InfoHub Logo

ەرتەدە ءبىر باتىر بولعان ەكەن. ونىڭ بايلىعى توعىز-توعىزدان اينالىپ جاتقان قۇلا شۇبار جىلقىسى بولسا كەرەك. بۇل بايدىڭ ءۇش بالاسى بولىپتى. ەكەۋى – ەر، بىرەۋى – قىز. ەڭ ۇلكەن بالاسىنىڭ اتى – بايعۇلان ءوزى ەر، ءارى سال بولسا كەرەك. مۇنىڭ بارلىق ىستەيتىن كاسىبى – ەرتەدەن كەشكە شەيىن اڭ اۋلاۋ. ءسويتىپ جۇرگەندە، اكەسى قايتىس بولىپ، قالعان دۇنيەسى ەر بالاسىنىڭ قولىنا قارايدى. بۇدان كەيىن بايعۇلان وزىنە ەلىنەن تاڭداپ ءجۇرىپ ءبىر ايەل الادى. بايعۇلان بۇرىن تورتەۋ بولسا، ەندى بەس جان بولادى. تاعى دا بۇرىنعى قالپىندا اڭ اۋلاپ جۇرە بەرەدى. اڭنان كەلگەن سايىن، وزىمەن بىرگە تۋىسقان قارىنداسى الدىنان شىعىپ تۇرادى. ءبىر كۇنى بايعۇلان اڭ اۋلاپ كەلە جاتسا، ءبىر تاۋدىڭ باسىندا ۇلكەندىگى وزىنەن ەكى ەسە ءبىر ادام جاتقانىن كورەدى. باتىر باسىندا قورقىڭقىراپ جانىنا بارادى دا مۇنى وسىلاي ۇيىقتاپ جاتقان كەزىندە اتىپ ولتىرەيىن دەپ ويلانىپ ساداعىن قولىنا الادى. «ەگەردە ويانىپ كەتسە تاعى بۇل اتعىزباس»، – دەپ، ارتىنان تاعى ءوزىن-وزى توقتاتادى. «مەنىڭ باتىرلىعىم قايسى؟ ءبىر كىسىدەن ءبىر كىسىنىڭ قورىققانى ەلدەن ۇيات تاعى. ەگەردە بىرەۋ ەستىپ جۇرسە، ماعان ءبىر ءولىم»، – دەپ، الگى جاتقان ادامدى اتپاستان، اتىنان تۇسە قالىپ جانىنا بارىپ تۇرىپ ەدى، كەرەك قىلماستان جاتا بەرەدى قانداي قاتتى تۇرتسە دە. اقىرىندا بايعۇلان اشۋلانىپ، قولىنداعى قامشىسىن ەكى بۇكتەپ الىپ، قاق ماڭدايىنان ەكى سالادى. بۇل ۇرعان كەزدە ادام ماڭدايىنا ءبىر شىبىن قونعان سەكىلدى ماڭدايىن ءبىر سيپاپ جاتا بەرەدى. بۇدان كەيىن بايعۇلان: «مەنىڭ قولىمنىڭ قارۋى قايدا كەتكەن؟» – دەپ، قايتا ماڭدايىنان سالىپ جىبەرگەندە، سول ادام اتىپ تۇرىپ الىسا تۇسەدى. بۇل ەكەۋى سول جەردە ەكى ءتۇن، ەكى كۇن الىسىپ، اقىرىندا، بايعۇلان الىپ سوعىپ ورتان جىلىگىن سىندىرىپ، ءوزىنىڭ تۇرسا، شوكپەيتىن، شوكسە، تۇرمايتىن ءبىر تۇيەسىن ۇستىنە اكەپ شوگەرىپ تاستايدى دا، ءوز جايىنا جۇرە بەرەدى دە كەشكە جاقىن ۇيىنە كەلەدى. ۇيىندە ىنىسىنە: «ەندى سەن مىنا تاۋ جاققا تەزەك تەرە بارما» – دەيدى.

ءىنىسى: «جارايدى»، – دەيدى.

         بۇدان كەيىن ءبىر كۇنى ءىنىسى «مەنى وسى جاققا نەگە بارما؟» دەدى دەپ، ءبىر تۇيەگە قوراپتى اربانى جەگىپ الىپ، باعاناعى بارما دەگەن جاققا تەزەك تەرە بارسا، ءبىر تاۋدىڭ ەتەگىندە، ءبىر تۇيەنىڭ اياعىندا ءبىر ادام جاتقانىن كورەدى. ماڭايىنا جاقىن كەلسە، ءوزىنىڭ بەلگىلى تۇيەسى. استىنداعى ادام بالانى شاقىرادى:

         «ەي، بالا، بەرى كەل»، – دەيدى. بالا وعان بارمايدى.

         بالا بارماعان سوڭ:

         — بالا، مەن ساعان ءىنى بولايىن، – دەيدى.

         وندا بالا:

         — ءىنىنىڭ كەرەگى جوق، ءىنىم بار، – دەيدى.

         — ەندەشە، اعا بولايىن.

         — اعانىڭ كەرەگى جوق، اعام بار.

         — ەندەشە، اكە بولايىن، – دەيدى. سول كەزدە بالا:

         — قايتەيىن، تۇيە تۇرمايدى، – دەيدى. سوندا ادام:

         — تۇيەنىڭ تۇراتىن ءتاسىلىن مەن ايتايىن، سەن شەشەڭە بارداعى ءبىر ەتەك تۇز اكەلىپ، تۇيەنىڭ الدىنا تاناۋىنا تيەر-تيمەس قىپ ءۇيىپ قوي. سوندا بىرنەشە كۇننەن بەرى اششىلاماي جاتقان تۇيە سوعان سىرعاناپ تۇسەدى، – دەدى. مۇنى ەستىپ ۇيىنە كەلىپ شەشەسىنە ايتادى.

         شەشەسى:

         — جارايدى، بارىپ اكەلە عوي، – دەپ، ەتەگىنە تۇز سالىپ بەرەدى. بالا الىپ بارىپ تۇيەنىڭ الدىنا توگىپ، سول تۇيە سوعان سىرعاناپ تۇسەدى. ەندى ۇيگە الىپ قايتايىن دەسە، اياعى سىنىپ جاتقانىن كورەدى. قايتا شەشەسىنە كەلىپ: «الگى كىسىنىڭ اياعى سىنعان ەكەن، كەلە المايدى»، – دەيدى. سوندا شەشەسى ءبىر پار تۇيە جەگىپ بەرەدى. بالا بارىپ الىپ كەلگەننەن كەيىن بايعۇلانعا كورسەتپەي، جۇكتىڭ ارتىنان ءۇي جاساپ تىعىپ تاستايدى اياعىن تاڭىپ. بىرنەشە اي وتكەننەن كەيىن، باتىردىڭ اياعى جازىلىپ، ءۇيدىڭ ءىشىن وزىنە قاراتىپ الادى. بۇدان كەيىن بايعۇلانعا قاستىق ويلاي باستايدى. ەندى بۇعان ءبىر ايلا تابۋ كەرەك بولادى. سونداعى تاپقان ايلاسى:

         «سەن اۋىر، سوندا ساعان ول قانداي ەم كەرەك دەپ سۇرار، سوندا ءبىر ادام بارا الماس ءبىر تاۋ بار، وندا ادام الا الماي جۇرگەن ءبىر كيىك بار، سونىڭ ءوتىن ىشسەم دە ول سوعان بارار. ەگەردە بارسا، امان كەلمەيدى، كەلسە، ارىقتاپ كەلەر. سوندا الىسساق جەڭەرمىز، نە بولماسا، ول بىزگە العىزبايدى»، – دەيدى شەشەسىنە. «بۇل جارايدى» – دەپ، شەشەسى ەرتەڭىنە اۋىرادى. كۇندە الدىنان شىعىپ جۇرگەن قارىنداسى الدىنان شىقپاي قالادى. قارىنداسىنا:

         «سەن مەنىڭ الدىمنان نەگە شىقپادىڭ؟» – دەگەندە، «شەشەم اۋىرىپ جاتىر»، – دەدى. سوندا بايعۇلان اتىنان قۇلاي-مۇلاي كەلىپ شەشەسىنىڭ باسىن سۇيەپ: «شەشە، قاي جەرىڭ اۋىرادى، نەندەي ەم كەرەك؟» – دەدى.

         سوندا شەشەسى:

         «اقشاحان تاۋىندا ءبىر بيىك تاۋ بار. سول تاۋدىڭ باسىندا ءبىر كيىك بار. سونىڭ ءوتىن ىشسەڭ، جازىلاسىڭ دەيدى اداق باقسى»، – دەدى.

         سوندا بايعۇلان:

         — ەندەشە، مەن بارام، – دەپ ونىڭ ءوتىن الىپ كەلمەكشى بولىپ جول ءجۇرىپ بەرەدى. بىرنەشە اي ءجۇرىپ بارسا، تاۋدىڭ باسىندا تۇرعان كيىكتى كورەدى. ەندى اتىپ الماقشى بولىپ، تاۋدىڭ باسىنا شىعا بەرگەندە، داۋىل سوعىپ بايعۇلاندى ەتەگىنە دومالاتىپ تۇسىرەدى. بۇدان كەيىن قايتا شىعىپ بارا جاتقاندا، داۋىل قايتا سوعىپ، تاۋدىڭ ورتاسىنا اكەپ تاستايدى. اقىرىندا، سول تاۋدىڭ باسىنا شىعادى. كوپ مەحنات تارتىپ، شىعىپ، اتايىن دەپ تۇرعاندا كيىك:

         — ەي، باتىر، سەن مەنى اتاسىڭ، ءبىراق شەشەڭ بارعان سوڭ ساعان قاستىق قىلادى.

         — وي، ماعان شەشەم قاستىق قىلۋشى ما ەدى؟ – دەپ، كيىكتى اتىپ سالادى. كيىكتىڭ ەتىن جەپ، ءوتىن بىرنەشە اي وتكەننەن كەيىن الىپ كەلەدى. اكەلىپ شەشەسىنە بەرەدى.

         ىشكەن بولىپ شەشەسى بالاسىن الداپ تۇرىپ سىرتىنا قاراي توگەدى.

         ءبىرازدان سوڭ شەشەسى بالاسىن جانىنا شاقىرادى. ارقاسىن سيپاپ بالانىڭ قانشا جۇرسە دە ارىقتاماعانىن بىلەدى. سونىمەنەن شەشەسى بىرنەشە كۇن ءتاۋىر بولىپ، تاعى ءبىر كۇن اقىلداسىپ: «ەندى ءبىر جەرگە جۇمسايىق. ونان ءوزى دە كەلمەيدى. ەگەردە كەلگەنمەن، ونان وتە ارىقتاپ كەلەدى»، – دەيدى. الگى ادام: «مادەن شاھارىنىڭ ار جاعىندا ەلسىز جول بار. سونىڭ ار جاعىندا جەتى كۇنشىلىك جەردە ءبىر داريا بار. سول داريادا ۇلكەن شايان بار. سونىڭ ءوتىن ىشسەم، جازىلام دە»، – دەيدى. بۇنى ەستىپ شەشەسى تاعى ءبىر كۇن اۋىرادى. قارىنداسى الدىنان شىقپايدى.

         سۇراعاندا: «شەشەڭ اۋىرىپ جاتىر» – دەدى. بايعۇلان مۇنى ەستي سالا، اتىنان تۇسە قالىپ: «ە، شەشە، قاي جەرىڭ اۋىرىپ جاتىر، نەندەي ەم كەرەك؟» – دەپ سۇرادى.

         سوندا شەشەci باتىردىڭ ءسوزىن ايتتى. بايعۇلان مۇنى ەستىپ: «ەندەشە، مەن بارام» – دەپ جول تارتپاقشى بولىپ، ۇلكەن اتىن ءمىنىپ بارا جاتقاندا، ۇلكەن اتى: «سەن مەنى ءمىنىپ باراسىڭ، ءبىراق ساعان شەشەڭ قاستىق قىلادى. ءارى سەن جۇدەپ، ءارى مەن ارىقتاعانىم ەش نارسە ونبەس»، – دەدى.

         سوندا بايعۇلان: «ماعان شەشەم قاستىق ويلاۋشى ما ەدى؟ » – دەپ، اتتى باستان ءبىر تارتىپ قويا بەرىپ، قۇلا قاسقا اتقا ءمىنىپ، جول تارتىپ بەرەدى. جىلداردان جىل ءوتىپ ءوزى بالاداي، اتى قۇلانداي، قارشىعاسى تورعايداي، تازىسى كۇشىكتەي بولعاندا بارىپ جەتەدى. ايتقانىنداي ءبىر شاياننىڭ تاۋدىڭ جيەگىندە جاتقانىن كورىپ الۋعا اينالادى.

         سوندا شاياننىڭ ايتقانى:

         — ەي، باتىر، سەن مەنى اتارسىڭ، ءبىراق شەشەڭ بارعان سوڭ، قاستىق قىلادى.

         — ءاي، ماعان شەشەم قاستىق قىلۋشى ما ەدى؟ – دەپ، شاياندى اتىپ سالادى. بىرنەشە كۇن ءوتىپ، قورەك قىلىپ جاتىپ، ۇيگە قايتادى.

         ۇيىنە بىرنەشە جىل ءجۇرىپ كەلەدى. ارىقتاپ، جۇدەپ، العاشقى بارعانداي بولىپ كەلگەننەن كەيىن شەشەسى تاعى دا ىشكەن بولىپ، سىرتىنا توگىپ تاستايدى دا بالاسىن شاقىرىپ الىپ:

         — قاراعىم-اي، ارقاڭدى سيپايىن، – دەپ، ارقاسىن سيپاپ وتىرىپ:

         — اللا، قاراعىم-اي، جىلىگىڭدە ماي دا قالعان جوق ەكەن، – دەگەندە، جۇكتىڭ ارتىنان باتىر شىعا كەلىپ الىسا كەتەدى. ەكەۋى ءۇش كۇن، ءۇش ءتۇن الىسىپ، ءتورتىنشى كۇنگە اينالعاندا، بايعۇلان قالجىراي باستايدى. سول كەزدە شەشەسىنە بايعۇلان:

         — ە، انا-اۋ، توعىز اي، توعىز كۇن مەحنات كورىپ، تار قۇرساعىڭدى كەڭىتىپ تاپقان بالاڭ ەدىم، مەنىڭ بۇل كۇندە ءحالىم ازايدى. مىنانىڭ استىنا تاس توسە، مەنىڭ استىما ۇن توسە، – دەدى. سول كەزدە شەشەسى:

         — ەكى باتىردىڭ شايقاسقانىندا، مەنىڭ نە قاقىم بار، شايقاسىپ ءبىرى جەڭەر، – دەپ وتىرا بەرەدى. سول كەزدە قارىنداسىنا ايتادى.

         — ە قارىنداسىم، انانىڭ قۇرساعىنان ءبىر شىققان ەدىك، مەنىڭ استىما ماقتا توسە، مىنانىڭ استىنا اعاش توسە، – دەگەندە:

         — ەكى بۋرانىڭ شايقاسقانىندا نە جۇمىسىم بار، بىرەۋى جەڭەر، – دەدى. سوندا ىنىسىنە:

         — ە، تۋىسقانىم، اعا ولسە، ءىنى مۇرا دەگەن، مەن جوق بولسام، مىنا قالعان مال-مۇلىككە يە بولاتىن سەن ەدىڭ. ەندى مەنەن حال كەتتى، مەنىڭ استىما مامىق توسە، مىنانىڭ استىنا بيداي توسە، – دەگەندە:

         «ەكى قوشقاردىڭ سۇزىسكەنىندە نە جۇمىسىم بار. ءبىرى جەڭەر»، – دەپ ءوز جايىنا كەتەدى.

         بۇدان كەيىن بايعۇلان قاتىنىنا ايتادى.

         — ە، زاۋرە، بىرنەشە ەلدىڭ ىشىندەگى ايەلدەردەن تاڭداپ العان قۇداي قوسقان ەدىڭ، قاجىعاندا قايراتىڭ تيە مە دەگەن، ەندى مەنەن حال كەتتى، مەنىڭ استىما ءجۇن توسە، مىنانىڭ استىنا قۇم توسە، – دەگەندە:

         — وي، قۇداي-اي، ەكى بۇقانىڭ سۇزىسكەنىندە نە جۇمىسىم بار، ءبىرى جەڭەر، – دەگەندە، بايعۇلان ءتورت جاسار بالاسىن شاقىرادى. سوندا بالاسى قولىنداعى قانجارىن قىنىنان سۋىرىپ الىپ تۇرا جۇگىرگەندە، بالانى جۇرەكتەن ءبىر قويىپ تالدىرىپ تاستايدى ءوزىنىڭ تۋعان شەشەسى. بۇدان كەيىن بايعۇلاندى جەڭىپ، ءولتىردىم دەپ، وتىرعان جەرىنەن كوشىپ كەتەدى.

         ءبىراق بايعۇلاننىڭ وزىنە قاراعان نارسەنىڭ ىشىنەن جالعىز مىلتىعىن الادى، باسقا نارسەلەرىن ءوزىنىڭ قاسىنا تاستاپ كەتەدى. بايعۇلاننىڭ سونشا جىلقىدان تاڭداپ العان ەكى اتىنىڭ ۇلكەنى جىلقىعا ەرە باستايدى. كىشى اتى باسىندا تۇرىپ، كەتىپ بارا جاتقان قۇلا قاسقا اتقا ايتقانى:

         «ەي، قۇلا قاسقا ات، سەن قايدا باراسىڭ. بىزگە بايعۇلانداي كىسى تابىلماس سەن ءوزىڭ باستان ءبىر تارتقانىن كەك كورىپ كەتىپ باراسىڭ، ەندى سەنىڭ كوزىڭە كوك شىبىن ۇيمەلەتەر»، – دەدى.

         سوندا قۇلا قاسقا ات قايتا كەلەدى. ەكەۋى بىرلەسىپ تۇرىپ، «وسىنىڭ ءبىر جەردە تۋىسقان اپاسى بار ەدى، سونى سەن ىزدەپ تابا بەر، مەن مىنا جەردەن جەر قازايىن. ولسە، كومەرمىن، ولمەسە، كورەرمىز»، – دەپ ۇلكەن اتتى جىبەرەدى دە ءوزى جەردى قازىپ جاتا بەرەدى.

         ءبىر ۋاقىتتا ۇلكەن ات ءبىر اۋىلدىڭ شەتىنە كەلىپ، ءبىر جامان قاراشا ۇيگە كەلىپ سۇيكەنسە، ءبىر بالا شىعىپ قۋىپ جىبەرەدى. مۇنان كەيىن ءتورت قانات ءبىر قاراشا ۇيگە كەلىپ سۇيكەنىپ ەدى، ودان ءبىر ايەل شىعىپ ايداپ جىبەرەدى. تاعى التى قانات اق ۇيگە كەلىپ سۇيكەنسە، ءبىر ادەمى كەلىنشەك كەلىپ:

         — وي، دۇنيە-اي، يەسى جوق مالدىڭ كورەتىن كۇنى وسى-ay، – دەپ تۇرعاندا، ەر-تۇرمانى ۇستىندە ۇلكەن قۇلا قاسقا اتتىڭ كەلە جاتقانىن كورەدى.

ۇيىندەگى كۇيەۋىن شاقىرىپ:

         — ەي، مىناۋ اتتى قاراشى، – دەگەندە:

         — مۇنداي اتتى سەنىڭ باۋىرىڭ بايعۇلاننان باسقا ادام مىنگەن جوق سونىڭ اتى عوي، – دەدى. سوندا:

          — ماعان ۇستاتسا، مىنسەم قايتەدى؟ – دەدى

         — ەندەشە، مىنە عوي، – دەگەندە، اتتىڭ جانىنا بارادى، ات يىسكەپ تۇرا قالادى. سوندا اتقا مىنە جونەلگەندە، ات الا جونەلەدى. اپارىپ بايعۇلاننىڭ جاتقان جەرىنە تۇسىرەدى. قاراسا، ءىنىسىنىڭ جاتقانىن كورەدى. قازۋلى تۇرعان جەردىڭ ۇزىنىنان ءبىر، كولدەنەڭىنەن ءبىر اتتاعاندا:

         — اپىرىم-اي، قاتتى ۇيىقتاپ كەتكەن ەكەم، – دەپ بايعۇلان تۇرەگەلەدى. بۇدان كەيىن اپاسى بارلىق جايدى ايتىپ تۇسىندىرەدى.

         بايعۇلان:

         — ەندەشە، سەن مىنا اتتى ماعان بەر، قالعان مۇلىكتى سەن ال، ماعان ءبىر جامان كيىم تاۋىپ بەر، – دەدى.

         اپاسى:

         — ماعان سەنىڭ مۇلكىڭ كەرەك جوق. ءوزىڭ ۇيگە ءجۇر، ءارى بەرى تىنىق، سونان كەيىن بارارسىڭ، – دەپ ەدى، وعان بولماي، سول جەردەن كوشتىڭ، سۇرلەۋىنە ءتۇسىپ ءجۇرىپ كەتتى. اپاسى قالعان دۇنيەنى الىپ كەلىپ، باۋىرىن كۇتىپ جاتا بەرەدى.

         بايعۇلان سۇرلەۋمەن كەلە جاتسا، الدىندا ءبىر جىلقىشىعا كەزدەسەدى. كەلىپ: «بۇل كىمنىڭ جىلقىسى؟» – دەپ سۇراعاندا: «بۇرىن بايعۇلاننىڭ جىلقىسى اتانۋشى ەدى، ەندى قاراباتىر جىلقىسى اتانىپ ءجۇر»، – دەدى. «ەندەشە، مەنىمەن ەرىپ انا جاتقان تۇيەگە بارايىق»، – دەگەن سوڭ، جىلقىشى ەرىپ تۇيەگە بارادى. وندا ءوزىنىڭ تۇيەسى، ونىڭ يەسىن الىپ سيىرشىعا كەلەدى. سيىر تاعى ءوز سيىرلارى، ونىڭ يەسىن الىپ قويشىعا كەلسە، ءوزىنىڭ بالا كەزىندەگى الپىس جاسار شال ەكەن. كورە سالا:

         — ءاي، قاراعىم-اي، قايدان ءجۇرسىڭ؟ – دەپ، قۇشاقتاپ كورىسە باستايدى. سول جەردە بارلىق باقتاشىلار تانىپ، جىلاپ كورىسە بەرەدى. جىلاسىپ بولعاننان كەيىن، «ەندى ءبىز قاراباتىردى ولتىرەمىز»، – دەپ، جىلقىشىلار بارماقشى بولادى. بايعۇلان جىبەرمەيدى.

         — سەندەر اۋرە بولماڭدار، مەن ءوز كوزىممەن كورەيىن، – دەپ، وزىنەن قالعان بالاسىن سۇرايدى.

         — مەنەن ءتورت جاسار بالا قالىپ ەدى، ول ءولى مە، ءتىرى مە؟ – دەدى.

         سوندا وتىرعاندار بىرەۋى: «ءولى»، – بىرەۋى: «ءتىرى»، – بىرەۋى: ءولى دە ەمەس ءتىرى دە ەمەس»، – دەدى.

         بايعۇلان قايسىسىنا نانارىن بىلمەي، ءولى دە ەمەس، ءتىرى دە ەمەس دەگەن ادامنان قايتا سۇرادى. سوندا: «ول بالا ءتۇن بولسا، بەس ساۋساعىنا شىراعدان جاعادى، كۇن بولسا، اناۋ جالعىز شوقىنىڭ باسىندا وتىرىپ بۇزاۋ باعادى»، –دەدى. بايعۇلان مۇنى ەستىپ، سول شوقىنىڭ قاسىنا كەلىپ بالانى شاقىرادى.

         بالا:

         — مەنى نەعىلاسىز، ءبىر سورلى بالامىن، – دەدى. وعان بولماي شوقىنىڭ ورتا جەرىنە كەلىپ:

         — كەل، بەرى، شاقىرعاندا كەلمەيتىن نە قىلعان بالاسىڭ؟ – دەدى. بالا تاعى بارمادى. بولماعان سوڭ تاۋدىڭ باسىنا شىعىپ:

         — نە دەگەن ءتىلازار بالاسىڭ، ۇلكەن كىسى شاقىرعاندا كەلمەيسىڭ، – دەگەندە بالا:

         — مەنى اۋرە قىلماڭىز، مەن ءبىر زارلى اداممىن، – دەدى.

         سول جەردە بايعۇلان:

         — مەنىڭ ارقامدى قاسى، – دەدى. بالا:

         — قاسي المايمىن، قولىم جارامايدى، – دەدى.

         وعان بولماي ەرىكسىز ارقاسىن قاسىتىپ ەدى، بالا ارقاسىن قاسىپ وتىرىپ، جىلاپ قويا بەردى.

         — ە، نەگە جىلايسىڭ؟ – دەگەندە بالا:

         — مەن جىلاماي قايتەيىن؟ ولگەن اكەم بايعۇلان دەيتىن ەدى. ونىڭ ارقاسىندا الاقانداي قالى بار ەدى. ءدال سول سياقتى ءسىزدىڭ ارقاڭىزدا قال بار ەكەن، سونى كورىپ جىلاپ وتىرمىن، – دەدى بالا. سول جەردە بالاعا شىداي الماي، شىنىن ايتىپ، ەكەۋى ءبىر تاۋدى باسىنا كوتەرىپ جىلاپ الادى.

         بالا:

         — ەندەشە، قاراباتىردى مەن ءولتىرىپ كەلەيىن، – دەپ تۇرا جۇگىرەدى. اكەسى:

         — بالام، ازىرشە سەن قويا تۇر، ءوزىم بارىپ كورەيىن، سودان كەيىن ءولتىرۋ قاشپاس، – دەدى. بۇدان كەيىن بالانى سول جەردە قالدىرىپ، ءوزى قاراباتىردىڭ ۇيىنە قايىرشى بولىپ كەلىپ قونادى.

         ارينە، قايىرشىنى قايدان ءبىلسىن، ءوز جايىنا وتىرا بەرەدى. كەشكە بالا كەلگەندە، ايتقانىنداي بالانىڭ بەس ساۋساعىنا شىراعدان جاعىپ قويادى. مۇنى ءوزى كورىپ وتىرا بەرەدى. ءبىر مەزگىلدە تاماق ءپىسىپ كەلدى. بۇرىن جاقسى تاماق جەيتىن بايعۇلانعا قارىن، وكپە كەلدى. ونى جەپ الىپ جاتىپ قالدى. تاڭ اتقان سوڭ، ەلىن جيناپ الىپ قاراباتىر ءبىر كيىكتى نىساناعا قويىپ اتقىزىپ جاتىر. تيگىزە الماعاننىڭ باسىن الام دەپ ءبىر جەرگە جيناپ جاتىر. اقىرىندا سونشا حالىقتان ءبىر ادام تيگىزە الماعان سوڭ، بايعۇلان قولىنا جاق مىلتىقتى الىپ، كيىكتى اتىپ، قولىنداعى مىلتىقتى ورتاسىنان ەكى ءبولىپ لاقتىرىپ جىبەرەدى «كۇللى ەلدى ءبىر كيىك ءۇشىن قىرايىن دەپ پە ەدىڭ» دەپ. سوندا قاراباتىر:

         — مىنا ءيتتىڭ بالاسىنا بايعۇلاننىڭ مىلتىعىن اكەپ بەر. ەگەردە ونى سىندىرا الماسا، ءقازىر باسىن كەسەيىن، – دەدى. بايعۇلاننىڭ مىلتىعىن سەگىز ادام زورعا كوتەرىپ الىپ كەلدى. سول كەزدە بايعۇلان ۇستاپ تۇرىپ:

         — ەسىل مىلتىعىم، حالقىم ءۇشىن سەنى سىندىرام-اۋ، – دەگەندە، قاراباتىر تۇرا قاشادى. سول كەزدە مىلتىقپەن باسىپ سالادى.

         بالاسى مەن بايعۇلان حالقىن امان الىپ قالىپ، بۇرىنعىسىنداي قالپىنا كەلىپ، بارشا مۇراتىنا جەتەدى.

 

---