اقىن قوناقتار
ساباقتىڭ تاقىرىبى: م. اۋەزوۆتىڭ «اقىن قوناقتار» اڭگىمەسى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمىدىلىك: «اقىن قوناقتار» شىعارماسىن تالداي وتىرىپ، شىعارما كەيىپكەرلەرىنىڭ ىشكى سارايىن، سەزىم سىرلارىن ۇعا وتىرىپ، كەيىپكەرلەر اراسىنداعى ىزگىلىك قارىم - قاتىناستى تالداۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىنىڭ ءتىل بايلىعىن، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ؛ ەستە ساقتاۋ، تانىمدىق داعدىسىن قالىپتاستىرۋ؛ وي بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ؛ شىعارماشىلىققا باۋلۋ.
تاربيەلىك: ۇلى ادامداردىڭ ەڭبەك جولىن قۇرمەتتەپ ۇلگى الۋعا، ەلىنىڭ سانالى ازاماتى بولۋعا، شاكىرتتەردى رۋحاني قۇندىلىقتار ارقىلى پاتريوتيزمگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: قۇرىلىمدىق تالداۋ، سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، وزىندىك جۇمىس، پروبلەمالىق سۇراقتار قويۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، سەمانتيكالىق كارتا
ءپانارالىق بايلانىس: بەينەلەۋ ونەرى
ساباقتىڭ بارىسى:
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
• وقۋشىلارمەن امانداسۋ
• وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ
• ساباققا قاجەتتى قۇرالداردى تەكسەرۋ
• وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ
ءمۇعالىمنىڭ ءسوزى:
ءبىز - ۇلى حالىقتىڭ ۇرپاعىمىز. «قازاقستان ءۇشىن اۋەزوۆ - ەكىنشى اباي». اباي قۇنانبايەۆ تا، م. اۋەزوۆ تە - جومارت تابيعاتتىڭ جارىق دۇنيەگە تىم ساراڭ سىيلايتىن ءبىرتۋارلارى، حالقىمىزدىڭ پاراسات الەمىندەگى عاسىرلىق عاجايىپتارى، ساف تازا سۇلۋ، ايىرىقشا وقشاۋ قۇبىلىستار. قازاق ادەبيەتىنىڭ XIX عاسىرداعى اسقار بەلى – اباي، XX عاسىرداعى زاڭعار بيىگى – اۋەزوۆ. ابايدى اۋەزوۆتەن ءبولىپ جارا قاراي المايمىز. ابايدى الەمگە تانىتقان - اۋەزوۆ. مىنە، ابايداي ۇلى بابامىزدىڭ بارلىق عۇمىرى ارقىلى حالقىمىزدىڭ بيىك رۋحىن، مادەنيەتىن، سالت - ءداستۇرىن، تۇرمىس - تىرشىلىگىن تانىتتى. م. اۋەزوۆتىڭ «اباي جولى» رومانىن وقىعان ادام تەبىرەنبەي قويمايدى.
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
«سايكەسىن تاپ» (ينتەراكتيۆتى تاقتامەن جۇمىس ارقىلى اۋەزوۆتىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى تۋرالى سۇراۋ. )
ءىىى. جاڭا ساباق:
بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «اقىن قوناقتار» اڭگىمەسىنىڭ قۇرىلىمىن تالداۋ.
(كۇنىن، تاقىرىبىن داپتەرگە جازعىزۋ)
ال، بالالار، كەز - كەلگەن شىعارمانىڭ وقيعاسى قالاي بولسا سولاي بەرىلمەيدى، ول بەلگىلى ءبىر تارتىپپەن ورىستەپ وتىرادى، وقيعانىڭ بولعان جەرى، ورنى، مەزگىلى كورسەتىلەدى، ونداعى ادامداردىڭ سىرتقى ءپىشىنى، مىنەز - قۇلقى، ءىس - ارەكەتى، سويلەگەن ءسوزى، كۇيىنۋى، ءسۇيىنۋى، ەسكە ءتۇسىرۋى بولادى، وقيعانىڭ نەدەن باستالعانى، قالاي وربىگەنى، اياقتالعان سوڭ نەمەن تىنعانى دا ايتىلادى. ال، جازۋشى وسى بولشەكتەردى كەلىستىرىپ قۇراستىرادى. ونى شىعارمانىڭ قۇرىلىمى نەمەسە كومپوزيسيا دەيمىز. ءقازىر وسى «اقىن قوناقتار» اڭگىمەسىن قۇرىلىمىنا قاراي تالدايمىز.
اڭگىمەنىڭ كومپوزيسيالىق قۇرىلىمى:
وقيعانىڭ باستالۋى: ابايدىڭ ناۋقاس كۇيى
وقيعانىڭ دامۋى: زەرە مەن ۇلجاننىڭ اڭگىمەلەرى
شيەلەنىسۋى: قۇتتى قوناقتاردىڭ كەلۋى، جىرلارى
شارىقتاۋ شەگى: بارلاستىڭ باتاسى
شەشىمى: قوناقتاردى اتتاندىرۋ
(سلايدتان كەزەكپەن ءار ءبولىمدى تالداعان سايىن كورسەتىلەدى.)
(پورترەت، مىنەزدەمە)
ءىۇ. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ:
سەمانتيكالىق كارتا
كەيىپكەر ءسوزى -------------------------------------------------- اباي ------- زەرە ------- ۇلجان ----- بارلاس ------ بايكوكشە
ال، بالام، اجەڭمەن ەكەۋىمىزدى
قاجاي بەرۋشى ەدىڭ، اڭگىمە، جىردىڭ دۇكەنى
مىنە، جاڭا كەلدى. مىنا كىسى بارلاس دەگەن اقىن.
«شەشەنىڭ سۋداي توگىلگەن، تىڭداۋشىڭ بورداي
ەگىلگەن» دەگەندەي، سويلەۋدى دە، تىڭداۋدى دا
سۇيگەن ەل - داعى.
- مۇنى ايتقان كىم؟ وسى ولەڭدى شىعارعان كىم ەكەن؟
دەپ بارلاستان سۇرادى.
- جۇرمەڭدەر، اسىقپاي، ءالى ءبىراز كۇن قوناق بوپ جاتىپ كەتىڭدەر.
- ارىدەن كەلە جاتقان دەسەدى - اۋ، بالام، بۇنىڭ ءتۇبىن...
- اپا، ەكەۋىنە دە جاقسى قىپ سىي بەرىپ اتتاندىرشى.
ءۇ. جاڭا ساباقتى قورىتۋ:
(پروبلەمالىق سۇراقتار ارقىلى)
اڭگىمەدەگى شاتتىق سىيلار قۇدىرەت نەدەن اڭعارىلادى؟ ابايدىڭ ساۋىعىپ كەتۋىنە نە سەبەپ بولدى؟ (بالالار وزدەرى قورىتادى.)
اجەسى مەن اناسىنىڭ اۋزىنان اڭگىمە، جىرلاردى ەستىپ وسكەن اباي، بۇگىندە قازاق ءۇشىن شوقتىعى بيىك، ۇلى تۇلعا. ابايدى بىلمەيتىن قازاق جوق. قالامىزدا اباي اتىنداعى تەاتر، جوعارعى وقۋ ورنى، داڭعىل، مەكتەپ، «اباي وقۋلارى» دەگەن كونكۋرس تا بار ەمەس پە؟
(اباي تۋرالى سلايد كورسەتىلەدى)
ابايداي دانانىڭ ۇرپاعى - سەندەرسىڭدەر. ەلباسىمىز بيىلعى جىلى حالىققا جولداۋىندا دا وقۋشىلاردىڭ ساپالى ءبىلىم الۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ تۋرالى ايتىپ ءوتتى. ەلىمىز ءۇشىن سەندەر دە بولاشاقتا ەڭبەك ەتىپ، اباي، مۇحتارداي حالقىن سۇيەتىن ازامات بولاتىندارىڭا مەن سەنەمىن!
ءۇى. وقۋشىلاردى باعالاۋ:
ابايداي دانا، مۇحتارداي ۇلى،
بايقادىم بۇگىن، ساباقتان بۇنى.
وقۋشىلاردىڭ اتى
«5» دەگەن باعا الدىڭدار بۇگىن.
ءبىلىمدى ناقتىلاپ كوزدەگەن،
الامىن ونى دەپ ىزدەنگەن.
وقۋشىلاردىڭ اتى
الدىڭدار باعا «4» دەگەن.
جاقسىلاردان ءالى ۇلگى الارلىق،
شىعارمانى قايتادان قارارلىق.
وقۋشىلاردىڭ اتى
بۇگىنگى باعالارىڭ قاناعاتتانارلىق.
ءۇىى. ۇيگە تاپسىرما:
«اقىن قوناقتار» اڭگىمەسىنە سەناريي جازۋ. «ابايدىڭ بالالىق شاعى» پورترەتىن سالۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمىدىلىك: «اقىن قوناقتار» شىعارماسىن تالداي وتىرىپ، شىعارما كەيىپكەرلەرىنىڭ ىشكى سارايىن، سەزىم سىرلارىن ۇعا وتىرىپ، كەيىپكەرلەر اراسىنداعى ىزگىلىك قارىم - قاتىناستى تالداۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىنىڭ ءتىل بايلىعىن، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ؛ ەستە ساقتاۋ، تانىمدىق داعدىسىن قالىپتاستىرۋ؛ وي بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ؛ شىعارماشىلىققا باۋلۋ.
تاربيەلىك: ۇلى ادامداردىڭ ەڭبەك جولىن قۇرمەتتەپ ۇلگى الۋعا، ەلىنىڭ سانالى ازاماتى بولۋعا، شاكىرتتەردى رۋحاني قۇندىلىقتار ارقىلى پاتريوتيزمگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: قۇرىلىمدىق تالداۋ، سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، وزىندىك جۇمىس، پروبلەمالىق سۇراقتار قويۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، سەمانتيكالىق كارتا
ءپانارالىق بايلانىس: بەينەلەۋ ونەرى
ساباقتىڭ بارىسى:
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
• وقۋشىلارمەن امانداسۋ
• وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ
• ساباققا قاجەتتى قۇرالداردى تەكسەرۋ
• وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ
ءمۇعالىمنىڭ ءسوزى:
ءبىز - ۇلى حالىقتىڭ ۇرپاعىمىز. «قازاقستان ءۇشىن اۋەزوۆ - ەكىنشى اباي». اباي قۇنانبايەۆ تا، م. اۋەزوۆ تە - جومارت تابيعاتتىڭ جارىق دۇنيەگە تىم ساراڭ سىيلايتىن ءبىرتۋارلارى، حالقىمىزدىڭ پاراسات الەمىندەگى عاسىرلىق عاجايىپتارى، ساف تازا سۇلۋ، ايىرىقشا وقشاۋ قۇبىلىستار. قازاق ادەبيەتىنىڭ XIX عاسىرداعى اسقار بەلى – اباي، XX عاسىرداعى زاڭعار بيىگى – اۋەزوۆ. ابايدى اۋەزوۆتەن ءبولىپ جارا قاراي المايمىز. ابايدى الەمگە تانىتقان - اۋەزوۆ. مىنە، ابايداي ۇلى بابامىزدىڭ بارلىق عۇمىرى ارقىلى حالقىمىزدىڭ بيىك رۋحىن، مادەنيەتىن، سالت - ءداستۇرىن، تۇرمىس - تىرشىلىگىن تانىتتى. م. اۋەزوۆتىڭ «اباي جولى» رومانىن وقىعان ادام تەبىرەنبەي قويمايدى.
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
«سايكەسىن تاپ» (ينتەراكتيۆتى تاقتامەن جۇمىس ارقىلى اۋەزوۆتىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى تۋرالى سۇراۋ. )
ءىىى. جاڭا ساباق:
بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «اقىن قوناقتار» اڭگىمەسىنىڭ قۇرىلىمىن تالداۋ.
(كۇنىن، تاقىرىبىن داپتەرگە جازعىزۋ)
ال، بالالار، كەز - كەلگەن شىعارمانىڭ وقيعاسى قالاي بولسا سولاي بەرىلمەيدى، ول بەلگىلى ءبىر تارتىپپەن ورىستەپ وتىرادى، وقيعانىڭ بولعان جەرى، ورنى، مەزگىلى كورسەتىلەدى، ونداعى ادامداردىڭ سىرتقى ءپىشىنى، مىنەز - قۇلقى، ءىس - ارەكەتى، سويلەگەن ءسوزى، كۇيىنۋى، ءسۇيىنۋى، ەسكە ءتۇسىرۋى بولادى، وقيعانىڭ نەدەن باستالعانى، قالاي وربىگەنى، اياقتالعان سوڭ نەمەن تىنعانى دا ايتىلادى. ال، جازۋشى وسى بولشەكتەردى كەلىستىرىپ قۇراستىرادى. ونى شىعارمانىڭ قۇرىلىمى نەمەسە كومپوزيسيا دەيمىز. ءقازىر وسى «اقىن قوناقتار» اڭگىمەسىن قۇرىلىمىنا قاراي تالدايمىز.
اڭگىمەنىڭ كومپوزيسيالىق قۇرىلىمى:
وقيعانىڭ باستالۋى: ابايدىڭ ناۋقاس كۇيى
وقيعانىڭ دامۋى: زەرە مەن ۇلجاننىڭ اڭگىمەلەرى
شيەلەنىسۋى: قۇتتى قوناقتاردىڭ كەلۋى، جىرلارى
شارىقتاۋ شەگى: بارلاستىڭ باتاسى
شەشىمى: قوناقتاردى اتتاندىرۋ
(سلايدتان كەزەكپەن ءار ءبولىمدى تالداعان سايىن كورسەتىلەدى.)
(پورترەت، مىنەزدەمە)
ءىۇ. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ:
سەمانتيكالىق كارتا
كەيىپكەر ءسوزى -------------------------------------------------- اباي ------- زەرە ------- ۇلجان ----- بارلاس ------ بايكوكشە
ال، بالام، اجەڭمەن ەكەۋىمىزدى
قاجاي بەرۋشى ەدىڭ، اڭگىمە، جىردىڭ دۇكەنى
مىنە، جاڭا كەلدى. مىنا كىسى بارلاس دەگەن اقىن.
«شەشەنىڭ سۋداي توگىلگەن، تىڭداۋشىڭ بورداي
ەگىلگەن» دەگەندەي، سويلەۋدى دە، تىڭداۋدى دا
سۇيگەن ەل - داعى.
- مۇنى ايتقان كىم؟ وسى ولەڭدى شىعارعان كىم ەكەن؟
دەپ بارلاستان سۇرادى.
- جۇرمەڭدەر، اسىقپاي، ءالى ءبىراز كۇن قوناق بوپ جاتىپ كەتىڭدەر.
- ارىدەن كەلە جاتقان دەسەدى - اۋ، بالام، بۇنىڭ ءتۇبىن...
- اپا، ەكەۋىنە دە جاقسى قىپ سىي بەرىپ اتتاندىرشى.
ءۇ. جاڭا ساباقتى قورىتۋ:
(پروبلەمالىق سۇراقتار ارقىلى)
اڭگىمەدەگى شاتتىق سىيلار قۇدىرەت نەدەن اڭعارىلادى؟ ابايدىڭ ساۋىعىپ كەتۋىنە نە سەبەپ بولدى؟ (بالالار وزدەرى قورىتادى.)
اجەسى مەن اناسىنىڭ اۋزىنان اڭگىمە، جىرلاردى ەستىپ وسكەن اباي، بۇگىندە قازاق ءۇشىن شوقتىعى بيىك، ۇلى تۇلعا. ابايدى بىلمەيتىن قازاق جوق. قالامىزدا اباي اتىنداعى تەاتر، جوعارعى وقۋ ورنى، داڭعىل، مەكتەپ، «اباي وقۋلارى» دەگەن كونكۋرس تا بار ەمەس پە؟
(اباي تۋرالى سلايد كورسەتىلەدى)
ابايداي دانانىڭ ۇرپاعى - سەندەرسىڭدەر. ەلباسىمىز بيىلعى جىلى حالىققا جولداۋىندا دا وقۋشىلاردىڭ ساپالى ءبىلىم الۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ تۋرالى ايتىپ ءوتتى. ەلىمىز ءۇشىن سەندەر دە بولاشاقتا ەڭبەك ەتىپ، اباي، مۇحتارداي حالقىن سۇيەتىن ازامات بولاتىندارىڭا مەن سەنەمىن!
ءۇى. وقۋشىلاردى باعالاۋ:
ابايداي دانا، مۇحتارداي ۇلى،
بايقادىم بۇگىن، ساباقتان بۇنى.
وقۋشىلاردىڭ اتى
«5» دەگەن باعا الدىڭدار بۇگىن.
ءبىلىمدى ناقتىلاپ كوزدەگەن،
الامىن ونى دەپ ىزدەنگەن.
وقۋشىلاردىڭ اتى
الدىڭدار باعا «4» دەگەن.
جاقسىلاردان ءالى ۇلگى الارلىق،
شىعارمانى قايتادان قارارلىق.
وقۋشىلاردىڭ اتى
بۇگىنگى باعالارىڭ قاناعاتتانارلىق.
ءۇىى. ۇيگە تاپسىرما:
«اقىن قوناقتار» اڭگىمەسىنە سەناريي جازۋ. «ابايدىڭ بالالىق شاعى» پورترەتىن سالۋ.
You Might Also Like
-
بىلىمدىلىك. توپىراق جايلى جانە ونىڭ قۇرامى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، تاجىريبە ارقىلى كوز جەتكىزۋ.
-
ماقساتى: وقۋشىلاردى دەنە تاربيەسى جانە سپورتپەن شۇعىلدانۋعا تارتۋ، بەلسەندىلىككە، قايسارلىققا، باتىلدىققا، ۇيىمشىلدىققا تاربيەلەۋ، ويىن كەزىندە ادىلدىككە، جولداستىق سەزىمگە، ويىندى جەتىلدىرۋگە ءتارب...
