InfoHub Logo

№21 ساباق
تاقىرىپ: اعايىن - ەر ىرىسى
قۇندىلىق: سۇيىسپەنشىلىك
قاسيەتتەر: مەيىرىمدىلىك، قامقورلىق، باۋىرمالدىق
ءوزiن - ءوزi تانۋ ساباعىنىڭ جوسپارى
11 سىنىپ
ساباق ماقساتى: «تۋىستىق»، «باۋىرمالدىق» تۋرالى تۇسىنىك بەرە وتىرىپ، سۇيىسپەنشىلىك قۇندىلىعىنىڭ ءمانىن اشۋ.
مىندەتى:
وقۋشىلارعا تۋىس، جاماعات، قۇدا - جەگجات، ناعاشى، جيەن ۇعىمىن ۇيرەتە وتىرىپ، مەيىرىمدىلىك قاسيەتى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
وقۋشىلاردى اعايىن اراسىنداعى تۋىستىق قاتىناس جانە ىنتىماق، بەرەكە، بىرلىكتى ساقتاي بىلۋگە باۋلۋ.
وقۋشىلاردى مەيىرىمدىلىككە، قامقورلىققا، باۋىرمالدىققا تاربيەلەۋ. رەسۋرستار: ءۇنتاسپا،
سۋرەتتەر، ناقىل سوزدەر

ساباق بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭi. سىنىپتى 3 توپقا ءبولۋ. ىنتىماق، بەرەكە، بىرلىك
سالەمدەسۋ، وقۋشىلاردىڭ كوڭىل - كۇيىن سۇراۋ، ساباققا قاتىسۋدى تەكسەرۋ.
5 ت ەرەجەسىن ەسكە سالۋ.
1. ءتارتىپ
2. تالاپ
3. تىنىشتىق
4. تازالىق
5. تاتۋلىق

2. تىنىشتىق ءساتi. نۇرعا بولەنۋ. ىڭعايلانىپ وتىرىڭىزدار، دەنەلەرىڭىزدى ءتۇزۋ ۇستاڭىزدار. اياق - قولىڭىزدى ايقاستىرماڭىز. قولىڭىزدى تىزەڭىزگە نەمەسە ۇستەلگە قويۋعا بولادى. كوزدەرىڭىزدى جۇمۋلارىڭىزدى وتىنەمىن.
ەلەستەتىپ كورىڭىز: كۇن نۇرى ءسىزدىڭ توبەڭىزدەن ءوتىپ، كەۋدەڭىزگە قاراي بويلاپ بارادى. كەۋدەڭىزدىڭ ورتا تۇسىندا گۇل تۇينەگى ورنالاسقان. گۇلدىڭ تۇينەگى نۇردان باياۋ اشىلىپ كەلەدى. تازا اسەم گۇل ءسىزدىڭ ءار ويىڭىزدى، ءار سەزىمىڭىزدى، ەموسياڭىز بەن تىلەك - قالاۋىڭىزدى شايىپ، جۇرەگىڭىزدىڭ قاۋىزىن اشتى.
نۇر ساۋلەسى ءسىزدىڭ بويىڭىزعا اقىرىن تاراي باستاعانىن ەلەستەتىڭىز. ول بىرتىندەپ كۇشەيە تۇسۋدە. ويمەن وسى نۇردى قولدارىڭىزعا ءتۇسىرىڭىز. ءسىزدىڭ قولدارىڭىز نۇرعا بولەنىپ، ساۋلە شاشۋدا. قولىمىز تەك جاقسى، ىزگى ىستەر ىستەيدى جانە بارشاعا كومەكتەسەدى. نۇر اياقتارىڭىزعا تارادى. اياقتارىڭىز نۇر ساۋلەسىن شاشۋدا. ولار ءسىزدى تەك جاقسىلىق جاساۋ ءۇشىن جاقسى جەرلەرگە اپارادى. ولار نۇر مەن ماحاببات قۇرالىنا اينالدى.
ودان ءارى نۇر ءسىزدىڭ اۋزىڭىزعا، تىلىڭىزگە تارادى. ءتىلىڭىز تەك شىندىقتى جانە جاقسى، ىزگى سوزدەر عانا ايتادى. نۇردى قۇلاقتارىڭىزعا باعىتتاڭىز، قۇلاقتارىڭىز تەك جاقسى ءسوز بەن اسەم اۋەندى عانا ەستيدى. نۇر كوزدەرىڭىزگە دە جەتتى، كوزىمىز تەك جاقسىعا قاراپ بارىنەن جاقسىلىقتى كورەدى. ءسىزدىڭ باسىڭىز تۇگەلدەي نۇرعا بولەنىپ، باسىڭىزعا تەك ىزگى، ساۋلەلى وي كەلەدى.
نۇر بىرتە - بىرتە قارقىن جانە شۇعىلانا باستايدى، ءسىزدىڭ دەنەڭىزدەن شىعىپ، جان - جاعىڭىزدان ساۋلە شاشادى. وسى نۇردى تۋىسقاندارىڭىزعا، مۇعالىمدەرىڭىزگە، دوستارىڭىزعا، تانىستارىڭىزعا باعىتتاڭىز. نۇردى ۋاقىتشا تۇسىنىسپەي، رەنجىسىپ جۇرگەن ادامدارعا دا باعىتتاڭىز، ولاردىڭ دا جۇرەگى نۇرعا تولسىن. وسى نۇر بۇكىل الەمگە: بارلىق ادامدارعا، جان - جانۋارلارعا، وسىمدىكتەرگە، بارلىق ءتىرى جانعا تارالسىن.... عالامنىڭ بارلىق تۇپكىر - تۇپكىرىنە نۇر باعىتتاڭىز. ويشا ايتىڭىز:"مەن نۇرلىمىن... نۇر مەنىڭ ىشىمدە... مەن نۇرمىن"
وسىنداي نۇر، ماحاببات جانە تىنىشتىق كۇيىندە وتىرا تۇرىڭىز....
ەندى وسى نۇردى جۇرەگىڭىزگە ورنالاستىرىڭىز. نۇرعا تولى بۇكىل الەم ءسىزدىڭ جۇرەگىڭىزدە. ونى وسىنداي اسەم قالىپتا ساقتاڭىز.
جايمەن كوزىڭىزدى اشۋعا بولادى. راحمەت.

• قانداي سەزىمدە بولدىڭىزدار؟

3. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى سۇراۋ.
سۇراقتار:
1. اكەنىڭ ادام ومىرىندە الاتىن ورنى قانداي؟
2. ءوزىڭ شەشە الماعان ماسەلەلەردى اتا - اناڭمەن ەركىن بولىسە الاسىڭ با؟
3. اكەڭ مەن اناڭ قاي ۋاقىتتا ساعان ريزا بولادى؟ ساباق بارىسىن تالقىلاۋ:
ادىستەمەلىك نۇسقاۋلىق
4. دايەكسوز.

تاتۋ بولسا - اعايىن جاقىن،
اقىلشى بولسا - اپايىڭ جاقىن.
باۋىرمال بولسا - ءىنىڭ جاقىن،
يناباتتى بولسا - كەلىنىڭ جاقىن.
قازىبەك بي.
ناقىل ءسوزدىڭ ءمان - ماعىناسىن قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟

قاز داۋىستى قازىبەك بي، قازىبەك كەلدىبەك ۇلى – قازاق حالقىنىڭ XVII – XVIII عاسىرلارداعى ۇلى ءۇش ءبيىنىڭ ءبىرى، كورنەكتى قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرى. ورتا ءجۇز ارعىن تايپاسىنىڭ قاراكەسەك رۋىنا كىرەتىن بولاتقوجا اتاسىنان شىققان ول 1667 جىلى سىر بويىندا دۇنيەگە كەلگەن. ارعى اتالارى شانشار ابىز، بۇلبۇل، ءوز اكەسى كەلدىبەك — ەسىمدەرى ەلگە بەلگىلى ءادىل بيلەر بولعان.
5. اڭگiمەلەۋ.
ءمۇعالىم سىيى. اعايىن (تەرمە )
سۇراقتار:
1. «اعايىن تاتۋ بولسا - ات كوپ، ابىسىن تاتۋ بولسا - اس كوپ» دەگەن ماقالدىڭ ماعىناسىن قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
2. تۋىس - تۋعانداردىڭ ءقادىرىن العاش قاشان بايقادىڭ؟
3. قازاق حالقىنىڭ باۋىرمالدىعى تۋرالى قانداي شىعارمالار وقىدىڭ؟

بەينەتاسپا
6. شىعارماشىلىق جۇمىس، توپتىق جۇمىس.
1توپ: شاڭىراق جاراستىعى دەگەن تاقىرىپقا سيۋجەتتىك كورىنىس.
2 توپ: جەتى اتا دەگەنىمىز نە؟
جەتى اتانى بىلۋگە تەكتى ءبىلۋدىڭ قانداي ءمانى بار؟
3 توپ: جىگىتتىڭ ءۇش جۇرتى. ءارقايسىنا جەكە توقتالىپ، بىرەۋىنە شاعىن اڭگىمە قۇراستىر.

ءىى. «جالعاسىن تاپ». ماقال ماتەلدەردى جالعاستىرۋ...
• اعاسى اقىلدىنىڭ اۋىلى ازبايدى،
...............................................................................................
• مال قونىسىن ىزدەيدى،
..............................................................................................

• جاقىنىڭدى جات ەتسەڭ،
...............................................................................................

• ناعاشى جۇرتىڭ جاقسىلىعىڭا سۇيسىنەدى،
...............................................................................................

• اعاسى باردىڭ جاعاسى بار،
...............................................................................................

• اعايىنعا قاراپ مال وسەر،
..............................................................................................

• جالعىزدىڭ ءۇنى شىقپاس،
..............................................................................................

• اعايىن جاقسى بولسا - قاناتىڭ،
.............................................................................................

• اعايىن تاتۋ بولسا ات كوپ،
..............................................................................................

• ءۇيدىڭ جىلى - سۋىعىن قىس تۇسكەندە بىلەرسىڭ،
..............................................................................................

• باۋىر شىرىن، باس ءتاتتى،
..............................................................................................
• اعايىنعا قاراپ بالا وسەر،
..............................................................................................

• اعاسى اقىلدىنىڭ اۋىلى ازبايدى،
جەڭگەسى شەبەردىڭ تونى توزبايدى.

• مال قونىسىن ىزدەيدى،
ەر تۋىسىن ىزدەيدى.

• جاقىنىڭدى جات ەتسەڭ،
جاتقا كۇلكى بولارسىڭ.

• ناعاشى جۇرتىڭ جاقسىلىعىڭا سۇيسىنەدى،
جاماندىعىڭا كۇيىنەدى.

• اعاسى باردىڭ جاعاسى بار،
ءىنىسى باردىڭ تىنىسى بار.

• اعايىنعا قاراپ مال وسەر،
اعاشقا قاراپ تال وسەر.

• جالعىزدىڭ ءۇنى شىقپاس،
جاياۋدىڭ شاڭى شىقپاس.

• اعايىن جاقسى بولسا - قاناتىڭ،
اعايىن جاقسى بولسا - ساناتىڭ.

• اعايىن تاتۋ بولسا ات كوپ،
ابىسىن تاتۋ بولسا اس كوپ.

• ءۇيدىڭ جىلى - سۋىعىن قىس تۇسكەندە بىلەرسىڭ،
اعايىننىڭ الىس جاقىنىن، ءىس تۇسكەندە بىلەرسىڭ.

• باۋىر شىرىن، باس ءتاتتى،
اعايىنمەن ىشكەن اس ءتاتتى.

• اعايىنعا قاراپ بالا وسەر،
قاراعايعا قاراپ تال وسەر.
ۆاتمان، كارتوچكا،
فلوماستەر ت. ب.
7. توپپەن ءان ايتۋ.
"قايرات نۇرتاس — جانۇيا"
1. وي ويلاتقان تالاي - تالاي ءوتتى - اۋ كۇندەر الىس،
مىنە، بۇگىن بىزدە ءۇي - جاي، ول دا ءبىزدىڭ پارىز.
ءوز ءۇيىمىز ءبىر وتان بەرەكە،
قانداي قىزىق ءبىر قىدىرساق جانۇيامەن بىرگە

قايىرماسى:
امان بولسىن اتا - انامىز ءبىزدى ءوسىرىپ باپتاعان،
امان ءجۇرسىن باۋىرىمىز الىستاعى اڭساعان.
بەرىك بولسىن بوساعامىز، وتاۋىمىز قوسىلعان،
ەڭ كەرەگى تاتۋ - ءتاتتى بولسىن مەنىڭ جانۇيام.

2. ادال جانىم سەن قولىما گۇل بوپ ءبىتتىڭ مەنىڭ،
توسۋمەنەن ءوتتى تالاي كۇنىم مەنەن ءتۇنىم.
شارشاپ كەلسەم جۇمىستان مەن ۇيگە،
جادىراپ سەن قارسى الاسىڭ نۇرىن شاشقان كۇنىم

قايىرماسى:
امان بولسىن اتا - انامىز ءبىزدى ءوسىرىپ باپتاعان،
امان ءجۇرسىن باۋىرىمىز الىستاعى اڭساعان.
بەرىك بولسىن بوساعامىز، وتاۋىمىز قوسىلعان،
ەڭ كەرەگى تاتۋ - ءتاتتى بولسىن مەنىڭ جانۇيام.

3. جانۇيانىڭ ءبىر قىزىعى اراداعى بالا،
ونسىز ۇيدە بولعان ەمەس قۇت - بەرەكە ءسىرا؟.
جاستايىمنان ەركەلەتىپ وسىرگەن،
امان بولشى تەڭدەسى جوق اتا مەنەن انا!

قايىرماسى:
امان بولسىن اتا - انامىز ءبىزدى ءوسىرىپ باپتاعان،
امان ءجۇرسىن باۋىرىمىز الىستاعى اڭساعان.
بەرىك بولسىن بوساعامىز، وتاۋىمىز قوسىلعان،
ەڭ كەرەگى تاتۋ - ءتاتتى بولسىن مەنىڭ جانۇيام.
بەينەتاسپا

8. ءۇي تاپسىرماسى. «مەنىڭ التىن تۇعىرىم» اتتى تاقىرىپتا شاعىن اڭگىمە جازۋ. وقۋلىق
9. قورىتىندىلاۋ، سوڭعى تىنىشتىق ءساتi.
• اعايىنمەن تاتۋ بولۋ ءۇشىن نە ىستەي الار ەدىڭ؟
• اعايىندى ءوز قالاۋىڭشا تاڭداپ الۋعا بولا ما؟

ىڭعايلانىپ وتىرىڭىزدار، دەنەلەرىڭىزدى ءتۇزۋ ۇستاڭىزدار. اياق - قولىڭىزدى ايقاستىرماڭىز. قولىڭىزدى تىزەڭىزگە نەمەسە ۇستەلگە قويۋعا بولادى. كوزدەرىڭىزدى جۇمۋلارىڭىزدى وتىنەمىن. ەلەستەتىپ كورىڭىز: كۇن نۇرى ءسىزدىڭ توبەڭىزدەن ءوتىپ، كەۋدەڭىزگە قاراي بويلاپ بارادى. كەۋدەڭىزدىڭ ورتا تۇسىندا گۇل تۇينەگى ورنالاسقان. گۇلدىڭ تۇينەگى نۇردان باياۋ اشىلىپ كەلەدى. تازا اسەم گۇل ءسىزدىڭ ءار ويىڭىزدى، ءار سەزىمىڭىزدى، ەموسياڭىز بەن تىلەك - قالاۋىڭىزدى شايىپ، جۇرەگىڭىزدىڭ قاۋىزىن اشتى. باياۋ اۋەن.

مەكتەپ № 11 ورتا مەكتەپ
مۇعالiم: تويشىبەكوۆا ن. ب.