باي، بايلىق، ساراڭدىق، كەدەيلىك، مۇقتاجدىق تۋرالى ماقال-ماتەلدەر
ەر قولىندا مال تۇرمايدى،
ەلەك ىشىندە سۋ تۇرمايدى.
*** *** *** ***
باي اۋزىندا سەمىز ءسوز.
*** *** *** ***
قۇزعىن اس تاڭدامايدى.
*** *** *** ***
قارعانىڭ ءبىر كوزى وقتا، ءبىر كوزى بوقتا.
*** *** *** ***
كوز ءبىر ۋىس توپىراققا تويادى.
*** *** *** ***
التىن تىققان ادام اشتان ولەر.
*** *** *** ***
الاسىعا التاۋ از،
بەرەسىگە بەسەۋ كوپ.
*** *** *** ***
كوتەرە الماعان قوسىپ ارقالايدى.
*** *** *** ***
تۇيە سويعان، ەشكى سويعاننان دامەتىپتى.
*** *** *** ***
قاس ەكەنىڭدى قاباعىڭنان تانيمىن،
ساراڭ ەكەنىڭدى تاباعىڭنان تانيمىن.
*** *** *** ***
ءوزى سۇراعاننان سارقىت دامەتپە.
*** *** *** ***
ساراڭ دا ءبىر، ساسىق سۋ دا ءبىر.
*** *** *** ***
ەتپەن قارنىڭ توق،
نيەتپەن جانىڭ توق.
*** *** *** ***
ءوزى تويماستىڭ كوزى تويماس.
*** *** *** ***
ەكى ساراڭنىڭ قولى بىر-بىرىنە ارەڭ جەتەدى.
*** *** *** ***
الاعان قولىم بەرەگەن.
*** *** *** ***
ساراڭنىڭ قولى قالتىراۋىق.
*** *** *** ***
قاس ساراڭ ءوز تاماعىن وزىنەن تىعادى.
*** *** *** ***
ساراڭنىڭ اسى پىسكەنشە، تاۋدىڭ تاسى پىسەدى.
*** *** *** ***
سوقىردىڭ بيدايىن وزىنە قۋىرىپ بەرىپ.
*** *** *** ***
بەرمەستىڭ اسى پىسپەس،
قازانى وتتان تۇسپەس.
*** *** *** ***
ساراڭدىق اۋىلداستان جۇعادى،
يا باۋىرلاستان جۇعادى.
*** *** *** ***
قولى اشىقتىڭ — جولى اشىق.
*** *** *** ***
بەرمەستىڭ سىلتاۋى كوپ.
*** *** *** ***
يتتەن سۇيەك قارىزدار.
*** *** *** ***
ءوزى تويسا دا كوزى تويمايدى.
*** *** *** ***
جەتىمنىڭ قارنى جەتەۋ.
*** *** *** ***
تاباقتى ءۇيدىڭ تاۋىعى —
قوس جۇمىرتقادان تۋادى.
*** *** *** ***
ساراڭ اسىن بەرمەيدى،
كوزىنىڭ جاسىن بەرەدى.
*** *** *** ***
ساراڭنان سارقىت جەگەنشە،
يتتەن تارتىپ جە.
*** *** *** ***
التىن كورسە پەرىشتە جولدان تايادى.
*** *** *** ***
جىلانعا تۇك بىتكەن سايىن قالتىراۋىق بولادى.
*** *** *** ***
ەكى تىشقان ءبىر بايدىڭ جۇرتىنا تالاسىپتى.
*** *** *** ***
اقىلدى ارىن قورعايدى،
ساراڭ مالىن قورعايدى.
*** *** *** ***
جاقسىنى ارمان ازدىرار،
جاماندى قۇلقىن توزدىرار.
*** *** *** ***
جاقسى — ارىنا قۇل،
جامان — مالىنا قۇل.
*** *** *** ***
جەبىر تۇيە جابۋىن جەر.
*** *** *** ***
تۇلكى تۇسىندە تاۋىق كورەدى.
*** *** *** ***
الماقتىڭ دا سالماعى بار.
*** *** *** ***
اۋزى قيسىق بولسا دا، بايدىڭ بالاسى سويلەسىن.
*** *** *** ***
باي — بالپاڭ كەلەر،
جارلى — جالاڭ كەلەر.
*** *** *** ***
بارىڭا شۇكىر ەت، جوعىڭا سابىر ەت.
*** *** *** ***
بىرەۋگە مال قايعى، بىرەۋگە جان قايعى.
*** *** *** ***
مالى جوق دەپ ەردەن تۇڭىلمە،
ەگىنى جوق دەپ جەردەن تۇڭىلمە.
*** *** *** ***
باي ماقتانسا تابىلار،
كەدەي ماقتانسا شابىلار.
*** *** *** ***
جوقتىق ۇيات ەمەس،
بايلىق مۇرات ەمەس
بايدىڭ قاتىنى ولسە، توسەك جاڭعىرار،
جارلىنىڭ قاتىنى ولسە، باسى قاڭعىرار.
*** *** *** ***
جارلى بولساڭ دا ارلى بول.
*** *** *** ***
ءبىرىنشى بايلىق — دەنساۋلىق،
ەكىنشى بايلىق — اق جاۋلىق،
ءۇشىنشى بايلىق — ون ساۋلىق
*** *** *** ***
ەسىكتەگى ەبەيدى كەيبىر توقال جەبەيدى.
*** *** *** ***
بىرەۋ تويىپ سەكىرەدى،
بىرەۋ توڭىپ سەكىرەدى.
*** *** *** ***
اعايىنىڭ باي بولسا — شايناعانىڭ ماي بولار.
*** *** *** ***
توقتىعىندا جاراسپاعان،
اشتىعىندا قاراسپايدى.
*** *** *** ***
باي باۋىرىن تانىماس،
ساۋدا دوسقا قاراماس.
*** *** *** ***
اشارشىلىقتا باي بالاسى ءبىرىنشى ولەدى.
*** *** *** ***
جارلى بايعۇس جامانار،
جامانار دا قۋانار.
*** *** *** ***
نەنى كەم تۇتساڭ، سوعان جار بولارسىڭ.
*** *** *** ***
نەسيە ەت جەسەڭ،
سۇيەگى ىشەگىڭدى جىرتار.
*** *** *** ***
اش بالا
توق بالامەن وينامايدى،
توق بالا
اش بولام دەپ ويلامايدى.......
*** *** *** ***
ءجىپ جىڭىشكە جەرىنەن ۇزىلەدى.
*** *** *** ***
اسى جوق ءۇيدى يت تە سۇيمەيدى.
*** *** *** ***
اشتىڭ اقىلى تاماعىندا.
جاياۋدىڭ اقىلى تابانىندا.
*** *** *** ***
قارنى اشقانعا
قارا تالقان مايداي كورىنەدى.
*** *** *** ***
كۇشى جوق يت تە جۇگىرمەس.
*** *** *** ***
تورەگە ەرگەن ەر-توقىمىن ارقالار.
*** *** *** ***
اسپاننا كيگىز جاۋعاندا،
سورلىعا ۇلتاراق تا تيمەپتى.
*** *** *** ***
اداسقانعا — جۇلدىز ايداي،
قارنى اشقانعا — كوجە مايداي.
*** *** *** ***
توڭعان تونىن ماقتايدى،
اداسقان جولىن ماقتايدى.
*** *** *** ***
الپىس قارساق ات بولماس.
*** *** *** ***
قىسقا ءجىپ كۇرمەۋگە كەلمەس.
*** *** *** ***
اي بەتىندە دە داق بار.
*** *** *** ***
قاسىق تارى بوتقا بولماس،
بوتقا بولسا دا جۇرتقا جەتپەس.
*** *** *** ***
جوققا جۇيرىك جەتپەيدى.
*** *** *** ***
مىسىق جوقتا تىشقان توبەگە شىعادى.
*** *** *** ***
جوق بولسا، تۇز دا قات.
*** *** *** ***
ۇستا پىشاققا جارىماس،
ەتىكشى ەتىككە جارىماس.
*** *** *** ***
بالىقشىنىڭ اتى شولدەن ولەدى.
*** *** *** ***
بالىق جوق تا باقا دا بالىق.
*** *** *** ***
ساۋىنى ازدىڭ جازى قىسقا.
*** *** *** ***
ەتىك جاماعاندى كوردىك،
تاقيا جاماعاندى كورمەدىك.
*** *** *** ***
قۇسى جوققا تۇرىمتاي
سۇڭقارمەن تەڭ
اتى جوققا قوتىر تاي
تۇلپارمەن تەڭ.
*** *** *** ***
باسقا تۇسسە — باسپاقشىل.
*** *** *** ***
جوقشىلىق جومارت ەلدىڭ قولىن بايلار.
*** *** *** ***
كەدەي مەنەن باي جولداس بولماس،
قاسقىر مەنەن قوي جولداس بولماس.
*** *** *** ***
قاسقىر ىشىگى بار كىسى
جولداسىنىڭ توڭعانىن بىلمەس.
*** *** *** ***
قويىڭ بولماسا، بايلىققا ويىڭ بولماسىن.
*** *** *** ***
جۋان جىڭىشكەرگەنشە، جىڭىشكە ۇزىلەر.
*** *** *** ***
جاياۋشىلىق تارتقاندا،
جۇرمەس ەسەك ات بولار.
قارىن قاتتى اشقاندا،
قارا تالقان قانت بولار.
*** *** *** ***
جارلىلىعىن جاسىرعان جارىماس.
*** *** *** ***
اقشا اشپايتىن قۇلىپ جوق.
*** *** *** ***
اقشادا كوز جوق.
*** *** *** ***
ارىق اتقا قامشى جاۋ،
جىرتىق ۇيگە تامشى جاۋ.
*** *** *** ***
يت ارىق بولسا اۋىلدىڭ نامىسى.
*** *** *** ***
تار كيىم — توزعاق.
*** *** *** ***
تۇك تاپپاعان تۇز جالار.
*** *** *** ***
جۇتاعان شۇكىرگە تويمايدى.
*** *** *** ***
بارلىق جاراستىرادى، جوقتىق تالاستىرادى.
*** *** *** ***
تامىر تارتقان تارىقپاس.
*** *** *** ***
اش اتاسىن تىڭداماس.
*** *** *** ***
تۇيەسى جوق اۋىلعا تايلاق اتان كورىنەدى.
*** *** *** ***
كەدەيگە ولەڭ ايتقان دا — شىعىن.
*** *** *** ***
قالتاسىندا تيىنى جوق، تۇيەنىڭ ءتىسىن اشىپ كورەدى.
*** *** *** ***
ەلىكتىڭ موينىن وق كەسەدى،
ەردىڭ موينىن جوق كەسەدى.
*** *** *** ***
قارنى اشقانعا قارا نان دا ماي تاتىر.
شولدەگەنگە قارا سۋ دا بال تاتىر.
*** *** *** ***
بازار باي، الۋشى كەدەي.
*** *** *** ***
بازار اقشالىعا بازار، اقشاسىزعا نازار.
*** *** *** ***
قارىز قاتىناس بۇزادى.
*** *** *** ***
ادامدى تارلىق شىنىقتىرادى،
ادامگەرشىلىكتى بارلىق ۇمىتتىرادى.
*** *** *** ***
تىلەنشىگە جەل قارسى.
*** *** *** ***
باي اتقا مىنسە قۇتتى بولسىن دەيدى،
كەدەي اتقا مىنسە قايدان الدىڭ دەيدى.
*** *** *** ***
بايعا جاعىنامىن دەپ جارلىنىڭ توقتىلى قويى شىعىپتى.