ارمان – جارقىن بولاشاق بەينەسى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ارمان – جارقىن بولاشاق بەينەسى
ساباقتىڭ ماقساتى:
- جەكە باستىڭ ءىسىن قوعامدىق ورتاق تىلەكپەن ۇشتاستىرا بىلۋگە ۇيرەتۋ، ومىرگە وزىنەن دەگەن اسەمدىك سەزىمىن ارتتىرۋ.
- ارمان تۋرالى، ونىڭ الەۋمەتتىك، قوعام سيپاتى، ارمانعا جەتۋ جولدارى جانە ىزگىلىك قاسيەتتەرىن دامىتۋ.
- وقۋشىلاردىڭ تالداۋ، ساراپتاۋ داعدىلارىن دامىتا وتىرىپ،
اسەمدىكتى سەزىنە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
رەسۋرستار:(قۇرالدار، ءمالiمەتتەر)
ساباق بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭi.
ساباقتاعى جاعىمدى كۇيگە كەلۋ، تىنىشتىق ءساتى «نۇرعا بولەنۋ»
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
№13 ساباقتاعى م. شاحانوۆتىڭ «ارمان» ءماتىنىن وقىپ كەلۋ تاپسىرىلعان.
- ەكى جاستىڭ بويىندا قانداي ورتاق قاسيەتتەر بار؟
- وي الشاقتىعى نەنى مەڭزەيدى؟
- ارماننىڭ ادام بولاشاعىنا اسەرى قانداي؟
- ال بالالار، سەندەردىڭ ارماندارىن قانداي؟
ساباق بارىسىن تالداۋ:
دايەكسوز.
«ارمان دەگەن كوپ بەلەس - بىرىنە شىقساڭ، ءبىرى بار»
ع. مۇستافين
(داپتەرلەرىنە جازدىرىپ، وقۋشىلارعا داۋىستاپ وقىتىپ، ءوز ويلارىن ورتاعا سالۋ)
اڭگiمەلەۋ
اڭگىمە «ارمان تاۋ»
ەرتەدە ءبىر ءۇيدىڭ ەكى ۇلى بولىپتى. ءبىرىنىڭ اتى ايدان، ەكىنشىسىنىڭ اتى نۇردان ەكەن. ەكەۋىنىڭ اقىلدى، سابىرلى، كوركەم مىنەزدى بالالار ەكەنىن بۇكىل اۋىل بىلەدى ەكەن. ولار ۇنەمى اقساقالداردان، وزدەرىنىڭ اكە، شەشەلەرىنەن كوپ ادام بارا المايتىن ءبىر تاۋ بار ەكەنىن، ونىڭ ەڭ بيىگىندە جالعىز گۇل وسەتىنىن ەستيدى. وسى گۇلدى كىمدە - كىم شەشەلەرىنە سىيلاسا، سول بالانىڭ اناسى دۇنيەدەگى ەڭ باقىتتى ادام بولىپ، بارشا تىلەكتەرى ورىندالادى ەكەن. ادامدار بۇل تۋرالى قانشاما ەستىپ جۇرسە دە، الىس تاۋدى ىزدەپ شىعۋعا تاۋەكەلدەرى بارمايدى.
ال، انالارىنىڭ بارلىق ىزگى تىلەكتەرى ورىندالىپ، باقىتتى بولعانىن قالاعان ايدان مەن نۇردان تاۋدى ىزدەۋگە شىعادى. بۇلاردىڭ الىس تاۋعا قاسيەتتى گۇلدى ىزدەپ كەتكەنىن اۋىل تۇگەل ەستيدى.
كەيبىرەۋلەرى امان امان-ەسەن كەلەتىنىنە سەنبەسە، بىرەۋلەرى ۇلكەن ۇمىتپەن كۇتىپ جۇرەدى. ەكى بالا الىس - الىس جول جۇرەدى، قاتتى شولدەيدى، قارىندارى اشادى، شارشايدى. ءبىراق سوعان قاراماي تاۋدىڭ بيىگىن شىعىپ، گۇلدى دە تابادى. كەز كەلگەن جەردە وسپەيتىن تاڭعاجايىپ گۇلدى اۋىلدارىنا اكەلىپ، انالارىنا سىيلايدى. اۋىل تۇگەل جينالىپ، تاڭعاجايىپ گۇلدى كوزدەرىمەن كورىپ قۋانادى. اقساقالدار «ەندى اۋىلىمىز كوركەيەدى» دەپ بالالارعا العىس ايتادى. «الىس تاۋعا» باراتىن جول سالىندى دەپ جار سالادى.
ايدان مەن نۇرداننىڭ تەك قانا جاقسىلىقپەن ىزگىلىك ويلايتىن اناسىنىڭ بۇرىن ارمانداعان بارلىق تىلەكتەرى ورىندالا بەرەدى. جاڭبىر جاۋماي قينالعان اۋىلعا قايتا - قايتا جاڭبىر جاۋادى، جەر كوگەرەدى، ەگىن وسەدى. اۋىل بالالارىنىڭ ىشىندەگى اقىلدىلارى «الىستاعى تاۋعا اسىعىپ، تاڭعاجايىپ گۇلدى» اكەلىپ انالارىنىڭ، ەلدىڭ ىقىلاسىنا بولەنىپ جاتادى. ال، بىرەۋلەرى شارشاپ، شالدىعىپ، جارتى جولدان قايتىپ كەلەدى. ءسويتىپ بۇل اۋىل كەرەمەت شاھارعا اينالادى. «الىستاعى تاۋ مەن گۇل» نۇرداننىڭ ەسىمدەرىن حالىق ءقادىر تۇتىپ ءوز بالالارىنا ۇلگى قىلادى.
سۇراقتار:
1. بالالاردىڭ ارمانى قانداي ەدى؟
2. بالالار ءوز ارماندارىنا بويىنداعى قانداي قاسيەتتىڭ ارقاسىندا جەتتى؟
3. ال سەندەر بالالار، ءوز ارماندارىنا جەتۋ ءۇشىن قانداي قۇندىلىقتار قاجەت دەپ ويلايسىڭدار؟
شىعارماشىلىق جۇمىس، توپتىق جۇمىس.
«مەنىڭ ارمانىم» تاقىرىبىندا شاعىن شىعارما جازۋ.
(باياۋ مۋزىكا قوسىلادى)
توپپەن ءان ايتۋ.
«اق جەلكەن ارمان»
ءسوزى: ۇ ەسداۋلەتوۆتىكى
ءانى: ت. مۇحامەدجانوۆتىكى
اق جەلكەن ارمان
بۇلدىراپ الدان
جاعادا تۇرمىن داۋىستاپ
بالالىق كەزىم،
بەيكۇنا سەزىم،
اق جەلكەن بولىپ الىستان
وكىنىپ كەيدە
وكسيدى كەۋدە، ءومىردىڭ زاڭى قاتال – اق
اق جەلكەن دەيىن،
اڭساتتى - اۋ كەيىن،
العاشقى ءمولدىر ماحاببات
اق پەيىل اسپان،
مونشاعىن شاشقان،
كوز جاسى بەكەر تىزىلمەس
اق جەلكەن ارمان،
شاقىرار الدان،
ءۇمىتتىڭ ءجىبى ۇزىلمەس
ءۇي تاپسىرماسى.
№14 ساباق. 63 بەت ن. كەلىمبەتوۆ «ءۇمىتىمدى ۇزگىم كەلمەيدى» ءماتىنىن وقۋ.
سوڭعى تىنىشتىق ءساتi.
كوزىمىزدى جۇمىپ، تىنىشتىقتا بۇگىنگى ساباعىمىزدى ەسىمىزگە تۇسىرەيىك. بۇگىنگى ساباعىمىزدان العان اسەرىمىزدى جۇرەگىمىزگە ورناتايىق. ءاردايىم جاقسىنى كورۋگە، جاقسىنى ەستۋگە، جاقسىنى ايتۋعا ۇيرەنەيىك. اينالامىزداعى ادامدارعا، جان – جانۋارلارعا، قۇستارعا رياسىز جاقسىلىق جاسايىق، ەشكىمگە ەشۋاقىتتا قيانات جاسامايىق. ەندى تىنىشتىق كۇيدە وتىرا تۇرىڭىزدار. كوزدەرىڭىزدى اشۋعا بولادى.
ارمان – جارقىن بولاشاق بەينەسى. جۇكتەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
- جەكە باستىڭ ءىسىن قوعامدىق ورتاق تىلەكپەن ۇشتاستىرا بىلۋگە ۇيرەتۋ، ومىرگە وزىنەن دەگەن اسەمدىك سەزىمىن ارتتىرۋ.
- ارمان تۋرالى، ونىڭ الەۋمەتتىك، قوعام سيپاتى، ارمانعا جەتۋ جولدارى جانە ىزگىلىك قاسيەتتەرىن دامىتۋ.
- وقۋشىلاردىڭ تالداۋ، ساراپتاۋ داعدىلارىن دامىتا وتىرىپ،
اسەمدىكتى سەزىنە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
رەسۋرستار:(قۇرالدار، ءمالiمەتتەر)
ساباق بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭi.
ساباقتاعى جاعىمدى كۇيگە كەلۋ، تىنىشتىق ءساتى «نۇرعا بولەنۋ»
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
№13 ساباقتاعى م. شاحانوۆتىڭ «ارمان» ءماتىنىن وقىپ كەلۋ تاپسىرىلعان.
- ەكى جاستىڭ بويىندا قانداي ورتاق قاسيەتتەر بار؟
- وي الشاقتىعى نەنى مەڭزەيدى؟
- ارماننىڭ ادام بولاشاعىنا اسەرى قانداي؟
- ال بالالار، سەندەردىڭ ارماندارىن قانداي؟
ساباق بارىسىن تالداۋ:
دايەكسوز.
«ارمان دەگەن كوپ بەلەس - بىرىنە شىقساڭ، ءبىرى بار»
ع. مۇستافين
(داپتەرلەرىنە جازدىرىپ، وقۋشىلارعا داۋىستاپ وقىتىپ، ءوز ويلارىن ورتاعا سالۋ)
اڭگiمەلەۋ
اڭگىمە «ارمان تاۋ»
ەرتەدە ءبىر ءۇيدىڭ ەكى ۇلى بولىپتى. ءبىرىنىڭ اتى ايدان، ەكىنشىسىنىڭ اتى نۇردان ەكەن. ەكەۋىنىڭ اقىلدى، سابىرلى، كوركەم مىنەزدى بالالار ەكەنىن بۇكىل اۋىل بىلەدى ەكەن. ولار ۇنەمى اقساقالداردان، وزدەرىنىڭ اكە، شەشەلەرىنەن كوپ ادام بارا المايتىن ءبىر تاۋ بار ەكەنىن، ونىڭ ەڭ بيىگىندە جالعىز گۇل وسەتىنىن ەستيدى. وسى گۇلدى كىمدە - كىم شەشەلەرىنە سىيلاسا، سول بالانىڭ اناسى دۇنيەدەگى ەڭ باقىتتى ادام بولىپ، بارشا تىلەكتەرى ورىندالادى ەكەن. ادامدار بۇل تۋرالى قانشاما ەستىپ جۇرسە دە، الىس تاۋدى ىزدەپ شىعۋعا تاۋەكەلدەرى بارمايدى.
ال، انالارىنىڭ بارلىق ىزگى تىلەكتەرى ورىندالىپ، باقىتتى بولعانىن قالاعان ايدان مەن نۇردان تاۋدى ىزدەۋگە شىعادى. بۇلاردىڭ الىس تاۋعا قاسيەتتى گۇلدى ىزدەپ كەتكەنىن اۋىل تۇگەل ەستيدى.
كەيبىرەۋلەرى امان امان-ەسەن كەلەتىنىنە سەنبەسە، بىرەۋلەرى ۇلكەن ۇمىتپەن كۇتىپ جۇرەدى. ەكى بالا الىس - الىس جول جۇرەدى، قاتتى شولدەيدى، قارىندارى اشادى، شارشايدى. ءبىراق سوعان قاراماي تاۋدىڭ بيىگىن شىعىپ، گۇلدى دە تابادى. كەز كەلگەن جەردە وسپەيتىن تاڭعاجايىپ گۇلدى اۋىلدارىنا اكەلىپ، انالارىنا سىيلايدى. اۋىل تۇگەل جينالىپ، تاڭعاجايىپ گۇلدى كوزدەرىمەن كورىپ قۋانادى. اقساقالدار «ەندى اۋىلىمىز كوركەيەدى» دەپ بالالارعا العىس ايتادى. «الىس تاۋعا» باراتىن جول سالىندى دەپ جار سالادى.
ايدان مەن نۇرداننىڭ تەك قانا جاقسىلىقپەن ىزگىلىك ويلايتىن اناسىنىڭ بۇرىن ارمانداعان بارلىق تىلەكتەرى ورىندالا بەرەدى. جاڭبىر جاۋماي قينالعان اۋىلعا قايتا - قايتا جاڭبىر جاۋادى، جەر كوگەرەدى، ەگىن وسەدى. اۋىل بالالارىنىڭ ىشىندەگى اقىلدىلارى «الىستاعى تاۋعا اسىعىپ، تاڭعاجايىپ گۇلدى» اكەلىپ انالارىنىڭ، ەلدىڭ ىقىلاسىنا بولەنىپ جاتادى. ال، بىرەۋلەرى شارشاپ، شالدىعىپ، جارتى جولدان قايتىپ كەلەدى. ءسويتىپ بۇل اۋىل كەرەمەت شاھارعا اينالادى. «الىستاعى تاۋ مەن گۇل» نۇرداننىڭ ەسىمدەرىن حالىق ءقادىر تۇتىپ ءوز بالالارىنا ۇلگى قىلادى.
سۇراقتار:
1. بالالاردىڭ ارمانى قانداي ەدى؟
2. بالالار ءوز ارماندارىنا بويىنداعى قانداي قاسيەتتىڭ ارقاسىندا جەتتى؟
3. ال سەندەر بالالار، ءوز ارماندارىنا جەتۋ ءۇشىن قانداي قۇندىلىقتار قاجەت دەپ ويلايسىڭدار؟
شىعارماشىلىق جۇمىس، توپتىق جۇمىس.
«مەنىڭ ارمانىم» تاقىرىبىندا شاعىن شىعارما جازۋ.
(باياۋ مۋزىكا قوسىلادى)
توپپەن ءان ايتۋ.
«اق جەلكەن ارمان»
ءسوزى: ۇ ەسداۋلەتوۆتىكى
ءانى: ت. مۇحامەدجانوۆتىكى
اق جەلكەن ارمان
بۇلدىراپ الدان
جاعادا تۇرمىن داۋىستاپ
بالالىق كەزىم،
بەيكۇنا سەزىم،
اق جەلكەن بولىپ الىستان
وكىنىپ كەيدە
وكسيدى كەۋدە، ءومىردىڭ زاڭى قاتال – اق
اق جەلكەن دەيىن،
اڭساتتى - اۋ كەيىن،
العاشقى ءمولدىر ماحاببات
اق پەيىل اسپان،
مونشاعىن شاشقان،
كوز جاسى بەكەر تىزىلمەس
اق جەلكەن ارمان،
شاقىرار الدان،
ءۇمىتتىڭ ءجىبى ۇزىلمەس
ءۇي تاپسىرماسى.
№14 ساباق. 63 بەت ن. كەلىمبەتوۆ «ءۇمىتىمدى ۇزگىم كەلمەيدى» ءماتىنىن وقۋ.
سوڭعى تىنىشتىق ءساتi.
كوزىمىزدى جۇمىپ، تىنىشتىقتا بۇگىنگى ساباعىمىزدى ەسىمىزگە تۇسىرەيىك. بۇگىنگى ساباعىمىزدان العان اسەرىمىزدى جۇرەگىمىزگە ورناتايىق. ءاردايىم جاقسىنى كورۋگە، جاقسىنى ەستۋگە، جاقسىنى ايتۋعا ۇيرەنەيىك. اينالامىزداعى ادامدارعا، جان – جانۋارلارعا، قۇستارعا رياسىز جاقسىلىق جاسايىق، ەشكىمگە ەشۋاقىتتا قيانات جاسامايىق. ەندى تىنىشتىق كۇيدە وتىرا تۇرىڭىزدار. كوزدەرىڭىزدى اشۋعا بولادى.
ارمان – جارقىن بولاشاق بەينەسى. جۇكتەۋ