دەنساۋلىق – ءومىر نەگىزى
تاقىرىپ: دەنساۋلىق – ءومىر نەگىزى
قۇندىلىق: دەنساۋلىق، ادام، ءومىر قاسيەتتەر: قامقورلىق، قادىرلەۋ
ساباق ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ «دەنساۋلىق» قۇندىلىعى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
مىندەتى:
دەنساۋلىقتىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزدىلىعىن ءتۇسىندىرۋ؛
دەنساۋلىق كۇتۋ ىسكەرلىكتەرىن دامىتۋ؛
دەنساۋلىعىن قادىرلەۋگە تاربيەلەۋ.
رەسۋرستار: وقۋلىق پەن داپتەر.
ساباق بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭi. وقۋشىلارمەن سالەمدەسىپ، جاعىمدى كوڭىل - كۇي ورناتۋ.
2. تىنىشتىق ءساتi. وقۋشىلار، اياق - قولدى ايقاستىرماي، ءتۇزۋ وتىرۋلارىڭدى وتىنەمىن. ءبىز ءقازىر تىنىس الۋ جاتتىعۋىن جاسايمىز. تىنىس الۋعا زەيىن قويعان كەزدە، ءبىزدىڭ اقىلىمىز دەم الادى. اۋانى ىشكە جۇتۋ كەزىندە تىنىشتىق پەن قۋانىش قابىلدايمىز. دەمدى سىرتقا شىعارعان كەزدە وزىمىزدەگى مازاسىزدىقتاردى سىرتقا شىعارامىز. كانە، دايىندالايىق، بالالار. كوزىمىزدى جۇمامىز...، ارقامىزدى تىكتەيمىز.، قولدارىڭدى تىزەگە قويۋعا بولادى. د ە م ا ل.... ش ى ع ا ر...
3. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. «التىن بالىق» ەرتەگىسىنىڭ مازمۇنى بويىنشا ويىن ايتۋ.
4. دايەكسوز.«كۇن ءتارتىبى مەن ەڭبەك – دەنساۋلىق كەپىلى» دەگەن حالىق دانالىعىنىڭ ءمانى تۇسىندىرىلەدى: دەنىمىز ساۋ بولۋى ءۇشىن ۋاقىتىمىزدى (تاڭەرتەڭگى جاتتىعۋ، وقۋ، ءۇي شارۋاسىنا، وزگەلەرگە، اينالاعا كومەكتەسۋ، سپورتپەن شۇعىلدانۋ، دۇرىس تاماقتانۋ جانە ت. ب.) دۇرىس وتكىزىپ، ەڭبەكتەنسەك جانىمىزدىڭ، دەنىمىزدىڭ ساۋ بولاتىنى ءسوزسىز.
5. اڭگىمەلەۋ (سۇحبات). اڭىز ايتۋ. «دەنساۋلىق – ءومىر نەگىزى» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟ دەنساۋلىقتىڭ ادام ومىرىندە قانداي ماڭىزى بار؟ نەلىكتەن «باستى بايلىق - دەنساۋلىق» دەپ ايتىلادى؟ وقۋشىلاردىڭ جاۋاپتارىن تىڭداعان سوڭ، قورىتىلانادى: - دەنساۋلىق ادامعا شارشاماي ءجۇرۋ مەن ءبىلىم الۋ ءۇشىن، تابەتىمىزدىڭ، كوڭىل كۇيىمىزدىڭ جاقسى بولۋى مەن باقىتتى ءومىر ءسۇرۋىمىز ءۇشىن قاجەت. ادام تابيعاتتىڭ وزىنە سىيلاعان مۇمكىندىكتەرىن ورىندى پايدالانىپ، گيگيەنالىق ءتارتىپتى ساقتاپ، دەنساۋلىعىنا زيان كەلتىرمەي جۇرسە، ۇزاق تا باقىتتى ءومىر سۇرەدى. دەنساۋلىقتى ساقتاۋ ءار ادامنىڭ ءوز قولىندا.
ءا. تابىلدييەۆتىڭ «اپپاق بالا» اتتى اڭگىمەنى وقۋ، سۇراقتار بويىنشا تالقىلاۋ: 1) اناسى
اسانعا تازالىقتى قالاي ءتۇسىندىردى؟ 2) «تازالىق – دەنساۋلىق كەپىلى» دەگەندى تۇسىنەسىڭدەر؟
6. شىعارماشىلىق جۇمىس، توپتىق جۇمىس.
ەگەر ءبىز ەرتە تۇرماساق،، وندا.... سول ءۇشىن ەرتە تۇرۋىمىز كەرەك.
ەگەر قورشاعان ورتا تازالىعىن ساقتاماساق، وندا.... سول ءۇشىن ورتانى تازا ۇستاۋىمىز كەرەك.
ەگەر جەر – انانى ايالاماساق، وندا.... سول ءۇشىن جەردى كۇتىپ، باپتاۋ كەرەك.
ەگەر دەنەمىزدى شىنىقتىرماساق، وندا،.... سول ءۇشىن دەنەمىزدى شىنىقتىرۋ كەرەك.
ەگەر تازالىق ساقتاماساق، وندا.... سول ءۇشىن تازا ءجۇرۋ كەرەك جانە ت. ب.
جاعدااياتتاردى شەشۋ. كىتاپتا بەرىلگەن 154 - بەتتەگى جاعداياتتاردى توپتارعا شەشۋگە ۇسىنۋ.
داپتەرمەن جۇمىس. وزدەرىنىڭ كۇن ءتارتىبىن جازادى.
7. توپپەن ءان ايتۋ. ج. تۇربەكوۆتىڭ «باقىتتى بالالىق شاق» اتتى ولەڭىن بىرگە وقۋ.
8. ءۇي تاپسىرماسى. كىتاپتا 153 - بەتتە بەرىلگەن دانىشپان اتانىڭ وسيەتتەرىن جاتتاپ الۋ، كۇن ءتارتىبىن جازۋ.
9. سوڭعى تىنىشتىق ءساتi. بالالار دەنەلەرىن ءتۇزۋ ۇستاپ، باستارىن جوعارى كوتەرىپ، ىڭعايلانىپ وتىرادى. كوزدەرىن جۇمۋىنا دا بولادى. اۋانى تەرەڭ جۇتىپ، ەركىن تىنىستايدى. اينالاداعى بارلىق تىرشىلىك يەلەرىن ايالاپ، قورشاپ، قامقور بولىپ جاتقانىن سەزىنەدى. بويلارىندا ومىرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك دامىپ، ءوز دەنساۋلىعىن كۇتۋگە ىقىلاستىڭ پايدا بولعانىن سەزىنۋگە تىرىسادى. دەنساۋلىقتى ساقتاۋ جولدارى جايىندا ويلانادى
ءوزىن – ءوزى تانۋ ءمۇعالىمى:
وسپانبەكوۆا ايجان جاپارقۇل قىزى
مويىنقۇم اۋدانى ءا. مولداعۇلوۆا مەكتەبى
قۇندىلىق: دەنساۋلىق، ادام، ءومىر قاسيەتتەر: قامقورلىق، قادىرلەۋ
ساباق ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ «دەنساۋلىق» قۇندىلىعى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
مىندەتى:
دەنساۋلىقتىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزدىلىعىن ءتۇسىندىرۋ؛
دەنساۋلىق كۇتۋ ىسكەرلىكتەرىن دامىتۋ؛
دەنساۋلىعىن قادىرلەۋگە تاربيەلەۋ.
رەسۋرستار: وقۋلىق پەن داپتەر.
ساباق بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭi. وقۋشىلارمەن سالەمدەسىپ، جاعىمدى كوڭىل - كۇي ورناتۋ.
2. تىنىشتىق ءساتi. وقۋشىلار، اياق - قولدى ايقاستىرماي، ءتۇزۋ وتىرۋلارىڭدى وتىنەمىن. ءبىز ءقازىر تىنىس الۋ جاتتىعۋىن جاسايمىز. تىنىس الۋعا زەيىن قويعان كەزدە، ءبىزدىڭ اقىلىمىز دەم الادى. اۋانى ىشكە جۇتۋ كەزىندە تىنىشتىق پەن قۋانىش قابىلدايمىز. دەمدى سىرتقا شىعارعان كەزدە وزىمىزدەگى مازاسىزدىقتاردى سىرتقا شىعارامىز. كانە، دايىندالايىق، بالالار. كوزىمىزدى جۇمامىز...، ارقامىزدى تىكتەيمىز.، قولدارىڭدى تىزەگە قويۋعا بولادى. د ە م ا ل.... ش ى ع ا ر...
3. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. «التىن بالىق» ەرتەگىسىنىڭ مازمۇنى بويىنشا ويىن ايتۋ.
4. دايەكسوز.«كۇن ءتارتىبى مەن ەڭبەك – دەنساۋلىق كەپىلى» دەگەن حالىق دانالىعىنىڭ ءمانى تۇسىندىرىلەدى: دەنىمىز ساۋ بولۋى ءۇشىن ۋاقىتىمىزدى (تاڭەرتەڭگى جاتتىعۋ، وقۋ، ءۇي شارۋاسىنا، وزگەلەرگە، اينالاعا كومەكتەسۋ، سپورتپەن شۇعىلدانۋ، دۇرىس تاماقتانۋ جانە ت. ب.) دۇرىس وتكىزىپ، ەڭبەكتەنسەك جانىمىزدىڭ، دەنىمىزدىڭ ساۋ بولاتىنى ءسوزسىز.
5. اڭگىمەلەۋ (سۇحبات). اڭىز ايتۋ. «دەنساۋلىق – ءومىر نەگىزى» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟ دەنساۋلىقتىڭ ادام ومىرىندە قانداي ماڭىزى بار؟ نەلىكتەن «باستى بايلىق - دەنساۋلىق» دەپ ايتىلادى؟ وقۋشىلاردىڭ جاۋاپتارىن تىڭداعان سوڭ، قورىتىلانادى: - دەنساۋلىق ادامعا شارشاماي ءجۇرۋ مەن ءبىلىم الۋ ءۇشىن، تابەتىمىزدىڭ، كوڭىل كۇيىمىزدىڭ جاقسى بولۋى مەن باقىتتى ءومىر ءسۇرۋىمىز ءۇشىن قاجەت. ادام تابيعاتتىڭ وزىنە سىيلاعان مۇمكىندىكتەرىن ورىندى پايدالانىپ، گيگيەنالىق ءتارتىپتى ساقتاپ، دەنساۋلىعىنا زيان كەلتىرمەي جۇرسە، ۇزاق تا باقىتتى ءومىر سۇرەدى. دەنساۋلىقتى ساقتاۋ ءار ادامنىڭ ءوز قولىندا.
ءا. تابىلدييەۆتىڭ «اپپاق بالا» اتتى اڭگىمەنى وقۋ، سۇراقتار بويىنشا تالقىلاۋ: 1) اناسى
اسانعا تازالىقتى قالاي ءتۇسىندىردى؟ 2) «تازالىق – دەنساۋلىق كەپىلى» دەگەندى تۇسىنەسىڭدەر؟
6. شىعارماشىلىق جۇمىس، توپتىق جۇمىس.
ەگەر ءبىز ەرتە تۇرماساق،، وندا.... سول ءۇشىن ەرتە تۇرۋىمىز كەرەك.
ەگەر قورشاعان ورتا تازالىعىن ساقتاماساق، وندا.... سول ءۇشىن ورتانى تازا ۇستاۋىمىز كەرەك.
ەگەر جەر – انانى ايالاماساق، وندا.... سول ءۇشىن جەردى كۇتىپ، باپتاۋ كەرەك.
ەگەر دەنەمىزدى شىنىقتىرماساق، وندا،.... سول ءۇشىن دەنەمىزدى شىنىقتىرۋ كەرەك.
ەگەر تازالىق ساقتاماساق، وندا.... سول ءۇشىن تازا ءجۇرۋ كەرەك جانە ت. ب.
جاعدااياتتاردى شەشۋ. كىتاپتا بەرىلگەن 154 - بەتتەگى جاعداياتتاردى توپتارعا شەشۋگە ۇسىنۋ.
داپتەرمەن جۇمىس. وزدەرىنىڭ كۇن ءتارتىبىن جازادى.
7. توپپەن ءان ايتۋ. ج. تۇربەكوۆتىڭ «باقىتتى بالالىق شاق» اتتى ولەڭىن بىرگە وقۋ.
8. ءۇي تاپسىرماسى. كىتاپتا 153 - بەتتە بەرىلگەن دانىشپان اتانىڭ وسيەتتەرىن جاتتاپ الۋ، كۇن ءتارتىبىن جازۋ.
9. سوڭعى تىنىشتىق ءساتi. بالالار دەنەلەرىن ءتۇزۋ ۇستاپ، باستارىن جوعارى كوتەرىپ، ىڭعايلانىپ وتىرادى. كوزدەرىن جۇمۋىنا دا بولادى. اۋانى تەرەڭ جۇتىپ، ەركىن تىنىستايدى. اينالاداعى بارلىق تىرشىلىك يەلەرىن ايالاپ، قورشاپ، قامقور بولىپ جاتقانىن سەزىنەدى. بويلارىندا ومىرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك دامىپ، ءوز دەنساۋلىعىن كۇتۋگە ىقىلاستىڭ پايدا بولعانىن سەزىنۋگە تىرىسادى. دەنساۋلىقتى ساقتاۋ جولدارى جايىندا ويلانادى
ءوزىن – ءوزى تانۋ ءمۇعالىمى:
وسپانبەكوۆا ايجان جاپارقۇل قىزى
مويىنقۇم اۋدانى ءا. مولداعۇلوۆا مەكتەبى
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: “سالت – ءداستۇردى ۇستانعان تاربيەشىلەر”
