باتيك ونەرىندەگى تابيعات كورىنىسىن بەينەلەۋ
سەكسياسى: بەينەلەۋ ونەرى جانە ءان - كۇي
عىلىمي جوبا تاقىرىبى: باتيك ونەرىندەگى تابيعات كورىنىسىن بەينەلەۋ
جوسپار
ءى. كىرىسپە............................................................................................................. 3
ءىى. نەگىزگى ءبولىم................................................................................................. 4
2. 1 بەينەلەۋ ونەرى. باتيك. باتيكتىڭ شىعۋ تاريحى......................................... 4
2. 2 قازاقستانداعى باتيك ونەرى.......................................................................... 7
2. 3 باتيكپەن سۋرەت سالۋ ادىستەرى، تۇرلەرى........................................................ 8
ءىىى. ماشىقتانۋ ءبولىمى................................................................................... 11
3. 1 قازاقستان تابيعاتى. باتيك ونەرىندە تابيعات كورىنىسىن بەينەلەۋ.......... 11
IV. قورىتىندى............................................................................................... 13
V. پايدالانعان ادەبيەتتەر ءتىزىمى................................................................ 14
اننوتاسيا......................................................................................................... 15
ءى. كىرىسپە
زەرتتەۋدىڭ وزەكتىلىگى: قازىرگى دامىپ جاتقان الەمدە باتيك ونەرى دە ءوز ورنىن تاپتى.
زەرتتەۋدىڭ ماقساتى: باتيك تەحنيكاسى جايلى اقپارات بەرىپ، تابيعات كورىنىسىن بەينەلەۋ.
مىندەتتەرى: باتيك تەحنيكاسىنىڭ قىزىقتى - قىزىقتى جەرلەرىنە نازارلارىن اۋدارۋ.
زەرتتەۋ ادىستەرى: زەرتتەۋ، قولدانۋ.
زەرتتەۋ جۇمىسىنىڭ قۇرىلىمى: عىلىمي جۇمىس 5 بولىمنەن تۇرادى. ولار: كىرىسپە، نەگىزگى ءبولىم، ماشىقتانۋ ءبولىمى، قورىتىندى جانە پايدالانىلعان ادەبيەتتەر تىزىمىنەن تۇرادى. نەگىزگى بولىمدە باتيك ونەرىنىڭ تاريحى، تۇرلەرى، ادىستەرى تۋرالى ايتىلسا، ماشىقتانۋ بولىمىندە باتيك تەحنيكاسىن قولدانىپ، سۋرەتتىڭ سالىنۋ بارىسى جازىلعان.
ءىى. نەگىزگى ءبولىم
2. 1 بەينەلەۋ ونەرى. باتيك. باتيكتىڭ شىعۋ تاريحى.
بەينەلەۋ ونەرى (اعىلش. visual arts) – دۇنيەنى كوزبەن كورىپ، ءتۇيسىنۋ نەگىزىندە بەينەلەيتىن پلاستيكالىق ونەردىڭ ءبىر سالاسى. وعان: گرافيكا، مۇسىندەمە، ءسان جانە قولدانبالى ونەر جاتادى.
باتيك ونەرى وتە ەرتەدە دامىعان. يندونەزيانىڭ ياۆا ارالىندا العاش رەت دۇنيەگە كەلدى. العاشقى ماتالاردىڭ وندىرىسىنە دەيىن مالايزيالىقتار زاتتارىن الىپ كەلىپ ارالدا، اعاشتىڭ قابىعىنا، ورنەكتەردى جابايى ارالاردىڭ بالقىتىلعان بالاۋىزى ارقاسىندا، وسىمدىك بوياعىش زاتتارمەن قالعان ورىنداردى سودان سوڭ بوياپ وتىرعان. ماتالار پايدا بولعان سوڭ بۇل ءادىستىڭ نەگىزى – بالقىتىلعان بالاۋىزبەن سۋرەت ءتۇسىرۋ – سول جۇمىستىڭ ساندەۋگە دە قولدانا باستادى. ماتاعا جاعىلعان بالاۋىز بوياۋ تۇستەرىن وتكىزبەيدى ياعني مەحانيكالىق تۇردە رەزەرۆ جاسايدى. سودان سوڭ ماتاعا ءتۇرلى ءتۇستى بوياۋدى جاعا بەرۋگە بولادى. بالاۋىزدىڭ وسى ءبىر قاسيەتى ارقاسىندا – ەجەلگى ادىستەردىڭ ءبىرى ماتانى ارلەۋدىڭ نەگىزى قالاندى. ەجەلگى ماتانى ارلەۋدىڭ ءادىسىنىڭ ءتاسىلى – باتيك. باتيك ءسوزى ياۆان تىلىنەن اۋدارعاندا ىستىق بالاۋىزبەن سۋرەت سالۋ دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. وسى ءسوزدىڭ ارقاسىندا ىستىق باتيك تەحنيكاسىنىڭ اتاۋى شىعادى.
باتيك ( يندونەز ارىپتەرىنەن " ماتالارعا تامشى ") – ماتادا جاسالاتىن ەرەكشە تەحنيكا (سونىمەن قاتار قولىمەن ساندەنگەن ماتانىڭ ءوزىن دە باتيك دەپ اتايدى). ورىندالۋ تەحنيكاسى سۋرەت ۇيلەستىرۋىندە نەگىزى سالىنعان.
باتيك يندونەزيا حالىقتارىندا باياعىدان بەلگىلى (اسىرەسە ياۆا ارالىندا، ءبىزدىڭ I عاسىردا.)، ينديادا، سودان سوڭ شۋمەرمەن ەرتەدەگىدە، جاپونيادا، پەرۋدە، باتىستاعى جانە ورتالىق افريكادا، جانە كەشىرەك (XVIII ع)- ەۆروپادا، رەسەيدە 1930 جىلدارعا قاراي كورىندى.
ءوز ۋاقىتى بويىنشا باتيك پايدا بولۋى مەن دامۋى، ءارتۇرلى ەلدەرمەن ساياحاتتا جانە سۋرەتشىدەن سۋرەتشىگە ۇرپاقتان ۇرپاققا كوشىپ اكۆارەل، پاستەلدى، گرافيكانى، ۆيتراجدى، بەينەلەۋ ونەرىنىڭ كوپتەگەن قابىلەتتەرىن وزىنە ءسىڭىرىپ الدى. ارتىنان جانە دامۋدىڭ تاياق بار، ءارتۇرلى ەلدەرمەن ساياحاتتاي جانە سۇرەتشىگە سۇرەتشىدەن، ۇرپاققا ۇرپاقتان كەشىپ وتە، سورىپ الدى ءوزىڭدى كوپتەگەن بەينەلەۋ ونەرلەردىڭ - اكۆارەلى كوركەم قابىلداۋلارى، پاستەلدىڭ، گرافيكتار، ۆيتراجدى، بۇگىنگى ءداستۇرلى كلاسسيكالىق باتيكتىڭ ماڭىزى وڭايلاتىلعان ورنەكتىڭ ارنايى قۇرالدارىنىڭ ءار الۋاندىعىنىڭ ارقاسىندا، قولى جەڭىلدەپ، ءتىپتى كيىم ءارتۇرلى بولشەكتەردى، ىشكى كورىنىس زاتتارىن تىركەپ جازۋدى رۇقسات ەتىپ جاتىر.
باتيك ءار ءتۇرلى ەلدەردە ءبىرسىپىرا ايىرمالىق ەرەكشەلىكتەرى بولىپ جاتىر. مىسالى، يندونەزيادا باتيكتىڭ نەگىزى - ينديگو توننىڭ - كوك، قىزىل قوڭىر جانە ءپىل سۇيەك ءتۇستىڭ بارلىق رەڭدەرى يندونەزيالىق ءداستۇرلى ويۋ سيمۆولدارى ماعىناسى ءار ءتۇرلى جانە ءجيى سيمۆوليكالىق ماعىناعا يە، سۋرەتتەردى جانە كاستالىق بۇيىمداردى وزدەرى انىقتادى سونىمەن قاتار: پاتشالىق جانە كورولدىق ويۋلاردى قايتا قايتالاۋعا ەشكىمنىڭ قۇقىقتارى بولمادى. ياۆا ارالىندا ءالى كۇنگە دەيىن ەسكىلىكتى داستۇرلەردى كوزىنىڭ قاراشىعىنداي ساقتاپ جاتىر، وسى كۇنگە دەيىن بالاۋىزدىڭ ەجەلگى فورمالارى ساقتالعان. رەزەرۆتىڭ بۇل جەردەگى قىزمەتى ارنايى سالىنعان پاستا بامبۋكتىك شىبىقتىڭ ارقاسىندا جاعادى. ماتانىڭ تەك قانا قولدان جاسالعانىن الادى، بوياۋ جەرگىلىكتى وسىمدىك تۇبىرىنەن ازىرلەنىپ الىنادى. وسى جولمەن بوياۋ ءتاسىلى - وتە ۇزاق ۋاقىتتى جانە كوپ ەڭبەكتى قاجەت ەتەدى.
قوستاناي قالاسى ع. قايىربەكوۆ اتىنداعى № 9ورتا مەكتەبى
عىلىمي جۇمىس اۆتورى: وتەگەنوۆ ەرالى امانگەلدى ۇلى
ع. قايىربەكوۆ اتىنداعى №9 ورتا مەكتەبىنىڭ
3 «ءا» سىنىپ وقۋشىسى
جوبا جەتەكشىسى: اتشىبايەۆا اياگوز شالقار قىزى
ع. قايىربەكوۆ اتىنداعى №9 ورتا مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
باتيك ونەرىندەگى تابيعات كورىنىسىن بەينەلەۋ. جۇكتەۋ
عىلىمي جوبا تاقىرىبى: باتيك ونەرىندەگى تابيعات كورىنىسىن بەينەلەۋ
جوسپار
ءى. كىرىسپە............................................................................................................. 3
ءىى. نەگىزگى ءبولىم................................................................................................. 4
2. 1 بەينەلەۋ ونەرى. باتيك. باتيكتىڭ شىعۋ تاريحى......................................... 4
2. 2 قازاقستانداعى باتيك ونەرى.......................................................................... 7
2. 3 باتيكپەن سۋرەت سالۋ ادىستەرى، تۇرلەرى........................................................ 8
ءىىى. ماشىقتانۋ ءبولىمى................................................................................... 11
3. 1 قازاقستان تابيعاتى. باتيك ونەرىندە تابيعات كورىنىسىن بەينەلەۋ.......... 11
IV. قورىتىندى............................................................................................... 13
V. پايدالانعان ادەبيەتتەر ءتىزىمى................................................................ 14
اننوتاسيا......................................................................................................... 15
ءى. كىرىسپە
زەرتتەۋدىڭ وزەكتىلىگى: قازىرگى دامىپ جاتقان الەمدە باتيك ونەرى دە ءوز ورنىن تاپتى.
زەرتتەۋدىڭ ماقساتى: باتيك تەحنيكاسى جايلى اقپارات بەرىپ، تابيعات كورىنىسىن بەينەلەۋ.
مىندەتتەرى: باتيك تەحنيكاسىنىڭ قىزىقتى - قىزىقتى جەرلەرىنە نازارلارىن اۋدارۋ.
زەرتتەۋ ادىستەرى: زەرتتەۋ، قولدانۋ.
زەرتتەۋ جۇمىسىنىڭ قۇرىلىمى: عىلىمي جۇمىس 5 بولىمنەن تۇرادى. ولار: كىرىسپە، نەگىزگى ءبولىم، ماشىقتانۋ ءبولىمى، قورىتىندى جانە پايدالانىلعان ادەبيەتتەر تىزىمىنەن تۇرادى. نەگىزگى بولىمدە باتيك ونەرىنىڭ تاريحى، تۇرلەرى، ادىستەرى تۋرالى ايتىلسا، ماشىقتانۋ بولىمىندە باتيك تەحنيكاسىن قولدانىپ، سۋرەتتىڭ سالىنۋ بارىسى جازىلعان.
ءىى. نەگىزگى ءبولىم
2. 1 بەينەلەۋ ونەرى. باتيك. باتيكتىڭ شىعۋ تاريحى.
بەينەلەۋ ونەرى (اعىلش. visual arts) – دۇنيەنى كوزبەن كورىپ، ءتۇيسىنۋ نەگىزىندە بەينەلەيتىن پلاستيكالىق ونەردىڭ ءبىر سالاسى. وعان: گرافيكا، مۇسىندەمە، ءسان جانە قولدانبالى ونەر جاتادى.
باتيك ونەرى وتە ەرتەدە دامىعان. يندونەزيانىڭ ياۆا ارالىندا العاش رەت دۇنيەگە كەلدى. العاشقى ماتالاردىڭ وندىرىسىنە دەيىن مالايزيالىقتار زاتتارىن الىپ كەلىپ ارالدا، اعاشتىڭ قابىعىنا، ورنەكتەردى جابايى ارالاردىڭ بالقىتىلعان بالاۋىزى ارقاسىندا، وسىمدىك بوياعىش زاتتارمەن قالعان ورىنداردى سودان سوڭ بوياپ وتىرعان. ماتالار پايدا بولعان سوڭ بۇل ءادىستىڭ نەگىزى – بالقىتىلعان بالاۋىزبەن سۋرەت ءتۇسىرۋ – سول جۇمىستىڭ ساندەۋگە دە قولدانا باستادى. ماتاعا جاعىلعان بالاۋىز بوياۋ تۇستەرىن وتكىزبەيدى ياعني مەحانيكالىق تۇردە رەزەرۆ جاسايدى. سودان سوڭ ماتاعا ءتۇرلى ءتۇستى بوياۋدى جاعا بەرۋگە بولادى. بالاۋىزدىڭ وسى ءبىر قاسيەتى ارقاسىندا – ەجەلگى ادىستەردىڭ ءبىرى ماتانى ارلەۋدىڭ نەگىزى قالاندى. ەجەلگى ماتانى ارلەۋدىڭ ءادىسىنىڭ ءتاسىلى – باتيك. باتيك ءسوزى ياۆان تىلىنەن اۋدارعاندا ىستىق بالاۋىزبەن سۋرەت سالۋ دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. وسى ءسوزدىڭ ارقاسىندا ىستىق باتيك تەحنيكاسىنىڭ اتاۋى شىعادى.
باتيك ( يندونەز ارىپتەرىنەن " ماتالارعا تامشى ") – ماتادا جاسالاتىن ەرەكشە تەحنيكا (سونىمەن قاتار قولىمەن ساندەنگەن ماتانىڭ ءوزىن دە باتيك دەپ اتايدى). ورىندالۋ تەحنيكاسى سۋرەت ۇيلەستىرۋىندە نەگىزى سالىنعان.
باتيك يندونەزيا حالىقتارىندا باياعىدان بەلگىلى (اسىرەسە ياۆا ارالىندا، ءبىزدىڭ I عاسىردا.)، ينديادا، سودان سوڭ شۋمەرمەن ەرتەدەگىدە، جاپونيادا، پەرۋدە، باتىستاعى جانە ورتالىق افريكادا، جانە كەشىرەك (XVIII ع)- ەۆروپادا، رەسەيدە 1930 جىلدارعا قاراي كورىندى.
ءوز ۋاقىتى بويىنشا باتيك پايدا بولۋى مەن دامۋى، ءارتۇرلى ەلدەرمەن ساياحاتتا جانە سۋرەتشىدەن سۋرەتشىگە ۇرپاقتان ۇرپاققا كوشىپ اكۆارەل، پاستەلدى، گرافيكانى، ۆيتراجدى، بەينەلەۋ ونەرىنىڭ كوپتەگەن قابىلەتتەرىن وزىنە ءسىڭىرىپ الدى. ارتىنان جانە دامۋدىڭ تاياق بار، ءارتۇرلى ەلدەرمەن ساياحاتتاي جانە سۇرەتشىگە سۇرەتشىدەن، ۇرپاققا ۇرپاقتان كەشىپ وتە، سورىپ الدى ءوزىڭدى كوپتەگەن بەينەلەۋ ونەرلەردىڭ - اكۆارەلى كوركەم قابىلداۋلارى، پاستەلدىڭ، گرافيكتار، ۆيتراجدى، بۇگىنگى ءداستۇرلى كلاسسيكالىق باتيكتىڭ ماڭىزى وڭايلاتىلعان ورنەكتىڭ ارنايى قۇرالدارىنىڭ ءار الۋاندىعىنىڭ ارقاسىندا، قولى جەڭىلدەپ، ءتىپتى كيىم ءارتۇرلى بولشەكتەردى، ىشكى كورىنىس زاتتارىن تىركەپ جازۋدى رۇقسات ەتىپ جاتىر.
باتيك ءار ءتۇرلى ەلدەردە ءبىرسىپىرا ايىرمالىق ەرەكشەلىكتەرى بولىپ جاتىر. مىسالى، يندونەزيادا باتيكتىڭ نەگىزى - ينديگو توننىڭ - كوك، قىزىل قوڭىر جانە ءپىل سۇيەك ءتۇستىڭ بارلىق رەڭدەرى يندونەزيالىق ءداستۇرلى ويۋ سيمۆولدارى ماعىناسى ءار ءتۇرلى جانە ءجيى سيمۆوليكالىق ماعىناعا يە، سۋرەتتەردى جانە كاستالىق بۇيىمداردى وزدەرى انىقتادى سونىمەن قاتار: پاتشالىق جانە كورولدىق ويۋلاردى قايتا قايتالاۋعا ەشكىمنىڭ قۇقىقتارى بولمادى. ياۆا ارالىندا ءالى كۇنگە دەيىن ەسكىلىكتى داستۇرلەردى كوزىنىڭ قاراشىعىنداي ساقتاپ جاتىر، وسى كۇنگە دەيىن بالاۋىزدىڭ ەجەلگى فورمالارى ساقتالعان. رەزەرۆتىڭ بۇل جەردەگى قىزمەتى ارنايى سالىنعان پاستا بامبۋكتىك شىبىقتىڭ ارقاسىندا جاعادى. ماتانىڭ تەك قانا قولدان جاسالعانىن الادى، بوياۋ جەرگىلىكتى وسىمدىك تۇبىرىنەن ازىرلەنىپ الىنادى. وسى جولمەن بوياۋ ءتاسىلى - وتە ۇزاق ۋاقىتتى جانە كوپ ەڭبەكتى قاجەت ەتەدى.
قوستاناي قالاسى ع. قايىربەكوۆ اتىنداعى № 9ورتا مەكتەبى
عىلىمي جۇمىس اۆتورى: وتەگەنوۆ ەرالى امانگەلدى ۇلى
ع. قايىربەكوۆ اتىنداعى №9 ورتا مەكتەبىنىڭ
3 «ءا» سىنىپ وقۋشىسى
جوبا جەتەكشىسى: اتشىبايەۆا اياگوز شالقار قىزى
ع. قايىربەكوۆ اتىنداعى №9 ورتا مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
باتيك ونەرىندەگى تابيعات كورىنىسىن بەينەلەۋ. جۇكتەۋ
You Might Also Like
