بوزتورعاي
باتىس قازاقستان وبلىسى، ورال قالاسى،
№42 «اق نيەت» گيمنازياسىنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
شاييەۆا اليا سايفەدەن قىزى
كوكتەمدە ەڭ الدىمەن كەلەتىن
ءوزىمىز كۇتىپ الاتىن
ۇيا سالىپ بەرەتىن
بۇل قاي قۇس، دوستار؟ (قاراتورعاي)
تۇگى قارا ماقپالداي
ءتوسى اق سىر جاققانداي.
ۇشسا وقتاي زۋلايدى
كوكتەم جۇلدىز اققانداي (قارلىعاش)
زاڭ جوق ەش ۋاقىتتا
بىزدەردى اتۋعا
ءتۇسىم دە اپپاق.
اتىم دا... (اققۋ)
ورماندا جوعارى
اعاشقا قونادى
تۇمسىعىن بالعا عىپ،
توق - توق سوعادى (توقىلداق)
اۋەدە ءبىر نوقات
تاپجىلماي قالقىپ تۇر.
ادەمى ءبىر ىرعاق
اسپاننان شالقىپ تۇر. (بوزتورعاي)
ءىىI. ماعىنانى تانۋ
- بالالار، تابيعاتتى قۇستارسىز ەلەستەتۋ مۇمكىن بە؟ قالاي ويلايسىزدار؟
قۇستار – ءبىزدىڭ قاناتتى دوسىمىز. ولاردىڭ سازدى اۋەنى تابيعاتتى قۇلپىرتىپ، ادامداردىڭ كوڭىل كۇيىنە اسەر ەتەدى. ءبىزدىڭ حالىق ەجەلدەن - اق قۇستارعا اۋەس، ولارعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن شەكسىز دارىپتەپ، ەڭ جاقسى كورەتىن ادامدارىن قۇسقا تەڭەگەن – مىسالى، انشىلەرىن بۇلبۇلعا، باتىرلارىن بۇركىتكە، ەلدەن اسقان سۇلۋلارىن – اققۋعا جانە ت. ب.
قازاق حالقى تابيعاتقا تابىنا ءجۇرىپ، ونى قاستەرلەپ، كيەلى ساناپ، ءپىر تۇتقان. وعان سۇيىسپەنشىلىكپەن قاراپ، قامقورلىق جاساعان. تابيعاتتىڭ اجارى بولعان جانۋارلار مەن قۇستاردىڭ، گۇلدەردىڭ اتتارىن ۇل – قىزدارىنا قويعان.
- قانداي گۇلدەردىڭ اتتارىن قويعان؟
- گۇلىم، راۋشان، لالاگۇل، رايحان ت. ب
- قانداي قۇستاردىڭ اتىن قويعان؟
- قارلىعاش، لاشىن. توتى. ت. ب.
قالقىپ تۇرىپ اسپاندا،
ءۇن شىعارىپ سان قيلى،
ونەرiنە باسقاندا،
تۇلا بويىڭ بالقيدى. (بوزتورعاي)
دۇنيەجۇزىندە بوزتورعايلاردىڭ 74 ءتۇرى بار، قازاقستاندا ولاردىڭ 13 ءتۇرى ءومىر سۇرەدى.
ول قازاقستاننىڭ ءشولدى دالاسىنان باسقا اۋماعىندا كەڭىنەن تاراعان. بوزتورعايلار جەردەگى شۇقىرلارعا ۇيالاپ، وعان 2 – 6 تارعىل جۇمىرتقا سالادى، كەيبىر تۇرلەرى جىلىنا 2 رەت جۇمىرتقالايدى. بالاپاندارىنىڭ دەنەسىن، اسىرەسە، جونىن قالىڭ مامىق جاپقان. بوزتورعايلار – جىل قۇسى. ولار قىستاۋ ءۇشىن كۇزدە وڭتۇستىكتەگى جىلى ايماقتارعا ۇشىپ كەتەدى، قىسى جۇمساق جىلدارى قازاقستاننىڭ وڭتۇستىك اۋداندارىندا قىستاپ قالادى. بوزتورعايلار وسىمدىك دانىمەن جانە جاندىكتەرمەن قورەكتەنەدى. ارامشوپتەردىڭ دە ءدانىن جەپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنا پايدا كەلتىرەدى.
وقۋلىقپەن جۇمىس.
1) ءماتىندى 3 بولىككە ءبولىپ وقىپ، مازمۇنىن اشۋ.
2) سوزدىك جۇمىسى. «ءتۇرتىپ الۋ» ستراتەگياسى.
3) سۇراق - جاۋاپ.
№42 «اق نيەت» گيمنازياسىنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
شاييەۆا اليا سايفەدەن قىزى
كوكتەمدە ەڭ الدىمەن كەلەتىن
ءوزىمىز كۇتىپ الاتىن
ۇيا سالىپ بەرەتىن
بۇل قاي قۇس، دوستار؟ (قاراتورعاي)
تۇگى قارا ماقپالداي
ءتوسى اق سىر جاققانداي.
ۇشسا وقتاي زۋلايدى
كوكتەم جۇلدىز اققانداي (قارلىعاش)
زاڭ جوق ەش ۋاقىتتا
بىزدەردى اتۋعا
ءتۇسىم دە اپپاق.
اتىم دا... (اققۋ)
ورماندا جوعارى
اعاشقا قونادى
تۇمسىعىن بالعا عىپ،
توق - توق سوعادى (توقىلداق)
اۋەدە ءبىر نوقات
تاپجىلماي قالقىپ تۇر.
ادەمى ءبىر ىرعاق
اسپاننان شالقىپ تۇر. (بوزتورعاي)
ءىىI. ماعىنانى تانۋ
- بالالار، تابيعاتتى قۇستارسىز ەلەستەتۋ مۇمكىن بە؟ قالاي ويلايسىزدار؟
قۇستار – ءبىزدىڭ قاناتتى دوسىمىز. ولاردىڭ سازدى اۋەنى تابيعاتتى قۇلپىرتىپ، ادامداردىڭ كوڭىل كۇيىنە اسەر ەتەدى. ءبىزدىڭ حالىق ەجەلدەن - اق قۇستارعا اۋەس، ولارعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن شەكسىز دارىپتەپ، ەڭ جاقسى كورەتىن ادامدارىن قۇسقا تەڭەگەن – مىسالى، انشىلەرىن بۇلبۇلعا، باتىرلارىن بۇركىتكە، ەلدەن اسقان سۇلۋلارىن – اققۋعا جانە ت. ب.
قازاق حالقى تابيعاتقا تابىنا ءجۇرىپ، ونى قاستەرلەپ، كيەلى ساناپ، ءپىر تۇتقان. وعان سۇيىسپەنشىلىكپەن قاراپ، قامقورلىق جاساعان. تابيعاتتىڭ اجارى بولعان جانۋارلار مەن قۇستاردىڭ، گۇلدەردىڭ اتتارىن ۇل – قىزدارىنا قويعان.
- قانداي گۇلدەردىڭ اتتارىن قويعان؟
- گۇلىم، راۋشان، لالاگۇل، رايحان ت. ب
- قانداي قۇستاردىڭ اتىن قويعان؟
- قارلىعاش، لاشىن. توتى. ت. ب.
قالقىپ تۇرىپ اسپاندا،
ءۇن شىعارىپ سان قيلى،
ونەرiنە باسقاندا،
تۇلا بويىڭ بالقيدى. (بوزتورعاي)
دۇنيەجۇزىندە بوزتورعايلاردىڭ 74 ءتۇرى بار، قازاقستاندا ولاردىڭ 13 ءتۇرى ءومىر سۇرەدى.
ول قازاقستاننىڭ ءشولدى دالاسىنان باسقا اۋماعىندا كەڭىنەن تاراعان. بوزتورعايلار جەردەگى شۇقىرلارعا ۇيالاپ، وعان 2 – 6 تارعىل جۇمىرتقا سالادى، كەيبىر تۇرلەرى جىلىنا 2 رەت جۇمىرتقالايدى. بالاپاندارىنىڭ دەنەسىن، اسىرەسە، جونىن قالىڭ مامىق جاپقان. بوزتورعايلار – جىل قۇسى. ولار قىستاۋ ءۇشىن كۇزدە وڭتۇستىكتەگى جىلى ايماقتارعا ۇشىپ كەتەدى، قىسى جۇمساق جىلدارى قازاقستاننىڭ وڭتۇستىك اۋداندارىندا قىستاپ قالادى. بوزتورعايلار وسىمدىك دانىمەن جانە جاندىكتەرمەن قورەكتەنەدى. ارامشوپتەردىڭ دە ءدانىن جەپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنا پايدا كەلتىرەدى.
وقۋلىقپەن جۇمىس.
1) ءماتىندى 3 بولىككە ءبولىپ وقىپ، مازمۇنىن اشۋ.
2) سوزدىك جۇمىسى. «ءتۇرتىپ الۋ» ستراتەگياسى.
3) سۇراق - جاۋاپ.
You Might Also Like
