InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: بەينەلەۋىش ەلىكتەۋ سوزدەر
ساباقتىڭ ماقساتى: بەينەلەۋىش سوزدەردى مەڭگەرتۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە:
1. بەينەلى سوزدەردى مەڭگەرەدى؛
2. ەلىكتەۋىش ءسوز بەن بەينەلەۋىش ءسوزدى اجىراتا الادى.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، تالداۋ - جيناقتاۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، پرەزەنتاسيا، پوستەرلەر.

ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. (1 - 2 مين)
- امانداسۋ؛
- كەزەكشى مالىمەتىن تىڭداۋ؛
- ساباقتىڭ ماقساتىمەن تانىستىرىپ، تاقىرىپ توڭىرەگىندە وي قوزعاۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ (3 - 5 مين).

«قايتالاۋ – وقۋ اناسى».
مورفولوگيا سالاسىن قايتالاۋ ماقساتىندا ەتىستىك، ۇستەۋ، ەلىكتەۋ ءسوز جازىلعان قاعازدار تاراتىلىپ، وقۋشىلار ءسوز تاپتارىنا بىرىگىپ، توپقا بولىنەدى.
333 - جاتتىعۋدى تەكسەرۋ.
ماقساتى: ەلىكتەۋىش سوزدەردى قولدانا وتىرىپ، «اينالاداعى الەم – دىبىستار الەمى» اتتى شاعىن شىعارما جازۋ.
تاقتادا ىلىنگەن پلاكاتقا وقۋشىلار ءبىر - ءبىر ەلىكتەۋ سوزگە بايلانىستى سۋرەت جاپسىرىپ، اۋديو دىبىس ارقىلى دالەلدەيدى.

ءىىى. جاڭا ساباق.
«جاڭا ساباق قۇپياسى». (5 - 7 مين)
بەينەلەۋىشتى تانىتۋ ءۇشىن تاجىريبە كورسەتىلەدى.
1. وقۋشىنىڭ اتىن اتاپ وزىمە قاراتۋ.
- دياس قالاي قارادى؟
دياس جالت قارادى.
2. شام جاعىپ ءسوندىرۋ.
- شام ءقايتتى؟
شام جارق ەتە قالدى.
3. ءمۇعالىم ءجۇرىپ كەلە جاتىپ كەنەت توقتاۋ.
- ءمۇعالىم قالاي توقتادى؟
ءمۇعالىم كىلت توقتادى.
سەندەر ءبىراز نارسە كوردىڭدەر.
وسىدان نە ۇقتىڭدار؟
(ەرەجە شىعارىپ، وقۋلىقپەن سالىستىرۋ). وقۋشىلار وزدەرى انىقتامانى وقىپ الادى.
ءار توپ كىتاپتاعى مىسالعا قاراپ كۇندەلىكتى ومىرگە بايلانىستى ءبىر سويلەمنەن قۇراستىرادى. سودان سوڭ ولار وزدەرى ەرەجەنى شىعارىپ الادى.
ءى توپ - ەرەجەسىن شىعارادى؛ ءىى توپ - بەينەلەۋىش پەن ەلىكتەۋىش سوزدەردىڭ ايىرماشىلىعىن ايتادى؛ ءىىى توپ - بەينەلەۋىش پەن ەلىكتەۋىش ءسوزدى ەلىكتەۋ سوزدەر دەپ اتاۋدىڭ سەبەبى نەدە ەكەنىن باياندايدى.
تابيعاتتاعى زاتتاردىڭ قوزعالىسىن، كۇيىن كورۋ ارقىلى سيپاتتايتىن، بەينەلەيتىن سوزدەر بەينەلەۋىش سوزدەر دەپ اتالادى.
مىسالى: شام جالپ ەتىپ ءسوندى. ول جاۋلىعىن جەلپ ەتكىزىپ، ارتىنا جالت قارادى.

«ارتىق ءبىلىم - كىتاپتا» (10 - 15 مين)
336 - جاتتىعۋ
ماقساتى: تومەندەگى ەلىكتەۋ سوزدەردىڭ سىڭارلارىنان جانە وزگە نۇسقالارىن تاۋىپ جازۋ، ماعىنالارىنداعى وزگەرىستى ءتۇسىندىرۋ.

سىقىر - سىقىر (ەسىك)، تاق - تۇق (ءشوپ ازەر جەتتى)، شىج - بىج (بايەك بولۋ)، ساق - ساق (قاسقىردىڭ ءتىسى)، مىج - تىج (بەيبەرەكەت)، ەڭك - ەڭك (جىلاۋ نە كۇلۋ)، كۇڭك - كۇڭك (تۇسىنىكسىز سويلەۋ)، قارق - قارق
(كۇلكى)، جالت - جۇلت (باعالى تاس)، لىپ - لىپ، كىرش - كىرش، بۇرق - سارق، گۇرس - گۇرس، تارس - تۇرس، بۇلك - بۇلك، ىڭق - ىڭق (ارتىق تاماق ءىشىپ قويسا)، گۋ - گۋ، جارق - جۇرق، سارت - سۇرت، دۋ - دۋ.

338 - جاتتىعۋ
ماقساتى: ءار سويلەمدەگى سوزدەردى تەرىپ الۋ. ولاردىڭ تۇرلەرىن انىقتاپ، ارنايى بەلگى قويا وتىرىپ، كەستەنى تولتىرۋ.
دوسى كوپتى جاۋ المايدى

341 - جاتتىعۋ
ماقساتى: كوشىرىپ جازىپ، قارامەن جازىلعان سوزدەرگە مورفولوگيالىق تالداۋ جاساۋ.

شولپ - شولپ – ەلىكتەۋ ءسوز، بەينەلەۋىش، كۇردەلى.
الابۇعانىڭ (بالىق ءتۇرى) – زات ەسىم، جالقى، دەرەكتى، كۇردەلى.
- نىڭ – ءى. س. جالعاۋى
بۇرق – ەلىكتەۋ ءسوز، بەينەلەۋىش ءسوز، دارا
بۇلقىندى – ەتىستىك، سالت، بولىمدى، دارا
- دى – جەدەل وتكەن شاق جۇرناعى
ءىلىپ اكەتتى – ەتىستىك، ساباقتى، بولىمدى، كۇردەلى
- ءىپ – كوسەمشە جۇرناعى
- ءتى – جەدەل وتكەن شاق جۇرناعى

«ءبىلىمدى مىڭدى جىعار» (8 - 10 مين)
ءى توپ - ينتەراكتيۆتى تاقتادا ءماتىن بەرىلەدى. ەلىكتەۋ سوزگە فونەتيكالىق تالداۋ جاساۋ تاپسىرىلادى. اۆتورى مەن شىعارمانىڭ اتاۋى سۇرالادى.

تورى دونەن قوس اياقتاپ شابا جونەلگەن. شاقۇر - شۇقىر ەتكەن تۇياعى شاناعا قاراي قار كەسەكتەرىن بۇرقىراتا اتقىلاپ بەردى. كەنەت تورى دونەن ءىشىن تارتىپ، جالت بۇرىلىپ، تۇرا قالدى. قوس قۇلاعى نايزاشا شانشىلىپ، قالش - قالش ەتەدى. قامشىنى ۇستەمەلەتە ۇيىرگەن ساتاي كەنەت:
- انە، قاسقىردى قارا! – دەپ ايعايلاپ جىبەردى. داۋسى سونداي قۋانىشتى، داۋرىعا شىقتى.
رابيعا دا جالت قارادى.

شاقىر - شۇقىر – شا - قىر - شۇ - قىر (ا - ب - ا - ب)
ش [ش] – داۋىسسىز، قاتاڭ
ا [ا] – داۋىستى، جۋان، اشىق، ەزۋلىك
ق [ق] – داۋىسسىز، قاتاڭ
ى [ى] – داۋىستى، جۋان، اشىق، ەزۋلىك
ر [ر] – داۋىسسىز، ءۇندى
ش [ش] –
ۇ [ۇ] – داۋىستى، جۋان، قىساڭ، ەرىندىك
ق [ق] –
ى [ى] –
ر [ر] –
10 ءارىپ، 10 دىبىس

جالت – جالت (ب)
ج [ج] – داۋىسسىز، ۇياڭ
ا [ا] – داۋىستى، جۋان، اشىق، ەزۋلىك
ل [ل] – داۋىسسىز، ءۇندى
ت [ت] – داۋىسسىز، قاتاڭ
4 ءارىپ، 4 دىبىس

قالش - قالش – (ب - ب)
ق [ق] – داۋىسسىز، قاتاڭ
ا [ا] – داۋىستى، جۋان، اشىق، ەزۋلىك
ل [ل] – داۋىسسىز، ءۇندى
ش [ش] – داۋىسسىز، قاتاڭ

ءىى توپ - «ناۋرىز» تاقىرىبىنداعى ۆيدەوروليك بويىنشا ەسسە جازۋ. تاقىرىبى – «جىل باسى – ناۋرىز».
ءىىى توپ – «ادەپتىلىك الىپپەسىن جاسايىق!» اتتى ويتالقى. پوستەرگە ادەپسىز ادامنىڭ قىلىقتارىن جازىپ شىعۋ.
بەينەلەۋىش ەلىكتەۋ سوزدەر جۇكتەۋ