ءبىز جەڭىس مۇراگەرلەرىمىز
ماڭعىستاۋ وبلىسى، مۇنايلى اۋدانى،
№ 11 جالپى ءبىلىم بەرۋ ورتا مەكتەبىنىڭ
اعىلشىن ءتىلى ءپانى ءمۇعالىمى ۋيماگانبەتوۆا جانيا مۋراتوۆنا
تاقىرىبى: «ءبىز جەڭىس مۇراگەرلەرىمىز»
ماقساتى: وقۋشىلاردى وتانسۇيگىشتىك، ادامگەرشىلىك سىندى ىزگى قاسيەتتەرگە باۋلۋ. ۇلى وتان سوعىسى ارداگەرلەرى مەن باتىرلارىن قۇرمەتتەۋ، قاستەرلەۋدى ۇيرەتۋ. وتان الدىنداعى ادامي قاسيەتتەر پارىزدى تۇسىنە بىلۋگە، ۇلكەن قيىنشىلىقپەن كەلگەن جەڭىستى قۇرمەتتەپ، قاستەرلەي بىلۋگە توسەلدىرۋ.
جۇرگىزۋشى:
ارمىسىزدار قۇرمەتتى قوناقتار، مۇعالىمدەر!
وتان قورعاۋشى! قانداي قاسيەتتى دە قۇدىرەتتى ءسوز. ءوزىن ەر – ازاماتپىن دەپ سانايتىن كەۋدەسىندە نامىسى، جۇرەگىندە وتى بار ءاربىر جان ءۇشىن ەڭ باستى پارىز، ەڭ باستى ادامي مىندەت – وسى. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە وتان قورعاۋشى كۇنى 7 مامىردا ارنايى اتالىپ وتەتىنى بارشامىزعا بەلگىلى.
قازاق ەلى جاقىندا بىرلىك مەرەكەسىن تويلادى. ەندى ەرلىكتىڭ، جەڭىستىڭ مەرەكەسى 9 مامىردى بۇگىنگى وتان قورعاۋشىلاردىڭ مەرەكەسىمەن قوسا اتاپ وتكەلى وتىرمىز. ولاي بولسا، قۇرمەتتى قاۋىم! بارشاڭىزدى بۇگىنگى مەملەكەتتىك مەرەكە دەپ جاريالانعان وتان قورعاۋشىلار كۇنىمەن سونداي - اق جەڭىستىڭ 70 جىلدىق مەرەكەسىمەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىز! بۇگىنگى «ءبىز جەڭىس مۇراگەرلەرىمىز» دەگەن تاقىرىپتاعى بۇل شارا ەلىمىزدىڭ جەڭىسى ءۇشىن جانىن قيعان باتىر اتالارىمىز بەن اعالارىمىزدىڭ، اپالارىمىزدىڭ رۋحىنا باعىشتالادى. ولاي بولاتىن بولسا ءسوز كەزەگىن مەكتەبىمىزدىڭ ديرەكتورى دۇيسەنوۆا قالامپىر قاراجاقىزىنا ءسوز بەرىلەدى.
جۇرگىزۋشى:
ەل حالقىنا شات - شادىمان كۇلكى مەن تىنىش ءومىر سىيلاۋدا اسكەرىمىزدىڭ اتقارىپ جاتقان قىزمەتتەرى ۇشان - تەڭىز. ارميامىزدىڭ ايبىنىن اسقاقتاتاتىن ساربازدارىمىزعا قانداي قۇرمەت كورسەتسەك تە جاراسادى. ءبىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىمىز بەن تۇتاستىعىمىزدى، تىنىشتىعىمىز بەن بەيبىت تىرلىگىمىزدى قاس قاقپاي كۇزەتىپ تۇرعان، حالقىمىزعا قورعان بولعان ۇلتتىق اسكەرىمىزدىڭ ايبىنى ارتا بەرسىن!
ال ەندى كىشكەنتاي بۇلدىرشىندەرىمىزدى «شەكاراشى ساربازدار» بيىمەن قارسى الايىق! (فلەش موب ءبيى)
(بي سوڭىندا)
قۇبىلتىپ انگە باساتىن،
بۇلبۇلداي ەمەس بازارلى.
اق قۇسىم دەيتىن جاس اقىن،
اققۋداي ەمەس اجارلى.
قۋلىق تا سۇمدىق بىلمەگەن،
قاققى مەن سوققى ءىسى جوق.
قادىرلەر حالىق بۇل دەگەن،
ءومىردىڭ بەيبىت قۇسى دەپ.
ۇشا بەر قۇسىم كوگىلدىر،
بيىك تاۋدى بەتكە الىپ،
قولىڭدا سەنىڭ ءومىر – گۇل،
قانشاما جۇلدىز كەتتى اعىپ!
جۇرگىزۋشى:
قازاق ەلىن قورعاۋشى رەسپۋبليكالىق قارۋلى كۇشتەردىڭ جوعارى باس قولباسشىسى، ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ: «ساداعاڭ كەتەيىن، اينالايىن حالقىم! سەنىڭ مۇددەڭ جولىندا بويدا قۋات، ويدا ءنار - ءبارىن ايانباي سارپ ەتۋگە پەيىلمىن. سونداي - اق قانداي دا قاسىرەتكە قابىرعاسى قايىسپاعان، توزە بىلگەن، قاجىرلى دا قايسار قازاق حالقىنىڭ، قازاق باتىرلارىنىڭ الدىندا مەن باسىمدى يەمىن! وسى ەلدىڭ ءبىر پەرزەنتى رەتىندە مەن دە وتان الدىندا ادال قىزمەت ەتەمىن» دەگەن بولاتىن. سىزدەر دە كەلەشەكتە وتان الدىندا ادال قىزمەت ەتەتىن ساربازدار بولاتىندىقتارىڭىزعا سەنەمىن!
ءبىرىمىز بىلسەك، ءبىرىمىز بىلمەيمىز وسى ورايدا مەكتەبىمىزدىڭ ءمۇعالىمى اۋعان سوعىسىنىڭ ارداگەرى ەرتيلەۋوۆ سالاۆات بيكەسوۆيچ اعاي ورنىڭىزدان تۇرىپ قويساڭىز قول سوعايىق! راحمەت! كەلەسى كەزەكتە تولەگەنوۆا جازيرانىڭ ورىنداۋىندا «ساربازدار» ءانى اۆتورى قارسى الايىق!
جۇرگىزۋشى:
- حالقىمىزدا «ەر - ەلىنىڭ قورعانى» دەگەن اتالى ءسوز بار. ءبىز وسىنداي جانداردىڭ ەرجۇرەك ىستەرىنە ساي سىي – قۇرمەت كورسەتە وتىرىپ، ولاردان ونەگە الىپ وسەتىن جاس ۇرپاق – وتانىنا ادال قىزمەت ەتەدى دەپ سەنەمىز. ال وتانعا ادال قىزمەت ەتكەن جانداردى ءاردايىم ەستە ساقتاۋ ءاربىر ازاماتتىڭ بورىشى. ولاي بولسا سول ەلدى قورعاعان ساربازداردى 1 – مينۋت ۇنسىزدىكپەن ەسكە الايىق.
( 1 – مينۋت ۇنسىزدىك، بارلىق كورەرمەندەر مەن مۇعالىمدەر ورىندارىنان تۇرىپ ەسكە الادى )
ۇمىت بولعان، ۇمىت قالعان جوق ەشكىم،
ەشبىر ادام ۇمىتپايتىن ماڭگى ەسىم،
ۇرپاق ءۇشىن توزبايتۇعىن، بىتپەيتىن
ارداگەرلەر – ەستەلىگى سوعىستىڭ.
ءيا اسپانىمىزدا جەڭىس تۋى جەلبىرەگەنىنە – 70 جىل. سوعىس ءورتى ءوشىپ، قايعى مۇڭنان ارىلىپ، بەيبىتشىلىك ورناپ، باقىت گۇلىن تەرگەنگە – 70 جىل
70 جىل – بەيبىت كوكتەم تاڭ اتقالى،
70 جىل – شۋاقتى كۇن تاراتتى ءانىن.
تالاي قۇس سودان بەرى قايتا ورالدى،
تالاي ب ا ق الەمىنە قايتا وراندى.
سوعىستا ولگەندەر تەك ورالمايدى،
تەك ۇرپاق ولار جايلى ايتادى ءاندى.
70جىل – جاۋىزدىقتىڭ اجال وعى،
ءبىزدىڭ ەلدىڭ ۇستىنەن ۇشپاعالى.
70 جىل بۇرىنعى ەلىمىز كورگەن قيىنشىلىقتاردى كوز الدىمىزعا ەلەستەتىپ، وسى بەيبىت قالاي جەتكەنىمىز تۋرالى كورىنىستەردى تاماشالاڭىزدار!
كورىنىس
1. ساحنادا مەكتەپ ءبىتىرۋشى تۇلەكتەر (كورىنىس 1)
2. ليەۆيتان ءسوزى.
3. (تۇلەكتەر كەتەدى) «سۆياششەننايا ۆوينا» حالىق ەر ازاماتتارىن سوعىسقا شىعارىپ سالادى (كورىنىس 2)
4. سولداتتار. كايىپوۆ قايرات «اۋىلىم» ءانى (كورىنىس 3)
5. كاتيۋشا ءبيى
6. (ساحنا ارتىندا) ەرجۇرەك جاۋىنگەرلەر جان – جاقتان اتقىلاعان زەڭبىرەكتەر مەن وقتارعا قاراماستان، ءومىر مەن ءولىمنىڭ اراسىندا جۇرسە دە، كوڭىل كوتەرىپ، ءان ايتۋدى توقتاتپاعان
7. «انا تۋرالى باللادا» (كورىنىس4)
8. حاتتىڭ ءبيى (سمۋگليانكا)
9. (كورىنىس 5) جانارىس
10. (كورىنىس 6 انىمەن) سولداتتار سوعىستان كەلەدى
جۇرگىزۋشى:
ەرجۇرەك جاۋىنگەرلەر جان – جاقتان اتقىلاعان زەڭبىرەكتەر مەن وقتارعا قاراماستان، ءومىر مەن ءولىمنىڭ اراسىندا جۇرسە دە، كوڭىل كوتەرىپ، ءان ايتۋدى توقتاتپاعان.
الدارىڭىزدا كايىپوۆ قايرات « سولدات» انىمەن قارسى الايىق!
الدارىڭىزدا باكتىبايەۆ مۇحتار «سوعىسقا بارىپ قايتقان دومبىرا» مونولوگىمەن قارسى الايىق!
جۇرگىزۋشى:
الدارىڭىزدا 4 ا سىنىپ وقۋشىسى شاپاعات اينارانىڭ ورىنداۋىندا
«دومبىرانىڭ كۇمبىرى» قارسى الايىق!
ەلگە ءقاۋىپ تونبەسىن،
ەگەستەن ادام ولمەسىن!
ەسەن – امان بولايىق،
ەندى سوعىس بولماسىن!
ورتەنبەسىن تۋعان ەل!
شايقالماسىن اسقار بەل!
شايقالماسىن شالقار كول!
الدارىڭىزدا 4 ا سىنىپ وقۋشىسى ەسەتوۆا شىنار «جويىلسىن سوعىس» انىمەن قارسى الايىق!
جۇرگىزۋشى:
ءتورت جىل بويعى قاندى قىرعىننان كەيىن، قىرىق بەستىڭ كوكتەمىندە دۇنيە ءجۇزى حالقى بوستاندىق الدى. حالىق وتان ۇعىمىن تەرەڭ سەزىنە ءتۇستى. ەرلىك پەن ەڭبەك جەڭىپ شىقتى. «ەشكىمدە ۇمىتىلمايدى، ەشتەڭە دە ۇمىت قالعان جوق» وسىناۋ سوزدەر جەڭىس كۇنىن مەرەكەلەۋ كەزىندە ءجيى ايتىلادى. وسىناۋ سوزدەر سوعىستان قازا تارقاندار ەسكەرتكىشىنە دە قاشالىپ جازىلعان.
(دەن پوبەدى) ال ەندى كىشكەنتاي بۇلدىرشىندەرىمىزدى «ءارقاشان كۇن سونبەسىن» انىمەن قارسى الايىق!
(حور) ورتامىزدا 5 گ سىنىپ وقۋشىسى ۋتكەلباي جاسۇلاننىڭ ورىنداۋىندا «جاسا قازاقستان» حور قارسى الايىق
№ 11 جالپى ءبىلىم بەرۋ ورتا مەكتەبىنىڭ
اعىلشىن ءتىلى ءپانى ءمۇعالىمى ۋيماگانبەتوۆا جانيا مۋراتوۆنا
تاقىرىبى: «ءبىز جەڭىس مۇراگەرلەرىمىز»
ماقساتى: وقۋشىلاردى وتانسۇيگىشتىك، ادامگەرشىلىك سىندى ىزگى قاسيەتتەرگە باۋلۋ. ۇلى وتان سوعىسى ارداگەرلەرى مەن باتىرلارىن قۇرمەتتەۋ، قاستەرلەۋدى ۇيرەتۋ. وتان الدىنداعى ادامي قاسيەتتەر پارىزدى تۇسىنە بىلۋگە، ۇلكەن قيىنشىلىقپەن كەلگەن جەڭىستى قۇرمەتتەپ، قاستەرلەي بىلۋگە توسەلدىرۋ.
جۇرگىزۋشى:
ارمىسىزدار قۇرمەتتى قوناقتار، مۇعالىمدەر!
وتان قورعاۋشى! قانداي قاسيەتتى دە قۇدىرەتتى ءسوز. ءوزىن ەر – ازاماتپىن دەپ سانايتىن كەۋدەسىندە نامىسى، جۇرەگىندە وتى بار ءاربىر جان ءۇشىن ەڭ باستى پارىز، ەڭ باستى ادامي مىندەت – وسى. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە وتان قورعاۋشى كۇنى 7 مامىردا ارنايى اتالىپ وتەتىنى بارشامىزعا بەلگىلى.
قازاق ەلى جاقىندا بىرلىك مەرەكەسىن تويلادى. ەندى ەرلىكتىڭ، جەڭىستىڭ مەرەكەسى 9 مامىردى بۇگىنگى وتان قورعاۋشىلاردىڭ مەرەكەسىمەن قوسا اتاپ وتكەلى وتىرمىز. ولاي بولسا، قۇرمەتتى قاۋىم! بارشاڭىزدى بۇگىنگى مەملەكەتتىك مەرەكە دەپ جاريالانعان وتان قورعاۋشىلار كۇنىمەن سونداي - اق جەڭىستىڭ 70 جىلدىق مەرەكەسىمەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىز! بۇگىنگى «ءبىز جەڭىس مۇراگەرلەرىمىز» دەگەن تاقىرىپتاعى بۇل شارا ەلىمىزدىڭ جەڭىسى ءۇشىن جانىن قيعان باتىر اتالارىمىز بەن اعالارىمىزدىڭ، اپالارىمىزدىڭ رۋحىنا باعىشتالادى. ولاي بولاتىن بولسا ءسوز كەزەگىن مەكتەبىمىزدىڭ ديرەكتورى دۇيسەنوۆا قالامپىر قاراجاقىزىنا ءسوز بەرىلەدى.
جۇرگىزۋشى:
ەل حالقىنا شات - شادىمان كۇلكى مەن تىنىش ءومىر سىيلاۋدا اسكەرىمىزدىڭ اتقارىپ جاتقان قىزمەتتەرى ۇشان - تەڭىز. ارميامىزدىڭ ايبىنىن اسقاقتاتاتىن ساربازدارىمىزعا قانداي قۇرمەت كورسەتسەك تە جاراسادى. ءبىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىمىز بەن تۇتاستىعىمىزدى، تىنىشتىعىمىز بەن بەيبىت تىرلىگىمىزدى قاس قاقپاي كۇزەتىپ تۇرعان، حالقىمىزعا قورعان بولعان ۇلتتىق اسكەرىمىزدىڭ ايبىنى ارتا بەرسىن!
ال ەندى كىشكەنتاي بۇلدىرشىندەرىمىزدى «شەكاراشى ساربازدار» بيىمەن قارسى الايىق! (فلەش موب ءبيى)
(بي سوڭىندا)
قۇبىلتىپ انگە باساتىن،
بۇلبۇلداي ەمەس بازارلى.
اق قۇسىم دەيتىن جاس اقىن،
اققۋداي ەمەس اجارلى.
قۋلىق تا سۇمدىق بىلمەگەن،
قاققى مەن سوققى ءىسى جوق.
قادىرلەر حالىق بۇل دەگەن،
ءومىردىڭ بەيبىت قۇسى دەپ.
ۇشا بەر قۇسىم كوگىلدىر،
بيىك تاۋدى بەتكە الىپ،
قولىڭدا سەنىڭ ءومىر – گۇل،
قانشاما جۇلدىز كەتتى اعىپ!
جۇرگىزۋشى:
قازاق ەلىن قورعاۋشى رەسپۋبليكالىق قارۋلى كۇشتەردىڭ جوعارى باس قولباسشىسى، ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ: «ساداعاڭ كەتەيىن، اينالايىن حالقىم! سەنىڭ مۇددەڭ جولىندا بويدا قۋات، ويدا ءنار - ءبارىن ايانباي سارپ ەتۋگە پەيىلمىن. سونداي - اق قانداي دا قاسىرەتكە قابىرعاسى قايىسپاعان، توزە بىلگەن، قاجىرلى دا قايسار قازاق حالقىنىڭ، قازاق باتىرلارىنىڭ الدىندا مەن باسىمدى يەمىن! وسى ەلدىڭ ءبىر پەرزەنتى رەتىندە مەن دە وتان الدىندا ادال قىزمەت ەتەمىن» دەگەن بولاتىن. سىزدەر دە كەلەشەكتە وتان الدىندا ادال قىزمەت ەتەتىن ساربازدار بولاتىندىقتارىڭىزعا سەنەمىن!
ءبىرىمىز بىلسەك، ءبىرىمىز بىلمەيمىز وسى ورايدا مەكتەبىمىزدىڭ ءمۇعالىمى اۋعان سوعىسىنىڭ ارداگەرى ەرتيلەۋوۆ سالاۆات بيكەسوۆيچ اعاي ورنىڭىزدان تۇرىپ قويساڭىز قول سوعايىق! راحمەت! كەلەسى كەزەكتە تولەگەنوۆا جازيرانىڭ ورىنداۋىندا «ساربازدار» ءانى اۆتورى قارسى الايىق!
جۇرگىزۋشى:
- حالقىمىزدا «ەر - ەلىنىڭ قورعانى» دەگەن اتالى ءسوز بار. ءبىز وسىنداي جانداردىڭ ەرجۇرەك ىستەرىنە ساي سىي – قۇرمەت كورسەتە وتىرىپ، ولاردان ونەگە الىپ وسەتىن جاس ۇرپاق – وتانىنا ادال قىزمەت ەتەدى دەپ سەنەمىز. ال وتانعا ادال قىزمەت ەتكەن جانداردى ءاردايىم ەستە ساقتاۋ ءاربىر ازاماتتىڭ بورىشى. ولاي بولسا سول ەلدى قورعاعان ساربازداردى 1 – مينۋت ۇنسىزدىكپەن ەسكە الايىق.
( 1 – مينۋت ۇنسىزدىك، بارلىق كورەرمەندەر مەن مۇعالىمدەر ورىندارىنان تۇرىپ ەسكە الادى )
ۇمىت بولعان، ۇمىت قالعان جوق ەشكىم،
ەشبىر ادام ۇمىتپايتىن ماڭگى ەسىم،
ۇرپاق ءۇشىن توزبايتۇعىن، بىتپەيتىن
ارداگەرلەر – ەستەلىگى سوعىستىڭ.
ءيا اسپانىمىزدا جەڭىس تۋى جەلبىرەگەنىنە – 70 جىل. سوعىس ءورتى ءوشىپ، قايعى مۇڭنان ارىلىپ، بەيبىتشىلىك ورناپ، باقىت گۇلىن تەرگەنگە – 70 جىل
70 جىل – بەيبىت كوكتەم تاڭ اتقالى،
70 جىل – شۋاقتى كۇن تاراتتى ءانىن.
تالاي قۇس سودان بەرى قايتا ورالدى،
تالاي ب ا ق الەمىنە قايتا وراندى.
سوعىستا ولگەندەر تەك ورالمايدى،
تەك ۇرپاق ولار جايلى ايتادى ءاندى.
70جىل – جاۋىزدىقتىڭ اجال وعى،
ءبىزدىڭ ەلدىڭ ۇستىنەن ۇشپاعالى.
70 جىل بۇرىنعى ەلىمىز كورگەن قيىنشىلىقتاردى كوز الدىمىزعا ەلەستەتىپ، وسى بەيبىت قالاي جەتكەنىمىز تۋرالى كورىنىستەردى تاماشالاڭىزدار!
كورىنىس
1. ساحنادا مەكتەپ ءبىتىرۋشى تۇلەكتەر (كورىنىس 1)
2. ليەۆيتان ءسوزى.
3. (تۇلەكتەر كەتەدى) «سۆياششەننايا ۆوينا» حالىق ەر ازاماتتارىن سوعىسقا شىعارىپ سالادى (كورىنىس 2)
4. سولداتتار. كايىپوۆ قايرات «اۋىلىم» ءانى (كورىنىس 3)
5. كاتيۋشا ءبيى
6. (ساحنا ارتىندا) ەرجۇرەك جاۋىنگەرلەر جان – جاقتان اتقىلاعان زەڭبىرەكتەر مەن وقتارعا قاراماستان، ءومىر مەن ءولىمنىڭ اراسىندا جۇرسە دە، كوڭىل كوتەرىپ، ءان ايتۋدى توقتاتپاعان
7. «انا تۋرالى باللادا» (كورىنىس4)
8. حاتتىڭ ءبيى (سمۋگليانكا)
9. (كورىنىس 5) جانارىس
10. (كورىنىس 6 انىمەن) سولداتتار سوعىستان كەلەدى
جۇرگىزۋشى:
ەرجۇرەك جاۋىنگەرلەر جان – جاقتان اتقىلاعان زەڭبىرەكتەر مەن وقتارعا قاراماستان، ءومىر مەن ءولىمنىڭ اراسىندا جۇرسە دە، كوڭىل كوتەرىپ، ءان ايتۋدى توقتاتپاعان.
الدارىڭىزدا كايىپوۆ قايرات « سولدات» انىمەن قارسى الايىق!
الدارىڭىزدا باكتىبايەۆ مۇحتار «سوعىسقا بارىپ قايتقان دومبىرا» مونولوگىمەن قارسى الايىق!
جۇرگىزۋشى:
الدارىڭىزدا 4 ا سىنىپ وقۋشىسى شاپاعات اينارانىڭ ورىنداۋىندا
«دومبىرانىڭ كۇمبىرى» قارسى الايىق!
ەلگە ءقاۋىپ تونبەسىن،
ەگەستەن ادام ولمەسىن!
ەسەن – امان بولايىق،
ەندى سوعىس بولماسىن!
ورتەنبەسىن تۋعان ەل!
شايقالماسىن اسقار بەل!
شايقالماسىن شالقار كول!
الدارىڭىزدا 4 ا سىنىپ وقۋشىسى ەسەتوۆا شىنار «جويىلسىن سوعىس» انىمەن قارسى الايىق!
جۇرگىزۋشى:
ءتورت جىل بويعى قاندى قىرعىننان كەيىن، قىرىق بەستىڭ كوكتەمىندە دۇنيە ءجۇزى حالقى بوستاندىق الدى. حالىق وتان ۇعىمىن تەرەڭ سەزىنە ءتۇستى. ەرلىك پەن ەڭبەك جەڭىپ شىقتى. «ەشكىمدە ۇمىتىلمايدى، ەشتەڭە دە ۇمىت قالعان جوق» وسىناۋ سوزدەر جەڭىس كۇنىن مەرەكەلەۋ كەزىندە ءجيى ايتىلادى. وسىناۋ سوزدەر سوعىستان قازا تارقاندار ەسكەرتكىشىنە دە قاشالىپ جازىلعان.
(دەن پوبەدى) ال ەندى كىشكەنتاي بۇلدىرشىندەرىمىزدى «ءارقاشان كۇن سونبەسىن» انىمەن قارسى الايىق!
(حور) ورتامىزدا 5 گ سىنىپ وقۋشىسى ۋتكەلباي جاسۇلاننىڭ ورىنداۋىندا «جاسا قازاقستان» حور قارسى الايىق