اريفمەتيكالىق ورنەكتەردىڭ جازىلۋ ەرەجەلەرى.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اريفمەتيكالىق ورنەكتەردىڭ جازىلۋ ەرەجەلەرى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا پاسكال پروگراممالاۋ ءتىلىنىڭ ءالفاۆيتى، ءتىلدىڭ قاراپايىم وبەكتىلەرى، مالىمەتتەر تيپتەرى، ستاندارتتى فۋنكسيالار، ورنەكتەر جانە ولاردىڭ جازىلۋى تۋرالى تولىق ماعلۇمات بەرۋ.
دامىتۋشىلىعى: پاسكال پروگراممالاۋ ءتىلدىڭ ءالفاۆيتى، ءتىلدىڭ قاراپايىم وبەكتىلەرى، مالىمەتتەر تيپتەرى، ستاندارتتى فۋنكسيالار، ورنەكتەر جانە ولاردىڭ جازىلۋى تۋرالى تولىق ماعلۇمات بەرە وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم بىلىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ، العان بىلىمدەرىن دامىتۋ؛
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ۇقىپتىلىققا، جيناقىلىققا ادامگەرشىلىككە پاتريوتتىققا، جاۋاپكەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، تىرەك - سىزبالار.
ءپان ارالىق بايلانىس: فيزيكا، ماتەماتيكا، اعىلشىن.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
1. سالەمدەسۋ، تۇگەلدەۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ قۇرال - جابدىعىن تەكسەرۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
وتكەن ماتەريالدى قايتالداۋ سۇراقتارى
1. الگوريتممەن پروگراممانىڭ قانداي
ۇقساستىقتارى مەن ايىرماشىلىقتارى بار؟
2. الگوريتمدى ورنەكتەۋ، جازۋ تاسىلدەرى دەگەنىمىز نە؟
3. الگوريتمدەردى گرافيك ارقىلى كەسكىندەۋ ەرەكشەلىكتەرى قانداي؟
4. سىزىقتىق الگوريتم دەگەنىمىز نە؟
5. الگوريتم كوماندالارى ەسەپ شارتىنا بايلانىستى قانداي كوماندالارعا بولىنەدى؟
كومپيۋتەردە ەسەپ شىعارۋ كەزەڭدەرى
ا) بەرىلگەن ەسەپتى ماتەماتيكالىق تۇردە ورنەكتەۋ؛
ءا) ەسەپ شىعارۋدىڭ كومپيۋتەرگە ىڭعايلى ساندىق ءتاسىلىن انىقتاۋ؛
ب) ەسەپ شىعارۋ جولىن الگوريتم تۇرىندە كەسكىندەۋ؛
ۆ) ەسەپتى كومپيۋتەردە شىعارۋ پروگرامماسىن قۇرۋ جانە ونىڭ قاتەسىن تۇزەتۋ.
گ) ەسەپكە كەرەكتى مالىمەتتەر مەن بەرىلگەندەرىن جيناقتاۋ.
د) كومپيۋتەردە ەسەپ شىعارۋ جانە شىققان ناتيجەنى ءىس جۇزىندە قولدانۋ.
اتاۋ سيمۆولدارى رەتىندە لاتىن ءالفاۆيتىنىڭ 26 ءارىپى مەن سيفرلارى قولدانىلادى. ارنايى سيمۆولدارعا پۋنكتۋاسيا جانە اريفمەتيكالىق وپەراسيا (امالدار) بەلگىلەرى جاتادى.
الگوريتمدىك تىلدە (پاسكال، بەيسيك، سي، ت. ب.) اريفمەتيكالىق امالداردىڭ ورىندالۋ ءتارتىبى ولاردىڭ ماتەماتيكاداعى ورىندالۋ تارتىبىنە سايكەس كەلەدى، ياعني الدىمەن جاقشا ىشىندەگى امالدار، سونان سوڭ كوبەيتۋ، ءبولۋ، قوسۋ، ازايتۋ، ت. ب. امالدار ورىندالادى.
اريفمەتيكالىق امال بەلگىلەرى:
(+) – قوسۋ؛
(-) – ازايتۋ؛
(*) – كوبەيتۋ؛
(/) – ءبولۋ.
DIV – جانە (لوگيكالىق كوبەيتۋ) وپەراسياسى؛
MOD – قالدىقتى تابۋ. مىسالى: 10 MOD 3 امالىنىڭ ناتيجەسى 1؛
ايىرۋ بەلگىلەرى: ____ (بوس ورىن)؛، (ءۇتىر)؛. (نۇكتە)؛: (قوس نۇكتە)؛؛ (نۇكتەلى ءۇتىر)؛ ` (اپوستروف)؛ (؛)؛ [؛]؛ {؛}.
قاتىناس تاڭبالارى نەمەسە سالىستىرۋ بەلگىلەرى: = (تەڭ)، <>(تەڭ ەمەس)، (ۇلكەن)، = (ۇلكەن نە تەڭ).
سەرگىتۋ ءساتى:
پوليگلوت
جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ
ورنەكتەر جانە ولاردىڭ جازىلۋى
ورنەك دەپ اريفمەتيكالىق امال تاڭبالارىمەن بىرىكتىرىلگەن اينىمالىلاردىڭ فۋنكسيالاردىڭ، تۇراقتىلاردىڭ جيىنتىعىن ايتادى. ورنەكتەگى اريفمەتيكالىق امالداردىڭ ورىندالۋى ولاردىڭ ورنالاسۋ رەتى مەن جاقشالار ارقىلى وزگەرتىلەدى. قاراپايىم جاعدايدا ورنەك تەك اينىمالىلاردان، تۇراقتىلاردان نەمەسە فۋنكسيالاردان تۇرۋى مۇمكىن. مىسالى:
(5+7*ح)/1. 8؛
(sin(x)+5* cos(2+ح))/ In(ح)؛ ت. ب
الگوريتمدىك تىلدە (پاسكال، بەيسيك، سي، ت. ب.) اريفمەتيكالىق امالداردىڭ ورىندالۋ ءتارتىبى ولاردىڭ ماتەماتيكاداعى ورىندالۋ تارتىبىنە سايكەس كەلەدى، ياعني الدىمەن جاقشا ىشىندەگى امالدار، سونان سوڭ كوبەيتۋ، ءبولۋ، قوسۋ، ازايتۋ، ت. ب. امالدار ورىندالادى.
ورنەكتەردىڭ الگوريتمدىك تىلدە جانە پروگراممالاۋ تىلىندەگى جازىلۋى دا ءبىر - بىرىنە سايكەس كەلەدى.
پاسكال تىلىندە ورنەكتەر تەك سىزىقتى تۇردە جازىلادى.
تاپسىرمالار № 1
(a + b):(حۋ)
8 - 2+[21/4]؛ مۇنداعى [] ءبۇتىن ءبولۋ دەگەندى بىلدىرەدى.
(2+3)- ءتى 6 - عا بولگەندەگى ءبۇتىن قالدىقتى تابىڭدار
(5+2*4): 3
(3، 18 - 4، 98)(1، 171 - 0، 27):(2، 7 - 1، 9)+5، 96
(8+4): 10
25 سانىن 3 كە بولگەندەگى ءبۇتىن ءبولىندىنى تابىڭدار
42 سانىن 5 - كە بولگەندەگى ءبۇتىن قالدىقتى تابىڭدار
ورنەكتى پاسكال ەرەجەسى بويىنشا جازىڭىز.
تاپسىرمالار №2
ساباقتى بەكىتۋ سۇراقتارى
• اتاۋلار دەگەنىمىز نە، ولار نە ءۇشىن قولدانىلادى؟
• سانداردى جازۋ ەرەجەسى قانداي؟. پاسكالدە سانداردىڭ قانداي تيپتەرى بار؟
• اينىمالى، تۇراقتى شامالار دەپ قانداي شامالاردى ايتادى؟
• اريفمەتيكالىق ورنەك دەگەنىمىز نە؟ ورنەكتەر پاسكال تىلىندە قالاي جازىلادى؟
• تومەندەگى ورنەكتىڭ ماعىناسى بولا... 2. 5 DIV... 7 MOD 1. 2...
رەفلەكسيا
ءۇي تاپسىرماسى: ورنەكتەردىڭ جازىلۋ ەرەجەلەرى. جاتتىعۋ
باعالاۋ.
تولىق نۇسقاسىن قاراۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا پاسكال پروگراممالاۋ ءتىلىنىڭ ءالفاۆيتى، ءتىلدىڭ قاراپايىم وبەكتىلەرى، مالىمەتتەر تيپتەرى، ستاندارتتى فۋنكسيالار، ورنەكتەر جانە ولاردىڭ جازىلۋى تۋرالى تولىق ماعلۇمات بەرۋ.
دامىتۋشىلىعى: پاسكال پروگراممالاۋ ءتىلدىڭ ءالفاۆيتى، ءتىلدىڭ قاراپايىم وبەكتىلەرى، مالىمەتتەر تيپتەرى، ستاندارتتى فۋنكسيالار، ورنەكتەر جانە ولاردىڭ جازىلۋى تۋرالى تولىق ماعلۇمات بەرە وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم بىلىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ، العان بىلىمدەرىن دامىتۋ؛
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ۇقىپتىلىققا، جيناقىلىققا ادامگەرشىلىككە پاتريوتتىققا، جاۋاپكەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، تىرەك - سىزبالار.
ءپان ارالىق بايلانىس: فيزيكا، ماتەماتيكا، اعىلشىن.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
1. سالەمدەسۋ، تۇگەلدەۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ قۇرال - جابدىعىن تەكسەرۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
وتكەن ماتەريالدى قايتالداۋ سۇراقتارى
1. الگوريتممەن پروگراممانىڭ قانداي
ۇقساستىقتارى مەن ايىرماشىلىقتارى بار؟
2. الگوريتمدى ورنەكتەۋ، جازۋ تاسىلدەرى دەگەنىمىز نە؟
3. الگوريتمدەردى گرافيك ارقىلى كەسكىندەۋ ەرەكشەلىكتەرى قانداي؟
4. سىزىقتىق الگوريتم دەگەنىمىز نە؟
5. الگوريتم كوماندالارى ەسەپ شارتىنا بايلانىستى قانداي كوماندالارعا بولىنەدى؟
كومپيۋتەردە ەسەپ شىعارۋ كەزەڭدەرى
ا) بەرىلگەن ەسەپتى ماتەماتيكالىق تۇردە ورنەكتەۋ؛
ءا) ەسەپ شىعارۋدىڭ كومپيۋتەرگە ىڭعايلى ساندىق ءتاسىلىن انىقتاۋ؛
ب) ەسەپ شىعارۋ جولىن الگوريتم تۇرىندە كەسكىندەۋ؛
ۆ) ەسەپتى كومپيۋتەردە شىعارۋ پروگرامماسىن قۇرۋ جانە ونىڭ قاتەسىن تۇزەتۋ.
گ) ەسەپكە كەرەكتى مالىمەتتەر مەن بەرىلگەندەرىن جيناقتاۋ.
د) كومپيۋتەردە ەسەپ شىعارۋ جانە شىققان ناتيجەنى ءىس جۇزىندە قولدانۋ.
اتاۋ سيمۆولدارى رەتىندە لاتىن ءالفاۆيتىنىڭ 26 ءارىپى مەن سيفرلارى قولدانىلادى. ارنايى سيمۆولدارعا پۋنكتۋاسيا جانە اريفمەتيكالىق وپەراسيا (امالدار) بەلگىلەرى جاتادى.
الگوريتمدىك تىلدە (پاسكال، بەيسيك، سي، ت. ب.) اريفمەتيكالىق امالداردىڭ ورىندالۋ ءتارتىبى ولاردىڭ ماتەماتيكاداعى ورىندالۋ تارتىبىنە سايكەس كەلەدى، ياعني الدىمەن جاقشا ىشىندەگى امالدار، سونان سوڭ كوبەيتۋ، ءبولۋ، قوسۋ، ازايتۋ، ت. ب. امالدار ورىندالادى.
اريفمەتيكالىق امال بەلگىلەرى:
(+) – قوسۋ؛
(-) – ازايتۋ؛
(*) – كوبەيتۋ؛
(/) – ءبولۋ.
DIV – جانە (لوگيكالىق كوبەيتۋ) وپەراسياسى؛
MOD – قالدىقتى تابۋ. مىسالى: 10 MOD 3 امالىنىڭ ناتيجەسى 1؛
ايىرۋ بەلگىلەرى: ____ (بوس ورىن)؛، (ءۇتىر)؛. (نۇكتە)؛: (قوس نۇكتە)؛؛ (نۇكتەلى ءۇتىر)؛ ` (اپوستروف)؛ (؛)؛ [؛]؛ {؛}.
قاتىناس تاڭبالارى نەمەسە سالىستىرۋ بەلگىلەرى: = (تەڭ)، <>(تەڭ ەمەس)، (ۇلكەن)، = (ۇلكەن نە تەڭ).
سەرگىتۋ ءساتى:
پوليگلوت
جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ
ورنەكتەر جانە ولاردىڭ جازىلۋى
ورنەك دەپ اريفمەتيكالىق امال تاڭبالارىمەن بىرىكتىرىلگەن اينىمالىلاردىڭ فۋنكسيالاردىڭ، تۇراقتىلاردىڭ جيىنتىعىن ايتادى. ورنەكتەگى اريفمەتيكالىق امالداردىڭ ورىندالۋى ولاردىڭ ورنالاسۋ رەتى مەن جاقشالار ارقىلى وزگەرتىلەدى. قاراپايىم جاعدايدا ورنەك تەك اينىمالىلاردان، تۇراقتىلاردان نەمەسە فۋنكسيالاردان تۇرۋى مۇمكىن. مىسالى:
(5+7*ح)/1. 8؛
(sin(x)+5* cos(2+ح))/ In(ح)؛ ت. ب
الگوريتمدىك تىلدە (پاسكال، بەيسيك، سي، ت. ب.) اريفمەتيكالىق امالداردىڭ ورىندالۋ ءتارتىبى ولاردىڭ ماتەماتيكاداعى ورىندالۋ تارتىبىنە سايكەس كەلەدى، ياعني الدىمەن جاقشا ىشىندەگى امالدار، سونان سوڭ كوبەيتۋ، ءبولۋ، قوسۋ، ازايتۋ، ت. ب. امالدار ورىندالادى.
ورنەكتەردىڭ الگوريتمدىك تىلدە جانە پروگراممالاۋ تىلىندەگى جازىلۋى دا ءبىر - بىرىنە سايكەس كەلەدى.
پاسكال تىلىندە ورنەكتەر تەك سىزىقتى تۇردە جازىلادى.
تاپسىرمالار № 1
(a + b):(حۋ)
8 - 2+[21/4]؛ مۇنداعى [] ءبۇتىن ءبولۋ دەگەندى بىلدىرەدى.
(2+3)- ءتى 6 - عا بولگەندەگى ءبۇتىن قالدىقتى تابىڭدار
(5+2*4): 3
(3، 18 - 4، 98)(1، 171 - 0، 27):(2، 7 - 1، 9)+5، 96
(8+4): 10
25 سانىن 3 كە بولگەندەگى ءبۇتىن ءبولىندىنى تابىڭدار
42 سانىن 5 - كە بولگەندەگى ءبۇتىن قالدىقتى تابىڭدار
ورنەكتى پاسكال ەرەجەسى بويىنشا جازىڭىز.
تاپسىرمالار №2
ساباقتى بەكىتۋ سۇراقتارى
• اتاۋلار دەگەنىمىز نە، ولار نە ءۇشىن قولدانىلادى؟
• سانداردى جازۋ ەرەجەسى قانداي؟. پاسكالدە سانداردىڭ قانداي تيپتەرى بار؟
• اينىمالى، تۇراقتى شامالار دەپ قانداي شامالاردى ايتادى؟
• اريفمەتيكالىق ورنەك دەگەنىمىز نە؟ ورنەكتەر پاسكال تىلىندە قالاي جازىلادى؟
• تومەندەگى ورنەكتىڭ ماعىناسى بولا... 2. 5 DIV... 7 MOD 1. 2...
رەفلەكسيا
ءۇي تاپسىرماسى: ورنەكتەردىڭ جازىلۋ ەرەجەلەرى. جاتتىعۋ
باعالاۋ.
تولىق نۇسقاسىن قاراۋ
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: مودەلدەردى سيپاتتاۋ ءادىسى، مودەلدەۋ قاسيەتتەرى. مودەل تۇرلەرى
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: مەنىڭ سۇيىكتى كەيىپكەرىم (ن/س) ۇستەۋ. مەزگىل ۇستەۋ
