اعاش
اعاش — ساباقتارى مەن تامىرلارى سۇرەكتەنىپ بىتكەن، وتە جاقسى جەتىلگەن ءدىڭى بار، بيىكتىگى 2 م-دەن كەم بولمايتىن كوپ جىلدىق وسىمدىكتەر. قازاقستاندا وسەتىن اعاشتاردىڭ ەڭ بيىگى 50 م-دەن (قاراعاي، شىرشا، ەمەن، جوكە، ت.ب.) اسپايدى.
دۇنيە جۇزىندە ەڭ بيىك اعاش — اۆستراليا ەۆكاليپتىسى (بيىكتىگى 140-150 م)، ەڭ جۋان اعاش — باوباب (ديامەترى 4-12 م.). اعاش پالەوزوي ەراسىنىڭ تاس كومىر، ديەۆون كەزەڭىنەن باستاپ (126 ملن. جىل بۇرىن)، مەزوزوي ەراسىنىڭ بور، يۋرا (96 ملن جىل ءبۇرىن) كەزەڭىنە دەيىن اعاشتى وسىمدىكتەر، كەيىن ءبىرقاتارى كوپ جىلدىق، ودان ءبىر جىلدىق شوپتەسىن وسىمدىكتەرگە اينالعان.
جەر بەتىندە كليماتتىڭ وزگەرۋىنە بايلانىستى، اعاشتى وسىمدىكتەردىڭ دامۋ سيكلى قىسقارۋدا. وسىعان بايلانىستى ولار شوپتەسىن وسىمدىكتەرگە اينالۋدا. قازىرگى كەزدە اعاشتاردىڭ وسى ەۆوليۋسيالىق دامۋ باعىتى جالعاسۋدا. ولار 5 توپقا (بالعىن، جاس، تولىق ءوسىپ جەتىلمەگەن، تولىق ءوسىپ جەتىلگەن، كوپ تۇرىپ قالعان اعاشتار) بولىنەدى. سوڭعى 2 توبىنا جاتاتىن اعاشتار عانا كەسىلەدى.
اعاشتى كەسكەن كەزدە سۇرەگىندەگى شەڭبەرلەرىنىڭ سانىنا بايلانىستى جاسىن انىقتايدى. جاپىراعىنىڭ ىشكى قۇرىلىسى مەن سىرتقى تۇرىنە قاراپ اعاشتاردى 2 تۇرگە بولەدى: قىلقان جاپىراقتى (شىرشا، قاراعاي)؛ جاپىراقتى اعاش (قايىڭ، تەرەك). اعاش ىشكى قۇرىلىمى (تالشىقتارىنىڭ ۇزىندىعى، قالىندىعى) مەن فيزيكا-مەحانيكالىق قاسيەتتەرىنە (كولەمدىك سالماعى — بۇل كورسەتكىش نەعۇرلىم كوپ بولسا، مەحانيكالىق قاسيەتتەرى جوعارى بولادى) بايلانىستى پايدالانىلادى. قازاقستاندا وسەتىن اعاشتاردىڭ تەحنيكالىق قاسيەتتەرى جاقسى زەرتتەلگەن.
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
تابيعاتقا قالاي قاراۋىمىز كەرەك
8 ملن اعاش ەگىپ، 100 جىل بۇرىن وتالىپ كەتكەن ورماندى قالپىنا كەلتىردى
You Might Also Like
-
اتتەڭ. كىشكەنتاي كەزىندە شاشىنان تارتساڭ اپايعا شاعىمداناتىن،حات جازساڭ ۇيالىپ تومەن قاراپ جۇرەتىن كەشەگىنىڭ قايران بۇرىمدىلارى-اي؟؟؟؟. قىزىل كىتاپقا ەنگەن قىزعالداقتاي نەگە كۇرت ازايدىڭدار. اتا-انا...
-
ۆەرسال-ۆاشينگتون جۇيەسى ءبىرىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس بىتىسىمەن جەڭىسكە جەتكەن ەلدەر الدىندا سوعىستان كەيىنگى دۇنيەنى قايتا قۇرۋ مىندەتى تۇردى. وسى مىندەتتى ورىنداۋ ءۇشىن جانە ءبىتىم كەلىسىم-شارتتارىن ...
