InfoHub Logo

         ەرتەدە اتىراۋ بويى تۇرعىندارىنىڭ باتاگوي اقساقالى – باقان دەيتىن بالىقشى قارت بولىپتى. كۇن رايىن باقىلاپ، داۋىل مەن جاۋىن-شاشىن بولاتىن كۇندەردى الدىن الا بولجاپ وتىراتىن كورەگەن كىسى ەكەن.

         كۇندەردىڭ كۇنىندە اتىراۋ بويىنا ءبىر ساۋداگەر شال كەلىپ، سول ارادان قونىس تەبەدى. ونىڭ دا اتى باقان ەكەن. الگىنىڭ قۋلىق-سۇمدىعىن بايقاعان جۇرت:

         — ساۋداگەر باقان دەگەن اتتان ساداعا كەتسىن. ول باقان ەمەس، باقالشى، – دەپتى دە سولاي اتاپ كەتىپتى.

         باقالشى بازار كەزىپ، ساۋدا جاساپ، بايي باستاپتى. ول وڭاشادا، جەكە ءجۇرىپ، وزىنشە اندەتەدى ەكەن:

                  – مەن اقىلىن تابامىن،

                  ارزان بالىق الامىن.

                  ەل ۇستىندە تاعامىم،

                  وڭاي بايىپ بارامىن!..

 

         ءبىر كۇنى تەڭىز جاعاسىندا باقان قارت بالالاردى ويناتىپ جۇرسە، ءبىر بالىق ەكى-ۇش بالاسىن ارقالاپ كەلەدى.

         — مەيىرىمدى اتا، مەنىڭ دە بالالارىمدى جۇباتىپ بەرمەس پە ەكەنسىڭ؟ ءوزىم ورگە جۇزبەكشى ەدىم، بالالارىم جىلاپ قالاتىن بولىپ تۇر، – دەپ جالبارىنادى.

         — جارايدى، جانۋارىم، – دەيدى بالىقشى قارت. – سەنىڭ دە تالاي جاقسىلىعىڭدى كورىپ ەدىم. ەل-جۇرتتى اشتىقتان قۇتقارىپ ەدىڭ. سول جاقسىلىعىڭ ءۇشىن بالالارىڭدى قاراي تۇرايىن. الاڭ بولما، ورلەپ قايت!

         — راقمەت، اتا – دەپ، بالىق ءجۇزىپ كەتەدى. بالىقشى بالىقتىڭ بالالارىن الديلەپ، جۇباتا باستايدى:

– ءالدي-الدي، ءاۋايىم،

اتقا توقىم جابايىن.

ايدىن كەزگەن اناڭدى،

شاقىرايىن، تابايىن.

ويناقتاشى قۇلىنداي،

ەركەلەشى ۇلىمداي،

مەنىڭ بالام بولا عوي،

جىلاعاندى قويا عوي...

        

قارتتىڭ قايىرىمدىلىعىن كورگەن بالىق باقان اتاعا ءبىر قاپ كوكسەركە اكەلىپ بەرەدى. العىسىن ايتىپ، بالالارىن الادى دا تەڭىزگە قايتىپ كەتەدى. قارت بالىقشى قاراسا، الگى بالىقتاردىڭ ءىشى تولعان اسىل تاس ەكەن.

         — ويپىر-اي، قۇداي ساعان بەرگەن ەكەن، مۇنشا بايلىقتى قايدان الدىڭ؟ – دەپ، جابىسادى مۇنى كورگەن باقالشى.

         — بالالارىن جۇباتقانىم ءۇشىن ءبىر بالىق سىيعا تارتتى، – دەيدى باقان قارت جاسىرماي.

         — ە-ە، مەن ول بالىقتى كوردىم، بالالارىمەن اۋعا ءتۇسىپ جاتىر، – دەيدى بالىقشى.

         — نە دەيدى، وبال-اي! ءجۇر، كورسەتشى، مەن ونى اجالدان قۇتقارايىن، – دەيدى باقان اتا.

         ارام ويلى باقالشى باقان اتانى ەرتىپ اكەلىپ، اعىنى قاتتى ءيىرىمدى كورسەتەدى. باقان اتاي ۇڭىلە بەرگەندە، باقالشى ارت جاعىنان يتەرىپ جىبەرەدى. باقان اتا تەڭىزدىڭ تۇڭعيىعىنا باتىپ كەتەدى.

         باقالشى الگى اسىل تاستار جاتقان جەرگە كەلسە، دىم جوق، ءبارى عايىپ بولىپتى. سونان سوڭ زالىم باقالشى باقان اتانىڭ كيىمدەرىن كيىپ، الگى بالىقتىڭ قايتا ورالىپ كەلۋىن توسادى. الگى بالىق سۋعا باتىپ بارا جاتقان باقان اتانى قۇتقارىپ الادى. بالىقشىلاردىڭ وڭاشا ءبىر كۇركەسىنە جەتكىزەدى. سونان سوڭ بالالارىن شۇبىرتىپ، ماناعى قارت بالىقشىعا بالالارىن قالدىرعان جەرگە كەلەدى.

       — قايىرىمدى قارت، – دەيدى، ول سوندا وتىرعان كىسىگە. — مەن ورگە ءجۇزىپ قايتايىن دەپ ەم، مىنا بالالارىما باس-كوز بولا تۇرشى!..

       — ارينە، جومارتتىڭ جولىن توسقان قۇر قالماس دەۋشى ەدى، – دەپ، باقالشى ءوز ەمەۋىرىنىن سەزدىرەدى. اناسى كەتىسىمەن، بالىقتىڭ بالالارىن ۇرىپ-سوعىپ، اۋىزدارىنا قۇم قۇيىپ، ەسىن شىعارادى. وزىنشە اندەتىپ تە قويادى:

 

– ءالدي-الدي، جامانىم،

وڭاي مەنىڭ تاماعىم.

ىسكە اسسا امالىم،

لەزدە بايىپ الامىن!..

 

         ءبىر كەزدە بالىق ءبىر قاپ ارقالاپ ورالادى.

         — و، جومارتىم، بالالارىڭ تىم ەركە ەكەن، ۋاتام دەپ ابدەن شارشاپ وتىرمىن. تەز قايتقانىڭ جاقسى بولدى، – دەپ، قاپقا قاراپ ىنتىعا تۇسەدى باقالشى.

         — قاپتىڭ اۋزىن قاراڭعى شولانعا كىرمەي اشپا! ايلاسى كوپ شورتاندار قاشىپ كەتۋى مۇمكىن. شولاننىڭ ەسىك-تەرەزەسىن مىقتاپ جاۋىپ ال دا سونان سوڭ اش! اسىعىس ەدىم، ايىپقا بۇيىرما! – دەپ، بالىق بالالارىن ەرتىپ، تەڭىزگە شىعىپ كەتەدى.

         باقالشى شولانعا كىرىپ، ەسىك-تەرەزەسىن تارس جاۋىپ الادى دا قاپتىڭ اۋزىن اشادى. سول كەزدە قارا شۇبار وق جىلان، توقپاق باستى توپ جىلان، التى قۇلاش سۋ جىلان، الا باۋىر ۋ جىلان اتىپ شىعادى قاپ ىشىنەن. باقالشى لاقتاي باقىرادى، ءبىراق ەشكىم اراشالاي المايدى.

         ءسويتىپ، ارامزا اجالىن تاۋىپتى.

---