دەپرەسسيا دەگەن نە؟ ودان قالاي شىعادى؟
دەپرەسسيا – بۇل كوڭىل-كۇيدىڭ قالىپتىدان اۋىتقۋى، بۇل ادامنىڭ كۇندەلىكتى ومىرىنە، جۇمىسىنا جانە قارىم-قاتىناستارىنا اسەر ەتۋى مۇمكىن. بۇل پسيحولوگيالىق بۇزىلۋ رەتىندە تانىلادى جانە ونىڭ بەلگىلەرى بىرنەشە اپتا، اي نەمەسە ءتىپتى جىلدار بويى سوزىلۋى مۇمكىن.
دەپرەسسياعا ۇشىراۋ سەبەپتەرى ءارتۇرلى بولۋى مۇمكىن، ونىڭ ىشىندە گەنەتيكالىق فاكتورلار، ورتا اسەرى، جەكە ومىردەگى وقيعالار جانە سترەسس فاكتورلارى بار. ونىڭ بەلگىلەرىنە تومەندەگىلەر جاتادى: ۇزاق مەرزىمدى كوڭىل-كۇيدىڭ تومەندەۋى، قىزىعۋشىلىقتىڭ جوعالۋى، ۇيقىنىڭ بۇزىلۋى، ەنەرگيانىڭ ازايۋى، ءوزىن-وزى باعالاۋدىڭ تومەندەۋى، كونسەنتراسيانىڭ ناشارلاۋى جانە وزىنە-وزى قول جۇمساۋ ويلارى.
ەگەر ادام دەپرەسسياعا ۇشىراعان بولسا، ونىڭ بىرنەشە ىس-ارەكەتتەردى جاساۋى ماڭىزدى:
1. پروفەسسيونالدى كومەك الۋ: پسيحولوگ نەمەسە پسيحياتردان كومەك الۋ ارقىلى دياگنوز قويۋ جانە ءتيىمدى ەمدەۋ جوسپارىن جاساۋ مۇمكىن.
2. تەراپيا: تەراپيالىق ادىستەر، سونىڭ ىشىندە كوگنيتيۆتى-مىنەزدىك تەراپيا (كمت)، ادامعا ءوز ويلارى مەن سەزىمدەرىن تۇسىنۋگە جانە ولاردى باسقارۋعا كومەكتەسەدى.
3. دارى-دارمەك: كەيبىر جاعدايلاردا، انتيدەپرەسسانتتار سياقتى دارى-دارمەكتەر قاجەت بولۋى مۇمكىن.
4. ءوزىن-وزى كۇتىم: دۇرىس تاماقتانۋ، جەتكىلىكتى ۇيقى، دەنە جاتتىعۋلارى جانە سترەستى باسقارۋ ادىستەرى دەپرەسسيامەن كۇرەسۋدە ماڭىزدى.
5. قولداۋ جۇيەسى: وتباسى مۇشەلەرىنەن، دوستاردان جانە قولداۋ توپتارىنان قولداۋ الۋ وتە ماڭىزدى.
دەپرەسسيادان شىعۋ جولى جەكە بولىپ تابىلادى جانە كوپ جاعدايدا ۋاقىت پەن تۇراقتى ەمدەۋدى تالاپ ەتەدى. ەگەر دەپرەسسيا بەلگىلەرىن باستان وتكەرسەڭىز، مامانعا جۇگىنۋ وتە ماڭىزدى.
دەپرەسسيا – بۇل كەڭ تارالعان پسيحيكالىق دەنساۋلىق ماسەلەسى، ول ادامنىڭ كوڭىل-كۇيىنە، ويلاۋ قابىلەتىنە جانە كۇندەلىكتى ارەكەتتەرىنە كەرى اسەر ەتەدى. دەپرەسسيا تەك “قايعىرۋ” نەمەسە “ناشار كوڭىل-كۇي” دەگەننەن گورى كۇردەلىرەك جانە ونىڭ اسەرى ادامنىڭ جالپى ءومىر ساپاسىنا اسەر ەتەدى.
دەپرەسسيانىڭ سەبەپتەرى ءارتۇرلى بولۋى مۇمكىن جانە ولار بيولوگيالىق، پسيحولوگيالىق جانە ورتالىق فاكتورلاردى قامتيدى. بۇعان گەنەتيكا، حيميالىق تەپە-تەڭدىكتىڭ بۇزىلۋى، قيىن ومىرلىك جاعدايلار، سترەسس جانە ت.ب. جاتادى.
دەپرەسسيانىڭ بەلگىلەرىنە مىنالار جاتادى:
• تۇراقتى قايعىرۋ نەمەسە ۇمىتسىزدىك سەزىمى.
• قىزىعۋشىلىقتىڭ جوعالۋى، بۇرىن ۇناتقان ءىس-شارالارعا دەگەن قىزىعۋشىلىقتىڭ ازايۋى.
• ۇيقىنىڭ بۇزىلۋى، ۇيقىنىڭ كوپ نەمەسە از بولۋى.
• ەنەرگيا جەتىسپەۋشىلىگى، شارشاعىشتىق.
• ءوزىن-وزى باعالاۋدىڭ تومەندەۋى، ءوزىن-وزى ايىپتاۋ.
• كونسەنتراسيا مەن شەشىم قابىلداۋداعى قيىندىقتار.
• وزىنە-وزى قول جۇمساۋ ويلارى.
ەگەر ءسىز نەمەسە ءسىزدىڭ جاقىندارىڭىز دەپرەسسيانىڭ بەلگىلەرىن باستان كەشىرسە، كەلەسى قادامداردى قاراستىرۋ ماڭىزدى:
1. ماماندىق كومەك: پسيحوتەراپيەۆت نەمەسە پسيحياتر سياقتى كاسىبي ماماننان كەڭەس الۋ.
2. تەراپيا: كوپتەگەن ءتۇرلى تەراپيالىق ادىستەر بار، مىسالى، كوگنيتيۆتى-مىنەزدىك تەراپيا، ول ادامعا ءوز ويلارىن جانە مىنەز-قۇلقىن وزگەرتۋگە كومەكتەسەدى.
3. دارى-دارمەكتەر: كەيبىر جاعدايلاردا دارى-دارمەكتەر، مىسالى، انتيدەپرەسسانتتار، پايدالى بولۋى مۇمكىن.
4. ءوزىن-وزى كۇتىم ستراتەگيالارى: دۇرىس تاماقتانۋ، جاتتىعۋلار، جەتكىلىكتى ۇيقى جانە سترەسستى باسقارۋ ادىستەرى ءسىزدىڭ جاعدايىڭىزدى جاقسارتۋعا كومەكتەسەدى.
5. قولداۋ جۇيەسىن پايدالانۋ: وتباسى، دوستار جانە قولداۋ توپتارىنان قولداۋ الۋ.
دەپرەسسيادان شىعۋ ءۇشىن تۇراقتى كۇش-جىگەر جانە ۋاقىت قاجەت. بۇل پروسەسس ءار ادام ءۇشىن ءارتۇرلى بولادى، ءبىراق دۇرىس كومەك پەن قولداۋ ارقىلى ونى جەڭۋ مۇمكىن.
You Might Also Like
-
ءوزىن-وزى باعالاۋعا نازار اۋدارۋ: قىزداردىڭ ءوزىن-وزى باعالاۋىن قالىپتاستىرۋعا كوڭىل ءبولۋ ماڭىزدى. ولارعا وزدەرىنىڭ قۇندىلىعىن، كۇشى مەن قابىلەتتەرىن تۇسىنۋگە كومەكتەسۋ كەرەك.
-
قازاق حالقى ءوزىنىڭ كونە مادەنيەتىن بۇگىنگى كۇنگە جەتكىزگەن، سونىڭ ىشىندە تۇركى حالىقتارىنىڭ نەگىزگى باسپاناسى – كيىز ءۇيدى ساقتاپ قالدى. قازاقتار كيىز ءۇيدى
