التىن ساقا (ينتەللەكتۋالدى ويىن – سايىسى)
ماقساتى:
1. وقۋشىلاردىڭ بويىندا سالت - داستۇرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى ودان ءارى دامىتۋ، ونى ءارقاشان قۇرمەتتەۋگە باۋلۋ. وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن بايقاۋ
ءوز وتباسىن، وتانىن ءسۇيىپ، ادەپتى بولۋىنا باعىت - باعدار بەرۋ.
وقۋشىلاردى توپقا ءبولۋ
ءى توپ: تاپقىر توبى
ءىى توپ: نامىس توبى
ءىىى توپ: جىگەر توبى
سايىس باعدارلاماسىمەن تانىستىرۋ
توپتى تانىستىرۋ
توپ باسشىلارىنىڭ قۇتتىقتاۋى
جالعاسىن تاپ
كىم شاپشاڭ؟
ءماتىن - مازمۇنىنا بايلانىستى ماقال – ماتەل ايتۋ
كەيىپكەرگە حات
كيەلى ساندارعا بايلانىستى سۇراق – جاۋاپ
قۇپيا حاتتارعا جاۋاپ بەر
سيقىرلى ۇياشىقتار
پوەزيا مينۋتى
كىرىسپە ءبولىم:
قۇرمەتتى ۇستازدار، سايىسقا قاتىساتىن ۇلاندار! بۇگىن 2 - 4 – سىنىپ وقۋشىلارى ارالىعىندا وتكىزگەلى وتىرعان «التىن ساقا» ويىن – سايىسىن كورىپ تاماشالايسىزدار. بۇل سايىسقا ءاربىر سىنىپتان وزدەرىنىڭ ۇلتتىق نامىسىن توپپەن بىرگە كورسەتە الاتىن وقۋشىلار قاتىسىپ وتىر.
قازاق حالقى ەجەلدەن سالت - ءداستۇرىن قاستەرلەگەن. مىنە، وسى ۋاقىتقا دەيىن، سالت - ءداستۇرىمىز ۇمىتىلماي، ساقتالىپ كەلدى. ەندىگى جالعاستىرۋشى كەلەشەك - جاس ۇرپاقتار. سول سالت - ءداستۇردى جالعاستىرۋشى ۇلاندارعا ساتتىلىك تىلەيىك
«التىن ساقا» سايىسى 10 بولىمنەن تۇرادى.
ولاي بولسا، ءوزىمىز بىلەتىن ۇلتتىق ويىن تۇرلەرىن ورتاعا سالىپ كورەيىك.
وي قوزعاۋ.
ۇلاندار ونەرىنە ءادىل قازى بەرەتىن ءادىل قازىلارىمىزدى تانىستىرىپ وتەيىك.
-------------------------
ءى كەزەڭ: توپتى تانىستىرۋ
ءىى كەزەڭ: توپ باسشىلارىنىڭ قۇتتىقتاۋى
ءىىى كەزەڭ: جالعاسىن تاپ
ويىننىڭ شارتى: مەن ماقالدىڭ باستاپقى قاتارىن ايتامىن، كەلەسى جولى توپ جالعاستىرادى.
1 – توپ: تاپقىر توبى.
1. ءوز ءۇيىم... (ولەڭ توسەگىم)
2. باتىر تۋسا ەل ىرىسى،...
(جاڭبىر جاۋسا جەر ىرىسى)
3. اسىل تاستان شىعادى،...
ونەر جاستان شىعادى.
2 – توپ: نامىس توبى.
1. وتان... (وتتان دا ىستىق)
2. عىلىم تەڭىز،.... (ءبىلىم كەمە)
3. وقۋ ينەمەن.... (قۇدىق قازعانداي)
3 - توپ: جىگەر توبى
1. وزگە ەلدە سۇلتان بولعانشا،
ءوز ەلىڭدە........................
ءىۇ. «كىم شاپشاڭ؟» ويىنى
ويىننىڭ شارتى، مەن جاڭىلتپاش ايتامىن، سول جاڭىلتپاشتى قاي توپ جاڭىلماي، مۇدىرمەي قايتالايدى جانە تەز ايتادى سول توپ جەڭىسكە جەتەدى.
1 – توپ: تاپقىر توبى.
ەكەۋىنىڭ جاسى شامالاس،
ءبىرىنىڭ شاشى قارا شاش
ەكىنشىسىنىڭ شاشى اق شاش ارالاس.
2 – توپ: نامىس توبى.
جاڭىلتپاش جاتتا،
جاڭىلماي جاتتا.
جاتقا جاتتا،
جاتتاماي جاتتا.
3 - توپ: جىگەر توبى
شەشە، شەشە، نەشە كەسە،
سىندى كەشە.
ءۇ. ءماتىن مازمۇنىنا ساي ماقال – ماتەل ايتۋ.
ءماتىننىڭ مازمۇنىن مۇقيات تىڭداپ الىپ، مازمۇنىنا ساي ماقال ايتۋ. ياعني، توقسان اۋىز ءسوزدىڭ توبىقتاي ءتۇيىنىن جاساۋ كەرەك.
ءى توپ. التى تۇلكى
ەرتەدە التى تۇلكى دوس بولىپتى. بىرەۋىنىڭ قۇيرىعى شولاق ەكەن. قۇيرىعى ۇزىن بەس تۇلكى:
-«سەنىڭ قۇيرىعىڭ جوق» - دەپ كەلەكە قىلىپ، كۇلە بەرىپتى. سول ۋاقىتتا شولاق تۇلكى «وسى بەس تۇلكىنىڭ دە قۇيرىعىن شولاق قىلىپ قويايىن» دەپ ويلاپ، بەس تۇلكىگە ايتىپتى.
- «ءبىز ءبىر جاقسى ويىن وينايىق» - دەپ تۇلكىلەردى الىپ كەلىپ، قاراعايعا بايلاپ قويىپ، ءوزى ءبىر تالدىڭ باسىنا شىعىپ تۇلكىلەرگە:
- «مىنا جاقتا بۇركىتتەر كەلە جاتىر» دەيدى دە، ءوزى قاشا جونەلەدى. سوندا بەس تۇلكى قاشامىن دەپ قۇيرىقتارىن ءۇزىپ، ءبارى دە شولاق بولىپ قالادى. بەسەۋى بىردەي شولاق بولعاننان كەيىن مازاق ەتىپ، كۇلمەيتىن بولىپتى.
ءىى توپ. اتاسى مەن نەمەرەسى
اتا قارتايىپ، كۇشى كەمىدى، ناشار كورەتىن، ناشار ەستيتىن بولدى، ىشكەن تاماعىن الدىنا توگەتىن بولدى. نە ءۇشىن دەسەڭىز، ونىڭ اياق قولى كارىلىكتەن قالتىراۋشى ەدى.
شالدىڭ بۇل ءىسى بالاسى مەن كەلىنىنە ۇنامادى. ولار شالعا الدىنا جامان داستارقان جايىپ، تاماقتى جامان ىدىسقا قۇيىپ، بولەك بەرەتىن بولدى.
نەمەرەسى ءوزىنىڭ اكەسىنە اتامدى بولەك وتىرعىزبا دەۋگە باتا المايدى. ءبىر كۇنى ول اعاش جونىپ وتىرادى. اكەسى كورىپ؛ «شىراعىم نە ىستەپ جاتىرسىڭ؟» - دەيدى. سوندا بالاسى؛ «اياق ىستەپ جاتىرمىن، شەشەم مەن ەكەۋىڭ اتام كۇساپ قارتايعاندا، سەندەرگە تاماقتى وسى اياققا قۇيىپ بەرەمىن»- دەيدى.
بۇل ءسوزدى ەستىپ، شالدىڭ بالاسى ۇيالىپ، اكەسىن بولەك وتىرعىزىپ تاماق بەرۋدى قويادى
(اكەڭە نە قىلساڭ. الدىڭا سول كەلەر)
ءىىى توپ. شيبۇت، قىلمويىن، قارىنباس.
قارىنباس، قىلمويىن، شيبۇت ۇشەۋى جولداس ەكەن. ءبىر كۇنى بۇلار ءبىر توقتى ۇرلاپ سويىپتى. توقتىنى بۇزىپ، ەتىن قازانعا سالايىن دەپ جاتادى. قارىنباسقا جىنىن توگىپ كەل دەپ قارىندى بەرىپتى.
قارىنباس قارىندى تىسقا الىپ شىعادى. سول كەزدە قارا شىبىندار قارىنعا دا، قارىنباستىڭ باسىنا دا ۇيمەلەپتى. باسىنداعى شىبىندى قاعامىن دەپ، قارىنباس باسىن ۇرىپ الىپتى. جۇمىرتقاداي جۇقا باس جارىلىپ، جان تاپسىرىپتى.
قارىنباس قالايشا كەشىكتى دەپ، شيبۇت دالاعا شىعادى. ءولىپ جاتقان قارىنباستى كورە سالىپ؛
ءاي، اتتەگەن - اي!- دەپ ەكى قولىمەن سانىن سالىپ قالادى. سول كەزدە شي بۇتى شىرت ەتىپ، ول دا مۇردەم كەتىپتى. شيبۇتتىڭ داۋسىن ەستىپ، قىلمويىن جۇگىرىپ شىعادى. ءولىپ جاتقان ەكى جولداسىن كورەدى دە؛
- ويباي! باۋىرىم - اي!- دەپ داۋىستاي بەرگەندە قىل كەڭىردەگى ءۇزىلىپ كەتىپتى
(ۇرلىق - ءتۇبى قورلىق)
ءۇى. كەيىپكەرگە حات.
مۇحتار اۋەزوۆتىڭ «جەتىم» اڭگىمەسى.
اڭگىمەدەگى باستى كەيىپكەر قاسىمعا حات جازۋ
شەرحان مۇرتازا «ينتەرنات قويماسى». اتامىرزانىڭ ايتاعىنا ەرگەن سەرىككە
حات جازۋ.
ءۇىى. سۇراق – جاۋاپ.
1 – توپ: تاپقىر توبى.
1. جەتى اتانى اتا؟ (اكە، بالا، نەمەرە، شوبەرە، شوپشەك، نەمەنە، تۋاجات، جۇراعات)
2. قازاقشا اي اتتارىن اتا؟ (ناۋرىز، ءساۋىر، مامىر، ماۋسىم، شىلدە، تامىز، قىركۇيەك، قازان، قاراشا، جەلتوقسان، قاڭتار، اقپان)
3. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اتا زاڭى قاي جىلى قابىلداندى؟ (30 تامىز، 1995 ج.)
4. ءانۇراننىڭ اۆتورلارى؟ (ش. قالداياقوۆ، ج. ناجىمەدەنوۆ، ن. نازاربايەۆ)
5. قازاقتىڭ ۇلتتىق اسپابىندا ورىندالاتىن اۋەن؟ (كۇي)
2 – توپ: نامىس توبى.
1. ءۇش جۇرتتى اتا؟ (ءوز جۇرتىڭ، قايىن جۇرتىڭ، ناعاشى جۇرتىڭ.)
2. قازاقشا اپتا اتتارىن اتا؟ (دۇيسەنبى، سەيسەنبى، سارسەنبى، بەيسەنبى، جۇما، سەنبى، جەكسەنبى)
3. قازاقستان حالقى ءوزىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتىن قاشان سايلادى؟ (1991 ج. 1 جەلتوقسان)
4. قازاقستان تۋىنىڭ اۆتورى؟ (ش. نيازبەكوۆ)
5. ءاندى ورىندايتىن ادامدى كىم دەيمىز؟ (ءانشى)
3 - توپ: جىگەر توبى.
1. ءۇش ارسىزدى اتا؟( ۇيقى، كۇلكى، تاماق)
2. ەلتاڭبامىزدىڭ اۆتورىن اتا؟ (ش. ۋاليحانوۆ، ج. مالىبەكوۆ)
3. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءوز تاۋەلسىزدىگىن قاشان الدى؟ (1991 جىلى 16 - ءحىى)
4. قازاق ءۇيدىڭ بولىكتەرىن اتا؟ (كەرەگە، ۋىق، ەسىك، شاڭىراق)
5. مال سۇتىنەن جاسالعان قانداي تاعامداردى بىلەسىڭ؟ (قۇرت، ماي، ىرىمشىك، سۇزبە)
ءۇىىى. قۇپيا حاتتارعا جاۋاپ بەرۋ.
1 – توپ: تاپقىر توبى.
قۇرمەتتى دوستار! مەنىڭ كورشىمنىڭ ءبىر بالاسى بار. ءوزى وتىرىكشى، كوزبە – كوز وتىرىك ايتا قويادى. ماعان كۇندە كەلىپ ويناعىسى كەلەدى. مەن وتىرىك ايتقاندى جانىم سۇيمەيدى. مەنىڭ ونىمەن ويناعانىم دۇرىس پا؟
2 – توپ: نامىس توبى.
قۇرمەتتى وقىرماندار! مەنىڭ ءبىر دوسىم بار. ءوزى ماقتانشاق. ويناپ جۇرگەندە ءۇي – ءىشىن ايتىپ، العان ويىنشىقتارىن كورسەتىپ ماقتانادى. جانە وزىنەن كىشى بالالاردى ۇنەمى رەنجىتەدى. مەن ونىسىن ۇناتپايمىن. ءبىراق ويىندى جاقسى وينايدى. مەن وسى بالامەن دوس بولايىن با، ايتىڭدارشى؟
3 - توپ: جىگەر توبى.
قۇرمەتتى دوستار. مەنىڭ ءبىر كلاستاسىم بار. ول ۇنەمى كلاسقا سوتكا الىپ كەلەدى دە، بىزدەرگە كورسەتىپ ماقتانادى. مەن ونىڭ سوتكاسىن كورىپ، ءوزىم دە سوندايىن العىم كەلەدى. ال مەندە ونى الاتىن اقشا جوق. سەندەر ايتىڭدارشى مەنىڭ نە ىستەگەنىم دۇرىس؟
ءىح. سيقىرلى ۇياشىقتار.
ماتەماتيكا ءپانى بويىنشا
1. 1 جۇمىرتقا ءپىسىرۋ ءۇشىن 5 مينۋت قاجەت، 4 جۇمىرتقا ءپىسىرۋ ءۇشىن قانشا مينۋت قاجەت؟
2. ۇزىندىعى 4 م، ەنى2 م، بيىكتىگى 3 م. بولمەنىڭ كولەمىن تاپ؟
3. 1 سىيلىقتى وراۋعا 70سم جىلتىر قاعاز كەرەك، 9 سىيلىققا نەشە مەتر كەرەك؟
4. الىبەك 1 ايدا 7 قىزىقتى ەرتەگى وقىدى، ول ءبىر جىلدا قانشا كىتاپ وقىدى؟
5. ەڭ ۇلكەن 4 تاڭبالى سانعا 1 قوسقاندا نەشە شىعادى؟
قازاق ءتىلى ءپانى بويىنشا:
1. زاتتىڭ ءىسىن، قيمىلىن بىلدىرەتىن سوزدەردى نە دەيمىز؟
2. قازاق تىلىندە نەشە سەپتىك بار؟
3. ءتۇبىر دەگەنىمىز نە؟
4. مال - ءسوزىنىڭ العاشقى دىبىسىن وزگەرت.
5. جالعاۋى جوق سەپتىكتى اتا؟
انا ءتىلى بويىنشا:
1. قالا اتتارىن الفاۆيت رەتىمەن اتا (قاراعاندى، كوكشەتاۋ، الماتى، شىمكەنت)
2. اقجولتاي اتانعان باتىر كىم؟
3. جاسىندا تولە ءبيدىڭ تۇيەسىن باققان حان كىم؟
4. مانشۇكتىڭ سوعىستاعى قارۋى؟
5. قۇرمانعازىنىڭ اناسى؟
ح. پوەزيا مينۋتى.
بۇگىنگى سايىسقا بايلانىستى ءبىر شۋماق ولەڭ شىعارۋ.
ءحى. قورىتىندى.
قازىلار القاسى ءار سىنىپتىڭ ۇپايلارىن ايتتى. ءسوز كەزەگىن تاربيە ءىسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ا. باسپايەۆ الدى.- قۇرمەتتى بالالار، مىنە بۇگىن سەندەردىڭ مىناداي تالاپتى، سالت - ءداستۇرىمىزدى جالعاستىرۋشىسى ەكەندەرىڭدى كورىپ، ءسۇيسىنىپ وتىرمىز. تالاپتارىڭا نۇر جاۋسىن!- دەپ قورىتىندىلانادى...
قىزىلوردا وبلىسى، قازالى اۋدانى،
باسىقارا اۋىلى № 182 مەكتەپ
باستاۋىش سىنىبىنىڭ ءمۇعالىمى
مىرزاتايەۆا جاڭىل ابدراحمان قىزى
1. وقۋشىلاردىڭ بويىندا سالت - داستۇرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى ودان ءارى دامىتۋ، ونى ءارقاشان قۇرمەتتەۋگە باۋلۋ. وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن بايقاۋ
ءوز وتباسىن، وتانىن ءسۇيىپ، ادەپتى بولۋىنا باعىت - باعدار بەرۋ.
وقۋشىلاردى توپقا ءبولۋ
ءى توپ: تاپقىر توبى
ءىى توپ: نامىس توبى
ءىىى توپ: جىگەر توبى
سايىس باعدارلاماسىمەن تانىستىرۋ
توپتى تانىستىرۋ
توپ باسشىلارىنىڭ قۇتتىقتاۋى
جالعاسىن تاپ
كىم شاپشاڭ؟
ءماتىن - مازمۇنىنا بايلانىستى ماقال – ماتەل ايتۋ
كەيىپكەرگە حات
كيەلى ساندارعا بايلانىستى سۇراق – جاۋاپ
قۇپيا حاتتارعا جاۋاپ بەر
سيقىرلى ۇياشىقتار
پوەزيا مينۋتى
كىرىسپە ءبولىم:
قۇرمەتتى ۇستازدار، سايىسقا قاتىساتىن ۇلاندار! بۇگىن 2 - 4 – سىنىپ وقۋشىلارى ارالىعىندا وتكىزگەلى وتىرعان «التىن ساقا» ويىن – سايىسىن كورىپ تاماشالايسىزدار. بۇل سايىسقا ءاربىر سىنىپتان وزدەرىنىڭ ۇلتتىق نامىسىن توپپەن بىرگە كورسەتە الاتىن وقۋشىلار قاتىسىپ وتىر.
قازاق حالقى ەجەلدەن سالت - ءداستۇرىن قاستەرلەگەن. مىنە، وسى ۋاقىتقا دەيىن، سالت - ءداستۇرىمىز ۇمىتىلماي، ساقتالىپ كەلدى. ەندىگى جالعاستىرۋشى كەلەشەك - جاس ۇرپاقتار. سول سالت - ءداستۇردى جالعاستىرۋشى ۇلاندارعا ساتتىلىك تىلەيىك
«التىن ساقا» سايىسى 10 بولىمنەن تۇرادى.
ولاي بولسا، ءوزىمىز بىلەتىن ۇلتتىق ويىن تۇرلەرىن ورتاعا سالىپ كورەيىك.
وي قوزعاۋ.
ۇلاندار ونەرىنە ءادىل قازى بەرەتىن ءادىل قازىلارىمىزدى تانىستىرىپ وتەيىك.
-------------------------
ءى كەزەڭ: توپتى تانىستىرۋ
ءىى كەزەڭ: توپ باسشىلارىنىڭ قۇتتىقتاۋى
ءىىى كەزەڭ: جالعاسىن تاپ
ويىننىڭ شارتى: مەن ماقالدىڭ باستاپقى قاتارىن ايتامىن، كەلەسى جولى توپ جالعاستىرادى.
1 – توپ: تاپقىر توبى.
1. ءوز ءۇيىم... (ولەڭ توسەگىم)
2. باتىر تۋسا ەل ىرىسى،...
(جاڭبىر جاۋسا جەر ىرىسى)
3. اسىل تاستان شىعادى،...
ونەر جاستان شىعادى.
2 – توپ: نامىس توبى.
1. وتان... (وتتان دا ىستىق)
2. عىلىم تەڭىز،.... (ءبىلىم كەمە)
3. وقۋ ينەمەن.... (قۇدىق قازعانداي)
3 - توپ: جىگەر توبى
1. وزگە ەلدە سۇلتان بولعانشا،
ءوز ەلىڭدە........................
ءىۇ. «كىم شاپشاڭ؟» ويىنى
ويىننىڭ شارتى، مەن جاڭىلتپاش ايتامىن، سول جاڭىلتپاشتى قاي توپ جاڭىلماي، مۇدىرمەي قايتالايدى جانە تەز ايتادى سول توپ جەڭىسكە جەتەدى.
1 – توپ: تاپقىر توبى.
ەكەۋىنىڭ جاسى شامالاس،
ءبىرىنىڭ شاشى قارا شاش
ەكىنشىسىنىڭ شاشى اق شاش ارالاس.
2 – توپ: نامىس توبى.
جاڭىلتپاش جاتتا،
جاڭىلماي جاتتا.
جاتقا جاتتا،
جاتتاماي جاتتا.
3 - توپ: جىگەر توبى
شەشە، شەشە، نەشە كەسە،
سىندى كەشە.
ءۇ. ءماتىن مازمۇنىنا ساي ماقال – ماتەل ايتۋ.
ءماتىننىڭ مازمۇنىن مۇقيات تىڭداپ الىپ، مازمۇنىنا ساي ماقال ايتۋ. ياعني، توقسان اۋىز ءسوزدىڭ توبىقتاي ءتۇيىنىن جاساۋ كەرەك.
ءى توپ. التى تۇلكى
ەرتەدە التى تۇلكى دوس بولىپتى. بىرەۋىنىڭ قۇيرىعى شولاق ەكەن. قۇيرىعى ۇزىن بەس تۇلكى:
-«سەنىڭ قۇيرىعىڭ جوق» - دەپ كەلەكە قىلىپ، كۇلە بەرىپتى. سول ۋاقىتتا شولاق تۇلكى «وسى بەس تۇلكىنىڭ دە قۇيرىعىن شولاق قىلىپ قويايىن» دەپ ويلاپ، بەس تۇلكىگە ايتىپتى.
- «ءبىز ءبىر جاقسى ويىن وينايىق» - دەپ تۇلكىلەردى الىپ كەلىپ، قاراعايعا بايلاپ قويىپ، ءوزى ءبىر تالدىڭ باسىنا شىعىپ تۇلكىلەرگە:
- «مىنا جاقتا بۇركىتتەر كەلە جاتىر» دەيدى دە، ءوزى قاشا جونەلەدى. سوندا بەس تۇلكى قاشامىن دەپ قۇيرىقتارىن ءۇزىپ، ءبارى دە شولاق بولىپ قالادى. بەسەۋى بىردەي شولاق بولعاننان كەيىن مازاق ەتىپ، كۇلمەيتىن بولىپتى.
ءىى توپ. اتاسى مەن نەمەرەسى
اتا قارتايىپ، كۇشى كەمىدى، ناشار كورەتىن، ناشار ەستيتىن بولدى، ىشكەن تاماعىن الدىنا توگەتىن بولدى. نە ءۇشىن دەسەڭىز، ونىڭ اياق قولى كارىلىكتەن قالتىراۋشى ەدى.
شالدىڭ بۇل ءىسى بالاسى مەن كەلىنىنە ۇنامادى. ولار شالعا الدىنا جامان داستارقان جايىپ، تاماقتى جامان ىدىسقا قۇيىپ، بولەك بەرەتىن بولدى.
نەمەرەسى ءوزىنىڭ اكەسىنە اتامدى بولەك وتىرعىزبا دەۋگە باتا المايدى. ءبىر كۇنى ول اعاش جونىپ وتىرادى. اكەسى كورىپ؛ «شىراعىم نە ىستەپ جاتىرسىڭ؟» - دەيدى. سوندا بالاسى؛ «اياق ىستەپ جاتىرمىن، شەشەم مەن ەكەۋىڭ اتام كۇساپ قارتايعاندا، سەندەرگە تاماقتى وسى اياققا قۇيىپ بەرەمىن»- دەيدى.
بۇل ءسوزدى ەستىپ، شالدىڭ بالاسى ۇيالىپ، اكەسىن بولەك وتىرعىزىپ تاماق بەرۋدى قويادى
(اكەڭە نە قىلساڭ. الدىڭا سول كەلەر)
ءىىى توپ. شيبۇت، قىلمويىن، قارىنباس.
قارىنباس، قىلمويىن، شيبۇت ۇشەۋى جولداس ەكەن. ءبىر كۇنى بۇلار ءبىر توقتى ۇرلاپ سويىپتى. توقتىنى بۇزىپ، ەتىن قازانعا سالايىن دەپ جاتادى. قارىنباسقا جىنىن توگىپ كەل دەپ قارىندى بەرىپتى.
قارىنباس قارىندى تىسقا الىپ شىعادى. سول كەزدە قارا شىبىندار قارىنعا دا، قارىنباستىڭ باسىنا دا ۇيمەلەپتى. باسىنداعى شىبىندى قاعامىن دەپ، قارىنباس باسىن ۇرىپ الىپتى. جۇمىرتقاداي جۇقا باس جارىلىپ، جان تاپسىرىپتى.
قارىنباس قالايشا كەشىكتى دەپ، شيبۇت دالاعا شىعادى. ءولىپ جاتقان قارىنباستى كورە سالىپ؛
ءاي، اتتەگەن - اي!- دەپ ەكى قولىمەن سانىن سالىپ قالادى. سول كەزدە شي بۇتى شىرت ەتىپ، ول دا مۇردەم كەتىپتى. شيبۇتتىڭ داۋسىن ەستىپ، قىلمويىن جۇگىرىپ شىعادى. ءولىپ جاتقان ەكى جولداسىن كورەدى دە؛
- ويباي! باۋىرىم - اي!- دەپ داۋىستاي بەرگەندە قىل كەڭىردەگى ءۇزىلىپ كەتىپتى
(ۇرلىق - ءتۇبى قورلىق)
ءۇى. كەيىپكەرگە حات.
مۇحتار اۋەزوۆتىڭ «جەتىم» اڭگىمەسى.
اڭگىمەدەگى باستى كەيىپكەر قاسىمعا حات جازۋ
شەرحان مۇرتازا «ينتەرنات قويماسى». اتامىرزانىڭ ايتاعىنا ەرگەن سەرىككە
حات جازۋ.
ءۇىى. سۇراق – جاۋاپ.
1 – توپ: تاپقىر توبى.
1. جەتى اتانى اتا؟ (اكە، بالا، نەمەرە، شوبەرە، شوپشەك، نەمەنە، تۋاجات، جۇراعات)
2. قازاقشا اي اتتارىن اتا؟ (ناۋرىز، ءساۋىر، مامىر، ماۋسىم، شىلدە، تامىز، قىركۇيەك، قازان، قاراشا، جەلتوقسان، قاڭتار، اقپان)
3. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اتا زاڭى قاي جىلى قابىلداندى؟ (30 تامىز، 1995 ج.)
4. ءانۇراننىڭ اۆتورلارى؟ (ش. قالداياقوۆ، ج. ناجىمەدەنوۆ، ن. نازاربايەۆ)
5. قازاقتىڭ ۇلتتىق اسپابىندا ورىندالاتىن اۋەن؟ (كۇي)
2 – توپ: نامىس توبى.
1. ءۇش جۇرتتى اتا؟ (ءوز جۇرتىڭ، قايىن جۇرتىڭ، ناعاشى جۇرتىڭ.)
2. قازاقشا اپتا اتتارىن اتا؟ (دۇيسەنبى، سەيسەنبى، سارسەنبى، بەيسەنبى، جۇما، سەنبى، جەكسەنبى)
3. قازاقستان حالقى ءوزىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتىن قاشان سايلادى؟ (1991 ج. 1 جەلتوقسان)
4. قازاقستان تۋىنىڭ اۆتورى؟ (ش. نيازبەكوۆ)
5. ءاندى ورىندايتىن ادامدى كىم دەيمىز؟ (ءانشى)
3 - توپ: جىگەر توبى.
1. ءۇش ارسىزدى اتا؟( ۇيقى، كۇلكى، تاماق)
2. ەلتاڭبامىزدىڭ اۆتورىن اتا؟ (ش. ۋاليحانوۆ، ج. مالىبەكوۆ)
3. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءوز تاۋەلسىزدىگىن قاشان الدى؟ (1991 جىلى 16 - ءحىى)
4. قازاق ءۇيدىڭ بولىكتەرىن اتا؟ (كەرەگە، ۋىق، ەسىك، شاڭىراق)
5. مال سۇتىنەن جاسالعان قانداي تاعامداردى بىلەسىڭ؟ (قۇرت، ماي، ىرىمشىك، سۇزبە)
ءۇىىى. قۇپيا حاتتارعا جاۋاپ بەرۋ.
1 – توپ: تاپقىر توبى.
قۇرمەتتى دوستار! مەنىڭ كورشىمنىڭ ءبىر بالاسى بار. ءوزى وتىرىكشى، كوزبە – كوز وتىرىك ايتا قويادى. ماعان كۇندە كەلىپ ويناعىسى كەلەدى. مەن وتىرىك ايتقاندى جانىم سۇيمەيدى. مەنىڭ ونىمەن ويناعانىم دۇرىس پا؟
2 – توپ: نامىس توبى.
قۇرمەتتى وقىرماندار! مەنىڭ ءبىر دوسىم بار. ءوزى ماقتانشاق. ويناپ جۇرگەندە ءۇي – ءىشىن ايتىپ، العان ويىنشىقتارىن كورسەتىپ ماقتانادى. جانە وزىنەن كىشى بالالاردى ۇنەمى رەنجىتەدى. مەن ونىسىن ۇناتپايمىن. ءبىراق ويىندى جاقسى وينايدى. مەن وسى بالامەن دوس بولايىن با، ايتىڭدارشى؟
3 - توپ: جىگەر توبى.
قۇرمەتتى دوستار. مەنىڭ ءبىر كلاستاسىم بار. ول ۇنەمى كلاسقا سوتكا الىپ كەلەدى دە، بىزدەرگە كورسەتىپ ماقتانادى. مەن ونىڭ سوتكاسىن كورىپ، ءوزىم دە سوندايىن العىم كەلەدى. ال مەندە ونى الاتىن اقشا جوق. سەندەر ايتىڭدارشى مەنىڭ نە ىستەگەنىم دۇرىس؟
ءىح. سيقىرلى ۇياشىقتار.
ماتەماتيكا ءپانى بويىنشا
1. 1 جۇمىرتقا ءپىسىرۋ ءۇشىن 5 مينۋت قاجەت، 4 جۇمىرتقا ءپىسىرۋ ءۇشىن قانشا مينۋت قاجەت؟
2. ۇزىندىعى 4 م، ەنى2 م، بيىكتىگى 3 م. بولمەنىڭ كولەمىن تاپ؟
3. 1 سىيلىقتى وراۋعا 70سم جىلتىر قاعاز كەرەك، 9 سىيلىققا نەشە مەتر كەرەك؟
4. الىبەك 1 ايدا 7 قىزىقتى ەرتەگى وقىدى، ول ءبىر جىلدا قانشا كىتاپ وقىدى؟
5. ەڭ ۇلكەن 4 تاڭبالى سانعا 1 قوسقاندا نەشە شىعادى؟
قازاق ءتىلى ءپانى بويىنشا:
1. زاتتىڭ ءىسىن، قيمىلىن بىلدىرەتىن سوزدەردى نە دەيمىز؟
2. قازاق تىلىندە نەشە سەپتىك بار؟
3. ءتۇبىر دەگەنىمىز نە؟
4. مال - ءسوزىنىڭ العاشقى دىبىسىن وزگەرت.
5. جالعاۋى جوق سەپتىكتى اتا؟
انا ءتىلى بويىنشا:
1. قالا اتتارىن الفاۆيت رەتىمەن اتا (قاراعاندى، كوكشەتاۋ، الماتى، شىمكەنت)
2. اقجولتاي اتانعان باتىر كىم؟
3. جاسىندا تولە ءبيدىڭ تۇيەسىن باققان حان كىم؟
4. مانشۇكتىڭ سوعىستاعى قارۋى؟
5. قۇرمانعازىنىڭ اناسى؟
ح. پوەزيا مينۋتى.
بۇگىنگى سايىسقا بايلانىستى ءبىر شۋماق ولەڭ شىعارۋ.
ءحى. قورىتىندى.
قازىلار القاسى ءار سىنىپتىڭ ۇپايلارىن ايتتى. ءسوز كەزەگىن تاربيە ءىسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ا. باسپايەۆ الدى.- قۇرمەتتى بالالار، مىنە بۇگىن سەندەردىڭ مىناداي تالاپتى، سالت - ءداستۇرىمىزدى جالعاستىرۋشىسى ەكەندەرىڭدى كورىپ، ءسۇيسىنىپ وتىرمىز. تالاپتارىڭا نۇر جاۋسىن!- دەپ قورىتىندىلانادى...
قىزىلوردا وبلىسى، قازالى اۋدانى،
باسىقارا اۋىلى № 182 مەكتەپ
باستاۋىش سىنىبىنىڭ ءمۇعالىمى
مىرزاتايەۆا جاڭىل ابدراحمان قىزى
You Might Also Like
