سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 3 كۇن بۇرىن)
اجە ءالديى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اجە ءالديى
ماقساتى: اتا - بابامىزدىڭ سالت - ءداستۇرىن ادەت - عۇرپىن، ونەرىن، تۇرمىسىن تانىستىرۋدى جالعاستىرا وتىرىپ، بەسىك جىرى، ونىڭ ماڭىزى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ. اجە ءالديىنىڭ ماعناسىن تۇسىنۋگە، قابىلداپ سەزىنۋگە ۇيرەتۋ، ءوز ەلىن، اتا-اناسىن سۇيۋگە، قامقور بولۋعا تاربيەلەۋ. ماقالدار، جۇمباقتار، ولەڭدەر مەن ايتىس ونەرىن ايتا بىلۋگە، سويلەمدى تولىق اياقتاۋعا ۇيرەتۋگە جۇمىستانۋ. ەستە ساقتاۋ، ويلاۋ، قابىلداۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ. سوزدىك قورلارىن مولايتۋ.
ءادىس ءتاسىل: سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەسۋ، ويىن، ءتۇسىندىرۋ، جارىس.
كەرەكتى قۇرالدار: بەسىك، قۋىرشاق، ءتورت تۇلىك سۋرەتى، تاۋ، كيىز ۇيلەر ماكەتى، اسىق، قورجىن، دومبىرا، ءۇنتاسپا، ساندىق، ديىرمەن، كەلى.

بارىسى:
- امانداسۋ ءراسىمى؛
نۇرعا تولى بار ايماق،
كۇن شىققاندا ارايلاپ.
ۇيقىمىزدان تۇرعاندا،
كۇلىمدەيدى جان انام.
«قايىرلى تاڭ بوتام» - دەپ،
- قايىرلى تاڭ بالالار!
- قايىرلى تاڭ قوناقتار!
- سالەمەتسىزدەر مە!

تاربيەشى: ادەپتى بالا الدىمەنەن امانداسار دەپ ءوزىمىزدىڭ ادەپتىلىگىمىزدى كورسەتتىك. قانە ەندى قولىمىزدى ۇستاسىپ، الاقاندارىمىزدىڭ جىلۋىن ءبىر - بىرىمىزگە بەرىپ، جاقسى تىلەكتەر ايتايىق.
مەن بۇگىنگى كۇن بىزگە انانىڭ الاقانىنداي جىلۋلىق سيلاسىن دەيمىن.
- اتا - انامىز امان بولسىن.
- اسپانىمىز اشىق بولسىن!
- ەلىمىز تىنىش بولسىن!
- بالاباقشامىز جايناي ءتۇسسىن!
- انا ءتىلىمىز بيىكتە اسقاقتاپ، ەلىمىز گۇلدەنە بەرسىن!
- اتا - اجەلەرىمىز امان بولسىن!
- ءبارىمىز دوس بولايىق!

بالالار بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «اجە ءالديى». سەندەر جايلاۋعا اجەگە قوناققا بارعىلارىڭ كەلە مە؟
- ءيا
- ءقازىر اسەمنىڭ اجەسىنە جايلاۋعا بارامىز.
تاربيەشى: مىنا اۆتوبۋسقا وتىرايىق. رايىمبەك جۇرگىزۋشى بولادى. قانە ءبارىمىز كوزىمىزدى جۇمىپ جاسىل جايلاۋدى ەلەستەتەيىك. اينالا جاپ - جاسىل، ادەمى گۇلدەر جايقالىپ تۇر، كيىز ۇيلەر جايىلىپ مالدار، تولدەر ءجۇر. قازان باسىندا اجەمىز قۇرت جاساپ جۇرگەن شىعار. ال ەندى كوزىمىزدى اشايىق. ءماسساعان، مىنە ايت دەگەنشە جايلاۋعا دا كەلىپ تە قالدىق.
بالالار اۆتوبۋستان ءتۇسىپ تولدەرمەن امانداسادى.
- سالەمەتسىڭ با قوشاقانىم،
- امانسىڭ با بوتاقانىم،
الدارىنان كۇن شىعادى:
جارقىراعان مەيىرىمدى كۇن بولامىن،
ادامزاتتىڭ العىسىن مەن الامىن.
قوش كەلدىڭدەر جايلاۋعا بالدىرعاندار.،
امان بولسىن ءاردايىم انالارىڭ.
بالالار: سالەمەتسىز با جارقىن كۇن.
تاربيەشى: كەلىڭىز كۇن بىزبەن بىرگە بولىڭىز!
جىلاعان ءسابي داۋىسى شىعادى.
تاربيەشى: ءبىزدىڭ شۋىمىزدان كىشكەنتاي بوپە ويانىپ كەتتى - اۋ. ءقازىر جۇباتامىز.
وسى كەزدە سىرتتان اجەسى كىرەدى.
بالالار: سالەمەتسىز با اجە!
اجە: - امانسىڭدار ما، اينالايىن قۇلىندارىم.
قوش كەلدىڭدەر تورلەتىڭدەر. كىشكەنتاي بوبەگىم جىلاپ قالدى عوي، ءقازىر الديىممەن ۇيىقتاتىپ تاستايىن. اجە ءالديىن ايتادى 4 - 5 شۋماق.
تاربيەشى: مىنە اجەسىنىڭ بەسىك جىرىنان سوڭ بوپە ۇيىقتاپ قالدى. بالالار تاربيە وسى بەسىكتەن باستالادى. نارەستەنىڭ ءاربىر ۇيىقتار الدىنداعى ايتىلاتىن بەسىك جىرىنىڭ ورنى ەرەكشە. ول انا مەن بالانىڭ قارىم قاتىناسى، ءسابيدىڭ جۇرەك جانە اقىل تاربيەسىنىڭ جەتىلۋى. ءسابي ءبارىن ەستىپ، كورىپ، ءتۇسىنىپ، سەزىنىپ جاتادى. ۇلى اباي اتامىز: «ۇيىقتاپ جاتقان جۇرەكتى ءان وياتار، ءۇننىڭ ءتاتتى ورالعان ءمانى وياتار» - دەي كەلىپ. جۇرەك تەربەپ وياتار، باستى، ميدى – دەپ بەسىك جىرىنىڭ ءمانى مەن ماڭىزىنا ەرەكشە كوڭىل ءبولۋدى مەڭزەگەن. ياعني ومىرگە دەگەن تالپىنىسىن بەسىكتەن باستاپ وياتۋعا بولادى. بارىڭدە وسىنداي اجەلەرىڭنىڭ ءالديىن تىڭداپ، ونەگەلى، اقىلدى، ونەرلى بولىپ ءوسىپ كەلە جاتىرسىڭدار، بالاباقشاعا كەلىپ بالدىرعان بولدىڭدار. قانە ەندى اجەمىزگە ءوز ونەرىمىزبەن تاربيەمىزدى كورسەتەيىك. ۇلدار مەن قىزدار بولىپ سايىسقا تۇسەيىك. اجەمىز ساراپشى بولسىن.
تاربيەشى: بالالار سايىسقا تاپسىرمانى مىناۋ قورجىننىڭ ىشىنەن سۋىرىپ الىڭىزدار. ال قانە كىم باتىر.

سامال: ماقال - ماتەلدەر سايىسى
جەنيا:
اتا كورگەن وق جونار،
انا كورگەن تون پىشەر.

كىنا تاسقا بىتەدى،
ءبىلىم باسقا بىتەدى.

دانا:
تۇز استىڭ ءدامىن كەلتىرەدى،
ماقال ءسوزدىڭ ءدامىن كەلتىرەدى.
رايىمبەك:
دالانىڭ كوركى مال بولار،
وزەننىڭ كوركى تال بولار.

بىرلىك بولماي تىرلىك بولماس.

شولپاناي:
بىلەكتى ءبىردى جىعار،
ءبىلىمدى مىڭدى جىعار.

وقۋ ءبىلىم بۇلاعى،
ءبىلىم ءومىر شىراعى.

سامال:
اقىل جاس ۇلاننان،
جۇيرىك تاي قۇلىننان.

وزگە ەلگە سۇلتان بولعانشا،
ءوز ەلىندە ۇلتان بول.

ازيز:
ەڭبەك ەرلىككە جەتكىزەدى،
ەرلىك ەلدىككە جەتكىزەدى.

تۋعان جەردەي جەر بولماس،
تۋعان ەلدەي ەل بولماس.
اجە ءالديى جۇكتەۋ

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما