- 05 ناۋ. 2024 04:03
- 286
ءبىرجاسۋشالى بالدىرلار
بيولوگيا 6 سىنىپ
تاقىرىبى: ءبىرجاسۋشالى بالدىرلار
ماقساتى: ءبىلىم الۋشىلارعا ءتىرى اعزالار دۇنيەسىندەگى ورىن الاتىن تومەنگى ساتىداعى جاسۋشالار توبىنا جاتاتىن ءبىرجاسۋشالى بالدىرلار تۋرالى مالىمەت بەرۋ.
مىندەتى: تاللوم، حلامينودومونادا، حلورەللا تەرميندەرىنە تولىق انىقتاما بەرىپ، ولاردىڭ ماڭىزىن ءتۇسىندىرۋ
دامىتۋشىلىعى: ءبىلىم الۋشىلاردىڭ تومەنگى ساتىداعى وسىمدىكتەر ىشىندەگى ءبىرجاسۋشالى بالدىرلار تۋرالى بىلەتىن بىلىمدەرىن ودان ءارى تولىقتىرىپ، دامىتۋ.
بىلىمدىلىگى: ءبىلىم الۋشىلاردىڭ ءبىرجاسۋشالى بالدىرلاردىڭ كوبەيۋ ەرەكشەلىكتەرى، قۇرىلىسى، ماڭىزى تۋرالى بىلىمدەرىن تولىقتىرۋ
تاربيەلىگى: ءبىلىم الۋشىلاردى تابيعاتتى سۇيۋگە، وتاندىق وسىمدىكتەرگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋعا، ۇجىمشىل بولۋعا باۋلۋ.
ساباق ءتيپى: جاڭا ساباق
قۇرال – جابدىقتار: ءبىرجاسۋشالى بالدىرلار سۋرەتتەرى، ەلەكتروكورسەتىلىمدەر، فليپچارتتار
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: امانداسۋ، تۇگەندەۋ
ءىى. جاڭا ساباق ءتۇسىندىرۋ:
جىكتەۋ
1. بالدىرلار تۋرالى جالپى مالىمەت
2. جاسىل بالدىرلار
3. حلورەللا مەن حلاميدومونادا بالدىرلارى
1. بالدىرلار تەڭىز، كول، وزەندەر جانە توقتاۋ سۋلاردا، توپىراقتا تىرشىلىك ەتەدى. ولاردىڭ ءبىرجاسۋشالى، شوعىرلى، كوپجاسۋشالى تۇرلەرى بولادى. كوپجاسۋشالى وكىلدەرىنىڭ دەنەسىن تاللوم دەپ اتايدى. تاللوم – دەنەسىندە ۇلپالار بولمايتىن جانە مۇشەلەرگە بولىنبەيتىن ءوسىمدى بولىك. جاسشالارى ءبىر يادرولى. سيتوپلازماسىندا ورگانويدتارى مەن ۆاكۋولدەرى بولادى. بالدىر جاسۋشاسىنداعى حلوروپلاستاردى - حروموتوفور دەپ اتايدى. بالدىرلار تالشىقتى نە تالشىقسىز جەكە جاسۋشالار جانە شوعىرلار كۇيىندە كەزدەسەدى. ولار ءوسىمدى، جىنىستى، جىنىسسىز كوبەيەدى
بالدىرلار تۇسىنە قاراي
جاسىل قوڭىر قىزىل
2. ءبىرجاسۋشالى جاسىل بالدىرلار بۇدان شامامەن 1، 5 ملرد جىل بۇرىن پ. ب. ءبىر وكىلى – حلاميدومونادا. ول توقتاۋ سۋلاردا مەكەن ەتەدى. حلوميدومونادانىڭ جاسۋشا قابىقشاسى جاسۋنىقتان تۇرادى. جاقسى جەتىلگەن ەكى تالشىعى، الدىڭعى جاعىندا جيىرىلعىش ۆاكۋول جانە قىزىل كوزشەسى بولادى. جىنىستى جانە جىنىسسىز جولمەن كوبەيەدى. جىنىسسىز كوبەيگەندە جاسۋشاسى 2 - گە، 4 - كە، 16 - عا 32 - گە بولىنەدى.
حلورەللا دا ءبىرجاسۋشالى بالدىرعا جاتادى. ونىڭ حلوميدومونادادان ايىرماشىلىعى ونىڭ تەز قوزعالاتىن ەكى تالشىعى جانە كوزشەسى بولمايدى. ەكى بالدىرلارمەن دە سۋدا جۇزەتىن بالىقتار قورەكتەنەدى.
حلوروكوكك – توپىراقتا، اعاشتىڭ دىڭىندە وسەدى.
اسەر ەتۋشى فاكتورلار
Iءىى. بەكىتۋ. الگولوگيا – بوتانيكانىڭ بالدىرلاردى زەرتتەيتىن ءبولىمى. حلورەلل عارىشقا ۇشىرىلعان العاشقى وسىمدىك.
ءىV. ساباق قورىتىندىسى: بالدىرلار كوبىنە سۋدا، ىلعالدى توپىراقتا، تاستا جانە اعاش دىنىڭدە تىرشىلىك ەتەتىن تومەنگى ساتىداعى وسىمدىكتەر. بالدىرلار حلوروفيللدەن جانە پيگمەنتتەردەن قۇرالادى.
V. باعالاۋ
Vءى. ءۇي تاپسىرماسى
تاقىرىبى: ءبىرجاسۋشالى بالدىرلار
ماقساتى: ءبىلىم الۋشىلارعا ءتىرى اعزالار دۇنيەسىندەگى ورىن الاتىن تومەنگى ساتىداعى جاسۋشالار توبىنا جاتاتىن ءبىرجاسۋشالى بالدىرلار تۋرالى مالىمەت بەرۋ.
مىندەتى: تاللوم، حلامينودومونادا، حلورەللا تەرميندەرىنە تولىق انىقتاما بەرىپ، ولاردىڭ ماڭىزىن ءتۇسىندىرۋ
دامىتۋشىلىعى: ءبىلىم الۋشىلاردىڭ تومەنگى ساتىداعى وسىمدىكتەر ىشىندەگى ءبىرجاسۋشالى بالدىرلار تۋرالى بىلەتىن بىلىمدەرىن ودان ءارى تولىقتىرىپ، دامىتۋ.
بىلىمدىلىگى: ءبىلىم الۋشىلاردىڭ ءبىرجاسۋشالى بالدىرلاردىڭ كوبەيۋ ەرەكشەلىكتەرى، قۇرىلىسى، ماڭىزى تۋرالى بىلىمدەرىن تولىقتىرۋ
تاربيەلىگى: ءبىلىم الۋشىلاردى تابيعاتتى سۇيۋگە، وتاندىق وسىمدىكتەرگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋعا، ۇجىمشىل بولۋعا باۋلۋ.
ساباق ءتيپى: جاڭا ساباق
قۇرال – جابدىقتار: ءبىرجاسۋشالى بالدىرلار سۋرەتتەرى، ەلەكتروكورسەتىلىمدەر، فليپچارتتار
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: امانداسۋ، تۇگەندەۋ
ءىى. جاڭا ساباق ءتۇسىندىرۋ:
جىكتەۋ
1. بالدىرلار تۋرالى جالپى مالىمەت
2. جاسىل بالدىرلار
3. حلورەللا مەن حلاميدومونادا بالدىرلارى
1. بالدىرلار تەڭىز، كول، وزەندەر جانە توقتاۋ سۋلاردا، توپىراقتا تىرشىلىك ەتەدى. ولاردىڭ ءبىرجاسۋشالى، شوعىرلى، كوپجاسۋشالى تۇرلەرى بولادى. كوپجاسۋشالى وكىلدەرىنىڭ دەنەسىن تاللوم دەپ اتايدى. تاللوم – دەنەسىندە ۇلپالار بولمايتىن جانە مۇشەلەرگە بولىنبەيتىن ءوسىمدى بولىك. جاسشالارى ءبىر يادرولى. سيتوپلازماسىندا ورگانويدتارى مەن ۆاكۋولدەرى بولادى. بالدىر جاسۋشاسىنداعى حلوروپلاستاردى - حروموتوفور دەپ اتايدى. بالدىرلار تالشىقتى نە تالشىقسىز جەكە جاسۋشالار جانە شوعىرلار كۇيىندە كەزدەسەدى. ولار ءوسىمدى، جىنىستى، جىنىسسىز كوبەيەدى
بالدىرلار تۇسىنە قاراي
جاسىل قوڭىر قىزىل
2. ءبىرجاسۋشالى جاسىل بالدىرلار بۇدان شامامەن 1، 5 ملرد جىل بۇرىن پ. ب. ءبىر وكىلى – حلاميدومونادا. ول توقتاۋ سۋلاردا مەكەن ەتەدى. حلوميدومونادانىڭ جاسۋشا قابىقشاسى جاسۋنىقتان تۇرادى. جاقسى جەتىلگەن ەكى تالشىعى، الدىڭعى جاعىندا جيىرىلعىش ۆاكۋول جانە قىزىل كوزشەسى بولادى. جىنىستى جانە جىنىسسىز جولمەن كوبەيەدى. جىنىسسىز كوبەيگەندە جاسۋشاسى 2 - گە، 4 - كە، 16 - عا 32 - گە بولىنەدى.
حلورەللا دا ءبىرجاسۋشالى بالدىرعا جاتادى. ونىڭ حلوميدومونادادان ايىرماشىلىعى ونىڭ تەز قوزعالاتىن ەكى تالشىعى جانە كوزشەسى بولمايدى. ەكى بالدىرلارمەن دە سۋدا جۇزەتىن بالىقتار قورەكتەنەدى.
حلوروكوكك – توپىراقتا، اعاشتىڭ دىڭىندە وسەدى.
اسەر ەتۋشى فاكتورلار
Iءىى. بەكىتۋ. الگولوگيا – بوتانيكانىڭ بالدىرلاردى زەرتتەيتىن ءبولىمى. حلورەلل عارىشقا ۇشىرىلعان العاشقى وسىمدىك.
ءىV. ساباق قورىتىندىسى: بالدىرلار كوبىنە سۋدا، ىلعالدى توپىراقتا، تاستا جانە اعاش دىنىڭدە تىرشىلىك ەتەتىن تومەنگى ساتىداعى وسىمدىكتەر. بالدىرلار حلوروفيللدەن جانە پيگمەنتتەردەن قۇرالادى.
V. باعالاۋ
Vءى. ءۇي تاپسىرماسى