ءبىلىمدى تياناقتاۋ
ماتەماتيكا
تاقىرىبى: ءبىلىمدى تياناقتاۋ
ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردى ەسەپ شىعارۋعا داعدىلاندىرۋ، العان بىلىمدەرىن جەتىلدىرۋ؛
ءا) دامىتۋشىلىق: تەز ەسەپتەۋ، ەستە ساقتاۋ، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ؛
ب) تاربيەلىك: اسەمدىككە باۋلۋ، العا قويعان ماقساتتارىنا جەتۋگە ۇقىپتىلىققا، ىزدەنىمپازدىققا، تاپقىرلىققا، وزدىگىنەن جۇمىس جاساۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: ىسكەرلىكتەر مەن داعدىلاردى جەتىلدىرۋ ساباعى
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ەمەس (ساياحات ساباق)
ءادىس - تاسىلدەرى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، وزىندىك جۇمىس
كورنەكىلىگى: ديداكتيكالىق ماتەريالدار، الماتى قالاسىنىڭ سۋرەتتەرى، كەسپە قاعازدار.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
- وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ؛
- تۇگەندەۋ؛
- كابينەت تازالىعىن تەكسەرۋ؛
- وقۋشىلار نازارىن ساباققا اۋدارۋ؛
- ساباقتىڭ ماقسات - مىندەتتەرىمەن تانىستىرۋ.
پسيحولوگيالىق دايىندىق:
- بالالار بۇگىنگى ساباعىمىزدا ەلىمىزدىڭ قالالارىن ارالاپ، ساياحات جاسايمىز.
- ساياحاتىمىزدى باستاۋ ءۇشىن الدىمەن اۋا – رايىن ءبىلىپ الايىق. كۇن اشىق بولۋ ءۇشىن تاپسىرما ورىندايمىز. ياعني، ءبىز بۇگىن كۇننىڭ ءۇستىن باسقان بۇلتتاردان ارىلتامىز. ءار بۇلتتى الىپ، ارتىنداعى تاپسىرمانى ورىندايمىز. كۇن بۇلتتى بولسا ساياحاتقا شىعا الماي قالامىز.
19+9=2837+7=4455+8=6350 - 8=4264+16=80
42+38=8228+32=6046+14=6060 - 5=5530 - 7=23
- ءبىز قاي اۋىلدا تۇرامىز؟
- تالدىبۇلاق اۋىلىندا تۇرامىز.
- ولاي بولسا، تالدىبۇلاقتان الماتىعا بارۋ ءۇشىن اۆتوبۋسقا وتىرامىز. ءبىراق اۆتوبۋس جۇرگىزۋشىسى بىزگە مىناداي شارت قويىپ وتىر: «ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى ورىنداعاندار عانا اۆتوبۋسقا وتىرادى»- دەيدى.
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
- بارلىعىمىز تاپسىرمانى ورىندادىق پا؟
- ولاي بولسا بالالار، سەندەرگە ساتتىلىك.
III. جاڭا ساباق:
بالالار ءبىز الماتىعا جەتكەنشە 12 ساعاتىمىز بار. سول ۋاقىتىمىزدى بوس وتكىزبەي جاڭا ساباعىمىزدى ءتۇسىنىپ الايىق.
1 - مىسال. تۇيىقتالماعان ءار سىنىق سىزىقتىڭ بۋىندارىن ولشەۋ.
ولاردىڭ ءارقايسىسىنىڭ بۋىندارى ۇزىندىقتارىنىڭ قوسىندىسىن تابۋ.
تۇيىقتالماعان سىنىق سىزىقتىڭ ءارقايسىسىنىڭ ۇزىندىعى نەشە سانتيمەتر؟
- بالالار ءبىز الماتىعا دا كەلىپ جەتتىك. ونداعى كورىكتى جەرلەرىمىزدىڭ ءبىرى مەدەۋ مۇز ايدىنى. وعان كىرۋ ءۇشىن بيلەت الۋىمىز كەرەك. بيلەتتى الۋ ءۇشىن مىنا تاپسىرمانى ورىنداۋ قاجەت. كانە، كىم بىزگە سول بيلەتتى الىپ بەرەدى؟
2 - مىسال.
فيگۋرا قۇراستىرۋ: ءۇش كەسىندىدەن؛ ءا) ەكى ساۋلەدەن؛ ب) ەكى تۇزۋدەن.
ونى قالاي اتاۋعا بولادى؟
3 - مىسال.
شەشۋى: حايۋاناتتار پاركىندە 28 جىرتقىش اڭ بار. ونىڭ 8 - ءى جولبارىس
جانە 9 - ى ارىستان، ال قالعاندارى قابىلاندار.
سۇراعى: حايۋاناتتار پاركىندە نەشە قابىلان بار؟
شەشۋى: (28 - 8)- 9=20 - 9=11 / 28 -(8+9)=28 - 17=11
جاۋابى: حايۋاناتتار پاركىندە 11 قابىلان بار.
- ساياحاتىمىزدى ءارى قاراي جالعاستىرايىق. تاۋەلسىزدىك الاڭىنا كىرۋ ءۇشىن بيلەت الايىق. ول ءۇشىن كەلەسى تاپسىرمانى ورىنداۋ قاجەت.
4 - مىسال. سالىستىرۋ:
1ساع 45 مين * 2 ساع 45 مين
1ساع 45 مين * 1 ساع 40 مين
2 ءتاۋل. 7ساع * 2 ءتاۋل. 6 ساع.
2 ءتاۋل. 7ساع * 3 ءتاۋل. 7 ساع.
- كەلەسى باراتىن جەرىمىز سيرك. سيرككە كىرۋگە بىزگە بيلەتتى كىم اپەرەدى ەكەن؟
5 - مىسال.
شەشۋى: ۇزىندىعى 46 م جۋان سىم جانە ۇزىندىعى 34 م جىڭىشكە
سىم بار ەدى. 9 م سىم جۇمسالدى.
سۇراعى: نەشە مەتر سىم قالدى؟
شەشۋى: (46+34)- 9=80 - 9=71؛
جاۋابى: 71 مەتر سىم قالدى.
6 - مىسال.
مىنالارعا تەڭ بولاتىن سانداردى جازۋ:
3 وند. 5 ءبىرل. + 4 وند. = 39؛
2 وند. 5 ءبىرل. + 4 ءبىرل. = 29؛
3 وند. 6 ءبىرل. +4 ءبىرل. = 40؛
7 وند. - 2 وند. 3 ءبىرل. = 47؛
3 وند. 9 ءبىرل. + 7 ءبىرل. = 46؛
8 وند. 2 ءبىرل. - 5 وند. = 77؛
9 وند. 7 ءبىرل. - 5 ءبىرل. = 92؛
8 وند. - 7 ءبىرل. = 73؛
3 وند. 2 ءبىرل. + 4 وند. 8 ءبىرل.= 80؛
5 وند. 3 ءبىرل. - 8 ءبىرل. = 45؛
7 - مىسال.
سانداردى وقۋ. ولاردىڭ ءارقايسىسىندا نەشە وندىق جانە نەشە بىرلىك بار. سول جاقتاعى باعانداردا بارلىعى نەشە وندىق بار؟
وڭ جاقتاعى باعانداردا بارلىعى نەشە بىرلىك بار؟
ءار ساندى وندىقتار مەن بىرلىكتەردىڭ قوسىندىسى تۇرىندە جازۋ.
وندىق ---- بىرلىك
2 ------------ 3
3 ------------ 5
1 ------------ 8
4 ------------ 9
--------------- 6
- بالالار، بۇگىن ءبىزدىڭ ساباعىمىزدا الماتى قالاسىنىڭ ءبىراز جەرلەرىن ارالادى. ال ەندى ەلىمىزگە قايتايىق. اۆتوبۋستا جالىقپاۋ ءۇشىن «كىم جىلدام؟» ويىنىن وينايىق.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ:
«كىم جىلدام؟» ويىنىن ويناۋ.
وقۋشىلاردى باعالاۋ:
ۇيگە تاپسىرما:
تاقىرىبى: ءبىلىمدى تياناقتاۋ
ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردى ەسەپ شىعارۋعا داعدىلاندىرۋ، العان بىلىمدەرىن جەتىلدىرۋ؛
ءا) دامىتۋشىلىق: تەز ەسەپتەۋ، ەستە ساقتاۋ، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ؛
ب) تاربيەلىك: اسەمدىككە باۋلۋ، العا قويعان ماقساتتارىنا جەتۋگە ۇقىپتىلىققا، ىزدەنىمپازدىققا، تاپقىرلىققا، وزدىگىنەن جۇمىس جاساۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: ىسكەرلىكتەر مەن داعدىلاردى جەتىلدىرۋ ساباعى
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ەمەس (ساياحات ساباق)
ءادىس - تاسىلدەرى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، وزىندىك جۇمىس
كورنەكىلىگى: ديداكتيكالىق ماتەريالدار، الماتى قالاسىنىڭ سۋرەتتەرى، كەسپە قاعازدار.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
- وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ؛
- تۇگەندەۋ؛
- كابينەت تازالىعىن تەكسەرۋ؛
- وقۋشىلار نازارىن ساباققا اۋدارۋ؛
- ساباقتىڭ ماقسات - مىندەتتەرىمەن تانىستىرۋ.
پسيحولوگيالىق دايىندىق:
- بالالار بۇگىنگى ساباعىمىزدا ەلىمىزدىڭ قالالارىن ارالاپ، ساياحات جاسايمىز.
- ساياحاتىمىزدى باستاۋ ءۇشىن الدىمەن اۋا – رايىن ءبىلىپ الايىق. كۇن اشىق بولۋ ءۇشىن تاپسىرما ورىندايمىز. ياعني، ءبىز بۇگىن كۇننىڭ ءۇستىن باسقان بۇلتتاردان ارىلتامىز. ءار بۇلتتى الىپ، ارتىنداعى تاپسىرمانى ورىندايمىز. كۇن بۇلتتى بولسا ساياحاتقا شىعا الماي قالامىز.
19+9=2837+7=4455+8=6350 - 8=4264+16=80
42+38=8228+32=6046+14=6060 - 5=5530 - 7=23
- ءبىز قاي اۋىلدا تۇرامىز؟
- تالدىبۇلاق اۋىلىندا تۇرامىز.
- ولاي بولسا، تالدىبۇلاقتان الماتىعا بارۋ ءۇشىن اۆتوبۋسقا وتىرامىز. ءبىراق اۆتوبۋس جۇرگىزۋشىسى بىزگە مىناداي شارت قويىپ وتىر: «ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى ورىنداعاندار عانا اۆتوبۋسقا وتىرادى»- دەيدى.
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
- بارلىعىمىز تاپسىرمانى ورىندادىق پا؟
- ولاي بولسا بالالار، سەندەرگە ساتتىلىك.
III. جاڭا ساباق:
بالالار ءبىز الماتىعا جەتكەنشە 12 ساعاتىمىز بار. سول ۋاقىتىمىزدى بوس وتكىزبەي جاڭا ساباعىمىزدى ءتۇسىنىپ الايىق.
1 - مىسال. تۇيىقتالماعان ءار سىنىق سىزىقتىڭ بۋىندارىن ولشەۋ.
ولاردىڭ ءارقايسىسىنىڭ بۋىندارى ۇزىندىقتارىنىڭ قوسىندىسىن تابۋ.
تۇيىقتالماعان سىنىق سىزىقتىڭ ءارقايسىسىنىڭ ۇزىندىعى نەشە سانتيمەتر؟
- بالالار ءبىز الماتىعا دا كەلىپ جەتتىك. ونداعى كورىكتى جەرلەرىمىزدىڭ ءبىرى مەدەۋ مۇز ايدىنى. وعان كىرۋ ءۇشىن بيلەت الۋىمىز كەرەك. بيلەتتى الۋ ءۇشىن مىنا تاپسىرمانى ورىنداۋ قاجەت. كانە، كىم بىزگە سول بيلەتتى الىپ بەرەدى؟
2 - مىسال.
فيگۋرا قۇراستىرۋ: ءۇش كەسىندىدەن؛ ءا) ەكى ساۋلەدەن؛ ب) ەكى تۇزۋدەن.
ونى قالاي اتاۋعا بولادى؟
3 - مىسال.
شەشۋى: حايۋاناتتار پاركىندە 28 جىرتقىش اڭ بار. ونىڭ 8 - ءى جولبارىس
جانە 9 - ى ارىستان، ال قالعاندارى قابىلاندار.
سۇراعى: حايۋاناتتار پاركىندە نەشە قابىلان بار؟
شەشۋى: (28 - 8)- 9=20 - 9=11 / 28 -(8+9)=28 - 17=11
جاۋابى: حايۋاناتتار پاركىندە 11 قابىلان بار.
- ساياحاتىمىزدى ءارى قاراي جالعاستىرايىق. تاۋەلسىزدىك الاڭىنا كىرۋ ءۇشىن بيلەت الايىق. ول ءۇشىن كەلەسى تاپسىرمانى ورىنداۋ قاجەت.
4 - مىسال. سالىستىرۋ:
1ساع 45 مين * 2 ساع 45 مين
1ساع 45 مين * 1 ساع 40 مين
2 ءتاۋل. 7ساع * 2 ءتاۋل. 6 ساع.
2 ءتاۋل. 7ساع * 3 ءتاۋل. 7 ساع.
- كەلەسى باراتىن جەرىمىز سيرك. سيرككە كىرۋگە بىزگە بيلەتتى كىم اپەرەدى ەكەن؟
5 - مىسال.
شەشۋى: ۇزىندىعى 46 م جۋان سىم جانە ۇزىندىعى 34 م جىڭىشكە
سىم بار ەدى. 9 م سىم جۇمسالدى.
سۇراعى: نەشە مەتر سىم قالدى؟
شەشۋى: (46+34)- 9=80 - 9=71؛
جاۋابى: 71 مەتر سىم قالدى.
6 - مىسال.
مىنالارعا تەڭ بولاتىن سانداردى جازۋ:
3 وند. 5 ءبىرل. + 4 وند. = 39؛
2 وند. 5 ءبىرل. + 4 ءبىرل. = 29؛
3 وند. 6 ءبىرل. +4 ءبىرل. = 40؛
7 وند. - 2 وند. 3 ءبىرل. = 47؛
3 وند. 9 ءبىرل. + 7 ءبىرل. = 46؛
8 وند. 2 ءبىرل. - 5 وند. = 77؛
9 وند. 7 ءبىرل. - 5 ءبىرل. = 92؛
8 وند. - 7 ءبىرل. = 73؛
3 وند. 2 ءبىرل. + 4 وند. 8 ءبىرل.= 80؛
5 وند. 3 ءبىرل. - 8 ءبىرل. = 45؛
7 - مىسال.
سانداردى وقۋ. ولاردىڭ ءارقايسىسىندا نەشە وندىق جانە نەشە بىرلىك بار. سول جاقتاعى باعانداردا بارلىعى نەشە وندىق بار؟
وڭ جاقتاعى باعانداردا بارلىعى نەشە بىرلىك بار؟
ءار ساندى وندىقتار مەن بىرلىكتەردىڭ قوسىندىسى تۇرىندە جازۋ.
وندىق ---- بىرلىك
2 ------------ 3
3 ------------ 5
1 ------------ 8
4 ------------ 9
--------------- 6
- بالالار، بۇگىن ءبىزدىڭ ساباعىمىزدا الماتى قالاسىنىڭ ءبىراز جەرلەرىن ارالادى. ال ەندى ەلىمىزگە قايتايىق. اۆتوبۋستا جالىقپاۋ ءۇشىن «كىم جىلدام؟» ويىنىن وينايىق.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ:
«كىم جىلدام؟» ويىنىن ويناۋ.
وقۋشىلاردى باعالاۋ:
ۇيگە تاپسىرما:
You Might Also Like
-
ورتاڭعى “كوگەرشىن” توبىنىڭ ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ تەحنولوگيالىق كارتاسى
