اققۇس تۋرالى اڭىز
انا ءتىلى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اققۇس تۋرالى اڭىز.
ساباقتىڭ ماقساتى: شىعارمامەن تانىستىرۋ. وقۋ، مازمۇنداۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
تانىمىن، ونەرگە دەگەن قۇشتارلىعىن وياتۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر
ءپانارالىق بايلانىس: دۇنيەتانۋ، مۋزىكا، بەينەلەۋ ونەرى.
ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) وقۋشىلاردى ساباققا دايارلاۋ.
ءا) نازارلارىن ساباققا اۋدارۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
ءابىلقان قاستەيەۆ دەگەن كىم؟
ونىڭ قانداي تۋىندىلارىن بىلەسىڭدەر؟
وقۋشىلاردىڭ ءا. قاستەيەۆ تۋرالى جيناعان دەرەكتەرىن وقىتۋ.
3. جاڭا ساباق.
ءسوزجۇمباق شەشكىزۋ.
... قولى كوپكە ورتاق.
ۇستازدان... شاكىرت وزار.
اتا كورگەن وق جونار،
انا كورگەن تون....
ەر جىگىتكە... ونەر دە از.
وزدەرىڭ تاپقان سوزدەر تۋرالى نە ايتا الاسىڭدار؟ بەرىلگەن ماقال - ماتەلدەرگە ورتاق وي تاۋىپ كورىڭدەر.
- ءشامشى قالداياقوۆ دەگەن كىم؟ تاقتادان ءشامشى قالداياقوۆتىڭ سۋرەتىن كورسەتىپ، ءبىراز تۋىندىلارىن اتاپ ءوتۋ. ءشامشى قالداياقوۆ ق ر مەملەكەتتىك ءانۇرانىنىڭ ءانىن جازعان دا ايتا كەتۋ.
ءانۇران تىڭدالادى.
قازاق كومپوزيتورى، عاجايىپ سازگەر ءشامشى قالداياقوۆتىڭ ورازبەك دەگەن دوسىنا ايتىپ بەرگەن اققۇس تۋرالى اڭىزىمەن تانىسامىز. اڭگىمەنىڭ ىشكى مازمۇنىن تابۋعا تىرىسىپ كورىڭدەر.
جاڭا ماعىنانى تانۋ. ورازبەك بودىقوۆ ءشامشى كوز جۇمعانعا دەيىن ءۇش جىلدا قاسىنان قالماي، قۋانىشى مەن كۇيىنىشىنە كۋا بولعان، سەنىمدى سۇيەنىشى بولا بىلگەن ناعىز جاناشىر، اينىماس دوسى. ءشامشى قالداياقوۆ 1930 جىلى وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ وتىرار اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. ءشامشى قازاق دالاسىن انمەن تەربەتكەن. ونىڭ اندەرىنسىز ەشبىر مەرەكە، توي دۋمان دا وتپەيتىن. ول ءوزى ومىردەن وتسە دە ارتىنا وشپەس ءىز قالدىرعان قازاق حالقىنىڭ ءىرى تۇلعالارىنىڭ ءبىرى. ءشامشىنىڭ قازاق مۋزىكا ونەرىنە قوسقان ۇلەسى زور. ءشامشىنىڭ 300 - گە جۋىق اندەرى بار. ءشامشىنى قازاق حالقى «قازاق ۆالسىنىڭ كورولى» دەپ اتاعان. 1991 جىلى وعان «ق ر حالىق ءارتىسى» قۇرمەتتى اتاعى بەرىلدى.
تانىمدىق كەزەڭ.
ا) ماتىنمەن تانىستىرۋ ءبىر وقۋشىعا وقىتىپ تالداۋ ماتىندەگى ەمەس ەسىمدەرمەن سوزدىك جۇمىسىن جۇرگىزۋ.
ليۋدۆيك ۆان بەتحوۆەن – نەمىستىڭ ۇلى كومپوزيتورى
تاۋ مۇلگىپ – تاۋ ۇيقىعا كەتىپ
كول تىنىپ – كول تىنىش كۇيگە ءتۇستى
اسپان ەگىلدى – جاڭبىر جاۋدى
ب) ءماتىندى تىزبەكتەپ وقۋ. تاپسىرمالارمەن جۇمىس.
ماتىننەن تابيعاتتىڭ اققۇس انىنە تابىنعان جەرىن سۋرەتتەيتىن تۇستاردى تاۋىپ وقۋ.
ءماتىندى تاعى باسقا قالاي اتار ەدىڭدەر؟
ءاننىڭ قۇدىرەتى دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
سەرگىتۋ ءساتى. سۋرەتتەگى قۇستاردىڭ قيمىلىن كەلتىرىپ بيلەۋ.
«ەل ەسىنەن كەتپەس تاڭداۋلى اندەر» ولەڭدەرىنە توقتالۋ.
شىعارماشىلىق تاپسىرما. «ءشامشى ءانىنىڭ قۇدىرەتى» دەگەن اڭگىمە قۇراستىر.
قورىتىندىلاۋ. «ءشامشى» تىرەك سىزباسىن تولتىرۋ.
باعالاۋ. وقۋشىلارعا تىرەك سۇراقتار قويىپ، باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما: ءماتىندى مازمۇنداۋ.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اققۇس تۋرالى اڭىز.
ساباقتىڭ ماقساتى: شىعارمامەن تانىستىرۋ. وقۋ، مازمۇنداۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
تانىمىن، ونەرگە دەگەن قۇشتارلىعىن وياتۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر
ءپانارالىق بايلانىس: دۇنيەتانۋ، مۋزىكا، بەينەلەۋ ونەرى.
ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) وقۋشىلاردى ساباققا دايارلاۋ.
ءا) نازارلارىن ساباققا اۋدارۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
ءابىلقان قاستەيەۆ دەگەن كىم؟
ونىڭ قانداي تۋىندىلارىن بىلەسىڭدەر؟
وقۋشىلاردىڭ ءا. قاستەيەۆ تۋرالى جيناعان دەرەكتەرىن وقىتۋ.
3. جاڭا ساباق.
ءسوزجۇمباق شەشكىزۋ.
... قولى كوپكە ورتاق.
ۇستازدان... شاكىرت وزار.
اتا كورگەن وق جونار،
انا كورگەن تون....
ەر جىگىتكە... ونەر دە از.
وزدەرىڭ تاپقان سوزدەر تۋرالى نە ايتا الاسىڭدار؟ بەرىلگەن ماقال - ماتەلدەرگە ورتاق وي تاۋىپ كورىڭدەر.
- ءشامشى قالداياقوۆ دەگەن كىم؟ تاقتادان ءشامشى قالداياقوۆتىڭ سۋرەتىن كورسەتىپ، ءبىراز تۋىندىلارىن اتاپ ءوتۋ. ءشامشى قالداياقوۆ ق ر مەملەكەتتىك ءانۇرانىنىڭ ءانىن جازعان دا ايتا كەتۋ.
ءانۇران تىڭدالادى.
قازاق كومپوزيتورى، عاجايىپ سازگەر ءشامشى قالداياقوۆتىڭ ورازبەك دەگەن دوسىنا ايتىپ بەرگەن اققۇس تۋرالى اڭىزىمەن تانىسامىز. اڭگىمەنىڭ ىشكى مازمۇنىن تابۋعا تىرىسىپ كورىڭدەر.
جاڭا ماعىنانى تانۋ. ورازبەك بودىقوۆ ءشامشى كوز جۇمعانعا دەيىن ءۇش جىلدا قاسىنان قالماي، قۋانىشى مەن كۇيىنىشىنە كۋا بولعان، سەنىمدى سۇيەنىشى بولا بىلگەن ناعىز جاناشىر، اينىماس دوسى. ءشامشى قالداياقوۆ 1930 جىلى وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ وتىرار اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. ءشامشى قازاق دالاسىن انمەن تەربەتكەن. ونىڭ اندەرىنسىز ەشبىر مەرەكە، توي دۋمان دا وتپەيتىن. ول ءوزى ومىردەن وتسە دە ارتىنا وشپەس ءىز قالدىرعان قازاق حالقىنىڭ ءىرى تۇلعالارىنىڭ ءبىرى. ءشامشىنىڭ قازاق مۋزىكا ونەرىنە قوسقان ۇلەسى زور. ءشامشىنىڭ 300 - گە جۋىق اندەرى بار. ءشامشىنى قازاق حالقى «قازاق ۆالسىنىڭ كورولى» دەپ اتاعان. 1991 جىلى وعان «ق ر حالىق ءارتىسى» قۇرمەتتى اتاعى بەرىلدى.
تانىمدىق كەزەڭ.
ا) ماتىنمەن تانىستىرۋ ءبىر وقۋشىعا وقىتىپ تالداۋ ماتىندەگى ەمەس ەسىمدەرمەن سوزدىك جۇمىسىن جۇرگىزۋ.
ليۋدۆيك ۆان بەتحوۆەن – نەمىستىڭ ۇلى كومپوزيتورى
تاۋ مۇلگىپ – تاۋ ۇيقىعا كەتىپ
كول تىنىپ – كول تىنىش كۇيگە ءتۇستى
اسپان ەگىلدى – جاڭبىر جاۋدى
ب) ءماتىندى تىزبەكتەپ وقۋ. تاپسىرمالارمەن جۇمىس.
ماتىننەن تابيعاتتىڭ اققۇس انىنە تابىنعان جەرىن سۋرەتتەيتىن تۇستاردى تاۋىپ وقۋ.
ءماتىندى تاعى باسقا قالاي اتار ەدىڭدەر؟
ءاننىڭ قۇدىرەتى دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
سەرگىتۋ ءساتى. سۋرەتتەگى قۇستاردىڭ قيمىلىن كەلتىرىپ بيلەۋ.
«ەل ەسىنەن كەتپەس تاڭداۋلى اندەر» ولەڭدەرىنە توقتالۋ.
شىعارماشىلىق تاپسىرما. «ءشامشى ءانىنىڭ قۇدىرەتى» دەگەن اڭگىمە قۇراستىر.
قورىتىندىلاۋ. «ءشامشى» تىرەك سىزباسىن تولتىرۋ.
باعالاۋ. وقۋشىلارعا تىرەك سۇراقتار قويىپ، باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما: ءماتىندى مازمۇنداۋ.
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: كۆادراتتىق تەڭدەۋ تۇبىرلەرىنىڭ فورمۋلالارىنا ەسەپتەر شىعارۋ
