دارا جانە كۇردەلى سان ەسىم
قازاق ءتىلى 4 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: دارا جانە كۇردەلى سان ەسىم.
ساباقتىڭ ماقساتى: ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرا وتىرىپ، ءسوز تاپتارى سونىڭ ىشىندە سان ەسىم تۋرالى گرامماتيكالىق ۇعىمدارىن كەڭەيتۋ.
1. سويلەم ىشىندەگى سان ەسىمدى دۇرىس تانىپ، ولارعا سۇراق قويا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
2. گرامماتيكالىق ويىندار ارقىلى وقۋشىلاردىڭ اقىل – ويىن دامىتۋ.
3. شاپشاڭدىققا، تاپقىرلىققا باۋلي وتىرىپ، ساۋاتتى جازۋعا توسەلدىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، تالداۋ، سۇراق – جاۋاپ
ءپان ارالىق بايلانىس: انا ءتىلى، ادەپ
كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، جۇمباقتار، ماقال – ماتەل.
ساباقتىڭ ءجۇرۋ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
جاتتىعۋ اۋىزشا تەكسەرىلەدى. وتكەن تاقىرىپتار بويىنشا سۇراقتارعا جاۋاپ الىنادى.
ءىىى. جاڭا ساباق.
سان ەسىم
↓
كۇردەلى
رەتتىك
ەسەپتىك
دارا
رەتىن
سانىن
قانشا؟ نەشە؟ نەشىنشى؟
ءىۇ. كەستەمەن جۇمىس.
ا) ەكى باعانداعى سان ەسىمدەردى سالىستىرۋ.
جەتى --------------- ون جەتى
سەگىز -------------- ءجۇز جيىرما التى
التى --------------- ءجۇز وتىز سەگىزىنشى
ءا) ءار باعانداعى سان ەسىمدەردىڭ نەشە سوزدەن قۇرالعانىن ايتۋ. ءبىر سوزدەردەن قۇرالعان سان ەسىمدەردىڭ دارا سان ەسىم بولاتىنىن، ەكى نەمەسە ءۇش سوزدەن قۇرالعان سان ەسىمدەردىڭ كۇردەلى سان ەسىم بولاتىندىعىن وقۋشىلار قورىتىندىلاپ، ەرەجەنى شىعارادى.
ءۇ. تاقتامەن جۇمىس.
ا) كۇننىڭ جادىن، تاقىرىپتى جازۋ.
ءا) 462 – جاتتىعۋ تاقتاعا ورىندالادى.
ب) سانداردى سوزبەن جازىپ، ولاردىڭ قايسىسى دارا، قايسىسى كۇردەلى سان ەسىم ەكەنىن تابۋ.
ءۇى. توپپەن جۇمىس.
ءى توپ. ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ. سان ەسىمدەردى تابۋ.
كۇردەلى سان ەسىمدەردى سانمەن جازۋ.
ءىى توپ. بەرىلگەن سان ەسىمدەردى سوزبەن جازۋ.
وسى بەرىلگەن سان ەسىمدەردى قاتىستىرىپ، سويلەم قۇراۋ.
ءىىى توپ. ماقالدى جاتقا جازۋ. سان ەسىمدەردىڭ استىن سىزۋ.
ءۇىى. شىعارماشىلىق جۇمىس.
ءى توپ ولەڭدەگى بۋىندارعا 1 سانىن قوسىپ وقۋ ارقىلى «ءبىر» ءسوزى بار ماقال قۇراستىرىپ جازۋ.
جە1 ەكەن 1قازان،
1 - اق ساتتە قويدى جەپ.
كۇ1 ەتتى
تويدىم دەپ.
ەستىپ 1كەز ءدۇ1ءدى
جاعاداعى ءتۇ1ءدى
پانالاۋعا جۇگىردى.
(باتىر ءبىر رەت تۋادى، ءبىر رەت ولەدى)
ءىى توپ «ەكى» ءسوزى بار ماقال قۇراستىرادى.
بالاسىنا ج2ءرىپ،
ۇرسىپ جاتىر ك2لىك.
2لەنىپ، س2ءرىپ
الىپ قاپسىڭ «2لىك»
2نشىلەي «2ءڭدى»،
كورسەتپە دەپ ج2ءردى.
(ەر جىگىتتىڭ ەكى سويلەگەنى ولگەنى)
ءىىى توپ «ءۇش» ءسوزى بار ماقال قۇراستىرادى.
3 تەنتەك بالاسى،
3ءىنشى سىنىپتىڭ
دوپ 3ءىن تالاسىپ،
ك3تەرىن سىناستى.
ءبىر دوپتى كىشكەنە،
3ەۋى اپ قۇشاققا
بارىنشا ك3ەنە،
تارتىستى 3 جاققا.
(ەر كەزەگى ۇشكە دەيىن)
ءۇىىى. جاتقا جازۋ.
وقۋشىلاردىڭ ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن بايقاۋ.
وتىز ەكى – ءبارى الىپ،
تۇرار ىشتە قامالىپ.
اشىلعاندا قوس ەسىك،
كورىنەدى اعارىپ.
سان ەسىمدەردى تابۋ. قوس ءسوزىنىڭ قانداي سان ەسىم ورنىنا قولدانىلىپ تۇرعانىن ايتۋ.
ءىح. ويىن: «سۋرەتتى تاپ»
جاسىرىنعان سۋرەتتى تابۋ. ول ءۇشىن جۇمباقتى شەشۋ كەرەك. جۇمباقتا بەرىلگەن سان ەسىمدى تابۋ.
ءى توپ ءۇش كوزدى باتىر، جولدى اڭدىپ جاتىر.
ءىى توپ ەكى ايناسى بار، ەكى نايزاسى بار،
ءتورت سىلدىرماعى بار، ءبىر شىبىرتقىسى بار.
ءىىى توپ ۇستىندە ەكى تاۋى بار،
كەزىكتى ءبىر جانۋار.
ح. وزدىك جۇمىس.
وقۋشىلاردىڭ كۇردەلى سان ەسىمدەردى جازۋدا ساۋاتتىلىقتارىن انىقتاۋ.
ءى توپ بيىلعى جىل، اي، كۇن، اپتا كۇنىن سوزبەن جازۋ.
ءىى توپ وزدەرىنىڭ تۋعان جىلدارىن، كۇندەرىن سوزبەن جازۋ.
ءىىى توپ قازاقستاننىڭ قاي جىلى تاۋەلسىزدىك العانىن، ايى كۇنىن سوزبەن جازۋ.
ءحى. «بەس جول ولەڭ»
1) قازاقستان
2) تاۋەلسىز، ەگەمەندى
3) گۇلدەنەدى، كوركەيەدى، جاسارادى.
4) مەن وتانىم قازاقستاندى سۇيەمىن!
5) ەل، مەملەكەت
ءحىى. «ماعىنانى تانۋ»
ا) ق. مۇڭايتپاسوۆ تۋرالى اڭگىمەلەۋ.
ءا) ماتىننەن سان ەسىمى بار سويلەمدەردى كوشىرىپ جازۋ.
ءحىىى. قورىتۋ. بەرىلگەن سان ەسىمدەردى كەستەگە توپتاستىرۋ. وقۋشىلاردىڭ سان ەسىمدەردى اجىراتا الۋ بىلىكتىلىكتەرىن انىقتاۋ.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: دارا جانە كۇردەلى سان ەسىم.
ساباقتىڭ ماقساتى: ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرا وتىرىپ، ءسوز تاپتارى سونىڭ ىشىندە سان ەسىم تۋرالى گرامماتيكالىق ۇعىمدارىن كەڭەيتۋ.
1. سويلەم ىشىندەگى سان ەسىمدى دۇرىس تانىپ، ولارعا سۇراق قويا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
2. گرامماتيكالىق ويىندار ارقىلى وقۋشىلاردىڭ اقىل – ويىن دامىتۋ.
3. شاپشاڭدىققا، تاپقىرلىققا باۋلي وتىرىپ، ساۋاتتى جازۋعا توسەلدىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، تالداۋ، سۇراق – جاۋاپ
ءپان ارالىق بايلانىس: انا ءتىلى، ادەپ
كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، جۇمباقتار، ماقال – ماتەل.
ساباقتىڭ ءجۇرۋ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
جاتتىعۋ اۋىزشا تەكسەرىلەدى. وتكەن تاقىرىپتار بويىنشا سۇراقتارعا جاۋاپ الىنادى.
ءىىى. جاڭا ساباق.
سان ەسىم
↓
كۇردەلى
رەتتىك
ەسەپتىك
دارا
رەتىن
سانىن
قانشا؟ نەشە؟ نەشىنشى؟
ءىۇ. كەستەمەن جۇمىس.
ا) ەكى باعانداعى سان ەسىمدەردى سالىستىرۋ.
جەتى --------------- ون جەتى
سەگىز -------------- ءجۇز جيىرما التى
التى --------------- ءجۇز وتىز سەگىزىنشى
ءا) ءار باعانداعى سان ەسىمدەردىڭ نەشە سوزدەن قۇرالعانىن ايتۋ. ءبىر سوزدەردەن قۇرالعان سان ەسىمدەردىڭ دارا سان ەسىم بولاتىنىن، ەكى نەمەسە ءۇش سوزدەن قۇرالعان سان ەسىمدەردىڭ كۇردەلى سان ەسىم بولاتىندىعىن وقۋشىلار قورىتىندىلاپ، ەرەجەنى شىعارادى.
ءۇ. تاقتامەن جۇمىس.
ا) كۇننىڭ جادىن، تاقىرىپتى جازۋ.
ءا) 462 – جاتتىعۋ تاقتاعا ورىندالادى.
ب) سانداردى سوزبەن جازىپ، ولاردىڭ قايسىسى دارا، قايسىسى كۇردەلى سان ەسىم ەكەنىن تابۋ.
ءۇى. توپپەن جۇمىس.
ءى توپ. ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ. سان ەسىمدەردى تابۋ.
كۇردەلى سان ەسىمدەردى سانمەن جازۋ.
ءىى توپ. بەرىلگەن سان ەسىمدەردى سوزبەن جازۋ.
وسى بەرىلگەن سان ەسىمدەردى قاتىستىرىپ، سويلەم قۇراۋ.
ءىىى توپ. ماقالدى جاتقا جازۋ. سان ەسىمدەردىڭ استىن سىزۋ.
ءۇىى. شىعارماشىلىق جۇمىس.
ءى توپ ولەڭدەگى بۋىندارعا 1 سانىن قوسىپ وقۋ ارقىلى «ءبىر» ءسوزى بار ماقال قۇراستىرىپ جازۋ.
جە1 ەكەن 1قازان،
1 - اق ساتتە قويدى جەپ.
كۇ1 ەتتى
تويدىم دەپ.
ەستىپ 1كەز ءدۇ1ءدى
جاعاداعى ءتۇ1ءدى
پانالاۋعا جۇگىردى.
(باتىر ءبىر رەت تۋادى، ءبىر رەت ولەدى)
ءىى توپ «ەكى» ءسوزى بار ماقال قۇراستىرادى.
بالاسىنا ج2ءرىپ،
ۇرسىپ جاتىر ك2لىك.
2لەنىپ، س2ءرىپ
الىپ قاپسىڭ «2لىك»
2نشىلەي «2ءڭدى»،
كورسەتپە دەپ ج2ءردى.
(ەر جىگىتتىڭ ەكى سويلەگەنى ولگەنى)
ءىىى توپ «ءۇش» ءسوزى بار ماقال قۇراستىرادى.
3 تەنتەك بالاسى،
3ءىنشى سىنىپتىڭ
دوپ 3ءىن تالاسىپ،
ك3تەرىن سىناستى.
ءبىر دوپتى كىشكەنە،
3ەۋى اپ قۇشاققا
بارىنشا ك3ەنە،
تارتىستى 3 جاققا.
(ەر كەزەگى ۇشكە دەيىن)
ءۇىىى. جاتقا جازۋ.
وقۋشىلاردىڭ ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن بايقاۋ.
وتىز ەكى – ءبارى الىپ،
تۇرار ىشتە قامالىپ.
اشىلعاندا قوس ەسىك،
كورىنەدى اعارىپ.
سان ەسىمدەردى تابۋ. قوس ءسوزىنىڭ قانداي سان ەسىم ورنىنا قولدانىلىپ تۇرعانىن ايتۋ.
ءىح. ويىن: «سۋرەتتى تاپ»
جاسىرىنعان سۋرەتتى تابۋ. ول ءۇشىن جۇمباقتى شەشۋ كەرەك. جۇمباقتا بەرىلگەن سان ەسىمدى تابۋ.
ءى توپ ءۇش كوزدى باتىر، جولدى اڭدىپ جاتىر.
ءىى توپ ەكى ايناسى بار، ەكى نايزاسى بار،
ءتورت سىلدىرماعى بار، ءبىر شىبىرتقىسى بار.
ءىىى توپ ۇستىندە ەكى تاۋى بار،
كەزىكتى ءبىر جانۋار.
ح. وزدىك جۇمىس.
وقۋشىلاردىڭ كۇردەلى سان ەسىمدەردى جازۋدا ساۋاتتىلىقتارىن انىقتاۋ.
ءى توپ بيىلعى جىل، اي، كۇن، اپتا كۇنىن سوزبەن جازۋ.
ءىى توپ وزدەرىنىڭ تۋعان جىلدارىن، كۇندەرىن سوزبەن جازۋ.
ءىىى توپ قازاقستاننىڭ قاي جىلى تاۋەلسىزدىك العانىن، ايى كۇنىن سوزبەن جازۋ.
ءحى. «بەس جول ولەڭ»
1) قازاقستان
2) تاۋەلسىز، ەگەمەندى
3) گۇلدەنەدى، كوركەيەدى، جاسارادى.
4) مەن وتانىم قازاقستاندى سۇيەمىن!
5) ەل، مەملەكەت
ءحىى. «ماعىنانى تانۋ»
ا) ق. مۇڭايتپاسوۆ تۋرالى اڭگىمەلەۋ.
ءا) ماتىننەن سان ەسىمى بار سويلەمدەردى كوشىرىپ جازۋ.
ءحىىى. قورىتۋ. بەرىلگەن سان ەسىمدەردى كەستەگە توپتاستىرۋ. وقۋشىلاردىڭ سان ەسىمدەردى اجىراتا الۋ بىلىكتىلىكتەرىن انىقتاۋ.
You Might Also Like
