البەرت ەينشتەيننەن ومىرلىك 31 ساباق
ەينشتەيننىڭ ومىرلىك ساباقتارىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن سىزگە فيزيكا مەن ماتەماتيكانى جەتىك ءبىلۋ قاجەت ەمەس.
البەرت ەينشتەين بىزگە ادامزات تاريحىندا تەرەڭ ءىز قالدىرعان ۇلى فيزيك، ءبىرقاتار ريەۆوليۋسيالىق فيزيكا تەوريالارىن جاساۋشى، كوپتەگەن عىلىمي جۇمىستاردىڭ اۆتورى رەتىندە تانىس. الايدا ءبىرتۋما عالىم ءوز زامانىنىڭ داناگويلەرىنىڭ ءبىرى ەكەنىن كوبى بىلە بەرمەيدى. كوپتەگەن ماقالالارىندا ول ومىردەن تۇيگەن وي-تولعامدارىمەن، كەڭەستەرىمەن ءبولىسىپ وتىرعان. سولاردىڭ كەيبىرىن وسى ماقالادا ۇسىنباقپىز.
1. ءبارىمىز دانىشپان بولىپ تۋىلامىز، ءبىراق ءومىر تۇزەتۋلەر ەنگىزەدى
«ءبارىمىز دانىشپانبىز. ءبىراق ەگەر بالىقتى اعاشقا ورمەلەي الۋ قابىلەتىنە قاراي سىنايتىن بولساڭىز، وندا ول ءوزىن ءومىر بويى اقىماق سەزىنىپ وتەدى.»
2. اركىممەن تەڭ دارەجەدە، سىپايى قارىم-قاتىناستا بولىڭىز
«مەن اركىممەن تەڭ دارەجەدە سويلەسەمىن، مەيلى ول قوقىس جيناۋشى بولسىن نەمەسە ۋنيۆەرسيتەت پرەزيدەنتى بولسىن.»
3. ءبارىمىز ءبىرمىز
«ادام – بۇل ءبىرتۇرتاس الەمنىڭ ءبىر بولشەگى. دەگەنمەن، ۋاقىت پەن كەڭىستىكتە شەكتەلگەن. ول ءوزىن، ويلارى مەن سەزىمىن وزگەلەردەن ەرەكشە دەپ سەزىنەدى، ءبىراق بۇل سانانىڭ وپتيكالىق جالعان ەلەسى. بۇل ەلەس ءبىزدى قالاۋلارىمىز بەن جاقىن ادامدارىمىزعا بايلاپ قويعان زىندانعا اينالدى. ءبىزدىڭ ماقساتىمىز – ءاربىر تىرشىلىك اتاۋلىعا، تاڭعاجايىپ بۇكىل الەمگە جاقىنداي الاتىنداي زىنداننان بوساپ شىعۋ.»
4. كەزدەيسوق ەشتەڭە جوق
«كەزدەيسوقتىق – بۇل قۇدايدىڭ ءوزىن جاسىرىن ۇستاۋعا كومەكتەسەتىن ءبىر امالى.»
5. ەلەستەتۋ بىلىمنەن دە ماڭىزدى
«ەلەستەتۋ بىلىمنەن الدەقايدا ماڭىزدى. ءبىلىم الۋ – بۇل ءقازىر ءبىلىپ، تۇسىنۋگە نەگىزدەلگەن، ال ەلەستەتۋدىڭ ىشىنە بۇكىل الەم جانە بولاشاقتا ءتۇسىنىپ، بىلەتىنىمىزدىڭ ءبارى كىرەدى.»
اقىل-پاراساتتىڭ باستى بەلگىسى بىلىمدىلىك ەمەس، ەلەستەتۋ، قيالداۋ.
«لوگيكا سىزگە A-دان Z-كە دەيىن جەتۋگە كومەكتەسەدى؛ ەلەستەتۋ الەمدى شارلاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.»
6. كەمەلدەنگەن ادام جالعىزدىقتان ءلاززات الا الادى
«ادام جاس كەزدە جالعىزدىقتان قورقادى، ءبىراق كەمەلدەنگەن سايىن جالعىزدىقتان ءلاززات الا باستايدى.»
«مەن جالعىزدىقتا ءومىر سۇرەمىن؛ مۇنى جاستار جەك كورەدى، ءبىراق جىل وتكەن سايىن نۇرلانا تۇسۋدە.»
«تىنىش ءومىردىڭ بىركەلكىلىگى مەن جالعىزدىعى شىعارماشىلىققا شابىتتاندىرادى.»
7. جۇرەگىڭىزدى تىڭداڭىز، ونىڭ دەگەنىن ىستەڭىز، سوندا قاتەلەسپەيسىز. جۇرت ءبارىبىر سىنايتىن بولادى.
«ۇلى اقىلدىلار ءارقاشان ورتاشا قابىلەتتىلەردىڭ جويقىن قارسىلىعىنا ۇشىرايدى. ورتاشا اقىلدى ادامدار، سوقىر نانىم-سەنىمگە باس يۋدەن باس تارتىپ، ەسەسىنە باتىل ءارىشىنايى تۇردە ءوز اقىلىن پايدالاناتىنداردى تۇسىنبەيدى.»
8. ومىرىمىزدەگى ەڭ تاماشا زاتتار قۇپيا جانە قولجەتپەستەي كورىنەدى
«ەگەر بالالارىڭىز اقىلدى بولعانىن قالاساڭىز، ولارعا ەرتەگى وقىڭىز. ەگەر ولار ودان دا اقىلدى بولسىن دەسەڭىڭىز، ودان دا كوپ ەرتەگى وقىڭىز.»
«مەن ءۇشىن بىلىمگە زەرەك بولعاننان، قيالداي الۋ قابىلەتى ماڭىزدىراق.»
«ءبىز سەزىنەتىن ەڭ تاماشا زاتتاردى ءتۇسىندىرۋ مۇمكىن ەمەس. اقىلعا قونىمسىز زاتتار شىنايى ونەر مەن عىلىمنىڭ نەگىزى بولىپ تابىلادى. بۇل سەزىمدى سەزىنبەيتىندەر، تاڭعاجايىپ زاتتارعا تاڭدانىس بىلدىرە المايتىندار ءوزىن ولىك سانايدى: ونىڭ كوزدەرى جۇمۋلى.»
9. ءدىن مەن عىلىم بىر-بىرىنە قارسى ەمەس، بىرىگىپ جۇمىس ىستەۋى قاجەت
«عىلىم ءدىنسىز اقساق، ءدىن عىلىمسىز سوقىر.»
«شىركەۋ عالىمداردى ءدىن بۇزۋشىلار دەپ باعالادى، ال نەگىزىندە ولار ءدىني ادامدار. ولار عالامنىڭ ادىلەتتىلىگىنە سەنەتىندەر.»
10. ءسىزدىڭ ماڭىزدىلىعىڭىز تابىستى بولۋدان جوعارى
«تابىستى بولۋعا ۇمتىلماڭىز، ادامزاتقا پايدالى بولۋعا ۇمتىلىڭىز.»
«اتاقتى بولعاننان باستاپ مەنىڭ اقىلىم كەمىپ بارادى، جالپى بۇل كەڭ تارالعان قۇبىلىس.»
11. قاتەلىكتەر ىلگەرىلەۋ مەن ورلەۋدىڭ بەلگىسى
«ەشقاشان قاتەلەسپەگەن ادام، جاڭا بىردەڭە جاساپ كورمەگەن ادام.»
12. قاراپايىمدىلىقتى باعالاڭىز
«ەگەر ءسىز مۇنى قاراپايىم تىلمەن ءتۇسىندىرىپ بەرە الماساڭىز، دەمەك ءوزىڭىز سول ساباقتى جاقسى تۇسىنبەگەنسىز.»
بارلىق زات مۇمكىندىگىنشە قاراپايىم ءتۇسىندىرىلۋى كەرەك. ءبىراق ودان ارتىق ەمەس.
13. ءپىر جاساۋدان اۋلاق بولىڭىز
«ءار ادام تۇلعا رەتىندە سىيلاۋعا تۇرارلىق، ءبىراق ول پىرگە اينالماۋى ءتيىس.»
14. جازالاۋ ادامدى تاربيەلەمەيدى
«ەگەر ادام جازالانباۋ ءۇشىن نەمەسە اتاققا يە بولۋ ءۇشىن عانا قايىرىمدى، ونەگەلى بولسا، بۇدان ەشتەڭە شىقپايدى.»
15. ءومىر – بۇل قىزمەت ەتۋ
«بىرەۋلەر ءۇشىن ءومىر ءسۇرۋدى تولىققاندى ءومىر دەۋگە بولادى.»
«ادامنىڭ قۇندىلىعى ونىڭ نە الا الاتىنىندا ەمەس، نە بەرە الاتىنىندا.»
16. ەشقاشان ءبىلىم الۋدى توقتاتپا
«اقىل-پاراساتتىڭ دامۋى تۋىلعان كەزدە باستالىپ، ولگەن ساتتە عانا اياقتالۋى ءتيىس.»
17. سۇراق قويۋدى توقتاتپاڭىز
«كەشەگى كۇننەن ساباق الىڭىز، بۇگىنگىمەن ءومىر ءسۇرىڭىز، ەرتەڭگە ءۇمىت ارتىڭىز. سۇراق قويۋدى توقتاتپاۋ قاجەت. بىلۋگە قۇمارلىق بۇل جاقسى قاسيەت.»
«ءسىز جانە مەن سياقتى ادامدار، كوپتىڭ ءبىرى بولعانىمەن، قانشا ءومىر سۇرسە دە، ەشقاشان قارتايمايدى. ويتكەنى ءبىز بالا سياقتى ۇلى تاڭعاجايىپ الەمنىڭ الدىندا بىلىۋگە قۇمارتىپ تۇرۋدان ەشقاشان تايسالمايمىز.»
18. ءبارى ءسىزدىڭ قولىڭىزدا
«ءبىزدىڭ الەم ءومىر سۇرۋگە ءقاۋىپتى ورىن، ءبىراق بۇل بىرەۋلەردىڭ قاتىگەزدىك جاسايتىنىنان ەمەس، باسقالاردىڭ مۇنى كورە تۇرىپ ەشتەڭە ىستەمەيتىنىنەن.»
19. ءوز ويىڭىزدى بىلدىرۋدەن قورىقپاڭىز
«قوعامدا قالىپتاسقان جالعان نانىم-سەنىمدەرگە قارسى ءوز ويىن ايتا الاتىندار كەمدە-كەم. كوپتەگەن ادامداردىڭ باسىندا ونداي وي ءتىپتى تۋىندامايدى دا.»
20. تابيعاتقا ۇستازىڭىز بولۋعا مۇمكىندىك بەرىڭىز
«تابيعاتقا ءۇڭىلىپ قاراساڭىز، كوپ نارسەنى وزدىگىڭىزدەن تۇسىنەتىن بولاسىز.»
21. ساناڭىزدى وزگەرتىڭىز، بۇل ءومىرىڭىزدى وزگەرتەدى
«ءبىز ءومىر ءسۇرىپ جاتقان الەم، ءبىزدىڭ ويىمىزدان قۇرالعان. ءوز ساناڭىزدى وزگەرتپەي، الەمدى وزگەرتە المايسىز.»
ومىرىمىزدەگى قيىندىقتاردى تۋىنداتقان وي-تولعامدارىمىزبەن ولاردى جوندەي المايمىز.
22. باستىسى ماقسات قويا ءبىلۋ
«ەگەر باقىتتى ءومىر ءسۇرۋدى قالاساڭىز، وندا ءسىز ادامدار مەن زاتتارعا ەمەس، ماقساتقا بەرىك بولۋىڭىز كەرەك.»
23. باسقالاردى باقىتتى ەتكەن سايىن ءوزىمىز باقىتتى بولا تۇسەمىز
«ءوزىڭدى قۋانتۋدىڭ ەڭ جاقسى ءتاسىلى – بۇل تاعى بىرەۋدى قۋانتۋ.»
24. وز-وزىڭىزگە قويىپ العان شەكتەۋلەردەن باسقا سىزدە ەشقانداي شەكتەۋ جوق
«اقىلعا قونىمسىز زاتتاردى جاساعىسى كەلەتىن ادام عانا مۇمكىن ەمەس نارسەگە قول جەتكىزەدى.»
«مەن ەسىمنەن اداسقانمىن با، الدە باسقالارى ما: وسى سۇراق مەن كەي-كەيدە مازالايدى.»
25. سالاۋاتتى ىس-ارەكەتتەر ءاردايىم ءسىزدى داڭقتى ەتە بەرمەيدى
«دۇرىس دۇنيە جاساپ، اتى شىعۋى ەكىتالاي، جانە دە داڭقتىلاردىڭ ءبارى ادال دەگەندى بىلدىرمەيدى.»
26. قيىندىقتار جاڭا مۇمكىندىكتەردى تۋدىرادى
«استاڭ-كەستەن ورتادان قاراپايىمدىلىق ىزدەڭىز. ديسسونانستان ۇيلەسىمدىلىك ىزدەڭىز. كەدەرگىلەردەن مۇمكىندىكتەر ىزدەڭىز.»
27. كۇش قولدانىپ بەيبىتشىلىككە قول جەتكىزەمىن دەپ ويلاماڭىز
«كۇش قولدانا وتىرىپ، بەيبىتشىلىك ورناتۋ مۇمكىن ەمەس. ول ءوزارا تۇسىنىستىك ارقىلى عانا ىسكە اسادى.»
«ءبىرۋاقىتتا سوعىستىڭ بەتىن قايتارا وتىرىپ، سوعىسقا دايىندالۋ مۇمكىن ەمەس.»
28. ۇساق-تۇيەك دەگەن بولمايدى
«ۇساق-تۇيەككە اسا ماڭىزدىلىقپەن قارامايتىن ادامعا ماڭىزدى ىستەردى سەنىپ تاپسىرماۋ كەرەك.»
29. ءوز جولىڭىزبەن ءجۇرىڭىز
«توبىردىڭ ارتىنان جۇرەتىن ادام، توبىر جەتكەن جەرگە دەيىن بارادى. ءوز بەتىمەن جۇرەتىن ادام، بالكىم، ادام اياعى باسپاعان جەرگە جەتۋى مۇمكىن.»
30. تۇيسىگىڭىزدى تىڭداڭىز
«تۇيسىك – بۇل قاسيەتتى سىي، ال راسيونالدى اقىل-ەس – ادال قىزمەتكەر. ءبىز سىي جايلى ۇمىتىپ، قىزمەتشىگە تابىناتىن قوعام قۇردىق.»
«مەن راسيونالدى كۇيدە ەشقاشان عىلىمي جاڭالىقتارىمدى جاساي الماس ەدىم.»
31. دانالىق – بۇل ءبىلىمپازدىقتىڭ ناتيجەسى ەمەس
«دانالىق بۇل بىلىم-ىلىمنەن تۋىندامايدى، ءومىر بويى سوعان ۇمتىلۋدان تۋىندايدى.»
You Might Also Like
-
جەر - ءبىزدىڭ ءۇيىمىز، ونى ءسۇيۋ جانە ءتارتىپ ساقتاۋ ءبىزدىڭ مىندەتىمىز بولىپ تابىلادى. ازدان باستاۋعا دا بولادى: مىسالى، اعاش وتىرعىزۋ نەمەسە ءوسىپ تۇرعان اعاشتى شاپپاۋ. تومەندە نازارلارىڭىزعا تابيعاتقا ...
-
ەرتەدە تۇلكى مەن قاسقىر ايىرىلماس دوس بولىپتى. ءبىر كۇن ەكەۋى جورتىپ كەلە جاتىپ، جول ۇستىندە جاتقان ءبىر كەسەك ەتتىڭ ۇستىنەن شىعىپتى. ەتتى تۇلكىنىڭ دە، قاسقىردىڭ دا جەگىسى كەلەدى.
