- 03 اقپ. 2019 00:00
- 381
اقتابان شۇبىرىندى، القاكول سۇلاما
1723 جىلى كوكتەمدە جوڭعارلاردىڭ قالىڭ قولى قازاق دالاسىنا 7 تۇمەن اسكەرمەن باسىپ كىرەدى. شاپقىنشىلار بەيبىت ەلدى قىرىپ-جويىپ، جەرى مەن مال-مۇلكىن تارتىپ الۋدى كوزدەگەن ەدى. قىستاۋلارى بىر-بىرىنەن الشاق ورنالاسقان، قىستان جۇدەپ شىققان قازاقتار قاپىدا قالىپ، قىرعىنعا ۇشىرايدى. ۇلى ءجۇز بەن ورتا ءجۇز سىرداريادان ءوتىپ، حودجەنتكە، ال ورتا ءجۇز رۋلارىنىڭ كوپشىلىگى سامارقاندقا كوشەدى. كىشى ءجۇز حيۋا مەن بۇحاراعا جىلجيدى. كەيبىر تايپا-رۋلار قىزىلقۇم، قاراقۇمعا وتەدى.
تاريحتا بۇل وقيعا «اقتابان شۇبىرىندى، القاكول سۇلاما» دەپ اتالادى. شاپقىنشىلىقتان، اشتىقتان قازاق حالقى ۇشتەن ەكى بولىگىنەن ايىرىلدى. وسى كەزەڭدەگى حالىقتىڭ تارتقان قاسىرەتىنەن «ەلىم-اي» ءانى ومىرگە كەلگەن.
1726 جىلى قازاقتىڭ ءۇش ءجۇزىنىڭ وكىلدەرى ورداباسى تاۋىندا باس قوسادى. قۇرىلتايدا ءار رۋدىڭ بيلەرى، داڭقتى قولباسشىلارى مەن باتىرلارى جاۋعا بىرلەسىپ سوققى بەرۋگە شەشىم قابىلدايدى. ءسويتىپ، قازاقتار كەلەسى جىلى جوڭعارلارعا قارسى شابۋىل جاساپ، ولاردى قازاق جەرىنەن ىعىستىرا باستايدى.