اۋا جانە اۋا رايى
دۇنيەتانۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اۋا جانە اۋا رايى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: اۋانىڭ نە ەكەندىگى تۋرالى مالىمەت بەرۋ، اۋانى سەزىنۋگە بولاتىندىعىن دالەلدەي وتىرىپ، جەر بەتىن اۋا قورشاعانىن، ونىڭ ءتىرى تابيعات ءۇشىن پايداسىن اشۋ.
دامىتۋشىلىق: ساباق بارىسىندا دۇنيە تانىمىن، وي - ءورىسىن، زەيىنىن، قيالىن، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: وتانعا، قورشاعان ورتاعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك سەزىمدەرىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباقتى مەڭگەرۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، شىعارماشىلىق جۇمىس.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، رەبۋس، ستاقان، شار، دوپ، جۇلدىزشالار.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
- امانداسۋ ۇلكەنگە دە «ءسىز»،
كىشىگە دە «ءسىز»،
بارشىڭىزدى قۇرمەتتەپ!
باس يەمىز ءبىز.
- وقۋشىلاردىڭ نازارىن وزىمە اۋدارۋ.
- پسيحولوگيالىق دايىندىق
دوپتى لاقتىرۋ ارقىلى وقۋشىلار ءبىر - بىرىنە جىلى لەبىزدەرىن، جاقسى تىلەكتەرىن ايتادى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
57 - 58 بەت «سۋدى قورعاۋ تاقىرىبى»
2 - 3 وقۋشىدان ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
قالعان وقۋشىلارعا سۇراقتار قويىپ بىلىمدەرىن تەكسەرۋ.
1. تابيعاتتاعى سۋلار قالاي لاستانادى؟
2. سۋعا قانداي زياندى زاتتار تۇسەدى، ولار اعزالارعا قالاي اسەر ەتەدى؟
3. «ارال قاسىرەتى» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
ءىىى. جاڭا تاقىرىپ
ماقسات قويۋ
- بالالار، ءبىز سۋسىز تىرشىلىك جوق دەسەك تە، سۋدان دا ماڭىزدى اۋا تۇر ەكەن. سۋسىز ادام بىرەر اپتا تىرشىلىك ەتە السا، اۋاسىز بىرنەشە مينۋت قانا تىرشىلىك ەتە الادى ەكەنبىز.
ءبىز اۋامەن دەمالامىز. اۋا ءبىزدى قورشاپ تۇر. اۋاسىز ءومىر ءسۇرۋ مۇمكىن ەمەس ەكەن.
- ءبىزدىڭ بۇگىنگى تاقىرىبىمىز نە جايىندا بولاتىنىن ءبىلۋ ءۇشىن مىنا بەرىلگەن رەبۋستى شەشىپ كورەيىك.
- قانداي ءسوز شىقتى؟
- اۋا
- يا، دۇرىس ايتاسىڭدار بۇگىن ءبىز اۋا جونىندە ايتاتىن بولامىز.
- جەر شارىنىڭ اينالاسىن اۋا قاباتى قورشاپ تۇر. ول - جەر بەتىندەگى تىرشىلىكتىڭ كوزى. ادام ءۇشىن عانا ەمەس، جانۋارلار مەن وسىمدىكتەر تىرشىلىگىنە دە اۋا قاجەت. اۋا جەردى كۇندىز قاتتى ىسىپ، تۇندە قاتتى سۋىپ كەتۋدەن ساقتاپ، زياندى كۇن ساۋلەلەرىنەن قورعايدى. كۇن ساۋلەلەرى اۋا قاباتىنان وتكەندە، زياندى زاتتاردان تازارتادى.
تىرشىلىك ءۇشىن اسا قاجەتتى وتتەگى اۋانىڭ ۇشتەن ءبىر بولىگىن قۇرايدى.
- اۋا قوسپاسىنداعى ەڭ كوپ گاز – ازوت. ول اۋانىڭ ۇشتەن ەكى بولىگىن الىپ تۇرادى، ياعني 78 % - ى ازوت، 21 % - ى وتتەگىنىڭ ۇلەسىندە.
- ءبىزدىڭ پلانەتامىز جەر - ءمولدىر اۋا قاباتىمەن قورشالعان. اۋا - جەر بەتىندەگى تىرشىلىكتىڭ كوزى. ءوزىمىز ونى ادەتتە بايقامايمىز. الايدا ول كەنەت جوق بولىپ كەتسە ءبىز بىرنەشە سەكۋندتا تىرشىلىك ەتە الماس ەدىك. ادام ومىرىنە ەڭ قاجەتتى اۋا دەدىك.
- بالالار «اۋا» دەگەن ۇعىمدى ەستىدىڭدەر.
- ول قانداي؟
- ونى قالاي سەزەسىڭدەر؟
تاجىريبە جاساۋ:
- مۇرنىڭدى قىسىپ، دەمالماي تۇر. قانشا ۋاقىت شىداي الاسىڭدار، ىشىڭنەن سانا.
- ءبىز سىنىپتا تاقتانى، پارتانى، تەرەزەنى كورەمىز. ال، اۋانى كورە المايمىز. (ول ءتۇسسىز)
- ەندى ءبىز دوپپەن، شارمەن تاجىريبە جاسالىق.
- شاردى ۇرلەپ، بۇيىرىنەن قىسۋ - بۇل اۋانىڭ (سىعىلۋى).
- دوپتى ەدەنگە ۇرۋ، قايتارا ىرشۋى - بۇل (سەرپىلۋى).
- ستاكانعا سۋ قۇيىپ، بىرەر مينۋت قويساق، ونى قابىرعاسىنان بۇرشىكتەر پايدا بولعانىن كورەمىز، بۇل اۋا.
- بەتىمىزدى داپتەرىمىزبەن جەلپىلدەتسەك نە بايقايمىز؟
- اۋانىڭ جەل بوپ بەتىمىزدە سەزىلۋى
- بالالار، وسى تاجىريبەلەردى جاساعان كەزدە نە بايقادىڭدار؟
(شاردى اۋامەن تولتىردىق، سىعىلدى، كىشىرەيەدى. دوپ سەرپىلدى، اۋانىڭ قوزعالىسى)
ءىۇ. سەرگىتۋ ءساتى
جەل سوعادى بەتىمە،
تەڭسەلەدى اعاشتار.
جەل توقتاپ، باسىلادى،
اعاش بويىن جازادى.
ءۇ. ساباقتى بەكىتۋ
ويىن: «تاقيا تاستاۋ»
وقۋشىلار ءبىر - بىرىنە جاڭا تاقىرىپقا بايلانىستى سۇراقتار قويىپ، جاۋاپ الادى.
داپتەرمەن جۇمىس
سۋرەتكە قاراپ شاعىن ەسسە جازۋ (اۋانىڭ لاستانۋى)
ءۇى. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ
ءۇىى. باعالاۋ
ساباققا بەلسەنە قاتىسقان وقۋشىلاردى جۇلدىزشىلارمەن ماراپاتتاۋ، قانداي باعا العاندارىن ايتۋ.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اۋا جانە اۋا رايى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: اۋانىڭ نە ەكەندىگى تۋرالى مالىمەت بەرۋ، اۋانى سەزىنۋگە بولاتىندىعىن دالەلدەي وتىرىپ، جەر بەتىن اۋا قورشاعانىن، ونىڭ ءتىرى تابيعات ءۇشىن پايداسىن اشۋ.
دامىتۋشىلىق: ساباق بارىسىندا دۇنيە تانىمىن، وي - ءورىسىن، زەيىنىن، قيالىن، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: وتانعا، قورشاعان ورتاعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك سەزىمدەرىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباقتى مەڭگەرۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، شىعارماشىلىق جۇمىس.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، رەبۋس، ستاقان، شار، دوپ، جۇلدىزشالار.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
- امانداسۋ ۇلكەنگە دە «ءسىز»،
كىشىگە دە «ءسىز»،
بارشىڭىزدى قۇرمەتتەپ!
باس يەمىز ءبىز.
- وقۋشىلاردىڭ نازارىن وزىمە اۋدارۋ.
- پسيحولوگيالىق دايىندىق
دوپتى لاقتىرۋ ارقىلى وقۋشىلار ءبىر - بىرىنە جىلى لەبىزدەرىن، جاقسى تىلەكتەرىن ايتادى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
57 - 58 بەت «سۋدى قورعاۋ تاقىرىبى»
2 - 3 وقۋشىدان ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
قالعان وقۋشىلارعا سۇراقتار قويىپ بىلىمدەرىن تەكسەرۋ.
1. تابيعاتتاعى سۋلار قالاي لاستانادى؟
2. سۋعا قانداي زياندى زاتتار تۇسەدى، ولار اعزالارعا قالاي اسەر ەتەدى؟
3. «ارال قاسىرەتى» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
ءىىى. جاڭا تاقىرىپ
ماقسات قويۋ
- بالالار، ءبىز سۋسىز تىرشىلىك جوق دەسەك تە، سۋدان دا ماڭىزدى اۋا تۇر ەكەن. سۋسىز ادام بىرەر اپتا تىرشىلىك ەتە السا، اۋاسىز بىرنەشە مينۋت قانا تىرشىلىك ەتە الادى ەكەنبىز.
ءبىز اۋامەن دەمالامىز. اۋا ءبىزدى قورشاپ تۇر. اۋاسىز ءومىر ءسۇرۋ مۇمكىن ەمەس ەكەن.
- ءبىزدىڭ بۇگىنگى تاقىرىبىمىز نە جايىندا بولاتىنىن ءبىلۋ ءۇشىن مىنا بەرىلگەن رەبۋستى شەشىپ كورەيىك.
- قانداي ءسوز شىقتى؟
- اۋا
- يا، دۇرىس ايتاسىڭدار بۇگىن ءبىز اۋا جونىندە ايتاتىن بولامىز.
- جەر شارىنىڭ اينالاسىن اۋا قاباتى قورشاپ تۇر. ول - جەر بەتىندەگى تىرشىلىكتىڭ كوزى. ادام ءۇشىن عانا ەمەس، جانۋارلار مەن وسىمدىكتەر تىرشىلىگىنە دە اۋا قاجەت. اۋا جەردى كۇندىز قاتتى ىسىپ، تۇندە قاتتى سۋىپ كەتۋدەن ساقتاپ، زياندى كۇن ساۋلەلەرىنەن قورعايدى. كۇن ساۋلەلەرى اۋا قاباتىنان وتكەندە، زياندى زاتتاردان تازارتادى.
تىرشىلىك ءۇشىن اسا قاجەتتى وتتەگى اۋانىڭ ۇشتەن ءبىر بولىگىن قۇرايدى.
- اۋا قوسپاسىنداعى ەڭ كوپ گاز – ازوت. ول اۋانىڭ ۇشتەن ەكى بولىگىن الىپ تۇرادى، ياعني 78 % - ى ازوت، 21 % - ى وتتەگىنىڭ ۇلەسىندە.
- ءبىزدىڭ پلانەتامىز جەر - ءمولدىر اۋا قاباتىمەن قورشالعان. اۋا - جەر بەتىندەگى تىرشىلىكتىڭ كوزى. ءوزىمىز ونى ادەتتە بايقامايمىز. الايدا ول كەنەت جوق بولىپ كەتسە ءبىز بىرنەشە سەكۋندتا تىرشىلىك ەتە الماس ەدىك. ادام ومىرىنە ەڭ قاجەتتى اۋا دەدىك.
- بالالار «اۋا» دەگەن ۇعىمدى ەستىدىڭدەر.
- ول قانداي؟
- ونى قالاي سەزەسىڭدەر؟
تاجىريبە جاساۋ:
- مۇرنىڭدى قىسىپ، دەمالماي تۇر. قانشا ۋاقىت شىداي الاسىڭدار، ىشىڭنەن سانا.
- ءبىز سىنىپتا تاقتانى، پارتانى، تەرەزەنى كورەمىز. ال، اۋانى كورە المايمىز. (ول ءتۇسسىز)
- ەندى ءبىز دوپپەن، شارمەن تاجىريبە جاسالىق.
- شاردى ۇرلەپ، بۇيىرىنەن قىسۋ - بۇل اۋانىڭ (سىعىلۋى).
- دوپتى ەدەنگە ۇرۋ، قايتارا ىرشۋى - بۇل (سەرپىلۋى).
- ستاكانعا سۋ قۇيىپ، بىرەر مينۋت قويساق، ونى قابىرعاسىنان بۇرشىكتەر پايدا بولعانىن كورەمىز، بۇل اۋا.
- بەتىمىزدى داپتەرىمىزبەن جەلپىلدەتسەك نە بايقايمىز؟
- اۋانىڭ جەل بوپ بەتىمىزدە سەزىلۋى
- بالالار، وسى تاجىريبەلەردى جاساعان كەزدە نە بايقادىڭدار؟
(شاردى اۋامەن تولتىردىق، سىعىلدى، كىشىرەيەدى. دوپ سەرپىلدى، اۋانىڭ قوزعالىسى)
ءىۇ. سەرگىتۋ ءساتى
جەل سوعادى بەتىمە،
تەڭسەلەدى اعاشتار.
جەل توقتاپ، باسىلادى،
اعاش بويىن جازادى.
ءۇ. ساباقتى بەكىتۋ
ويىن: «تاقيا تاستاۋ»
وقۋشىلار ءبىر - بىرىنە جاڭا تاقىرىپقا بايلانىستى سۇراقتار قويىپ، جاۋاپ الادى.
داپتەرمەن جۇمىس
سۋرەتكە قاراپ شاعىن ەسسە جازۋ (اۋانىڭ لاستانۋى)
ءۇى. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ
ءۇىى. باعالاۋ
ساباققا بەلسەنە قاتىسقان وقۋشىلاردى جۇلدىزشىلارمەن ماراپاتتاۋ، قانداي باعا العاندارىن ايتۋ.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «بۇل ءبىزدىڭ تاريحىمىز»
