- دەنىمىز ساۋ بولسىن!
- اسپانىمىز اشىق بولسىن!
- ءارقاشان كۇن سونبەسىن!
- ويىنشىعىمىز كوپ بولسىن!
- كوڭىلدى بالا بولايىق!
- ءبارىمىز دوس بولايىق!
- پاپامىزدى جاقسى كورەمىز!
- اپايدىڭ ايتقانىن تىڭدايمىز!
- ءتارتىپتى بالا بولايىق!
- باقىتتى بالامىز!
سيقىرلى قۇمىرا اينالىپ، اسەم گۇلدەر كورىنەدى.
تاربيەشى: بالالار، كوردىڭدەر مە، قانداي ادەمى گۇلدەر. مەن بۇل گۇلدەردى ماعجاننىڭ تۋعان كۇنىنە سىيلاعىم كەلىپ تۇر. سەندەر دە سىيلىق جاساعىلارىڭ كەلە مە؟
بالالار: يا، جاساعىمىز كەلەدى.
تاربيەشى: قانداي سىيلىق جاساعىلارىڭ كەلەدى؟
بالالار: اپاي، ءبىز دە گۇل سىيلايىقشى.
تاربيەشى: ەندەشە، ول گۇلدەردى ءوز قولدارىڭمەن جاساڭدار. ورىندارىڭا وتىرىپ، ماعان قاراي قويىڭدار، مەن گۇلدىڭ قالاي جاسالاتىنىن كورسەتەيىن.
بالالار ءوز ورىندارىنا وتىرادى.
- بالالار، گۇلدەردىڭ ءتۇسى، كولەمى، ءار ءتۇرلى بولادى. قاراڭدارشى، مىنا گۇلدىڭ ءتۇسى قانداي؟
- ءتۇسى سارى.
- ال مىنا گۇلدىڭ ءتۇسى قانداي؟
- ءتۇسى اق.
- بۇل گۇلدەردىڭ جاپىراقتارىنىڭ ءتۇسى قانداي؟
- ءتۇسى جاسىل.
- وسى گۇلدەردىڭ كولەمدەرى بىردەي مە؟
- جوق اق ءتۇستى گۇل ۇلكەن، ال سارى ءتۇستى گۇل كىشكەنتاي
- دۇرىس ايتاسىڭدار. بۇگىن ءبىزدىڭ ماعجانعا سىيلايتىن گۇلىمىزدىڭ اتى جاۋقازىن دەپ اتالادى. قانە قايتالايىقشى.
- جاۋقازىن گ ۇلى
- جاۋقازىن گ ۇلىنىڭ ءتۇسى قانداي؟
- ءتۇسى قىزىل.
- بالالار مىناۋ گۇلدىڭ ساباعى، قايتالاپ ايتايىقشى.
گۇلدەر ساباعىنان ءوسىپ شىعادى ەكەن. الدىمەن قاعازدىڭ ورتاسىنان، تومەننەن جوعارىعا قاراي گۇلدىڭ ساباعىن قويامىز. گۇلدىڭ ساباعى ۇزىن جىڭىشكە بولادى. سودان كەيىن ساباعىنان جاپىراق ءوسىپ شىعادى. ەندى جاپىراعىن قويامىز. جاپىراقتىڭ ءپىشىنى سوپاقشا بولادى. ساباعىنىڭ جوعارعى جاعىنان گۇل ءوسىپ شىعادى. مىنە ءبىزدىڭ جاۋقازىن گۇلىمىز دايىن بولدى.
بالالار، ءبىز ماعجانعا سىيلىق جاسايتىن بولعاندىقتان، ءبىزدىڭ جۇمىس جاسايتىن قاعازىمىز دا ادەمى. گۇلدى قاعاز بەتىنە قويىپ بولعان سوڭ، ەكىنشى بەتىن جايلاپ قانا ۇستىنە جابامىز دا، الاقانىمىزبەن سيپاپ جىبەرەمىز.
بالالاردىڭ جۇمىسى.
سەرگىتۋ: بالالار، ءبىر ءسات ءبىز دە گۇل بولىپ جايقالىپ تەربەلەيىكشى.
گۇلدەر، گۇلدەر، كوپ گۇلدەر
قىزىل گۇلدەر، كوك گۇلدەر.
وسە بەرشى نۇرلانىپ،
وسە بەرشى ىرعالىپ
تاربيەشى: بالالار، سەندەر گۇلدەردى وتە جاقسى جاسادىڭدار، تۇستەردى دە اجىراتا بىلەدى ەكەنسىڭدەر. ماعجان، سەن گۇلىڭدى كىمگە سىيلاعىڭ كەلەدى؟
ابىلاي مەن ماماما سىيلاعىم كەلەدى.
ابىلاي ءوز دوستارىنا راحمەت ايتىپ، ريزاشىلىعىن بىلدىرەدى.
تاربيەشى: ەندى تۋعان كۇنىمىزدى ءان - بيمەن جالعاستىرايىق.
بالالار شەڭبەر جاساپ تۇرىپ «تۋعان كۇن» ءانىن ايتادى.
تاربيەشى: قوناقتارمەن قوشتاسىپ، تۋعان كۇنىمىزدى ارى قاراي جالعاستىرايىق.
بالالار: ساۋ بولىڭىزدار، اپايلار!
ادەمى گۇلدەر سالۋ. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تۋىندى جانە ونىڭ قولدانىلۋى (قايتالاۋ)
