باستاۋىش سىنىپتارىنا ماتەماتيكادان وليمپيادا ەسەپتەرى
باستاۋىش سىنىپتارىنا ماتەماتيكادان وليمپيادا ەسەپتەرى
1. دۇكەنگە 600 توركوز داپتەر، 400 جولدى داپتەر اكەلىندى. داپتەردىڭ بەستەن ءبىر بولىگى ساتىلدى. قانشا داپتەر قالدى؟
2. جينالعان المانىڭ التىدان ءبىر بولىگى 9 كگ بولدى. بارلىعى قانشا الما جينالدى؟
3. شەشەمنىڭ ءاميانىندا ءۇش 200 تەڭگەلىك اقشا بار. ەگەر ول 400 تەڭگەلىك 2 قوراپ كامپيت ساتىپ العىسى كەلسە، وعان قانشا تەڭگە جەتپەيدى؟
4. ەگەر سانجار ءبىر كامپيت ساتىپ السا، 10 تەڭگەسى قالادى. ال ەكى كامپيتكە 30 تەڭگە جەتپەيدى. سانجاردىڭ قانشا تەڭگەسى بار؟
5. اۆتوبۋستا ەر ادامدار، ايەلدەر، بالالار كەلە جاتىر. ەرلەر - 36، ايەلدەردىڭ ەرلەرگە قاراعاندا 6 - ۋى كەم، ال بالالار ايەلدەرگە قاراعاندا 5 ەسە كەم. اۆتوبۋستا نەشە بالا كەلە جاتىر؟
6. بەستەن ءبىر بولىگى 2 سم بولاتىن كەسىندى سىز.
7. قوراپتا 4 قىزىل جانە 4 مونشاق جاتىر. ەگەر، قاراماستان 5 مونشاق الىنسا، ىشىندە تىم بولماسا ءبىر قىزىل ءىلىنۋى مۇمكىن بە؟
8. تەڭدىك تۋرا بولاتىنداي ەتىپ، امال تاڭبالارىن جانە جاقشالاردى قوي.
1 2 3 4 5 6=1
9. اڭنىڭ ەكى وڭ اياعى، ەكى سول اياعى، ەكى الدىڭعى اياعى، ەكى ارتقى اياعى بار. اڭنىڭ بارلىعى نەشە اياعى بار؟
10. ورنەكتى ىقشامداڭدار.
(161ح – 92ح): 23+17x
11. تەڭدەۋدى شەش:
27: x+405: 9=48
12. امالداردى ورىنداڭدار:
6124 - 2904: 121+209
13. اراسى 105 كم ەكى قالادان ءبىر مەزگىلدە ەكى ۆەلوسيپەدشى» ءبىر - بىرىنە قاراما – قارسى باعىتتا شىقتى. ولاردى ءبىرى 12 كم/ساع جىلدامدىقپەن ءجۇردى، ال ەكىنشىسى 15 كم/ساع جىلدامدىقپەن ءجۇردى. 3 ساعاتتان سوڭ ولاردىڭ اراقاشىقتىعى قانداي بولدى؟
14. تىك بۇرىشتى پاراللەليپەدتىڭ ولشەمدەرى 1م، 60سم، 40سم. تىك بۇرىشتى پاراللەليپەدتىڭ كولەمىن تابىڭدار.
15. بوشكەدەگى بەنزيندى 6 ماشينانىڭ بەنزين قۇياتىن باگىنە تەڭ ءبولىپ قۇيدى. سونان سوڭ ءاربىر ماشينانىڭ بەنزين باگىنا تاعى دا 8ل بەنزين قۇيعاندا، ماشينالاردىڭ بەنزين باعىتارىندا 40ل بەنزين بولدى. بوشكەدە العاشىندا نەشە ليتر بەنزين بولدى؟
1. دۇكەنگە 600 توركوز داپتەر، 400 جولدى داپتەر اكەلىندى. داپتەردىڭ بەستەن ءبىر بولىگى ساتىلدى. قانشا داپتەر قالدى؟
شەشۋى: (600+400): 5=1000: 5=200 جاۋابى: 200 داپتەر
2. جينالعان المانىڭ التىدان ءبىر بولىگى 9 كگ بولدى. بارلىعى قانشا الما جينالدى؟
9•6=54 جاۋابى: 54كگ
3. شەشەمنىڭ ءاميانىندا ءۇش 200 تەڭگەلىك اقشا بار. ەگەر ول 400 تەڭگەلىك 2 قوراپ كامپيت ساتىپ العىسى كەلسە، وعان قانشا تەڭگە جەتپەيدى؟
2•400 - 3•200=800 - 600=200 جاۋابى: 200تگ
4. ەگەر سانجار ءبىر كامپيت ساتىپ السا، 10 تەڭگەسى قالادى. ال ەكى كامپيتكە 30 تەڭگە جەتپەيدى. سانجاردىڭ قانشا تەڭگەسى بار؟
50 - 40=10 40•2 - 50=30
5. اۆتوبۋستا ەر ادامدار، ايەلدەر، بالالار كەلە جاتىر. ەرلەر - 36، ايەلدەردىڭ ەرلەرگە قاراعاندا 6 - ۋى كەم، ال بالالار ايەلدەرگە قاراعاندا 5 ەسە كەم. اۆتوبۋستا نەشە بالا كەلە جاتىر؟
(36 - 6): 5=30: 5=6 جاۋابى: 6 بالا
6. بەستەن ءبىر بولىگى 2 سم بولاتىن كەسىندى سىز.
5•2=10 جاۋابى: 10سم
7. قوراپتا 4 قىزىل جانە 4 مونشاق جاتىر. ەگەر، قاراماستان 5 مونشاق الىنسا، ىشىندە تىم بولماسا ءبىر قىزىل ءىلىنۋى مۇمكىن بە؟
مۇمكىن. سەبەبى قىزىل مونشاق تورتەۋ.
8. تەڭدىك تۋرا بولاتىنداي ەتىپ، امال تاڭبالارىن جانە جاقشالاردى قوي.
1•( 2• 3 )- 4 +5 - 6=1
9. اڭنىڭ ەكى وڭ اياعى، ەكى سول اياعى، ەكى الدىڭعى اياعى، ەكى ارتقى اياعى بار. اڭنىڭ بارلىعى نەشە اياعى بار؟
جاۋابى: ءتورت
10. ورنەكتى ىقشامداڭدار.
(161ح – 92ح): 23+17x=69x: 23+17x=3x+17=20x
11. تەڭدەۋدى شەش:
27: x+405: 9=48
27: ح+45=48
27: x=48 - 45
x=27: 3
x=9
12. امالداردى ورىنداڭدار:
6124 - 2904: 121+209=6124 - 24+209=6100+209=6309
13. اراسى 105 كم ەكى قالادان ءبىر مەزگىلدە ەكى ۆەلوسيپەدشى» ءبىر - بىرىنە قاراما – قارسى باعىتتا شىقتى. ولاردى ءبىرى 12 كم/ساع جىلدامدىقپەن ءجۇردى، ال ەكىنشىسى 15 كم/ساع جىلدامدىقپەن ءجۇردى. 3 ساعاتتان سوڭ ولاردىڭ اراقاشىقتىعى قانداي بولدى؟
105 -(15+12)•3=105 - 27•3=105 - 81=24 جاۋابى 24 كم.
14. تىك بۇرىشتى پاراللەليپەدتىڭ ولشەمدەرى 1م، 60سم، 40سم. تىك بۇرىشتى پاراللەليپەدتىڭ كولەمىن تابىڭدار.
V=100•60•40=240000 سم جاۋابى 2400م
15. بوشكەدەگى بەنزيندى 6 ماشينانىڭ بەنزين قۇياتىن باگىنە تەڭ ءبولىپ قۇيدى. سونان سوڭ ءاربىر ماشينانىڭ بەنزين باگىنا تاعى دا 8ل بەنزين قۇيعاندا، ماشينالاردىڭ بەنزين باعىتتارىندا 40ل بەنزين بولدى. بوشكەدە العاشىندا نەشە ليتر بەنزين بولدى؟
x: 6+8=40
x: 6=32
x=32•6
x=192 جاۋابى 192 ليتر
1. دۇكەنگە 600 توركوز داپتەر، 400 جولدى داپتەر اكەلىندى. داپتەردىڭ بەستەن ءبىر بولىگى ساتىلدى. قانشا داپتەر قالدى؟
2. جينالعان المانىڭ التىدان ءبىر بولىگى 9 كگ بولدى. بارلىعى قانشا الما جينالدى؟
3. شەشەمنىڭ ءاميانىندا ءۇش 200 تەڭگەلىك اقشا بار. ەگەر ول 400 تەڭگەلىك 2 قوراپ كامپيت ساتىپ العىسى كەلسە، وعان قانشا تەڭگە جەتپەيدى؟
4. ەگەر سانجار ءبىر كامپيت ساتىپ السا، 10 تەڭگەسى قالادى. ال ەكى كامپيتكە 30 تەڭگە جەتپەيدى. سانجاردىڭ قانشا تەڭگەسى بار؟
5. اۆتوبۋستا ەر ادامدار، ايەلدەر، بالالار كەلە جاتىر. ەرلەر - 36، ايەلدەردىڭ ەرلەرگە قاراعاندا 6 - ۋى كەم، ال بالالار ايەلدەرگە قاراعاندا 5 ەسە كەم. اۆتوبۋستا نەشە بالا كەلە جاتىر؟
6. بەستەن ءبىر بولىگى 2 سم بولاتىن كەسىندى سىز.
7. قوراپتا 4 قىزىل جانە 4 مونشاق جاتىر. ەگەر، قاراماستان 5 مونشاق الىنسا، ىشىندە تىم بولماسا ءبىر قىزىل ءىلىنۋى مۇمكىن بە؟
8. تەڭدىك تۋرا بولاتىنداي ەتىپ، امال تاڭبالارىن جانە جاقشالاردى قوي.
1 2 3 4 5 6=1
9. اڭنىڭ ەكى وڭ اياعى، ەكى سول اياعى، ەكى الدىڭعى اياعى، ەكى ارتقى اياعى بار. اڭنىڭ بارلىعى نەشە اياعى بار؟
10. ورنەكتى ىقشامداڭدار.
(161ح – 92ح): 23+17x
11. تەڭدەۋدى شەش:
27: x+405: 9=48
12. امالداردى ورىنداڭدار:
6124 - 2904: 121+209
13. اراسى 105 كم ەكى قالادان ءبىر مەزگىلدە ەكى ۆەلوسيپەدشى» ءبىر - بىرىنە قاراما – قارسى باعىتتا شىقتى. ولاردى ءبىرى 12 كم/ساع جىلدامدىقپەن ءجۇردى، ال ەكىنشىسى 15 كم/ساع جىلدامدىقپەن ءجۇردى. 3 ساعاتتان سوڭ ولاردىڭ اراقاشىقتىعى قانداي بولدى؟
14. تىك بۇرىشتى پاراللەليپەدتىڭ ولشەمدەرى 1م، 60سم، 40سم. تىك بۇرىشتى پاراللەليپەدتىڭ كولەمىن تابىڭدار.
15. بوشكەدەگى بەنزيندى 6 ماشينانىڭ بەنزين قۇياتىن باگىنە تەڭ ءبولىپ قۇيدى. سونان سوڭ ءاربىر ماشينانىڭ بەنزين باگىنا تاعى دا 8ل بەنزين قۇيعاندا، ماشينالاردىڭ بەنزين باعىتارىندا 40ل بەنزين بولدى. بوشكەدە العاشىندا نەشە ليتر بەنزين بولدى؟
1. دۇكەنگە 600 توركوز داپتەر، 400 جولدى داپتەر اكەلىندى. داپتەردىڭ بەستەن ءبىر بولىگى ساتىلدى. قانشا داپتەر قالدى؟
شەشۋى: (600+400): 5=1000: 5=200 جاۋابى: 200 داپتەر
2. جينالعان المانىڭ التىدان ءبىر بولىگى 9 كگ بولدى. بارلىعى قانشا الما جينالدى؟
9•6=54 جاۋابى: 54كگ
3. شەشەمنىڭ ءاميانىندا ءۇش 200 تەڭگەلىك اقشا بار. ەگەر ول 400 تەڭگەلىك 2 قوراپ كامپيت ساتىپ العىسى كەلسە، وعان قانشا تەڭگە جەتپەيدى؟
2•400 - 3•200=800 - 600=200 جاۋابى: 200تگ
4. ەگەر سانجار ءبىر كامپيت ساتىپ السا، 10 تەڭگەسى قالادى. ال ەكى كامپيتكە 30 تەڭگە جەتپەيدى. سانجاردىڭ قانشا تەڭگەسى بار؟
50 - 40=10 40•2 - 50=30
5. اۆتوبۋستا ەر ادامدار، ايەلدەر، بالالار كەلە جاتىر. ەرلەر - 36، ايەلدەردىڭ ەرلەرگە قاراعاندا 6 - ۋى كەم، ال بالالار ايەلدەرگە قاراعاندا 5 ەسە كەم. اۆتوبۋستا نەشە بالا كەلە جاتىر؟
(36 - 6): 5=30: 5=6 جاۋابى: 6 بالا
6. بەستەن ءبىر بولىگى 2 سم بولاتىن كەسىندى سىز.
5•2=10 جاۋابى: 10سم
7. قوراپتا 4 قىزىل جانە 4 مونشاق جاتىر. ەگەر، قاراماستان 5 مونشاق الىنسا، ىشىندە تىم بولماسا ءبىر قىزىل ءىلىنۋى مۇمكىن بە؟
مۇمكىن. سەبەبى قىزىل مونشاق تورتەۋ.
8. تەڭدىك تۋرا بولاتىنداي ەتىپ، امال تاڭبالارىن جانە جاقشالاردى قوي.
1•( 2• 3 )- 4 +5 - 6=1
9. اڭنىڭ ەكى وڭ اياعى، ەكى سول اياعى، ەكى الدىڭعى اياعى، ەكى ارتقى اياعى بار. اڭنىڭ بارلىعى نەشە اياعى بار؟
جاۋابى: ءتورت
10. ورنەكتى ىقشامداڭدار.
(161ح – 92ح): 23+17x=69x: 23+17x=3x+17=20x
11. تەڭدەۋدى شەش:
27: x+405: 9=48
27: ح+45=48
27: x=48 - 45
x=27: 3
x=9
12. امالداردى ورىنداڭدار:
6124 - 2904: 121+209=6124 - 24+209=6100+209=6309
13. اراسى 105 كم ەكى قالادان ءبىر مەزگىلدە ەكى ۆەلوسيپەدشى» ءبىر - بىرىنە قاراما – قارسى باعىتتا شىقتى. ولاردى ءبىرى 12 كم/ساع جىلدامدىقپەن ءجۇردى، ال ەكىنشىسى 15 كم/ساع جىلدامدىقپەن ءجۇردى. 3 ساعاتتان سوڭ ولاردىڭ اراقاشىقتىعى قانداي بولدى؟
105 -(15+12)•3=105 - 27•3=105 - 81=24 جاۋابى 24 كم.
14. تىك بۇرىشتى پاراللەليپەدتىڭ ولشەمدەرى 1م، 60سم، 40سم. تىك بۇرىشتى پاراللەليپەدتىڭ كولەمىن تابىڭدار.
V=100•60•40=240000 سم جاۋابى 2400م
15. بوشكەدەگى بەنزيندى 6 ماشينانىڭ بەنزين قۇياتىن باگىنە تەڭ ءبولىپ قۇيدى. سونان سوڭ ءاربىر ماشينانىڭ بەنزين باگىنا تاعى دا 8ل بەنزين قۇيعاندا، ماشينالاردىڭ بەنزين باعىتتارىندا 40ل بەنزين بولدى. بوشكەدە العاشىندا نەشە ليتر بەنزين بولدى؟
x: 6+8=40
x: 6=32
x=32•6
x=192 جاۋابى 192 ليتر