ەجەلگى ءداۋىر ادەبيەتى تۋرالى
ەجەلگى ءداۋىر ادەبيەتى دەگەنىمىز - بۇل ادامزات تاريحىنىڭ ەڭ ەرتە كەزەڭدەرىندە جازىلعان ادەبي شىعارمالاردى قامتيتىن تەرمين. بۇل كەزەڭ ب.ز.د. ءبىرىنشى مىڭجىلدىقتان باستاپ، كوبىنەسە ريم مەن گرەكيا يمپەريالارىنىڭ كۇيرەۋىنە دەيىنگى ۋاقىتتى قامتيدى. ەجەلگى ءداۋىر ادەبيەتى الەمدىك مادەنيەتتىڭ جانە ادەبيەتتىڭ دامۋىندا ماڭىزدى ءرول اتقارادى جانە ونىڭ كوپتەگەن ەلەمەنتتەرى كەيىنگى ادەبي داستۇرلەرگە ىقپال ەتتى.
ەجەلگى ادەبيەتتىڭ ەرەكشەلىكتەرى:
-
جازۋ جۇيەسىنىڭ دامۋى: ەجەلگى داۋىردە جازۋ جۇيەلەرىنىڭ پايدا بولۋى ادەبيەتتىڭ وسۋىنە ىقپال ەتتى. مىسالى، شۋمەرلەردىڭ كلينوپيس جازۋى، ەجەلگى ەگيپەتتەگى يەروگليفتەر، جانە ەجەلگى گرەكيانىڭ ءالفاۆيتى.
-
ەپيكالىق پوەزيا: ەپيكالىق پوەزيا ەجەلگى ادەبيەتتىڭ ەڭ تانىمال جانرى بولدى. گومەردىڭ "يلياداسى" مەن "وديسسەياسى"، "ماحابحاراتا" جانە "رامايانا" (ءۇندىستان)، "گيلگامەش" ەپوسى (شۋمەر) - بۇلاردىڭ بارلىعى كونە ءداۋىردىڭ ادەبي مۇراسىنىڭ اجىراماس بولىگى.
-
فيلوسوفيالىق جانە ءدىني ماتىندەر: ەجەلگى داۋىردەگى فيلوسوفيالىق جانە ءدىني ماتىندەر، مىسالى، كونفۋسييدىڭ جازبالارى، بۋددانىڭ ءسۇترالارى، ەجەلگى ەگيپەتتىڭ "ولىلەر كىتابى" سياقتى ماتىندەر، ادەبيەت پەن ويلاۋدىڭ دامۋىنا ۇلەس قوستى.
-
دراما جانە تەاتر: ەجەلگى گرەكيا دراماسى (ەسحيل، سوفوكل، ەۆريپيد) جانە ريم دراماتۋرگياسى (سەنەكا، پلاۆت) ءوز زامانىنىڭ ماڭىزدى ادەبي فورمالارى بولدى.
-
ادەبيەتتىڭ الەۋمەتتىك جانە مادەني ماڭىزى: ەجەلگى ادەبيەت الەۋمەتتىك، ءدىني جانە فيلوسوفيالىق يدەيالاردى تاراتۋ قۇرالى رەتىندە قىزمەت ەتتى. ول كەزەڭدەگى ءومىر سالتى، قۇندىلىقتار جانە نانىم-سەنىمدەر تۋرالى ماڭىزدى اقپارات بەرەدى.
ەجەلگى ادەبيەتتىڭ بۇل ۇلگىلەرى كەيىنگى ۇرپاقتارعا ءوز زامانىنىڭ مادەني جانە الەۋمەتتىك كورىنىسىن كورسەتەدى جانە ولاردىڭ شىعارمالارى بۇگىنگى كۇنگە دەيىن قۇندىلىعىن جوعالتپايدى.
You Might Also Like
-
"اباي جولى" – قازاق ادەبيەتىنىڭ التىن قورىنا ەنگەن، مۇحتار اۋەزوۆتىڭ ەڭبەگى، كورنەكتى قازاق اقىنى اباي قۇنانبايەۆتىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن بەينەلەيدى. قازاقشا ەسسە جازۋ تالداۋ قىسقاشا مازمۇنى
