اليۋمينيي جانە ونىڭ قوسىلىستارى
ءپانى: حيميا
سىنىبى: 10
ساباق تاقىرىبى: §8. 2. اليۋمينيي جانە ونىڭ قوسىلىستارى
ساباق ماقساتى:
بىلىمدىلىك: اليۋمينيي ەلەمەنتىنىڭ پەريودتىق جۇيەدەگى ورنىن، تابيعاتتا كەزدەسۋى، الىنۋى، فيزيكالىق، حيميالىق قاسيەتتەرىن، قولدانىلۋىن، قوسىلىستارى تۋرالى مالىمەتتەردى مەڭگەرتۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ پانگە قىزىعۋشىلىعىن، دۇنيەتانىمىن،
ەكىدايلى ەلەمەنتتەر جايلى العان ءبىلىمدى ودان ءارى دامىتۋ.
تاربيەلىك: توپتارعا ءبولىنۋ ارقىلى شىعارماشىلىق جۇمىستى قالىپتاستىرۋ. ءاليۋمينييدىڭ تۇرمىستا قولدانىلۋىن، اليۋمينيي قۇيمالارىنىڭ قۇرامىمەن تانىستىرۋ، ومىردەگى ماڭىزىن ءتۇسىندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق
ساباق ءتيپى: ارالاس. جاڭا ءبىلىمدى حابارلاۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق جاۋاپ، تەست شەشۋ، توپپەن جۇمىس، ەسەپتەر شىعارۋ
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
2. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
ءۇي - جۇمىسىن تەكسەرۋ.
1. كەرمەك سۋلار دەگەنىمىز؟ (قۇرامىندا گيدروكاربوناتتار حلوريد، سۋلفاتتار
تۇرىندە Ca جانە Mg تۇزدارى بار تابيعي سۋلار)
2. گيپس – عانىشتىڭ فورمۋلاسى. (CaSO4. 2H2O).
3. كالسييدىڭ فيزيكالىق قاسيەتتەرى (كالسيي كۇمىستەي جىلتىراعان اق تۇستەس
مەتالل، وتە جەڭىل، قاتتى، سوزىلعىش).
4. كالسيي قوسىلىستاردا قانداي قاسيەت كورسەتەدى؟ (كۇشتى توتىقسىزداندىرعىش).
5. كالسييدىڭ توتىعۋ دارەجەسى (+2).
6. تۇراقتى كەرمەك سۋدى قالاي تۇششىتادى؟ (سودا قوسۋ)
7. CaH2 (كالسيي گيدريدى)
8. ۋاقىتشا كەرمەك سۋدى قانداي ادىسپەن تۇششىتادى؟ (سۋدى قايناتۋ نەمەسە
سوندىرىلگەن ىزبەس قوسۋ)
9. كالسييدىڭ جەر قىرتىسىنداعى مولشەرى قانشا؟ (3، 6%)
10. كالسيي قوسىلىستارىن اتا (مرامور - CaCO3؛ دولوميت - CaCO3 * MgCO3. فوسفوريت - Ca3(PO4) 2 اپاتيت - Ca3(PO4) 2 * CaF2 نورۆەگيا سەليتراسى نەمەسە كالسيي نيتراتى Ca(NO3) 2.)
10. كالسييدى كىم اشتى؟ (1808ج اعىلشىن عالىمى ديەۆي)
3. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ
تاقتادا ءبىر ەلەمەنتتىڭ اتوم قۇرىلىسى بەرىلگەن، ويلانىپ بۇل قاي ەلەمەنت
ەكەنىن تابىڭدار؟ + 13 Aءى ) ) )
2 8 3ميك انىقتامالىعى»، №3 - 2011
Aليۋمينيي ەلەمەنتى III توپتىڭ نەگىزگى توپشاسىندا ورنالاسقان ەلەمەنت،
سىرتقى قاباتىندا 3 ەلەكترون بولعاندىقتان، ول قوسىلىستاردا تۇراقتى +3 توتىعۋ دارەجەسىن كورسەتەدى. III توپشانىڭ ىشىندە يادرو زاريادى جوعارلاعان سايىن اتومنىڭ يوندانۋ ەنەرگياسى تومەندەپ، ەلەمەنتتىڭ مەتالدىق قاسيەتتەرى ارتادى. اليۋمينيي مەتالل، ونىڭ وكسيدى مەن گيدروكسيدتەرى ەكىدايلى قاسيەت كورسەتەدى. قالىپتى جاعدايدا III توپشا ەلەمەنتتەرىنىڭ بارلىعىندا ءبىر دارا ر ەلەكتروندارى بولادى. سوندىقتان ول حيميالىق قوسىلىستاردا ءبىر ۆالەنتتى بولۋى مۇمكىن. ال قوزعان كۇيدە سىرتقى قاباتتىڭ S - ۇياشىعىنداعى جۇپ ەلەكترونداردىڭ بىرەۋى كورشىلەس ر - ۇياشىعىنا كوشۋىنىڭ ناتيجەسىندە 3 دارا ەلەكتروندار تۇزىلەدى دە، ەلەمەنتتىڭ قوسىلىسىنداعى ۆالەنتتىگى 3-كە تەڭ.
ءاليۋمينييدىڭ تابيعاتتا كەزدەسۋى.
اليۋمينيي لاتىننىڭ «اليۋمين» اشۋداس دەگەن ماعىنا بەرەدى. تابيعاتتا
ەڭ كەڭ تاراعان ەلەمەنت. تابيعاتتا تارالۋ جونىنەن ءۇشىنشى ورىندا، ال مەتالدىق نەگىزىندە ءبىرىنشى ورىندا. جەر قىرتىسىنداعى ماسساسى 8، 8%. ءاليۋمينييدىڭ ماڭىزدى قوسىلىستارىنا اليۋموسيليكاتتار، بوكسيت، كورۋند، كريوليت
ءاليۋمينييدىڭ تابيعاتتاعى ماڭىزدى قوسىلىستارى
اليۋموسيليكاتتار دەگەنىمىز – قۇرامىندا Al، Si، O2، سىلتىلىك جەر
مەتالدارىنىڭ وكسيدتەرى ارقىلى تۇزىلەتىن تۇزدار. بوكسيتتەر - نەگىزىنەن
گيدراتتالعان Al2O3 جانە قىزىل ءتۇس بەرەتىن Fe2O3 تۇراتىن تاۋ جىنىسى. بوكسيتتەن اليۋمينيي الادى. قازاقستاندا بوكسيتتەردىڭ بەلگىلى كەن ورىندارى بار، ولار قوستاناي جانە اقتوبە وبلىستارىندا ورنالاسقان. كورۋند – قۇرامىندا Al2O3بار وتە قاتتى مينەرال. كريوليت - جاساندى جولمەن دايىندالادى، اليۋمينيي مەتاللۋرگياسىندا قولدانادى.
4. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ
- وقۋشىلارعا توپتار بويىنشا تاپسىرمالار بەرۋ.
ءى توپ: الىنۋ جولى
ءىى توپ: فيزيكالىق قاسيەتى.
ءىىى توپ: حيميالىق قاسيەتى.
ءىV توپ: قولدانىلۋى.
ءى توپ: الىنۋ جولدارى: يك انىقتامالىعى»، №3 - 2011
ا) زەرتحانادا الۋ. ءاليۋمينييدى نەمىس حيميگى فريدريح ۆەلەر 1827 جىلى اليۋمينيي حلوريدىنە اۋا قاتىسىنسىز سىلتىلىك كاليي، ناتريي مەتالدارىن قوسىپ،
قىزدىرۋ ارقىلى اليۋمينيي العان.
AlCl3+3K= 3KCl+Al
ۆ) ونەركاسىپتە الۋ جولى.
ا) اl2O3 ەلەكتروليزدەۋ ارقىلى مەتالل اl – ءدى الۋدا 1880 جىلى امەريكان
ينجەنەر - حيميگى چارلز حولل، فرانسۋز حيميگى پولل ەرۋ كريوليتتە بالقىعان
Al2O3 (t=1000oC) ەلەكتروليزدەۋ ارقىلى العان.
ۆ) بوكسيتتەن گلينوزەم الۋ، گلينوزەمنەن اl الۋ، ەلەكتروحيميالىق ءادىس
ارقىلى.
س) مەتالل ءاليۋمينييدى 1825 جىلى دات فيزيگى حانس كريستيان ەرستەد ەلەكترو -
ماگنيتيزم ايماعىنان ەلەكتر ارقىلى جانە اليۋمينيي قۇيمالارىنان اl العان.
ءىى توپ: فيزيكالىق قاسيەتى
III توپ. حيميالىق قاسيەتتەرى:
اليۋمينيي بەلسەندى مەتالل. ەلەكتروكەرنەۋ قاتارىندا Mg - دەن كەيىن
ورنالاسقان. اليۋمينيي اتومىنىڭ سىرتقى قاباتىندا 3 ەلەكترون بار. رەاكسيا كەزىندە 3ە بەرىپ، حيميالىق قوسىلىستاردا +3 توتىعۋ دارەجەسىن كورسەتىپ، كۇشتى توتىقسىزداندىرعىش بولادى. ال مەتالدىڭ بەتى اۋاداعى وتتەكپەن جاناسقاندا، لەزدە توتىعىپ، وكسيدتى قابىقشامەن قاپتالادى. اليۋمينيي بەتىندەگى قابىقشانىڭ قالىڭدىعى 0، 00001مم، ول وتە بەرىك، ءيىلىمدى، سوزعاندا بەتكە جابىسىپ تۇرادى. وكسيد قابىقشاسى اۋادا بۇزىلمايدى، جەمىرىلۋگە تۇراقتى.
«حيميالىق قاسيەتتەرى» كەستەسى
جاي زاتتار -------------------------------------------------- كۇردەلى زاتتار
2Al + 6 H2O → 2Al ( OH ) 3¯ + 3H2 ------------------------ 4Al + 3O2= 2 Al2O3
2Al + 6HCl → 2Al Cl3 + 3H2 -------------------------------- 2Al + 3Cl2=2AlCl3
2Al+ 6NaOH +6H2O=2Na3[ Al(OH) 6] + H2 -------------- 2Al + 3S = Al2S3
ءناتريدىڭ گەكساگيدروكسو اليۋميناتى ------------------- 2Al + 3N2=2AlN3
2Al + 3HgCl2 2AlCl3 + 3Hg ------------------------------ 4Al +3C = Al4C3
اليۋمينيي امالگاماسى
8Al + 3Fe3O4 =9Fe + 4Al2O3
بۇل ءادىس مەتاللوتەرميا دەپ اتالادى
ءىV توپ: قولدانىلۋى.
اليۋمينوتەرميا
اليۋمينيي
تۇرمىس بۇيىمدارى، ىدىستار.
جەڭىل قۇيمالار (ديۋراليۋمين، ماگناليي، سيلۋمين)
بولات پەن شويىن قاپتاۋعا اليتيرلەۋگە.
ۇشاق، جوعارعى ساپالى اينالار
اۆتوموبيل، اۆياسيا.
ەلەكتروتكىزگىش سىمدار، (كابەلدەر)
كۇمىس ءتارىزدى بوياۋلار
ءىىى. «وي - تولعانىس»
- تۇجىرىمدامالارعا جاۋابىڭىز؟ (دياگرامما قۇرۋ)
1. اليۋمينيي تابيعاتتا تارالۋى بويىنشا ءى ورىن الادى؟ (جوق)
2. اليۋمينيي اتومىنىڭ سىرتقى قاباتىندا 3ەلەكترون بار (يا)
3. اليۋمينيي ءبىر يزوتوپى بار. (يا)
4. اليۋمينيي سىلتىمەن ارتىق مولشەردە كومپلەكستى تۇز تۇزەدى (يا)
5. اليۋمينيي قۇيمالارى وتە اۋىر ( جوق)
1. اليۋمينيي بەلسەندى مەتالل (يا)
2. اليۋمينيي اۋادا توتىعىپ وكسيد قابىعىمەن قاپتالادى (يا)
3. اليۋمينيي ەكىدايلى مەتالل (يا)
4. اليۋمينيي قورى قازاقستاندا كەزدەسپەيدى؟ (جوق)
5. اليۋمينيي اۋىر مەتالل (جوق)
1. اليۋمينوتەرميا ءادىسىن ن. ن. بەكەتوۆ اشتى (يا)
2. اليۋمينيي قوسىلىستاردا ءى ۆالەنتتى (جوق)
3. اليۋمينييگە كونس. سالقىن نNO3 اسەر ەتەدى.(جوق)
4. اليۋمينيي تەك قوسىلىس تۇرىندە كەزدەسەدى (يا)
5. ءاليۋمينييدىڭ قايناۋ تەمپەراتۋراسى 660وس تەڭ (يا)
1. اليۋمينيي قىشقىل، سىلتىمەن دە ارەكەتتەسەدى؟ (يا)
2. اليۋمينيي ەلەكتر توگىن وتكىزبەيدى (جوق)
3. ءاليۋمينييدى بوكسيتتەن الادى (يا)
4. اليۋمينيي ەلەكتروتكىزگىشتىگى جونىنەن ءى ورىندا (جوق)
5. اليۋمينيي قوسىلىسى زەرگەرلىك بۇيىمدار جاساۋدا قولدانىلادى (يا)
ەسەپتەر مەن جاتتىعۋلار ورىنداۋ:
ەسەپتەر: شەشۋى:
بەر: υ(Na)=1 مول
سىنىبى: 10
ساباق تاقىرىبى: §8. 2. اليۋمينيي جانە ونىڭ قوسىلىستارى
ساباق ماقساتى:
بىلىمدىلىك: اليۋمينيي ەلەمەنتىنىڭ پەريودتىق جۇيەدەگى ورنىن، تابيعاتتا كەزدەسۋى، الىنۋى، فيزيكالىق، حيميالىق قاسيەتتەرىن، قولدانىلۋىن، قوسىلىستارى تۋرالى مالىمەتتەردى مەڭگەرتۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ پانگە قىزىعۋشىلىعىن، دۇنيەتانىمىن،
ەكىدايلى ەلەمەنتتەر جايلى العان ءبىلىمدى ودان ءارى دامىتۋ.
تاربيەلىك: توپتارعا ءبولىنۋ ارقىلى شىعارماشىلىق جۇمىستى قالىپتاستىرۋ. ءاليۋمينييدىڭ تۇرمىستا قولدانىلۋىن، اليۋمينيي قۇيمالارىنىڭ قۇرامىمەن تانىستىرۋ، ومىردەگى ماڭىزىن ءتۇسىندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق
ساباق ءتيپى: ارالاس. جاڭا ءبىلىمدى حابارلاۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق جاۋاپ، تەست شەشۋ، توپپەن جۇمىس، ەسەپتەر شىعارۋ
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
2. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
ءۇي - جۇمىسىن تەكسەرۋ.
1. كەرمەك سۋلار دەگەنىمىز؟ (قۇرامىندا گيدروكاربوناتتار حلوريد، سۋلفاتتار
تۇرىندە Ca جانە Mg تۇزدارى بار تابيعي سۋلار)
2. گيپس – عانىشتىڭ فورمۋلاسى. (CaSO4. 2H2O).
3. كالسييدىڭ فيزيكالىق قاسيەتتەرى (كالسيي كۇمىستەي جىلتىراعان اق تۇستەس
مەتالل، وتە جەڭىل، قاتتى، سوزىلعىش).
4. كالسيي قوسىلىستاردا قانداي قاسيەت كورسەتەدى؟ (كۇشتى توتىقسىزداندىرعىش).
5. كالسييدىڭ توتىعۋ دارەجەسى (+2).
6. تۇراقتى كەرمەك سۋدى قالاي تۇششىتادى؟ (سودا قوسۋ)
7. CaH2 (كالسيي گيدريدى)
8. ۋاقىتشا كەرمەك سۋدى قانداي ادىسپەن تۇششىتادى؟ (سۋدى قايناتۋ نەمەسە
سوندىرىلگەن ىزبەس قوسۋ)
9. كالسييدىڭ جەر قىرتىسىنداعى مولشەرى قانشا؟ (3، 6%)
10. كالسيي قوسىلىستارىن اتا (مرامور - CaCO3؛ دولوميت - CaCO3 * MgCO3. فوسفوريت - Ca3(PO4) 2 اپاتيت - Ca3(PO4) 2 * CaF2 نورۆەگيا سەليتراسى نەمەسە كالسيي نيتراتى Ca(NO3) 2.)
10. كالسييدى كىم اشتى؟ (1808ج اعىلشىن عالىمى ديەۆي)
3. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ
تاقتادا ءبىر ەلەمەنتتىڭ اتوم قۇرىلىسى بەرىلگەن، ويلانىپ بۇل قاي ەلەمەنت
ەكەنىن تابىڭدار؟ + 13 Aءى ) ) )
2 8 3ميك انىقتامالىعى»، №3 - 2011
Aليۋمينيي ەلەمەنتى III توپتىڭ نەگىزگى توپشاسىندا ورنالاسقان ەلەمەنت،
سىرتقى قاباتىندا 3 ەلەكترون بولعاندىقتان، ول قوسىلىستاردا تۇراقتى +3 توتىعۋ دارەجەسىن كورسەتەدى. III توپشانىڭ ىشىندە يادرو زاريادى جوعارلاعان سايىن اتومنىڭ يوندانۋ ەنەرگياسى تومەندەپ، ەلەمەنتتىڭ مەتالدىق قاسيەتتەرى ارتادى. اليۋمينيي مەتالل، ونىڭ وكسيدى مەن گيدروكسيدتەرى ەكىدايلى قاسيەت كورسەتەدى. قالىپتى جاعدايدا III توپشا ەلەمەنتتەرىنىڭ بارلىعىندا ءبىر دارا ر ەلەكتروندارى بولادى. سوندىقتان ول حيميالىق قوسىلىستاردا ءبىر ۆالەنتتى بولۋى مۇمكىن. ال قوزعان كۇيدە سىرتقى قاباتتىڭ S - ۇياشىعىنداعى جۇپ ەلەكترونداردىڭ بىرەۋى كورشىلەس ر - ۇياشىعىنا كوشۋىنىڭ ناتيجەسىندە 3 دارا ەلەكتروندار تۇزىلەدى دە، ەلەمەنتتىڭ قوسىلىسىنداعى ۆالەنتتىگى 3-كە تەڭ.
ءاليۋمينييدىڭ تابيعاتتا كەزدەسۋى.
اليۋمينيي لاتىننىڭ «اليۋمين» اشۋداس دەگەن ماعىنا بەرەدى. تابيعاتتا
ەڭ كەڭ تاراعان ەلەمەنت. تابيعاتتا تارالۋ جونىنەن ءۇشىنشى ورىندا، ال مەتالدىق نەگىزىندە ءبىرىنشى ورىندا. جەر قىرتىسىنداعى ماسساسى 8، 8%. ءاليۋمينييدىڭ ماڭىزدى قوسىلىستارىنا اليۋموسيليكاتتار، بوكسيت، كورۋند، كريوليت
ءاليۋمينييدىڭ تابيعاتتاعى ماڭىزدى قوسىلىستارى
اليۋموسيليكاتتار دەگەنىمىز – قۇرامىندا Al، Si، O2، سىلتىلىك جەر
مەتالدارىنىڭ وكسيدتەرى ارقىلى تۇزىلەتىن تۇزدار. بوكسيتتەر - نەگىزىنەن
گيدراتتالعان Al2O3 جانە قىزىل ءتۇس بەرەتىن Fe2O3 تۇراتىن تاۋ جىنىسى. بوكسيتتەن اليۋمينيي الادى. قازاقستاندا بوكسيتتەردىڭ بەلگىلى كەن ورىندارى بار، ولار قوستاناي جانە اقتوبە وبلىستارىندا ورنالاسقان. كورۋند – قۇرامىندا Al2O3بار وتە قاتتى مينەرال. كريوليت - جاساندى جولمەن دايىندالادى، اليۋمينيي مەتاللۋرگياسىندا قولدانادى.
4. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ
- وقۋشىلارعا توپتار بويىنشا تاپسىرمالار بەرۋ.
ءى توپ: الىنۋ جولى
ءىى توپ: فيزيكالىق قاسيەتى.
ءىىى توپ: حيميالىق قاسيەتى.
ءىV توپ: قولدانىلۋى.
ءى توپ: الىنۋ جولدارى: يك انىقتامالىعى»، №3 - 2011
ا) زەرتحانادا الۋ. ءاليۋمينييدى نەمىس حيميگى فريدريح ۆەلەر 1827 جىلى اليۋمينيي حلوريدىنە اۋا قاتىسىنسىز سىلتىلىك كاليي، ناتريي مەتالدارىن قوسىپ،
قىزدىرۋ ارقىلى اليۋمينيي العان.
AlCl3+3K= 3KCl+Al
ۆ) ونەركاسىپتە الۋ جولى.
ا) اl2O3 ەلەكتروليزدەۋ ارقىلى مەتالل اl – ءدى الۋدا 1880 جىلى امەريكان
ينجەنەر - حيميگى چارلز حولل، فرانسۋز حيميگى پولل ەرۋ كريوليتتە بالقىعان
Al2O3 (t=1000oC) ەلەكتروليزدەۋ ارقىلى العان.
ۆ) بوكسيتتەن گلينوزەم الۋ، گلينوزەمنەن اl الۋ، ەلەكتروحيميالىق ءادىس
ارقىلى.
س) مەتالل ءاليۋمينييدى 1825 جىلى دات فيزيگى حانس كريستيان ەرستەد ەلەكترو -
ماگنيتيزم ايماعىنان ەلەكتر ارقىلى جانە اليۋمينيي قۇيمالارىنان اl العان.
ءىى توپ: فيزيكالىق قاسيەتى
III توپ. حيميالىق قاسيەتتەرى:
اليۋمينيي بەلسەندى مەتالل. ەلەكتروكەرنەۋ قاتارىندا Mg - دەن كەيىن
ورنالاسقان. اليۋمينيي اتومىنىڭ سىرتقى قاباتىندا 3 ەلەكترون بار. رەاكسيا كەزىندە 3ە بەرىپ، حيميالىق قوسىلىستاردا +3 توتىعۋ دارەجەسىن كورسەتىپ، كۇشتى توتىقسىزداندىرعىش بولادى. ال مەتالدىڭ بەتى اۋاداعى وتتەكپەن جاناسقاندا، لەزدە توتىعىپ، وكسيدتى قابىقشامەن قاپتالادى. اليۋمينيي بەتىندەگى قابىقشانىڭ قالىڭدىعى 0، 00001مم، ول وتە بەرىك، ءيىلىمدى، سوزعاندا بەتكە جابىسىپ تۇرادى. وكسيد قابىقشاسى اۋادا بۇزىلمايدى، جەمىرىلۋگە تۇراقتى.
«حيميالىق قاسيەتتەرى» كەستەسى
جاي زاتتار -------------------------------------------------- كۇردەلى زاتتار
2Al + 6 H2O → 2Al ( OH ) 3¯ + 3H2 ------------------------ 4Al + 3O2= 2 Al2O3
2Al + 6HCl → 2Al Cl3 + 3H2 -------------------------------- 2Al + 3Cl2=2AlCl3
2Al+ 6NaOH +6H2O=2Na3[ Al(OH) 6] + H2 -------------- 2Al + 3S = Al2S3
ءناتريدىڭ گەكساگيدروكسو اليۋميناتى ------------------- 2Al + 3N2=2AlN3
2Al + 3HgCl2 2AlCl3 + 3Hg ------------------------------ 4Al +3C = Al4C3
اليۋمينيي امالگاماسى
8Al + 3Fe3O4 =9Fe + 4Al2O3
بۇل ءادىس مەتاللوتەرميا دەپ اتالادى
ءىV توپ: قولدانىلۋى.
اليۋمينوتەرميا
اليۋمينيي
تۇرمىس بۇيىمدارى، ىدىستار.
جەڭىل قۇيمالار (ديۋراليۋمين، ماگناليي، سيلۋمين)
بولات پەن شويىن قاپتاۋعا اليتيرلەۋگە.
ۇشاق، جوعارعى ساپالى اينالار
اۆتوموبيل، اۆياسيا.
ەلەكتروتكىزگىش سىمدار، (كابەلدەر)
كۇمىس ءتارىزدى بوياۋلار
ءىىى. «وي - تولعانىس»
- تۇجىرىمدامالارعا جاۋابىڭىز؟ (دياگرامما قۇرۋ)
1. اليۋمينيي تابيعاتتا تارالۋى بويىنشا ءى ورىن الادى؟ (جوق)
2. اليۋمينيي اتومىنىڭ سىرتقى قاباتىندا 3ەلەكترون بار (يا)
3. اليۋمينيي ءبىر يزوتوپى بار. (يا)
4. اليۋمينيي سىلتىمەن ارتىق مولشەردە كومپلەكستى تۇز تۇزەدى (يا)
5. اليۋمينيي قۇيمالارى وتە اۋىر ( جوق)
1. اليۋمينيي بەلسەندى مەتالل (يا)
2. اليۋمينيي اۋادا توتىعىپ وكسيد قابىعىمەن قاپتالادى (يا)
3. اليۋمينيي ەكىدايلى مەتالل (يا)
4. اليۋمينيي قورى قازاقستاندا كەزدەسپەيدى؟ (جوق)
5. اليۋمينيي اۋىر مەتالل (جوق)
1. اليۋمينوتەرميا ءادىسىن ن. ن. بەكەتوۆ اشتى (يا)
2. اليۋمينيي قوسىلىستاردا ءى ۆالەنتتى (جوق)
3. اليۋمينييگە كونس. سالقىن نNO3 اسەر ەتەدى.(جوق)
4. اليۋمينيي تەك قوسىلىس تۇرىندە كەزدەسەدى (يا)
5. ءاليۋمينييدىڭ قايناۋ تەمپەراتۋراسى 660وس تەڭ (يا)
1. اليۋمينيي قىشقىل، سىلتىمەن دە ارەكەتتەسەدى؟ (يا)
2. اليۋمينيي ەلەكتر توگىن وتكىزبەيدى (جوق)
3. ءاليۋمينييدى بوكسيتتەن الادى (يا)
4. اليۋمينيي ەلەكتروتكىزگىشتىگى جونىنەن ءى ورىندا (جوق)
5. اليۋمينيي قوسىلىسى زەرگەرلىك بۇيىمدار جاساۋدا قولدانىلادى (يا)
ەسەپتەر مەن جاتتىعۋلار ورىنداۋ:
ەسەپتەر: شەشۋى:
بەر: υ(Na)=1 مول
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
