ءدىنتانۋ ماماندىعى
ءدىن بۇل ادام ومىرىندەگى ماڭىزدى قۇندىلىقتاردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى ءبىراق وسى ءدىن ماسەلەسىن جاقسارتاتىن ەلىمىزدە ماماندىقتار سانى از ءبىراق دەگەنمەن قازىرگى جاڭا قارقىنداپ دامىپ كەلە جاتقان ماماندىقتاردىڭ ءبىرى. مەن ءوزىم ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيلوسوفيا جانە ساياساتتانۋ فاكۋلتەتىندە «ءدىنتانۋ» ماماندىعى بويىنشا گرانت يەگەرىمىن، الدىمەن ءدىنتانۋ ماماندىعىنىڭ تاقىرىبىنا كەلمەس بۇرىن جالپى ءدىنتانۋ دەگەنىمىز نە دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەرەيىك.
ءدىنتانۋ دەگەنىمىز تەك قانا دىندەردى زەرتتەپ قويمايتىن سونىمەن قاتار ءدىننىڭ جالپى تاريحىن، ساياساتىن، فيلوسوفياسىن، پسيحولوگياسىن، انتروپولوگياسىن، مادەنيەتىن جانە تاعىدا باسقا قىرلارىنان زەرتتەيدى بۇل ءدىني ىلىمدەر تاريحىن جانە ءدىني ءومىردىڭ ينستيتۋسيالىق فورماسىن دىني-مادەني مۇرا، ءدىني ونەر، ءدىني جازبا ەسكەرتكىشتەرىن، ءدىني ءبىلىم جانە عىلىمي زەرتتەۋ قىزمەتى، دىنگە ءتان قۇقىقتى، دىندەر تاريحىنىڭ ارحەولوگيالىق ەسكەرتكىشتەرىن، ءتۇرلى ءدىني ىلىمدەر مەن ءدىني ۇيىمدار اراسىنداعى ءوزارا قاتىناس تاريحى مەن قازىرگى احۋالىن زەرتتەيدى جانە ادامنىڭ دىنگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ ءدىني ساۋاتىلىعىن كوبەيتە تۇسەدى. ەندىگى كەزەك ءدىنتانۋ عىلىمىن ماماندىق جاعىنان قاراساق ول قازىرگى تاڭدا قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان ماماندىقتاردىڭ ءبىرى جانەدە جىل سايىن ۇلعايۋدا وسى ماماندىققا سۇرانىس جوعارى بولىپ ارتا تۇسۋدە بۇل ماماندىققا ءتۇسۋ ءۇشىن «ۇبت» دا «شىعارماشىلىق ەمتيحان» تاڭدايسىز. شىعارماشىلىق ەمتيحان ەكى كەزەڭنەن تۇرادى، ءبىرىنشىسى كەزەڭى «ۇلتىق ءبىرىڭعاي تەستىلەۋ» ال ەكىنشى كەزەڭى «ماماندىق بويىنشا» بولادى. بۇل ماماندىققا مەملەكەتتىك گرانتقا ءتۇسۋ ءۇشىن «120» بال اۋىلدىق كۆوتامەن «117» بال ، ال اقىلى وقۋعا ءتۇسۋ ءۇشىن «80» بال جيناۋ قاجەت. بۇرىن ءدىنتانۋ ماماندىعى دەسە حالىقتىڭ قۇلاعىنا ۇرەي ەستىگەن سەكىلدى نەمەسە تۇرپىدەي تيەتىن بولعان قازىرگى كەزدە بۇل ماماندىق ەندىگى كەزدە - كەڭگە جايىلا باستاپ، ادامداردىڭ بويى ۇيرەندى. ناقتىلاپ ايتاتىن بولسام، بۇل ماماندىقتى بىتىرگەن ستۋدەنت مەشىتتە يمام بولىپ، ۋاعىز ايتاتىن ادام ەمەس. ءدىنتانۋ قازىرگە كەڭىنەن تاراعان ماماندىقتاردىڭ ءبىرى ياعني زايىرلى ماماندىقتاردىڭ ءبىرى زاڭگەر، ءمۇعالىم، ەكونوميست سەكىلدى ماماندىقتاردان اسىپ تۇسپەسە كەم ەمەس. ەگەر ناقتىلاپ تولىقتىرىپ ايتاتىن بولسام ءدىنتانۋ ماماندىعى تومەندە كورسەتىلگەن ۋنيۆەرلەردە وقۋعا بولادى ولار: ق. ا. ياساۋي اتىنداعى حالىقارالىق قازاق-تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتى قابىرعاسىندا «ءدىن جانە ەركىن ويلاۋ» ماماندىعى اشىلعان 1992 جىلدان باستاۋ الادى. قازاقستاندا ءدىنتانۋ باكالاۆرى مەن ماگيسترانتتارىن ل. ن. گۋميليەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى، ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى، «نۇر-مۇباراك» ەگيپەت يسلام مادەنيەتى ۋنيۆەرسيتەتى، ق. ا. ياساۋي اتىنداعى حالىقارالىق قازاق-تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتى مەن شەت تىلدەر جانە ىسكەرلىك كارەرا ۋنيۆەرسيتەتى دايىندايدى. ال ە. ا. بوكەتوۆ اتىنداعى قاراعاندى مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى ازىرگە باكالاۆر ماماندار دايارلاۋمەن شەكتەلۋدە. ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى مەن «نۇر-مۇباراك» ەگيپەت يسلام مادەنيەتى ۋنيۆەرسيتەتتەرىندە ءدىنتانۋدىڭ PhD دوكتورىن دايىنداۋ باعدارلاماسى ىسكە قوسىلعان. بۇل ماماندىقتى بىتىرگەننەن كەيىن ءسىز ۇقك جانە ءىىم ساراپتاما قىزمەتىنىڭ، مەملەكەتتىك باسقارۋ، سىرتقى جانە ىشكى ساياسات ءبولىمىنىڭ، ءدىن ىستەرى كوميتەتىنىڭ قىزمەتكەرى.
- ءدىن تاريحى مەن تەورياسى، زاماناۋي وركەنيەتتىڭ ءدىني-فيلوسوفيالىق ماسەلەلەرى بويىنشا عىلىمي-زەرتەۋ جۇمىستارىندا عىلىمي قىزمەتكەرى.
- مەملەكەتتىك جانە مەملەكەتتىك ەمەس جوعارى جانە ورتا ارناۋلى وقۋ ورىندارىنىڭ وقىتۋشىلارى؛
- ءبىتىرۋشى ماگيستراتۋرا مەن PhD ءبىلىمىن جالعاستىرا الادى جانە حالىقارالىق جوبالاردى ىسكە اسىرۋعا (بۇۇ، ISESKO، اشىق قوعام ينستيتۋتى جانە ت. ب. ) قاتىسا الادى؛
- «حالال» ستاندارتتاۋ كوميتەتىنىڭ، قمدب قىزمەتكەرلەرى جانە باسقا دا مەملەكەتتىك، مەملەكەتتىك ەمەس مەكەمەلەر مەن حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ قىزمەتكەرى.
ءسىز وسى جوعارىدا كورسەتىلگەن جۇمىس ورىندارىنا ت. ب. جۇمىس ورىنداردارىندا قىزمەت ەتە الاسىز. ءدىندى دۇرىس تۇسىنبەۋ قوعامدا ءتۇرلى سەنىم نەگىزىندە ادامدار اراسىنداعى، كونفەسسيا اراسىنداعى، حالىقتار اراسىنداعى قايشىلىقتارعا الىپ كەلەدى. قازىرگى كەزدە ءدىنتانۋ مەملەكەت تاراپىنان ەرەكشە كوڭىل ءبولىنىپ، قاجەت دەپ تاپقان ماماندىقتاردىڭ بىرىنە اينالدى. زامان تالابىنا ساي ءدىنتانۋ ءپانىن وقىتۋ، ءدىنتانۋشى ماماندار اسا قاجەت جانە بۇل تاقىرىپ قاشان دا وزەكتىلىگىن جوعالتپايدى. جالپى قورىتىندىلاي وتەتىن بولسام مەن بۇل ماماندىقتا وقىعانىما ەش وكىنبەيمىن وكىنبەيمىندە سەبەبى بۇل ماماندىق ادامدى ءبىر جاعىنان مامان رەتىندە دايىنداسا ال ەكىنشى جاعىنان بۇل رۋحاني ازىق بولىپ تابىلۋعا جانە ءدىني ساۋاتتىلىقتى وي سانانى دامىتۋعا كومەكتەسەدى. بۇل ماماندارعا قوعامنان ءارقاشاندا ورىن تابىلاتىنى ءسوزسىز.
ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى
فيلوسوفيا جانە ساياساتتانۋ فاكۋلتەتى
ءدىنتانۋ ماماندىعىنىڭ 1 – كۋرس ستۋدەنتى
قانجاربەك ەرنار ەرلان ۇلى
جەتەكشى اعا وقىتۋشى: تۋنگاتوۆا ۋ. ا.