InfoHub Logo

اراب شولىندە قيىن دا ۇزاق ساپار شەككەن ءبىر شەيح ۇلىنا باسىنان كەشكەن وقيعالاردى بىلاي اڭگىمەلەدى:
– ءبىر الىس ساپارعا شىققان ەدىم. كۇن ۇياسىنا باتىپ، توڭىرەك قاراڭعىلانا باستاعان كەز. الىستان كوزىمە كورىنگەن ۇيگە قاراي تۇرا ءجۇردىم. ۇيگە جاقىنداعانىمدا الدىمنان ءبىر ايەل شىقتى. جالعىز ەكەنىمدى كورگەندە قايران قالىپ:

– ءسىز كىمسىز؟ بۇل جەردەن نە ىزدەپ ءجۇرسىز؟ — دەدى. مەن:
– قۇدايى قوناقپىن، — دەدىم. ايەلدىڭ قاباعى ءتۇيىلىپ، ۇندەمەدى. مەنىمەن ەشقانداي جۇمىسى بولماي، تاماق دايىنداۋعا كىرىستى. داستارقاندى ازىرلەپ، اس ىشۋگە كىرىستى. ءبارىن جالاپ-جۇقتاپ جەپ الدى. ءبىر كەزدە قولىندا ءسۇت قۇيىلعان باقىرى بار كۇيەۋى كەلدى. مەنى كورىپ:
– بۇل ادام كىم؟ — دەپ سۇرادى. ايەل ەش ءمان بەرمەستەن:
– قۇدايى قوناقپىن دەيدى عوي، — دەپ جاۋاپ بەردى. الگى كىسى ماعان كۇلىمسىرەي جاقىنداپ:
– امانسىز با؟ قوش كەلدىڭىز. كەلگەنىڭىزگە قۋانىشتىمىن، — دەپ ءبىر توستاعان ءسۇت ۇسىندى.
– قارنىڭىز اش شىعار. ءبىر نارسە جەدىڭىز بە؟، — دەپ سۇرادى. مەن: «ءيا، اشپىن» دەگەنىمشە ايەلىنە ۇرسا جونەلدى، ەكەۋىنىڭ اراسىندا ۇرىس باستالدى.
– ۇيات ەمەس پە؟!.. قارنىڭدى نىعىزداپ تويدىراسىڭ دا، قوناققا ءبىر ءتىلىم نان بەرۋ ويىڭا دا كەلمەيدى، — دەدى. ايەلى:
– وعان نە ءۇشىن تاماق بەرەمىن. وزىمنەن ءبىر ءتىلىم دە نان اۋىسپادى، — دەدى. كۇيەۋى اشۋلانىپ دالاعا شىعىپ كەتتى. مەن دە مىناۋ نە ىستەمەكشى ەكەن دەپ ارتىنان اقىرىن باسىپ سىرتقا شىقتىم. سول كەزدە مەنىڭ نە كورگەنىمدى بىلسەڭ عوي… الگى كىسى مەنىڭ تۇيەمدى جەرگە جىعىپ، سويىپ جاتىر ەدى. ءىشىم قاتتى اشىدى. ءبىراق ەشنارسە دەمەدىم. تاڭ-تاماشا قالدىم. ءۇي يەسى ءوزىمنىڭ تۇيەمنىڭ ەتىن وزىمە سىيلاماقشى. وز-وزىمە:
– مۇنى دا كوردىك. ەندى مىنا شولدە جاياۋ قالدىم، — دەپ ويلادىم. الگى كىسى وت جاعىپ، ەتتى ءپىسىرىپ، تاباققا سالىپ، الدىما اكەلدى. ءىشىم قان جىلاۋدا ەدى. ەشقانداي زاۋقىم جوق، سوندا دا تاماققا وتىردىم. تاماقتان كەيىن ءۇي يەسى:
– اللاھتىڭ اتىمەن انت ەتەمىن. مەنىڭ شاتىرىما كەلگەن ادام ەشقاشان اش قالماس، — دەدى.
بۇل جاعدايعا نە جىلايتىنىمدى، نە كۇلەرىمدى بىلمەدىم.
«قوناقتىڭ ءوز تۇيەسىن وزىنە سويىپ بەرسەڭ، ارينە، اش قالماس»، — دەدىم ىشىمنەن. ءبىراق سابىر ساقتادىم.
سودان كەيىن ول كىسى شاتىردان شىعىپ كەتتى. بۇل قىزىق ادامنىڭ ىسىنە تاڭ قالىپ وتىردىم. ءبىراز ۋاقىتتان كەيىن مەنى داۋىستاپ شاقىرعانىن ەستىپ، سىرتقا شىقتىم. دالادا ول ءبىر تۇيەنىڭ بۇيداسىنان ۇستاپ تۇر ەدى. ماعان جاقىنداپ:
– مۇنى ال… بۇل تۇيەنى ساعان سويعان تۇيەنىڭ ورنىنا بەرىپ تۇرمىن، — دەدى. تۇيەسى مەنىڭ تۇيەمە كاراعاندا قوڭدىلاۋ، جاسىراق تۇيە ەدى.
ەرتەڭىنە كۇنى تاڭەرتەڭ جول ءجۇردىم. ءۇي يەسى ماعان نان، ىستىق ءسۇت، ءبىر بولەك پىسكەن ەت ۇسىندى، جىلى-جىلى سويلەپ شىعارىپ سالدى.
ىستىق شولدە كۇنى بويى ساپار شەكتىم. كەشكە جاقىن الدىمنان كەزدەسكەن ۇيگە كەلدىم. مۇندا مەنى ءبىر ايەل قارسى الدى. كۇلىمسىرەگەن، جىلى ءجۇزدى ايەل ەدى.
– ءسىز كىمسىز؟ — دەدى. مەن:
– قۇدايى قوناقپىن — دەدىم. ايەل:
– قوش كەلدىڭىز! قۋانىش اكەلدىڭىز. قۇدايى قوناققا ءار ۋاقىتتا ەسىگىمىز اشىق. جوعارى، تورگە شىعىڭىز، — دەپ مەنى ىشكە كىرگىزدى. ءوزى تەزدەتىپ تاماق دايىنداۋعا كىرىستى. ءبىرازدان كەيىن داستارقانعا پالاۋ، قۋىرعان تاۋىق، قۇرما، بال اكەلىپ قويدى.
– تاماققا كەلىڭىز. سىزگە ۇلكەن داستارقان جايا الماعانىم ءۇشىن عافۋ ەتىڭىز، — دەدى.
قارنىم شۇرىلداپ، اش وتىر ەدىم. تاماق جەۋگە كىرىستىم. بىر-ەكى ءتۇيىر اۋزىما سالعانىم سول ەدى، الگى ايەلدىڭ كۇيەۋى كىرىپ كەلىپ، سۋىق، ءزىلدى داۋىسپەن:
– بۇل ادام كىم؟ — دەدى. ايەل:
– قۇدايى قوناق، — دەدى.
– قۇدايى قوناق ءبىزدىڭ عانا ءۇيىمىزدى تاۋىپ پا؟ مەنىڭ تاماقتارىم قايدا؟ اكەل تەزىرەك، — دەدى وتاعاسى.
ايەل:
– ۇيدەگى بار تاماقتى قوناققا بەردىم، — دەدى.
– ساعان تاماقتى قوناققا بەر، دەپ كىم رۇقسات ەتتى، — دەپ، ول زايىبىنا دۇرسە قويا بەردى. ەكەۋىنىڭ اراسىندا ۇرىس باستالدى. مەن شىداي الماي كۇلىپ جىبەردىم. ءۇي يەسى ماعان سۇستى قاراپ:
– نەگە كۇلەسىڭ؟ — دەپ سۇرادى.
– مەن باسىمنان وتكەن وقيعانى ايتىپ بەردىم.
وتاعاسى:
– ول ايتقان ايەلىڭىز مەنىڭ قارىنداسىم، ال ونىڭ كۇيەۋى ايەلىمنىڭ اعاسى ەدى، — دەدى. بۇل كەزدەيسوق جاعدايعا تاڭ-تاماشا قالدىم. «ءار نارسە تەگىنە تارتادى ەكەن عوي»، — دەپ ويلادىم.

---