الاش بارىسى توعىم حان
الاشتىڭ ۇلى حاندار قاتارىندا اۋىزعا كوپ ىلىنبەي، ۇلتقا سىڭىرگەن ۇلى ىستەرى جەتە باعالانباي كەلە جاتقان اردا تۇلعالاردىڭ بىرەگەيى توعىم حان ەكەندىگى حاق. حالقىمىزدىڭ ەل بولىپ قاتارعا قوسىلۋى، بۇگىنگى قولىمىز جەتكەن ەگەمەندىك پەن وركەندەۋىمىزدىڭ كوش باسى ۇلت ءۇشىن جارعاق قۇلاعى جاستىققا تيمەي تەر توگىپ، وتان ءۇشىن وت كەشكەن بابالاردان باستالادى. كيەلى حاندار تاريحىن زەرتتەۋشى عالىمدارعا العىس ايتۋمەن قاتار، قاھارماندارىمىزدىڭ ارۋاقتارىنا باس ءيىپ، زيارات ەتۋ ۇرپاقتىڭ قاسيەتتى پارىزى. جاستارعا وتانسۇيگىشتىكتى بويلارىنا دارىتا بىلسەك - تاربيە، ءتالىم بەرە بىلگەنىمىز. پرەزيدەنتىمىزدىڭ سەنىمىن اقتاعاندىق.
اۆتور: سالىمبايەۆ تىلەكقالي كەڭەسقالي ۇلى.
قايتپاس قايسار توعىم حان.
تەكتى اكەنىڭ ۇلدارى جەبە جونعان
قازاق حالقى قاھارمان باتىر بولعان.
تاھيردان سوڭ توعىم حان تاق يەسى،
كوزسىز ەرلىك كورسەتكەن وسى باباڭ.
قازاق جۇرتىن قولداعان ءتاڭىر - قۇداي،
تۇكتى جۇرەك ەر بەرىپتى مۇزبالاقتاي.
شىنجىربالاق ءشۇبارتوس توعىم حاننىڭ
توعىز ۇلى ايبارلى ارىستانداي.
بىتىراعان قازاق - قىرعىز باسىن قوسىپ،
حالىقتى ۇيىستىرعان كەتكەن بوسىپ.
قالماق، موعول، وزبەكتىڭ شەرىكتەرىن،
ەل شەتىنەن الاستايدى جولىن توسىپ.
ءوزى حان، ءوزى باتىر دارا تۇلعا،
قازاق ەلى اينالىپتى مۇنداي ۇلدان.
تاۋعا، تاسقا سالسا داعى قايتپايدى ەكەن،
قولدى ءوزى باستاسا جاۋجۇرەك حان.
اتا كەگىن ءبىر ساتكە ۇمىتپاعان،
وزبەكتىڭ باسكەسەرى ۇبايدوللا حان،
موعول حانى ابدىراشيدپەن ءسوز بايلاسىپ،
قازاق ەلىن جويۋدى ماقسات قويعان.
جاۋ شەرىگى ىستىق - كولدى بەتكە الادى،
قارا بۇلتتاي باسادى كەڭ دالانى.
سان - تاشتا سۇعىنا كىرگەن دۇشپان قولىن
قايتپاس قايسار توعىم حان قارسى الادى.
ولىسپەي بەرىسپەۋگە تىك شاتقالدى،
ارقا سۇيەپ قازاق قولى تاڭداپ الدى.
ازاتتىق - العى شارتى بار حالىقتىڭ،
شۇبەرەككە ءتۇيىپ الىپ شىبىن جاندى.
تاڭ ازاننان قىرعىن مايدان باستالادى،
قازاق - قىرعىز شەرىگىن حاننىڭ ءوزى باسقارادى.
سايلانعان قالىڭ قولعا شاعىن اسكەر،
كۇش تەڭ كەلمەي بار جاساق جەر قابادى.
اياۋسىز تاۋلىك بويى شايقاس بولعان،
قارا تۇنەك جامىلعان جەر مەن اسپان.
توعىمنىڭ «توعىز سارى» اتانعان توعىز ۇلى،
شەيىت بولعان بۇعان قوسا قىرىق سۇلتان.
باھادۇرلەر - بوزداقتار، قايران ەرلەر،
توپىراعىنا جەرلەنگەن تۋعان جەردىڭ.
الىپتاردىڭ الىبى توعىم حاندار،
ۇرپاعىنا ۇلگى بولار ەلىمىزدىڭ.
تۇسىنىكتەمە: ماماش، تايىر حاندار تۇسىندا قازاق حاندىعىنىڭ ساياسي توقىراۋعا ۇشىراعان زامانىنىنان كەيىن قان كەشىپ، وتقا تۇسكەن توعىم حان ششامالى ۋاقىتتىڭ ىشىندە ۇلتتىڭ باسىن بىرىكتىرۋگە 1535 - 1537 جىلدارى ەرەن ەڭبەك سىڭىرگەن الاشتىڭ ەرجۇرەك تۇلعالارىنىڭ ءبىرى، ءابىلحايىر حاننىڭ تۇبىنە جەتەتىن كوكجال باراق، الاش وردا كوسەمى ءاليحان بوكەيحانوۆتىڭ بابالارى.
اۆتور: سالىمبايەۆ تىلەكقالي كەڭەسقالي ۇلى.
قايتپاس قايسار توعىم حان.
تەكتى اكەنىڭ ۇلدارى جەبە جونعان
قازاق حالقى قاھارمان باتىر بولعان.
تاھيردان سوڭ توعىم حان تاق يەسى،
كوزسىز ەرلىك كورسەتكەن وسى باباڭ.
قازاق جۇرتىن قولداعان ءتاڭىر - قۇداي،
تۇكتى جۇرەك ەر بەرىپتى مۇزبالاقتاي.
شىنجىربالاق ءشۇبارتوس توعىم حاننىڭ
توعىز ۇلى ايبارلى ارىستانداي.
بىتىراعان قازاق - قىرعىز باسىن قوسىپ،
حالىقتى ۇيىستىرعان كەتكەن بوسىپ.
قالماق، موعول، وزبەكتىڭ شەرىكتەرىن،
ەل شەتىنەن الاستايدى جولىن توسىپ.
ءوزى حان، ءوزى باتىر دارا تۇلعا،
قازاق ەلى اينالىپتى مۇنداي ۇلدان.
تاۋعا، تاسقا سالسا داعى قايتپايدى ەكەن،
قولدى ءوزى باستاسا جاۋجۇرەك حان.
اتا كەگىن ءبىر ساتكە ۇمىتپاعان،
وزبەكتىڭ باسكەسەرى ۇبايدوللا حان،
موعول حانى ابدىراشيدپەن ءسوز بايلاسىپ،
قازاق ەلىن جويۋدى ماقسات قويعان.
جاۋ شەرىگى ىستىق - كولدى بەتكە الادى،
قارا بۇلتتاي باسادى كەڭ دالانى.
سان - تاشتا سۇعىنا كىرگەن دۇشپان قولىن
قايتپاس قايسار توعىم حان قارسى الادى.
ولىسپەي بەرىسپەۋگە تىك شاتقالدى،
ارقا سۇيەپ قازاق قولى تاڭداپ الدى.
ازاتتىق - العى شارتى بار حالىقتىڭ،
شۇبەرەككە ءتۇيىپ الىپ شىبىن جاندى.
تاڭ ازاننان قىرعىن مايدان باستالادى،
قازاق - قىرعىز شەرىگىن حاننىڭ ءوزى باسقارادى.
سايلانعان قالىڭ قولعا شاعىن اسكەر،
كۇش تەڭ كەلمەي بار جاساق جەر قابادى.
اياۋسىز تاۋلىك بويى شايقاس بولعان،
قارا تۇنەك جامىلعان جەر مەن اسپان.
توعىمنىڭ «توعىز سارى» اتانعان توعىز ۇلى،
شەيىت بولعان بۇعان قوسا قىرىق سۇلتان.
باھادۇرلەر - بوزداقتار، قايران ەرلەر،
توپىراعىنا جەرلەنگەن تۋعان جەردىڭ.
الىپتاردىڭ الىبى توعىم حاندار،
ۇرپاعىنا ۇلگى بولار ەلىمىزدىڭ.
تۇسىنىكتەمە: ماماش، تايىر حاندار تۇسىندا قازاق حاندىعىنىڭ ساياسي توقىراۋعا ۇشىراعان زامانىنىنان كەيىن قان كەشىپ، وتقا تۇسكەن توعىم حان ششامالى ۋاقىتتىڭ ىشىندە ۇلتتىڭ باسىن بىرىكتىرۋگە 1535 - 1537 جىلدارى ەرەن ەڭبەك سىڭىرگەن الاشتىڭ ەرجۇرەك تۇلعالارىنىڭ ءبىرى، ءابىلحايىر حاننىڭ تۇبىنە جەتەتىن كوكجال باراق، الاش وردا كوسەمى ءاليحان بوكەيحانوۆتىڭ بابالارى.
You Might Also Like
-
وقۋشىلاردىڭ بويىنا پاتريوتتىق سەزىمدى دارىتۋ ۇلى حاندار تاريحىنان باستاعان دۇرىس دەپ سانايمىن. ساباقتان تىس تاربيە ساعاتىندا وقىپ، تالقىلاۋ ءۇشىن مەكتەپ ۇستازدارىنا ۇسىنامىن.
