- 05 ناۋ. 2024 02:09
- 159
بيولوگيالىق جۇيەلەردەگى زات الماسۋ جانە وزدىگىنەن رەتتەلۋى. فوتوسينتەز
قوستاناي وبلىسى، امانگەلدى اۋدانى،
امانگەلدى جالپى ءبىلىم بەرەتىن ورتا مەكتەبىنىڭ
حيميا - بيولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى ابديكوۆا كامشات ءشوپتىباي قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: بيولوگيالىق جۇيەلەردەگى زات الماسۋ جانە وزدىگىنەن رەتتەلۋى. فوتوسينتەز
بيولوگيا 9 سىنىپ
ساباقتىڭ جالپى ماقساتى: وقۋشىلارعا ءتىرى اعزالاردىڭ زات الماسۋ تيپتەرىن ناقتىلى تۇسىندىرە وتىرىپ، تۇجىرىمداي بىلۋگە ۇيرەتۋ؛
- زات الماسۋدىڭ ءتىرى اعزالار توپتارىنىڭ زاتتار جانە ەنەرگيا اعىمى ارقىلى ءوزارا بايلانىسىن ءتۇسىندىرۋ؛
- فوتوسينتەز فازالارى جانە ناتيجەلەرى تۋرعىسىندا تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ءتىرى جۇيەدەگى زات جانە ەنەرگيا الماسۋ تيپتەرى، مەتابوليزم جانە فوتوسينتەز، فوتوسينتەز ساتىلارى مەن فاكتورلارى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: دۇنيەتانىمىن ارتتىرا وتىرىپ، وقۋ ماتەريالدارىن تولىق مەڭگەرۋ
قابىلەتىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردىڭ قورشاعان ورتا زاڭدىلىقتارىن بىلۋگە جانە قورشاعان ورتانىڭ ەكولوگياسىن ساقتاۋعا، ەڭبەككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ قۇرىلىمى:
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: بايانداۋ، سۇحباتتاۋ، جەكە جۇمىس، توپپەن جۇمىس، ديالوگتىك اڭگىمەلەسۋ، سۇراق - جاۋاپ، تەستتىك جۇمىس.
وقىتۋ تەحنولوگياسى: ىنتىماقتاستىق اتموسفەراسىن قالىپتاستىرۋ، وقىتۋ مەن وقۋداعى جاڭا تاسىلدەر، سىني تۇرعىدان ويلاۋعا ۇيرەتۋ، وقىتۋ ءۇشىن باعالاۋ، اكت - نى پايدالانۋ.
كورنەكىلىكتەر: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، ەلەكتروندى وقۋلىق، تەست تاپسىرما قاعازدارى، تىرەك - سىزبا نۇسقاۋلار، فليپچارت (پلاكاتتار)، ماركەرلەر، باعالاۋ پاراعى.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. ا) امانداسۋ؛ سالاماتسىزدار ما، وقۋشىلار!.
ا) وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ، وقۋشىلاردىڭ ساباققا ازىرلىگىن باقىلاۋ؛
ب) پسيحولوگيالىق ترەنينگ. «تانىسۋ» جاتتىعۋى.
وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
ءبىرىنشى: ءار توپتان توپ جەتەكشىسىن سايلاۋ؛
ەكىنشى ءمۇعالىم الدىنان كەلىپ توپ جەتەكشى لەر كارتوچكانى الادى.
وقۋشىلاردى تاراتىلعان كارتوچكالار بويىنشا 3 توپقا بولىنەدى. وقۋشىلار توپ اتىن جانە توپتىق جۇمىس ەرەجەسى قۇرادى. توپ پىكىرلەرىن تىڭداۋ.
ساباق جوسپارى.
جاڭا ساباقتا تانىس بولامىز.
ءتىرى جۇيەلەردەگى زات جانە ەنەرگيا الماسۋ تيپتەرى
مەتابوليزم
فوتوسينتەز
فوتوسينتەز ساتىلارى
فوتوسينتەز فاكتورلارى
حەموسينتەز
فوتوسينتەز جانە تىنىس الۋدىڭ ءوزارا بايلانىسى
(وقۋشىلارعا باعالاۋ پاراعى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ)
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى «قايتالاۋ – وقۋ ارناسى» دەپ اتالادى.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ بولىمدەرى:
وزدىك جۇمىس
شەجىرە انىقتاماسى
سەمانتيكالىق كارتا
سايكەستىك تەست
جاسۋشانىڭ جالپى قۇرىلىسى: جاسۋشا مەمبراناسى (قابىقشاسى)، سيتوپلازما جانە يادرو. جاسۋشالىق قۇرىلىسى بار ءتىرى اعزالاردىڭ بارلىعى پروكاريوتتار جانە ەۋكاريوتتار دەپ ەكى توپقا بولىنەدى.
ءىىى. جاڭا ساباقتى يگەرۋ «ءبارىن بىلگىم كەلەدى»:
جاڭا ساباقتى ۇعىنۋ بولىمدەرى
1. جاڭا تاقىرىپقا بايلانىستى وتكەندى ەسكە ءتۇسىرۋ. (1 ۇپاي)
1. فوتوسينتەز ۇردىسىمەن تانىسۋ
2. ۇعۋ جانە ماعىنانى تانۋ" اقپاراتتىق ءبولىم. ءمۇعالىم ءسوزى
3. جاڭا تاقىرىپقا جالپى سيپاتتاما (توپتىق جۇمىس)
جاڭا تاقىرىپقا بايلانىستى وتكەندى ەسكە ءتۇسىرۋ. (1 ۇپاي)
زات الماسۋ - ءتىرى ورگانيزمدەرگە ءتان قاسيەت. قورشاعان ورتامەن زات الماسۋ - بارلىق ءتىرى ورگانيزمدەرگە ءتان نەگىزگى قاسيەتتەردىڭ ءبىرى.
2. ەنەرگەتيكالىق الماسۋ - جاسۋشا قۇرامىنا كىرەتىن ورگانيكالىق قوسىلىستاردىڭ ەنەرگيا ءبولىپ، توتىعۋىمەن ىدىراۋى جۇرەتىن كەرى پروسەسس.
3. فوتوسينتەز - جارىق ەنەرگياسىنىڭ حيميالىق بايلانىستار ەنەرگياسىنا وزگەرۋى بارىسىنداعى ۇدەرىس.
ۇعۋ جانە ماعىنانى تانۋ" اقپاراتتىق ءبولىم
امانگەلدى جالپى ءبىلىم بەرەتىن ورتا مەكتەبىنىڭ
حيميا - بيولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى ابديكوۆا كامشات ءشوپتىباي قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: بيولوگيالىق جۇيەلەردەگى زات الماسۋ جانە وزدىگىنەن رەتتەلۋى. فوتوسينتەز
بيولوگيا 9 سىنىپ
ساباقتىڭ جالپى ماقساتى: وقۋشىلارعا ءتىرى اعزالاردىڭ زات الماسۋ تيپتەرىن ناقتىلى تۇسىندىرە وتىرىپ، تۇجىرىمداي بىلۋگە ۇيرەتۋ؛
- زات الماسۋدىڭ ءتىرى اعزالار توپتارىنىڭ زاتتار جانە ەنەرگيا اعىمى ارقىلى ءوزارا بايلانىسىن ءتۇسىندىرۋ؛
- فوتوسينتەز فازالارى جانە ناتيجەلەرى تۋرعىسىندا تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ءتىرى جۇيەدەگى زات جانە ەنەرگيا الماسۋ تيپتەرى، مەتابوليزم جانە فوتوسينتەز، فوتوسينتەز ساتىلارى مەن فاكتورلارى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: دۇنيەتانىمىن ارتتىرا وتىرىپ، وقۋ ماتەريالدارىن تولىق مەڭگەرۋ
قابىلەتىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردىڭ قورشاعان ورتا زاڭدىلىقتارىن بىلۋگە جانە قورشاعان ورتانىڭ ەكولوگياسىن ساقتاۋعا، ەڭبەككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ قۇرىلىمى:
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: بايانداۋ، سۇحباتتاۋ، جەكە جۇمىس، توپپەن جۇمىس، ديالوگتىك اڭگىمەلەسۋ، سۇراق - جاۋاپ، تەستتىك جۇمىس.
وقىتۋ تەحنولوگياسى: ىنتىماقتاستىق اتموسفەراسىن قالىپتاستىرۋ، وقىتۋ مەن وقۋداعى جاڭا تاسىلدەر، سىني تۇرعىدان ويلاۋعا ۇيرەتۋ، وقىتۋ ءۇشىن باعالاۋ، اكت - نى پايدالانۋ.
كورنەكىلىكتەر: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، ەلەكتروندى وقۋلىق، تەست تاپسىرما قاعازدارى، تىرەك - سىزبا نۇسقاۋلار، فليپچارت (پلاكاتتار)، ماركەرلەر، باعالاۋ پاراعى.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. ا) امانداسۋ؛ سالاماتسىزدار ما، وقۋشىلار!.
ا) وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ، وقۋشىلاردىڭ ساباققا ازىرلىگىن باقىلاۋ؛
ب) پسيحولوگيالىق ترەنينگ. «تانىسۋ» جاتتىعۋى.
وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
ءبىرىنشى: ءار توپتان توپ جەتەكشىسىن سايلاۋ؛
ەكىنشى ءمۇعالىم الدىنان كەلىپ توپ جەتەكشى لەر كارتوچكانى الادى.
وقۋشىلاردى تاراتىلعان كارتوچكالار بويىنشا 3 توپقا بولىنەدى. وقۋشىلار توپ اتىن جانە توپتىق جۇمىس ەرەجەسى قۇرادى. توپ پىكىرلەرىن تىڭداۋ.
ساباق جوسپارى.
جاڭا ساباقتا تانىس بولامىز.
ءتىرى جۇيەلەردەگى زات جانە ەنەرگيا الماسۋ تيپتەرى
مەتابوليزم
فوتوسينتەز
فوتوسينتەز ساتىلارى
فوتوسينتەز فاكتورلارى
حەموسينتەز
فوتوسينتەز جانە تىنىس الۋدىڭ ءوزارا بايلانىسى
(وقۋشىلارعا باعالاۋ پاراعى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ)
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى «قايتالاۋ – وقۋ ارناسى» دەپ اتالادى.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ بولىمدەرى:
وزدىك جۇمىس
شەجىرە انىقتاماسى
سەمانتيكالىق كارتا
سايكەستىك تەست
جاسۋشانىڭ جالپى قۇرىلىسى: جاسۋشا مەمبراناسى (قابىقشاسى)، سيتوپلازما جانە يادرو. جاسۋشالىق قۇرىلىسى بار ءتىرى اعزالاردىڭ بارلىعى پروكاريوتتار جانە ەۋكاريوتتار دەپ ەكى توپقا بولىنەدى.
ءىىى. جاڭا ساباقتى يگەرۋ «ءبارىن بىلگىم كەلەدى»:
جاڭا ساباقتى ۇعىنۋ بولىمدەرى
1. جاڭا تاقىرىپقا بايلانىستى وتكەندى ەسكە ءتۇسىرۋ. (1 ۇپاي)
1. فوتوسينتەز ۇردىسىمەن تانىسۋ
2. ۇعۋ جانە ماعىنانى تانۋ" اقپاراتتىق ءبولىم. ءمۇعالىم ءسوزى
3. جاڭا تاقىرىپقا جالپى سيپاتتاما (توپتىق جۇمىس)
جاڭا تاقىرىپقا بايلانىستى وتكەندى ەسكە ءتۇسىرۋ. (1 ۇپاي)
زات الماسۋ - ءتىرى ورگانيزمدەرگە ءتان قاسيەت. قورشاعان ورتامەن زات الماسۋ - بارلىق ءتىرى ورگانيزمدەرگە ءتان نەگىزگى قاسيەتتەردىڭ ءبىرى.
2. ەنەرگەتيكالىق الماسۋ - جاسۋشا قۇرامىنا كىرەتىن ورگانيكالىق قوسىلىستاردىڭ ەنەرگيا ءبولىپ، توتىعۋىمەن ىدىراۋى جۇرەتىن كەرى پروسەسس.
3. فوتوسينتەز - جارىق ەنەرگياسىنىڭ حيميالىق بايلانىستار ەنەرگياسىنا وزگەرۋى بارىسىنداعى ۇدەرىس.
ۇعۋ جانە ماعىنانى تانۋ" اقپاراتتىق ءبولىم
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.