Cەگىز اياق ولەڭى
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى وسپانوۆ زورمامەد
سىنىبى: 10 - سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: Cەگىز اياق ولەڭى (اباي قۇنانباي ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى)
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: قازاقتىڭ ۇلى ويشىلى اباي قۇنانباي ۇلىنىڭ ونەگەلى ءومىر جولىنا شولۋ جاساپ، شىعارماشىلىعى جايلى جان - جاقتى ءبىلىم بەرۋ؛
ءا) تاربيەلىك: ۇلى اقىننىڭ ءومىرىن ونەگە تۇتىپ، وقۋشىلاردى ادامي قاسيەتتەرگە باۋلۋ، ءوزىن - ءوزى ۇستاي بىلۋگە، ادامگەرشىلىككە، جاۋاپكەرشىلىككە تاربيەلەپ، ازاماتتىق بەينەسىن قالىپتاستىرۋ؛
ب) دامىتۋشىلىق: ءار وقۋشىنىڭ وزىندىك وي - قيالىنا ەرىك بەرىپ، وزىنشە وي قورىتۋعا، وي تۇيۋگە باۋلۋ، شىعارماشىلىق جۇمىسقا جۇمىلدىرۋ ارقىلى تانىم - تۇسىنىكتەرىن دامىتۋ، ءسوز مادەنيەتىن دامىتۋ، ءتىل بايلىعىنا ۇلەس قوسۋعا جول اشۋ، پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ءادىس - تاسىلدەرى: تالداۋ، سالىستىرۋ، وي شاقىرۋ، كۋبيزم ءادىسى، ماعىنانى تانۋ، دەڭگەيلەپ وقىتۋ، برەين - رينگ، سينكۆەين، ينسەرت كارتاسى.
كورنەكىلىكتەرى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، اقىننىڭ پورترەتى، اقىن تۋرالى ۇلىلار وي - پىكىرلەرى، كورمە.
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، مۋزىكا، ورىس ادەبيەتى، قازاق ءتىلى.
ساباقتىڭ ۇرانى: جۇرەگىمنىڭ تۇبىنە تەرەڭ بويلا،
مەن ءبىر جۇمباق اداممىن، ونى دا ويلا.
سوقتىقپالى، سوقپاقسىز جەردە ءوستىم،
مىڭمەن جالعىز الىستىم، كىنا قويما.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
1. وقۋشىلارمەن امانداسىپ، سىنىپتى تۇگەلدەۋ.
2. «مەنىڭ تىلەگىم» - تىلەكتەر تىزبەگى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
ىبىراي ءالتىنساريننىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن كۋبيزم ءادىسى بويىنشا سۇرايمىن.
«كۋبيزم» ءادىسى.
زەرتتەڭىز. ىبىراي ءالتىنساريننىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
سالىستىرىڭىز. ىبىراي التىنسارين مەن شوقان ءۋاليحانوۆتىڭ شىعارماشىلىعىن سالىستىرىپ، ورتاق قاسيەتتەرىن تابىڭدار.
قولدانىڭىز. ىبىراي ءالتىنساريننىڭ ءبىلىم، وقۋ، ونەر، ەڭبەك تۋرالى قانداي شىعارمالارىن بىلەسىڭدەر؟
بايلانىستىرىڭىز. ونەر - ءبىلىم بار جۇرتتار،
تاستان ساراي سالعىزدى.
ايشىلىق الىس جەرلەردەن،
جىلدام حابار العىزدى.
ولەڭ جولىن بۇگىنگى كۇنمەن بايلانىستىرىڭدار.
سۋرەتتەڭىز. ىبىراي ءومىرىنىڭ ەلەۋلى كەزەڭدەرىن جىلدار تىزبەگىمەن سۋرەتتەڭدەر.
تالداڭىز. ىبىراي ءالتىنساريننىڭ ءبىر ولەڭىن قۇرىلىسىنا قاراي تالداڭدار.
ەندى، بالالار، ءۇي تاپسىرماسىن بەكىتەيىك. بەكىتۋ سۇراقتارى مىناداي:
1. ى. التىنسارين قاي جىلدارى ءومىر ءسۇردى؟
2. اتاسى ونى قانداي مەكتەپكە وقۋعا بەردى؟
3. ىبىراي قاي جەرلەردە مەكتەپ اشتى؟
4. تابيعات ليريكاسىنا ارنالعان قانداي ولەڭدەرىن بىلەسىڭدەر؟
5. ول قازاق ادەبيەتىنە قانداي جاڭالىق اكەلدى؟
ينسەرت كارتاسىن تاراتىپ بەرەمىن. ءبىرىنشى جانە ەكىنشى باعاندى تولتىرامىز. قالعان ەكى باعاندى ساباقتىڭ سوڭىندا تولتىرامىز، سوسىن وقيمىز.
ءىىى. وي شاقىرۋ (كلاستەر بويىنشا)
اباي كىم؟
جىرلارىمەن بۇكىل الەمدى قاندىرعان كىم؟
قازاقتى الەمگە تانىتقان كىم؟
ۇرپاققا مۇرالارىن امانات قىپ،
رۋحاني ازىق ەتىپ قالدىرعان كىم؟ (اباي - اقىن)
«كوڭىل قۇسىن قۇيقىلجىتىپ شارتاراپقا»،
ولەڭىنە ءان شىعارىپ، شىرقاتقان كىم؟ (اباي - سازگەر)
ءقاراسوزى دانالىق سوزگە تولى،
اڭگىمە ەمەس، كوڭىلدەن شىققان ويى.
تاربيەلىك ءمانى بار ءار سوزىندە،
كىم دەيسىڭدەر وسىنداي ۇلى ابايدى؟ (اباي – كوسەمسوز شەبەرى)
حالقى ءۇشىن مىڭمەن جالعىز الىسقان كىم؟
تايسالماي، ءسوزدىڭ وعىن جاۋدىرعان كىم؟ (اباي – حالىق قامقورشىسى)
ورىستىڭ ادەبيەتىن ۇلگى تۇتىپ،
پۋشكين مەن لەرمونتوۆتى قازاقشا جىرلاتقان كىم؟
(اباي - اۋدارماشى)
وسىنداي قاسيەتتەردى بويعا جيعان ۇلى ادامدى كىم دەيمىز؟
(اباي - دانا)
ءىۇ. ماعىنانى تانۋ (جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ).
1. ابايدىڭ ارعى تەگى (سىزبا بويىنشا ءتۇسىندىرۋ)
2. اباي ىزدەنىس جولىندا (شىعىس اقىندارىنان ساۋات اشۋى)
3. ابايدىڭ ليريكاسى
4. اباي جانە ورىس ادەبيەتى (پۋشكين، لەرمونتوۆ، كرىلوۆ)
5. اباي – سازگەر (ءانى تىڭدالادى، بەينە روليك كورسەتىلەدى)
6. اباي – كوسەمسوز شەبەرى، ۇلى ويشىل (قاراسوزدەرىن وقۋشىلار جاتقا وقيدى)
7. ابايدىڭ ولەڭ تۇرىنە ەنگىزگەن جاڭالىقتارى
8. ابايدىڭ پوەمالارى
برەين - رينگ ستراتەگياسى (دەڭگەيلىك تاپسىرمالار)
ءى دەڭگەي (وقۋشى دەڭگەيى). ابايدىڭ ءومىر جولى؛
ءىى دەڭگەي (الگوريتمدىك دەڭگەي). ولەڭىن تالداۋ؛
ءىىى دەڭگەي (ەۆريستيكالىق دەڭگەي). ولەڭدەرىن جاتقا ايتۋ؛
ءىۇ دەڭگەي (شىعارماشىلىق دەڭگەي). «اسىل ءسوزدى ىزدەسەڭ، ابايدى وقى، ەرىنبە» (ويتولعاۋ جازۋ).
«اۆتوردىڭ ورىندىعى» ستراتەگياسى
بەرىلگەن ۇيقاسقا ولەڭ شىعارىڭدار. ولەڭدى ءبىرىنشى شىعارىپ بولعان وقۋشى اۆتور ورىندىعىنا وتىرادى.
«سينكۆەين» ءادىسى
«اباي كىم؟» دەگەن سۇراققا سينكۆەين ءادىسى ارقىلى جاۋاپ الايىق.
زات ەسىم (كىم؟) –
سىن ەسىم (قانداي؟) –
ەتىستىك (نە ىستەدى؟ نە قىلدى؟ ءقايتتى؟) –
سويلەم –
سينونيم –
ۆەنن دياگرامماسى
ىبىراي مەن ابايدىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن سالىستىرىپ، ورتاق قاسيەتتەرىن تابىڭدار.
ءۇ. ۇيگە تاپسىرما.
ابايدىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن وقۋ، قوسىمشا دەرەكتەر جيناقتاۋ، ءمانجازبا جازۋ
ءۇى. باعالاۋ.
باعالاۋ پاراعىن قورىتا كەلە، ساباققا وتە جاقسى قاتىسقان... – «5»، جاقسى قاتىسقان... – «4»، ورتاشا قاتىسقان... – «3» دەگەن باعالاردى قويامىن.
سىنىبى: 10 - سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: Cەگىز اياق ولەڭى (اباي قۇنانباي ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى)
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: قازاقتىڭ ۇلى ويشىلى اباي قۇنانباي ۇلىنىڭ ونەگەلى ءومىر جولىنا شولۋ جاساپ، شىعارماشىلىعى جايلى جان - جاقتى ءبىلىم بەرۋ؛
ءا) تاربيەلىك: ۇلى اقىننىڭ ءومىرىن ونەگە تۇتىپ، وقۋشىلاردى ادامي قاسيەتتەرگە باۋلۋ، ءوزىن - ءوزى ۇستاي بىلۋگە، ادامگەرشىلىككە، جاۋاپكەرشىلىككە تاربيەلەپ، ازاماتتىق بەينەسىن قالىپتاستىرۋ؛
ب) دامىتۋشىلىق: ءار وقۋشىنىڭ وزىندىك وي - قيالىنا ەرىك بەرىپ، وزىنشە وي قورىتۋعا، وي تۇيۋگە باۋلۋ، شىعارماشىلىق جۇمىسقا جۇمىلدىرۋ ارقىلى تانىم - تۇسىنىكتەرىن دامىتۋ، ءسوز مادەنيەتىن دامىتۋ، ءتىل بايلىعىنا ۇلەس قوسۋعا جول اشۋ، پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ءادىس - تاسىلدەرى: تالداۋ، سالىستىرۋ، وي شاقىرۋ، كۋبيزم ءادىسى، ماعىنانى تانۋ، دەڭگەيلەپ وقىتۋ، برەين - رينگ، سينكۆەين، ينسەرت كارتاسى.
كورنەكىلىكتەرى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، اقىننىڭ پورترەتى، اقىن تۋرالى ۇلىلار وي - پىكىرلەرى، كورمە.
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، مۋزىكا، ورىس ادەبيەتى، قازاق ءتىلى.
ساباقتىڭ ۇرانى: جۇرەگىمنىڭ تۇبىنە تەرەڭ بويلا،
مەن ءبىر جۇمباق اداممىن، ونى دا ويلا.
سوقتىقپالى، سوقپاقسىز جەردە ءوستىم،
مىڭمەن جالعىز الىستىم، كىنا قويما.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
1. وقۋشىلارمەن امانداسىپ، سىنىپتى تۇگەلدەۋ.
2. «مەنىڭ تىلەگىم» - تىلەكتەر تىزبەگى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
ىبىراي ءالتىنساريننىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن كۋبيزم ءادىسى بويىنشا سۇرايمىن.
«كۋبيزم» ءادىسى.
زەرتتەڭىز. ىبىراي ءالتىنساريننىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
سالىستىرىڭىز. ىبىراي التىنسارين مەن شوقان ءۋاليحانوۆتىڭ شىعارماشىلىعىن سالىستىرىپ، ورتاق قاسيەتتەرىن تابىڭدار.
قولدانىڭىز. ىبىراي ءالتىنساريننىڭ ءبىلىم، وقۋ، ونەر، ەڭبەك تۋرالى قانداي شىعارمالارىن بىلەسىڭدەر؟
بايلانىستىرىڭىز. ونەر - ءبىلىم بار جۇرتتار،
تاستان ساراي سالعىزدى.
ايشىلىق الىس جەرلەردەن،
جىلدام حابار العىزدى.
ولەڭ جولىن بۇگىنگى كۇنمەن بايلانىستىرىڭدار.
سۋرەتتەڭىز. ىبىراي ءومىرىنىڭ ەلەۋلى كەزەڭدەرىن جىلدار تىزبەگىمەن سۋرەتتەڭدەر.
تالداڭىز. ىبىراي ءالتىنساريننىڭ ءبىر ولەڭىن قۇرىلىسىنا قاراي تالداڭدار.
ەندى، بالالار، ءۇي تاپسىرماسىن بەكىتەيىك. بەكىتۋ سۇراقتارى مىناداي:
1. ى. التىنسارين قاي جىلدارى ءومىر ءسۇردى؟
2. اتاسى ونى قانداي مەكتەپكە وقۋعا بەردى؟
3. ىبىراي قاي جەرلەردە مەكتەپ اشتى؟
4. تابيعات ليريكاسىنا ارنالعان قانداي ولەڭدەرىن بىلەسىڭدەر؟
5. ول قازاق ادەبيەتىنە قانداي جاڭالىق اكەلدى؟
ينسەرت كارتاسىن تاراتىپ بەرەمىن. ءبىرىنشى جانە ەكىنشى باعاندى تولتىرامىز. قالعان ەكى باعاندى ساباقتىڭ سوڭىندا تولتىرامىز، سوسىن وقيمىز.
ءىىى. وي شاقىرۋ (كلاستەر بويىنشا)
اباي كىم؟
جىرلارىمەن بۇكىل الەمدى قاندىرعان كىم؟
قازاقتى الەمگە تانىتقان كىم؟
ۇرپاققا مۇرالارىن امانات قىپ،
رۋحاني ازىق ەتىپ قالدىرعان كىم؟ (اباي - اقىن)
«كوڭىل قۇسىن قۇيقىلجىتىپ شارتاراپقا»،
ولەڭىنە ءان شىعارىپ، شىرقاتقان كىم؟ (اباي - سازگەر)
ءقاراسوزى دانالىق سوزگە تولى،
اڭگىمە ەمەس، كوڭىلدەن شىققان ويى.
تاربيەلىك ءمانى بار ءار سوزىندە،
كىم دەيسىڭدەر وسىنداي ۇلى ابايدى؟ (اباي – كوسەمسوز شەبەرى)
حالقى ءۇشىن مىڭمەن جالعىز الىسقان كىم؟
تايسالماي، ءسوزدىڭ وعىن جاۋدىرعان كىم؟ (اباي – حالىق قامقورشىسى)
ورىستىڭ ادەبيەتىن ۇلگى تۇتىپ،
پۋشكين مەن لەرمونتوۆتى قازاقشا جىرلاتقان كىم؟
(اباي - اۋدارماشى)
وسىنداي قاسيەتتەردى بويعا جيعان ۇلى ادامدى كىم دەيمىز؟
(اباي - دانا)
ءىۇ. ماعىنانى تانۋ (جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ).
1. ابايدىڭ ارعى تەگى (سىزبا بويىنشا ءتۇسىندىرۋ)
2. اباي ىزدەنىس جولىندا (شىعىس اقىندارىنان ساۋات اشۋى)
3. ابايدىڭ ليريكاسى
4. اباي جانە ورىس ادەبيەتى (پۋشكين، لەرمونتوۆ، كرىلوۆ)
5. اباي – سازگەر (ءانى تىڭدالادى، بەينە روليك كورسەتىلەدى)
6. اباي – كوسەمسوز شەبەرى، ۇلى ويشىل (قاراسوزدەرىن وقۋشىلار جاتقا وقيدى)
7. ابايدىڭ ولەڭ تۇرىنە ەنگىزگەن جاڭالىقتارى
8. ابايدىڭ پوەمالارى
برەين - رينگ ستراتەگياسى (دەڭگەيلىك تاپسىرمالار)
ءى دەڭگەي (وقۋشى دەڭگەيى). ابايدىڭ ءومىر جولى؛
ءىى دەڭگەي (الگوريتمدىك دەڭگەي). ولەڭىن تالداۋ؛
ءىىى دەڭگەي (ەۆريستيكالىق دەڭگەي). ولەڭدەرىن جاتقا ايتۋ؛
ءىۇ دەڭگەي (شىعارماشىلىق دەڭگەي). «اسىل ءسوزدى ىزدەسەڭ، ابايدى وقى، ەرىنبە» (ويتولعاۋ جازۋ).
«اۆتوردىڭ ورىندىعى» ستراتەگياسى
بەرىلگەن ۇيقاسقا ولەڭ شىعارىڭدار. ولەڭدى ءبىرىنشى شىعارىپ بولعان وقۋشى اۆتور ورىندىعىنا وتىرادى.
«سينكۆەين» ءادىسى
«اباي كىم؟» دەگەن سۇراققا سينكۆەين ءادىسى ارقىلى جاۋاپ الايىق.
زات ەسىم (كىم؟) –
سىن ەسىم (قانداي؟) –
ەتىستىك (نە ىستەدى؟ نە قىلدى؟ ءقايتتى؟) –
سويلەم –
سينونيم –
ۆەنن دياگرامماسى
ىبىراي مەن ابايدىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن سالىستىرىپ، ورتاق قاسيەتتەرىن تابىڭدار.
ءۇ. ۇيگە تاپسىرما.
ابايدىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن وقۋ، قوسىمشا دەرەكتەر جيناقتاۋ، ءمانجازبا جازۋ
ءۇى. باعالاۋ.
باعالاۋ پاراعىن قورىتا كەلە، ساباققا وتە جاقسى قاتىسقان... – «5»، جاقسى قاتىسقان... – «4»، ورتاشا قاتىسقان... – «3» دەگەن باعالاردى قويامىن.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «تريگونومەتريالىق فۋنكسيالاردىڭ تۋىندىلارى»
