بالاباقشاعا ارنالعان "قوزعالمالى ويىندار"
بالاباقشاعا ارنالعان "قوزعالمالى ويىندار"
جۇگىرۋگە ارنالعان ويىندار
1. ۇشقىشتار
2. ءتۇرلى - ءتۇستى كولىكتەر
3. قۇستار مەن مىسىق
4. ايۋ اپانىندا
5. وزىڭە جۇپ تاپ
6. اتتار
7. سىلدىرماقتى سىلدىرلات
8. تىعىلماق
سەكىرۋگە ارنالعان ويىندار
9. قوياندار مەن قاسقىر
10. قازدار مەن تۇلكى
11. سۇر قويان جۋىنادى
12. قويلار مەن قويشى
13. ۇشاتىن قۇستار
زاتتى لاقتىرۋ مەن قاعىپ الۋعا ارنالعان ويىندار
14. مىسىقتار مەن بالالار
15. لاقتىر دا قاعىپ ال
16. كەگليدى كوزدە
17. تور ارقىلى دوپتى لاقتىر
18. دوپتار مەكتەبى
كەڭىستىكتى باعدارلاۋعا ارنالعان ويىندار
19. دوڭگەلەكتى لاقتىر
20. قايدا جاسىرىلعانىن تاپ
21. ۇستاپ ال
22. تاپ تا ۇندەمە
23. كىم كەتتى
1. ۇشقىشتار
ماقساتى:
بالالاردى ءبىر - بىرىنە سوعىلماي جۇگىرۋگە، بەلگى بويىنشا قوزعالۋعا ۇيرەتۋ؛ كەڭىستىكتى دۇرىس باعدارلاۋلارىن دامىتۋ.
بالالار 3 - 4 توپقا بولىنەدى. ولار ءبىرىنىڭ سونىڭنان ءبىرى قولباسشىنىڭ ارتىندا تۇرادى. ءتۇرلى - ءتۇستى جالاۋشالارمەن بەلگىلەنگەن الاڭداردا توپتار ورنالاسقان. بۇل - اۋەجاي. «ۇشقىشتار ۇشۋعا دايىندالىڭدار» - دەگەن تاربيەشىنىڭ بەلگىسىمەن بالالار ءارتۇرلى باعىتتا جۇگىرەدى، ءوز ۇشاعىنىڭ قاسىندا توقتايدى، جانارماي قۇيىپ الادى /ەڭكەيەدى/، موتوردى ايلاندىرادى /قولدارىمەن كەۋدەنىڭ تۇسىندا ايلاندىرادى/، قاناتتارىن جان - جاققا سوزادى، ۇشادى /ءارتۇرلى باعىتتا جان - جاققا جۇگىرەدى/. ۇشاقتار تاربيەشى «قونىڭدار»، - دەگەن بەلگى بەرگەنشە اۋادا ۇشىپ جۇرەدى. بۇدان كەيىن قولباسشى توپتارىن جيناپ اۋەجايعا قونۋعا اكەلەدى. قاي توپ ءبىرىنشى كەلەدى، سول جەڭەدى. ويىن 4 - 5 رەت قايتالانادى.
ۇسىنىس: ويىندا ءارتۇرلى قۇرالداردى پايدالانۋعا بولادى. اۋەجايدى بەلگىلەپ قويعان جالاۋشالاردى تاربيەشى بىلدىرمەي اۋىستىرىپ قويادى. قولباسشىنىڭ توپتارىن اۋەجايعا دۇرىس ورنالاستىرۋى قاجەت.
2. ءتۇرلى - ءتۇستى كولىكتەر
ماقساتى:
بالالاردى ويىننىڭ شارتىن بۇزباي ويناۋعا، بەلگى بويىنشا قيمىل - قوزعالىس جاساۋعا داعدىلاندىرۋ، زەيىندەرىن، بايقاعىشتىقتارىن دامىتۋ.
بالالار بولمەنىڭ قابىرعاسىنىڭ جاڭىندا تۇرادى. ولار - گاراجداعى كولىكتەر. ءار ويناۋشى قولدارىنا جالاۋ نەمەسە كارتوننان جاسالعان ءتۇرلى - ءتۇستى ديسك ۇستاپ جۇرەدى. تاربيەشى بولمەنىڭ ورتاسىندا تۇرىپ، ويناۋشىلارعا قاراپ تۇرادى، ونىڭ قولىندا 1 جالاۋشا /2 نەمەسە 3 بىرگە/، بىرەۋىن كوتەرگەن كەزدە سول ءتۇستى كولىكتەردىڭ ءجۇرىسىن، داۋىسىن كەلتىرىپ جۇرەدى. تاربيەشى جالاۋىن تۇسىرگەن كەزدە، كولىكتەر توقتاپ، بۇرىلىپ، گاراجعا بارادى. ويىن 4 - 6 رەت قايتالانادى.
ۇسىنىس: تاربيەشىدە قىزىل ءتۇستى جالاۋ بولۋى مۇمكىن. بايقاۋسىزدا ول جالاۋدى كوتەرەدى - بەلگى بويىنشا بارلىق كولىكتەر توقتالۋى قاجەت.
3. تورعايلار مەن مىسىق
ماقساتى:
بالالاردى ويىننىڭ شارتىن بۇزباي ويناۋعا، بەلگى بويىنشا قيمىل - قوزعالىس جاساۋعا داعدىلاندىرۋ، زەيىندەرىن، بايقاعىشتىقتارىن، جۇگىرۋ داعدىلارىن دامىتۋ.
جەردى شەڭبەرمەن بەلگىلەۋ كەرەك /5 - 6م. ديامەترمەن/. ورتادا تاربيەشىمەن تاعايىندالعان بالا جۇرەدى – ول مىسىق. قالعان بالالار شەڭبەردىڭ سىرتىندا - ولار تورعايلار. مىسىق ۇيىقتاپ قالادى. تورعايلار شەڭبەردىڭ ىشىنە ءدان جەۋگە كىرەدى. مىسىق ويانىپ كەتەدى دە، تورعايلاردى كورىپ، ولاردى ۇستاي باستايدى. تورعايلار شەڭبەردەن شىعۋعا اسىعادى. شەڭبەردىڭ ىشىنەن مىسىققا ۇستالعان تورعايلار، شەڭبەردىڭ ورتاسىندا قالادى. مىسىق 2 - 3 تورعايدى ۇستاعان سوڭ، تاربيەشى جاڭا مىسىقتى تاڭدايدى. ۇستالعان تورعايلار باسقا ويناۋشىلارعا قوسىلادى.. ويىن 4 - 5 رەت قايتالانادى.
ۇسىنىس: مىسىق اقىرىن بارىپ تورعايلاردى ۇستايدى /قاتتى ۇستاماي، اقىرىن عانا قولىن تيگىزەدى/. ەگەر مىسىق كوپكە دەيىن ەشكىمدى ۇستاي الماسا، تاربيەشى كومەككە تاعى ءبىر مىسىق تاعايىندايدى.
4. ايۋدىڭ اپانىندا
ماقساتى:
بالالاردى ويىننىڭ شارتىن بۇزباي ويناۋعا، بەلگى بويىنشا، ءماتىننىڭ سوزىنە ساي قيمىل - قوزعالىس جاساۋعا داعدىلاندىرۋ، زەيىندەرىن، بايقاعىشتىقتارىن، جۇگىرۋ داعدىلارىن دامىتۋ.
ءبىر جاقتا ايۋدىڭ اپانى بولادى. ەكىنشى جاقتا بالالار تۇراتىن ءۇي بولادى. تاربيەشى ايۋدى بالالاردىڭ ىشىنەن بىرەۋىن تاعايىندايدى. تاربيەشى: «بالالار قىدىرىپ كەلىڭدەر»،- دەگەندە بالالار ۇيلەرىنەن شىعىپ، ساڭىراۋقۇلاق تەرىپ، كوبەلەك ۇستاپ، ورمان قىدىرادى /ەڭكەيەدى، تۇزەلەدى، باسقا قوزعالىس جاسايدى/. ولار داۋىستاپ ايتادى:
- ءبىز ايۋدىڭ قاسىندا
جەمىس - جيدەك تەرەمىز،
ايۋ ۇيىقتامايدى،
ايۋ ىرىلدايدى.
«ىرىلدايدى»،- دەگەن سوزدەن كەيىن ايۋ ۇيلەرىنە قاشىپ بارا جاتقان بالالاردى ۇستاي باستايدى. ايۋدىڭ قولى تيگەن بالالار ايۋدىڭ اپانىندا قالادى. بىرنەشە رەت ۇستالعاننان كەيىن ايۋدىڭ رولىنە باسقا بالا تاعايىندالادى. ويىن 3 - 4 رەت قايتالانادى.
ۇسىنىس: ويىننىڭ باسقا نۇسقاسى بولۋى مۇمكىن - ەكى ايۋمەن ويناۋعا بولادى7
5. وزىڭە جۇپ تاپ
ماقساتى:
بالالاردى ويىننىڭ شارتىن بۇزباي ويناۋعا، بەلگى بويىنشا، ءماتىننىڭ سوزىنە ساي قيمىل - قوزعالىس جاساۋعا داعدىلاندىرۋ، زەيىندەرىن، بايقاعىشتىقتارىن، جۇگىرۋ مەن ءجۇرۋ داعدىلارىن دامىتۋ.
تاربيەشى ويناۋشىلارعا نەگىزگى تۇستەن ءبىر - ءبىر جالاۋدان تاراتادى. داڭعىرانىڭ بەلگىسىمەن، شاپالاقپەن – جالاۋىن كوتەرىپ الاڭدا جۇگىرەدى. كەلەسى بەلگىمەن – داڭعىرانى بىرنەشە ۇرعىلاۋمەن، شاپالاقپەن، «وزىڭە جۇپ تاپ»- دەگەن سوزبەن، تۇستەرى بىردەي جالاۋلارى بار بالالار جۇپ قۇرادى. ءار جۇپ ءوز بەتتەرىمەن فيگۋرا جاسايدى. جۇپسىز قالعاندارعا ويناۋشىلار مىناداي سوزدەر ايتادى: «ارمان، ارمان، اۋزىڭدى اشپاي، تەزىرەك جۇبىڭدى تابا عوي». سودان كەيىن بەلگى بويىنشا بارلىعى الاڭعا جۇگىرىپ كەلەدى: 5 - 6 رەت ويىن قايتالانادى.
بالاباقشاعا ارنالعان "قوزعالمالى ويىندار" جۇكتەۋ
جۇگىرۋگە ارنالعان ويىندار
1. ۇشقىشتار
2. ءتۇرلى - ءتۇستى كولىكتەر
3. قۇستار مەن مىسىق
4. ايۋ اپانىندا
5. وزىڭە جۇپ تاپ
6. اتتار
7. سىلدىرماقتى سىلدىرلات
8. تىعىلماق
سەكىرۋگە ارنالعان ويىندار
9. قوياندار مەن قاسقىر
10. قازدار مەن تۇلكى
11. سۇر قويان جۋىنادى
12. قويلار مەن قويشى
13. ۇشاتىن قۇستار
زاتتى لاقتىرۋ مەن قاعىپ الۋعا ارنالعان ويىندار
14. مىسىقتار مەن بالالار
15. لاقتىر دا قاعىپ ال
16. كەگليدى كوزدە
17. تور ارقىلى دوپتى لاقتىر
18. دوپتار مەكتەبى
كەڭىستىكتى باعدارلاۋعا ارنالعان ويىندار
19. دوڭگەلەكتى لاقتىر
20. قايدا جاسىرىلعانىن تاپ
21. ۇستاپ ال
22. تاپ تا ۇندەمە
23. كىم كەتتى
1. ۇشقىشتار
ماقساتى:
بالالاردى ءبىر - بىرىنە سوعىلماي جۇگىرۋگە، بەلگى بويىنشا قوزعالۋعا ۇيرەتۋ؛ كەڭىستىكتى دۇرىس باعدارلاۋلارىن دامىتۋ.
بالالار 3 - 4 توپقا بولىنەدى. ولار ءبىرىنىڭ سونىڭنان ءبىرى قولباسشىنىڭ ارتىندا تۇرادى. ءتۇرلى - ءتۇستى جالاۋشالارمەن بەلگىلەنگەن الاڭداردا توپتار ورنالاسقان. بۇل - اۋەجاي. «ۇشقىشتار ۇشۋعا دايىندالىڭدار» - دەگەن تاربيەشىنىڭ بەلگىسىمەن بالالار ءارتۇرلى باعىتتا جۇگىرەدى، ءوز ۇشاعىنىڭ قاسىندا توقتايدى، جانارماي قۇيىپ الادى /ەڭكەيەدى/، موتوردى ايلاندىرادى /قولدارىمەن كەۋدەنىڭ تۇسىندا ايلاندىرادى/، قاناتتارىن جان - جاققا سوزادى، ۇشادى /ءارتۇرلى باعىتتا جان - جاققا جۇگىرەدى/. ۇشاقتار تاربيەشى «قونىڭدار»، - دەگەن بەلگى بەرگەنشە اۋادا ۇشىپ جۇرەدى. بۇدان كەيىن قولباسشى توپتارىن جيناپ اۋەجايعا قونۋعا اكەلەدى. قاي توپ ءبىرىنشى كەلەدى، سول جەڭەدى. ويىن 4 - 5 رەت قايتالانادى.
ۇسىنىس: ويىندا ءارتۇرلى قۇرالداردى پايدالانۋعا بولادى. اۋەجايدى بەلگىلەپ قويعان جالاۋشالاردى تاربيەشى بىلدىرمەي اۋىستىرىپ قويادى. قولباسشىنىڭ توپتارىن اۋەجايعا دۇرىس ورنالاستىرۋى قاجەت.
2. ءتۇرلى - ءتۇستى كولىكتەر
ماقساتى:
بالالاردى ويىننىڭ شارتىن بۇزباي ويناۋعا، بەلگى بويىنشا قيمىل - قوزعالىس جاساۋعا داعدىلاندىرۋ، زەيىندەرىن، بايقاعىشتىقتارىن دامىتۋ.
بالالار بولمەنىڭ قابىرعاسىنىڭ جاڭىندا تۇرادى. ولار - گاراجداعى كولىكتەر. ءار ويناۋشى قولدارىنا جالاۋ نەمەسە كارتوننان جاسالعان ءتۇرلى - ءتۇستى ديسك ۇستاپ جۇرەدى. تاربيەشى بولمەنىڭ ورتاسىندا تۇرىپ، ويناۋشىلارعا قاراپ تۇرادى، ونىڭ قولىندا 1 جالاۋشا /2 نەمەسە 3 بىرگە/، بىرەۋىن كوتەرگەن كەزدە سول ءتۇستى كولىكتەردىڭ ءجۇرىسىن، داۋىسىن كەلتىرىپ جۇرەدى. تاربيەشى جالاۋىن تۇسىرگەن كەزدە، كولىكتەر توقتاپ، بۇرىلىپ، گاراجعا بارادى. ويىن 4 - 6 رەت قايتالانادى.
ۇسىنىس: تاربيەشىدە قىزىل ءتۇستى جالاۋ بولۋى مۇمكىن. بايقاۋسىزدا ول جالاۋدى كوتەرەدى - بەلگى بويىنشا بارلىق كولىكتەر توقتالۋى قاجەت.
3. تورعايلار مەن مىسىق
ماقساتى:
بالالاردى ويىننىڭ شارتىن بۇزباي ويناۋعا، بەلگى بويىنشا قيمىل - قوزعالىس جاساۋعا داعدىلاندىرۋ، زەيىندەرىن، بايقاعىشتىقتارىن، جۇگىرۋ داعدىلارىن دامىتۋ.
جەردى شەڭبەرمەن بەلگىلەۋ كەرەك /5 - 6م. ديامەترمەن/. ورتادا تاربيەشىمەن تاعايىندالعان بالا جۇرەدى – ول مىسىق. قالعان بالالار شەڭبەردىڭ سىرتىندا - ولار تورعايلار. مىسىق ۇيىقتاپ قالادى. تورعايلار شەڭبەردىڭ ىشىنە ءدان جەۋگە كىرەدى. مىسىق ويانىپ كەتەدى دە، تورعايلاردى كورىپ، ولاردى ۇستاي باستايدى. تورعايلار شەڭبەردەن شىعۋعا اسىعادى. شەڭبەردىڭ ىشىنەن مىسىققا ۇستالعان تورعايلار، شەڭبەردىڭ ورتاسىندا قالادى. مىسىق 2 - 3 تورعايدى ۇستاعان سوڭ، تاربيەشى جاڭا مىسىقتى تاڭدايدى. ۇستالعان تورعايلار باسقا ويناۋشىلارعا قوسىلادى.. ويىن 4 - 5 رەت قايتالانادى.
ۇسىنىس: مىسىق اقىرىن بارىپ تورعايلاردى ۇستايدى /قاتتى ۇستاماي، اقىرىن عانا قولىن تيگىزەدى/. ەگەر مىسىق كوپكە دەيىن ەشكىمدى ۇستاي الماسا، تاربيەشى كومەككە تاعى ءبىر مىسىق تاعايىندايدى.
4. ايۋدىڭ اپانىندا
ماقساتى:
بالالاردى ويىننىڭ شارتىن بۇزباي ويناۋعا، بەلگى بويىنشا، ءماتىننىڭ سوزىنە ساي قيمىل - قوزعالىس جاساۋعا داعدىلاندىرۋ، زەيىندەرىن، بايقاعىشتىقتارىن، جۇگىرۋ داعدىلارىن دامىتۋ.
ءبىر جاقتا ايۋدىڭ اپانى بولادى. ەكىنشى جاقتا بالالار تۇراتىن ءۇي بولادى. تاربيەشى ايۋدى بالالاردىڭ ىشىنەن بىرەۋىن تاعايىندايدى. تاربيەشى: «بالالار قىدىرىپ كەلىڭدەر»،- دەگەندە بالالار ۇيلەرىنەن شىعىپ، ساڭىراۋقۇلاق تەرىپ، كوبەلەك ۇستاپ، ورمان قىدىرادى /ەڭكەيەدى، تۇزەلەدى، باسقا قوزعالىس جاسايدى/. ولار داۋىستاپ ايتادى:
- ءبىز ايۋدىڭ قاسىندا
جەمىس - جيدەك تەرەمىز،
ايۋ ۇيىقتامايدى،
ايۋ ىرىلدايدى.
«ىرىلدايدى»،- دەگەن سوزدەن كەيىن ايۋ ۇيلەرىنە قاشىپ بارا جاتقان بالالاردى ۇستاي باستايدى. ايۋدىڭ قولى تيگەن بالالار ايۋدىڭ اپانىندا قالادى. بىرنەشە رەت ۇستالعاننان كەيىن ايۋدىڭ رولىنە باسقا بالا تاعايىندالادى. ويىن 3 - 4 رەت قايتالانادى.
ۇسىنىس: ويىننىڭ باسقا نۇسقاسى بولۋى مۇمكىن - ەكى ايۋمەن ويناۋعا بولادى7
5. وزىڭە جۇپ تاپ
ماقساتى:
بالالاردى ويىننىڭ شارتىن بۇزباي ويناۋعا، بەلگى بويىنشا، ءماتىننىڭ سوزىنە ساي قيمىل - قوزعالىس جاساۋعا داعدىلاندىرۋ، زەيىندەرىن، بايقاعىشتىقتارىن، جۇگىرۋ مەن ءجۇرۋ داعدىلارىن دامىتۋ.
تاربيەشى ويناۋشىلارعا نەگىزگى تۇستەن ءبىر - ءبىر جالاۋدان تاراتادى. داڭعىرانىڭ بەلگىسىمەن، شاپالاقپەن – جالاۋىن كوتەرىپ الاڭدا جۇگىرەدى. كەلەسى بەلگىمەن – داڭعىرانى بىرنەشە ۇرعىلاۋمەن، شاپالاقپەن، «وزىڭە جۇپ تاپ»- دەگەن سوزبەن، تۇستەرى بىردەي جالاۋلارى بار بالالار جۇپ قۇرادى. ءار جۇپ ءوز بەتتەرىمەن فيگۋرا جاسايدى. جۇپسىز قالعاندارعا ويناۋشىلار مىناداي سوزدەر ايتادى: «ارمان، ارمان، اۋزىڭدى اشپاي، تەزىرەك جۇبىڭدى تابا عوي». سودان كەيىن بەلگى بويىنشا بارلىعى الاڭعا جۇگىرىپ كەلەدى: 5 - 6 رەت ويىن قايتالانادى.
بالاباقشاعا ارنالعان "قوزعالمالى ويىندار" جۇكتەۋ