سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 1 كۇن بۇرىن)
استانا – ەلىمنىڭ قۇت مەكەنى
تاقىرىبى: استانا – ەلىمنىڭ قۇت مەكەنى
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ استانا قالاسىنىڭ تاريحىمەن، شەجىرەسىمەن تانىستىرىپ، ىزدەنىسكە، شىعارماشىلىققا باۋلۋ.
استانا تۋرالى دەرەكتەرمەن ءبىلىمىن دامىتۋ. وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى مول ەلجاندى ازامات تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: ساياحات ساباق
كورنەكىلىگى: ن. نازاربايەۆتىڭ پورترەتى، بايتەرەك بەينەسى، ينتەراكتيۆتى تاقتا /سلايد - شوۋ/

بارىسى:
I. كىرىسپە
1 - جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى ۇستازدار، وقۋشىلار، بۇگىنگى ءبىزدىڭ تاربيە ساعاتىنىڭ تاقىرىبى - «استانا – ەلىمنىڭ قۇت مەكەنى». استانا قالاسى قازاقستاننىڭ جاھاندىق برەندىنە اينالىپ، دۇنيەجۇزىندەگى اسەم دە جاس قالا رەتىندە تانىلۋدا. استانا - تاۋەلسىزدىك پەرزەنتى، استانا - جاڭا الەمدەگى قازاقستاننىڭ جارقىن بەينەسى.

قۇتتى بولسىن تاۋەلسىزدىك مەيرامى،
ول اركىمگە بەيبىت ءومىر سىيلادى.
اڭساعان سان عاسىرلىق ارمان بولىپ،
قول جەتكىزگەن شىندىق جىرىن جىرلادى.

2 - جۇرگىزۋشى: قۋانىشتان قالاي كەۋدە كەرمەسىن،
بۇل كۇنىمدى ءبىر عاسىرعا بەرمەسىن.
اق تۇيەنىڭ قارنى بۇگىن جارىلدى،
تاۋەلسىزبىن، ەگەمەنمىن، دەربەسپىن.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك گيمنى ورىندالسىن!

1 - جۇرگىزۋشى: تاۋەلسىز ەل بولۋ دەگەنىمىز - كەۋدەڭدى كەرە دەم الىپ، ەڭسەڭدى كوتەرە ۇرپاقتان – ۇرپاققا مۇرا بولىپ كەلە جاتقان سالت - ءداستۇرىڭدى، ادەت عۇرپىڭدى ايقىنداپ كورسەتەتىن، ءوزىڭنىڭ وزگەلەرمەن تەڭ ەكەندىگىن سەزىنۋ جانە انا تىلىڭدە ەمىن - ەركىن سويلەۋىڭ دەپ بىلەمىن. تاۋەلسىزدىك ماعىناسى زور، تامىرى تەرەڭ ۇعىم. وعان ميلليونداعان ادامدارىن قۇرباندىققا شالا وتىرىپ قول جەتكىزەدى.

2 - جۇرگىزۋشى: ەندەشە، قۇرمەتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار! سىزدەردى تاۋەلسىزدىكتىڭ 20 جىلدىق مەرەيلى تويىمەن
ەكەۋى بىرگە: شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىز!

1 - جۇرگىزۋشى: ولاي بولسا، «تاۋەلسىزدىكتىڭ جيىرما شىڭى» – 20 جۇلدىزدى كۇن دەپ اتالاتىن ءىس – شارا اياسىندا 7 «ۆ» سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن وتكەلى وتىرعان «جۇلدىزى قالا — استانا» اتتى اشىق تاربيە ساعاتىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر!

2 - جۇرگىزۋشى: التايدان الاتاۋعا دەيىن ۇلان – عايىر جەردى مەكەن ەتكەن اتا – بابالارىمىز تاۋەلسىزدىكتى ارمان ەتكەن. وسىناۋ كەڭ دالانى كوك نايزانىڭ ۇشىمەن، سوم بىلەكتىڭ كۇشىمەن قورعاعان بابالارىمىزدىڭ اماناتىن ورىنداۋ ءۇشىن تالاي بوزداقتار جانكەشتىلىككە بارعان. قاراكەرەي قابانباي، قانجىعالى بوگەنباي باتىرلاردان باستاپ، يسا دوسان، شوتان باتىرلار، بەرىرەكتە باۋىرجان، مانشۇك، ءاليا سىندى باتىرلار سول ەل قورعاۋدى ۇران ەتكەن، سول ءۇشىن قۇربان بولىپ، ەل قۇرمەتىنە بولەنگەن باتىرلار. رەسەيدىڭ ەزگىسىندە بولىپ، ءتىلىمىز بەن دىنىمىزدەن بەزىپ، ورىستانعالى تۇرعاندا قايرات رىسقۇلبەكوۆ، ءلاززات اسانوۆا سياقتى قىرشىن جاستاردىڭ قۇرباندىققا بارۋى ارقاسىندا عانا تاۋەلسىزدىك الىپ، ەگەمەندى ەل بولدىق.

1 - وقۋشى: وتان دەگەن وت باسىنان باستالار،
وتباسىما وت سالماسىن باسقالار.
وتان دەگەن قاسيەتتى، كيەلى،
وتان دەسەم ويانادى اسقاق ار!

2 - وقۋشى: وتانسىزدار مىنا ومىردە بوس قالار،
سۇيەۋى جوق، تىرەۋى جوق جاسقانار.
وتانىمدى كۇزەتەدى ادالدىق،
ساتتەرىمدە ءمۇلت كەتپەستەن قاس قاعار.

3 - وقۋشى: قازاقستان – تاۋەلسىزدىك بەسىگى،
باسقالاردىڭ تيمەسىنشى كەسىرى.
ەلدىڭ كوشىن ورگە باستاپ بارادى،
نۇراعاڭمەن ەگىز بولار ەسىمى.

4 - وقۋشى: قازاقستان – تاۋەلسىزدىك بەسىگى،
بەسىگىمدە تەربەلەدى دوس ءۇنى،
ۇلتتاردىڭ ۇيىپ تۇرعان ۇياسى،
ۇمىتپايىق، ۇلىقتايىق وسىنى!

ءبارى: ءدۇبىر قوسىپ وزىڭدەي سايگۇلىككە
اق بوز اتتىڭ الدىنان جاندى ءۇمىت تە.
تۋ عىپ ۇستاپ اڭساعان ازاتتىقتى،
قازاقستان بەت الدى ماڭگىلىككە!
حور: «ەگەمەندى قازاقستان»

وقۋشى: تاريحي دەرەكتەر مەن قۇجاتتار قازىرگى استانانىڭ اۋماعىن ادامدار وتە ەرتە كەزدەن - اق مەكەندەپ كەلە جاتقاندىعىن اڭعارتادى. ارحەولوگتار بۇگىنگى «اقوردا» رەزيدەنسياسىنىڭ ماڭىنان ءحى عاسىردىڭ بوزوق قالاشىعىنىڭ ورنىن تاپتى. بىرنەشە عاسىر بويى بۇل جەردە قاراوتكەل ترانزيتتىك جانە ساۋدا - ايىرباس ورتالىعى ورىن الدى. ۋاقىت وتە كەلە ول اقمولا ەلدى مەكەنىنە اينالدى. 1832 جىلى بۇل جەردە اقمولا پريكازى مەن سىرتقى وكرۋگى اشىلىپ، 1862 جىلى وكرۋگتىك قالا مارتەبەسىنە يە بولدى. 1961 جىلى اقمولا قالاسىنىڭ اتى سەلينوگراد بولىپ وزگەرتىلدى جانە ول رەسپۋبليكامىزدىڭ بىرنەشە ءىرى وبلىستارى كىرگەن تىڭ ولكەسىنىڭ ورتالىعىنا اينالدى.

وقۋشى: تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن، 1992 جىلى قالاعا تاريحي اقمولا اتاۋى قايتارىلىپ بەرىلدى. بەس جىل وتكەن سوڭ، ياعني 1997 جىل 10 جەلتوقساندا بۇرىنعى تىڭنىڭ استاناسى اقمولا قالاسى كۇللى قازاقستاننىڭ ەلورداسى بولىپ رەسمي جاريالاندى.

وقۋشى: ءبىراق اقمولا اتاۋى ۇزاق تۇرمادى، 1998 جىلى 6 — مامىردا اقمولا استانا بولىپ قايتا اتالدى. مىنە وسىنداي ادەمى، اۋەزدى ءارى اۋقىمدى اتاۋ — استانا اتىمەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جاڭا ەلورداسى ءۇشىنشى مىڭجىلدىققا ەندى.

«جاساۋى عاسىر جاراسىپ»

1 - وقۋشى: ايقىندار نەبىر وتكەلىن،
كەڭەيتىپ تاريح بەتتەرىن.
سەنىمىن ساعان تاپسىرعان،
تاۋەلسىز ەلدىڭ، تەكتى ەلدىڭ.
2 - وقۋشى: مۇزداقپەن جاپقان جوتاسىن،
الاتاۋ - ساعان اتا شىن.
«استانا – كىشى ءىنىم»،- دەپ،
الماتى بەرگەن باتاسىن.
3 - وقۋشى: قاستەرلەي تىڭداپ وسى ءۇندى،
قۇلاقتان ەمىپ ەسىلدى.
قاناتىن جايىپ، كوككە ورلەپ،
استانا كەڭگە كوسىلدى.
4 - وقۋشى: قازاقتىڭ ۇلكەن ءۇيىسىڭ،
شەجىرە، اڭىز كۇيىسىڭ،
ادىلدىك جاقتاپ ناركەسكەن،
دۋالى ءسوزدىڭ ءبيىسىڭ.
5 - وقۋشى: وسىرەر ءالى - اق تەربەتىپ.
بولشاققا ۇل - قىز بەسىگىن.
استانا تاڭى ارايلى،
الەمگە بارشا قارايدى.
ءبارى بىرگە: شىعارماي جۇرتتى قاقپادان،
باسىلار سوقسا اق بوران.
ورتايماس ىرىس - قۇتتارى،
استانا جاينا، باققا وران.
1 - جۇرگىزۋشى: تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تىرەگى، ەلدىگىمىزدىڭ جۇرەگى استانامىز اسقاقتاي بەرسىن!

حور: «استانا»

1 - جۇرگىزۋشى: ەسىل وزەنى قالانى ەكىگە ءبولىپ جاتىر. ەسىلدىڭ وڭ جاعالاۋىندا كوبىنە تۇرعىن ۇيلەر ورنالاسقان، ال سول جاعالاۋى جالپى قازاقستاننىڭ ساياسي ورتالىعى بولىپ تابىلادى.
2 - جۇرگىزۋشى: ەسىل وزەنىنىڭ سول جاعالاۋىندا پرەزيدەنت اق ورداسى، پارلامەنت سەناتى مەن ءماجىلىس ۇيلەرى، كونگرەسس حولل، تاعى باسقا نەگىزگى ەكونوميكالىق، ساياسي ورتالىقتار ورنالاسقان.
1 - جۇرگىزۋشى: ەندەشە، ءبارىمىز بىرگە استانا قالاسىنىڭ كورنەكى جەرلەرىن ارالاپ، ولارمەن تانىس بولايىق.

كورىنىس: «استانا – بايتەرەك» مونۋمەنتى

اتاسى مەن نەمەرەسى شاي ءىشىپ وتىرادى. نەمەرەسى بايتەرەكتىڭ بەينەسىن ۇستاپ وتىرىپ، اتاسىنا بىلاي دەپ سۇراق قويادى.
نەمەرەسى: اتا، وسى بايتەرەك قانداي ماعىنا بەرەدى، وعان نەگە بايتەرەك دەپ ات قويعان؟
اتاسى: وي، بالام - اي، بايتەرەكتىڭ شىعۋ تاريحى، ماعىناسى وتە تەرەڭدە جاتىر.
نەمەرەسى: اتا، ماعان بايتەرەك تۋرالى ايتىپ بەرىڭىزشى. مەنىڭ بىلگىم كەلەدى.
اتاسى: وندا تىڭدا، بالام.
ول ءبىرىنشى — “استانا — بايتەرەك” كەشەنى بولىپ تابىلادى. ەسىلدىڭ سول جاعىندا بوي كوتەرگەن العاشقى ساۋلەت تۋىندىسى. «بايتەرەكتى» «ءومىر اعاشى» دەپ تە اتايدى. بۇل ساۋلەت تۋىندىسى حالىق ەرتەگىسى «ەر توستىكتىڭ» وقيعاسى جەلىسىمەن ورىلگەن، بالام. ءوز باقىتىن ىزدەپ شىققان ەر توستىك قيىن - قىستاۋ زاماندا ءزاۋلىم بايتەرەككە تاپ بولادى. ۇشار باسىنا كوز جەتپەيتىن ماڭگىلىك ءومىر اعاشىنا تاڭ - تاماشا قالادى. ناق توبەسىنە دە ۇيا سالعان سامۇرىق قۇستىڭ التىن جۇمىرتقاسىنا يە بولادى. ءسويتىپ، باقىتتى – باياندى عۇمىر كەشەدى. ماڭگىلىك ءومىردى جەر جاھانعا جاريا ەتىپ تۇرعان «بايتەرەك»- باس قالامىزدىڭ سيمۆولى. «استانا - بايتەرەك» ءۇش بولىكتەن – تامىرى، ءدىڭى جانە ۇشار باسىنان تۇرادى. ءۇش بۇرىشتى كۇمىس تۇمار دامۋ ۇردىسىندەگى ومىرشەڭدىكتى بىلدىرەدى. كەرەمەت قۇرىلىلىس، بالام! استانانىڭ قاسيەتتى بەلگىسى بولىپ تابىلاتىن 97 مەتر بيىكتىكتە ورنالاسقان كورىنىس الاڭى، سول قۇس ۇشاتىن ۇياداي جەردەن ءساندى دە، ساۋلەتتى استانانىڭ كورىنىسىن كورۋگە بولادى
نەمەرەسى: اتا، بارلىق نارسە تاريحقا بايلانىستى قۇرىلادى ەكەن عوي. ەندى مەنىڭ ەسىمدە بايتەرەكتىڭ شىعۋ تاريحى ءارقاشان ساقتالىپ قالادى.
اتاسى: ءيا، ەلىڭنىڭ، جەرىڭنىڭ تاريحىن ءبىلۋ، ءارى ونى قورعاۋ سەندەردىڭ پارىزدارىڭ، بالام.
نەمەرەسى: اتا، مەن سىزگە ءوزىمنىڭ بايتەرەك تۋرالى جاتتاعان ولەڭىمدى ايتىپ بەرسەم بولا ما؟
اتاسى: ايتا عوي، بالام، ايتا عوي.
نەمەرەسى: (ولەڭىن وقىپ بەرەدى)
استانا – ەلىمنىڭ قۇت مەكەنى. جۇكتەۋ

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما