- 05 ناۋ. 2024 04:38
- 264
باۋىرجان اتا رۋحىنا تاعزىم
اشىق وقۋ قىزمەتى:
تاقىرىبى: باۋىرجان اتا رۋحىنا تاعزىم
ماقساتى:
— قازاق حالقىنىڭ وتان قورعاعان قاھارمان ۇلدارىنىڭ ءبىرى، كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ ءومىر جولدارى، ەرلىك كۇرەسى، حالقىنىڭ بولاشاعى ءۇشىن جاساعان ەڭبەگىن تانىستىرۋ؛
— بالالاردىڭ تانىمىن، ماقتانىش سەزىمدەرىن، وي - ءورىسىن دامىتۋ؛
— جاس ۇرپاقتى ءوز وتانىن سۇيۋگە، ءتىلىن، ار - نامىسىن قورعاۋعا، قولداۋعا، ادالدىققا، ەلىنىڭ، جەرىنىڭ پاتريوتى بولۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ناقىل سوزدەر، سۋرەتتەر
ساباق ءتۇرى: تانىمدىق - سىرلاسۋ ساباعى
ءادىس - تاسىلدەرى: بايانداۋ، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، وي تۋعىزۋ، قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
تاربيەشى: بۇگىنگى ءبىزدىڭ اشىق وقۋ قىزمەتىمىزدە اتى اڭىزعا اينالعان حالىق باتىرى باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ تۋعانىنا 110 جىل تولۋىنا ارنالادى.
كەشىپ ءوتىپ كەشەگى وت - جالىننان،
دۇنيەگە ەرلىگىمەن تانىلعان،
كەڭ جاۋىرىندى، تالعارداي تىك يىقتى.
ءبورى كەۋدە، بۇركىت قاباق باۋىرجان.
قالتىراعان اتىنان جاۋ ورداسى،
پانفيلوۆتىڭ جورىقتاعى جولداسى،
داڭق تۋىن مايدانداعى كوتەرگەن
گۆارديا ءبولىمىنىڭ قولباسى
- قازاق حالقىنىڭ ءور تۇلعالارىنىڭ جالعاسى، وتان قورعاعان قاھارمان ۇلدارىنىڭ ءبىرى – كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى، قازاق حالقىنىڭ باتىرى باۋىرجان مومىش ۇلى. جامبىل وبلىسىنىڭ جۋالى اۋدانىنا قاراستى كولباستاۋ اۋىلىندا قاراپايىم وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن. اكەسى – مومىش، شەشەسى – ءرازيا. اكەسى جانى جومارت كىسى بولعان. وتباسىلارىندا 4 قىزدان كەيىن، اكەسى مومىش 50 - ءدى ەڭسەرگەن شاعىندا باۋىرجان دۇنيەگە كەلىپتى. ءتاۋىرجان دەگەن ءىنىسى ءبىر جاسىندا قايتىس بولىپ كەتكەن. اكەسىنەن ازداپ حات تانىعان باۋىرجان كورشى ەۆگەنيەۆكا اۋىلىنداعى ورىس مەكتەبىندە 1 جىل وقىپ، كەلەسى جىلى جامبىل قالاسىنا كەلىپ، اسا ينتەرناتىندا 3 جىل وقىپ باستاۋىش مەكتەپتى ءتامامدادى. 1921 جىلى شىمكەنتتەگى 7 جىلدىق مەكتەپ - ينتەرناتىنا وقۋعا تۇسەدى. 1928 جىلى ونى بىتىرگەن سوڭ، ءبىراز جىلدار مەكتەپتە ءمۇعالىم بولىپ جۇمىس ىستەيدى. بۇل سول كەزدەگى ەڭ ءبىر ابىرويلى، بەدەلدى ماماندىقتاردىڭ ءبىرى. سول كەزدىڭ وزىندە - اق ەڭبەكقورلىعىمەن، ءوز قىزمەتىنە دەگەن ىنتا جىگەرىمەن، دارىنىمەن كوزگە تۇسكەن جاس جىگىتكە اۋاتكومنىڭ حاتشىسى، ميليسيا باستىعى سياقتى اسا جاۋاپتى قىزمەتتەر سەنىپ تاپسىرىلعان. ەڭبەكقور، ىسكەر ازاماتتاردىڭ قانداي دا بولسىن ىستەن ناتيجە شىعارا بىلەتىنى بەلگىلى. باۋكەڭ بويىنداعى مۇنداي قاسيەتتەرىن اسكەر قاتارىنان ورالعاننان كەيىنگى جىلدارى دا كورسەتسە كەرەك.
باۋكەڭنىڭ زايىبىنىڭ اتى ءبيبىجامال. ۇلى باقىتجان جانە قىزى شولپان.
سەرگىتۋ ءساتى:
اتامنىڭ الىپ كۇرەگىن،
اۋلانىڭ قارىن كۇرەدىم.
اجەمە مەن قۇدىقتان،
سۋ اكەلىپ بەرەمىن.
ەدەندى دە جۋامىن،
شاڭ - توزاڭدى قۋامىن!
تاربيەشى: سوعىس – ادامزات ءومىرىنىڭ ۇلى تراگەدياسى. سوعىس – ادام جانىن قينايتىن ەڭ اۋىر، ەڭ اششى ازاپ. وسى سوعىسقا كەڭەس وداعىنىڭ ميلليونداعان ادامى قاتىستى. سولاردىڭ ىشىندە قازاق حالقىنىڭ اراسىندا اتى اڭىزعا اينالعان، باتىر اتامىز باۋىرجان مومىش ۇلى دا بولدى.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ:
1947 جىلى باۋىرجان مومىش ۇلى كراسنويارسكىدە اسكەري قىزمەتتە جۇرگەندە بىلاي دەپ جازعان ەكەن:
ءقادىرىن بىلمەپپىز عوي ءتىرى كەزدە،
دەپ جىلار قايران قازاق مەن ولگەندە.
ۇرپاق اتار سەكسەن مەن جۇزدىگىمدى،
تاريحتىڭ تۇكپىرىنەن ءسوز كەلگەندە.
- مىنە باتىردىڭ ءوزى جازعانداي 110 جاسقا تولعان تويى قازاقستاننىڭ جەر - جەرىندە اتالىپ ءوتىپ جاتىر. باۋىرجان اتامىز سياقتى ءومىرى ونەگەلى ىستەرگە تولى قاسيەتتى تۇلعانى جەتە ءبىلىپ، ولاردى ماڭگى ەستە ساقتاۋ – ءبىزدىڭ قاسيەتتى بورىشىمىز - دەپ وقۋ قىزمەتىن قورىتىندىلاۋ
جامبىل وبلىسى جۋالى اۋدانى ب. مومىش ۇلى اۋىلى
«اياگۇل» بوبەكجاي - باقشا تاربيەشىسى بەكبايەۆا لاززات ساپاربەكوۆنا
تاقىرىبى: باۋىرجان اتا رۋحىنا تاعزىم
ماقساتى:
— قازاق حالقىنىڭ وتان قورعاعان قاھارمان ۇلدارىنىڭ ءبىرى، كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ ءومىر جولدارى، ەرلىك كۇرەسى، حالقىنىڭ بولاشاعى ءۇشىن جاساعان ەڭبەگىن تانىستىرۋ؛
— بالالاردىڭ تانىمىن، ماقتانىش سەزىمدەرىن، وي - ءورىسىن دامىتۋ؛
— جاس ۇرپاقتى ءوز وتانىن سۇيۋگە، ءتىلىن، ار - نامىسىن قورعاۋعا، قولداۋعا، ادالدىققا، ەلىنىڭ، جەرىنىڭ پاتريوتى بولۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ناقىل سوزدەر، سۋرەتتەر
ساباق ءتۇرى: تانىمدىق - سىرلاسۋ ساباعى
ءادىس - تاسىلدەرى: بايانداۋ، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، وي تۋعىزۋ، قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
تاربيەشى: بۇگىنگى ءبىزدىڭ اشىق وقۋ قىزمەتىمىزدە اتى اڭىزعا اينالعان حالىق باتىرى باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ تۋعانىنا 110 جىل تولۋىنا ارنالادى.
كەشىپ ءوتىپ كەشەگى وت - جالىننان،
دۇنيەگە ەرلىگىمەن تانىلعان،
كەڭ جاۋىرىندى، تالعارداي تىك يىقتى.
ءبورى كەۋدە، بۇركىت قاباق باۋىرجان.
قالتىراعان اتىنان جاۋ ورداسى،
پانفيلوۆتىڭ جورىقتاعى جولداسى،
داڭق تۋىن مايدانداعى كوتەرگەن
گۆارديا ءبولىمىنىڭ قولباسى
- قازاق حالقىنىڭ ءور تۇلعالارىنىڭ جالعاسى، وتان قورعاعان قاھارمان ۇلدارىنىڭ ءبىرى – كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى، قازاق حالقىنىڭ باتىرى باۋىرجان مومىش ۇلى. جامبىل وبلىسىنىڭ جۋالى اۋدانىنا قاراستى كولباستاۋ اۋىلىندا قاراپايىم وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن. اكەسى – مومىش، شەشەسى – ءرازيا. اكەسى جانى جومارت كىسى بولعان. وتباسىلارىندا 4 قىزدان كەيىن، اكەسى مومىش 50 - ءدى ەڭسەرگەن شاعىندا باۋىرجان دۇنيەگە كەلىپتى. ءتاۋىرجان دەگەن ءىنىسى ءبىر جاسىندا قايتىس بولىپ كەتكەن. اكەسىنەن ازداپ حات تانىعان باۋىرجان كورشى ەۆگەنيەۆكا اۋىلىنداعى ورىس مەكتەبىندە 1 جىل وقىپ، كەلەسى جىلى جامبىل قالاسىنا كەلىپ، اسا ينتەرناتىندا 3 جىل وقىپ باستاۋىش مەكتەپتى ءتامامدادى. 1921 جىلى شىمكەنتتەگى 7 جىلدىق مەكتەپ - ينتەرناتىنا وقۋعا تۇسەدى. 1928 جىلى ونى بىتىرگەن سوڭ، ءبىراز جىلدار مەكتەپتە ءمۇعالىم بولىپ جۇمىس ىستەيدى. بۇل سول كەزدەگى ەڭ ءبىر ابىرويلى، بەدەلدى ماماندىقتاردىڭ ءبىرى. سول كەزدىڭ وزىندە - اق ەڭبەكقورلىعىمەن، ءوز قىزمەتىنە دەگەن ىنتا جىگەرىمەن، دارىنىمەن كوزگە تۇسكەن جاس جىگىتكە اۋاتكومنىڭ حاتشىسى، ميليسيا باستىعى سياقتى اسا جاۋاپتى قىزمەتتەر سەنىپ تاپسىرىلعان. ەڭبەكقور، ىسكەر ازاماتتاردىڭ قانداي دا بولسىن ىستەن ناتيجە شىعارا بىلەتىنى بەلگىلى. باۋكەڭ بويىنداعى مۇنداي قاسيەتتەرىن اسكەر قاتارىنان ورالعاننان كەيىنگى جىلدارى دا كورسەتسە كەرەك.
باۋكەڭنىڭ زايىبىنىڭ اتى ءبيبىجامال. ۇلى باقىتجان جانە قىزى شولپان.
سەرگىتۋ ءساتى:
اتامنىڭ الىپ كۇرەگىن،
اۋلانىڭ قارىن كۇرەدىم.
اجەمە مەن قۇدىقتان،
سۋ اكەلىپ بەرەمىن.
ەدەندى دە جۋامىن،
شاڭ - توزاڭدى قۋامىن!
تاربيەشى: سوعىس – ادامزات ءومىرىنىڭ ۇلى تراگەدياسى. سوعىس – ادام جانىن قينايتىن ەڭ اۋىر، ەڭ اششى ازاپ. وسى سوعىسقا كەڭەس وداعىنىڭ ميلليونداعان ادامى قاتىستى. سولاردىڭ ىشىندە قازاق حالقىنىڭ اراسىندا اتى اڭىزعا اينالعان، باتىر اتامىز باۋىرجان مومىش ۇلى دا بولدى.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ:
1947 جىلى باۋىرجان مومىش ۇلى كراسنويارسكىدە اسكەري قىزمەتتە جۇرگەندە بىلاي دەپ جازعان ەكەن:
ءقادىرىن بىلمەپپىز عوي ءتىرى كەزدە،
دەپ جىلار قايران قازاق مەن ولگەندە.
ۇرپاق اتار سەكسەن مەن جۇزدىگىمدى،
تاريحتىڭ تۇكپىرىنەن ءسوز كەلگەندە.
- مىنە باتىردىڭ ءوزى جازعانداي 110 جاسقا تولعان تويى قازاقستاننىڭ جەر - جەرىندە اتالىپ ءوتىپ جاتىر. باۋىرجان اتامىز سياقتى ءومىرى ونەگەلى ىستەرگە تولى قاسيەتتى تۇلعانى جەتە ءبىلىپ، ولاردى ماڭگى ەستە ساقتاۋ – ءبىزدىڭ قاسيەتتى بورىشىمىز - دەپ وقۋ قىزمەتىن قورىتىندىلاۋ
جامبىل وبلىسى جۋالى اۋدانى ب. مومىش ۇلى اۋىلى
«اياگۇل» بوبەكجاي - باقشا تاربيەشىسى بەكبايەۆا لاززات ساپاربەكوۆنا