ەلىمىزدىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى. تۋ
انا ءتىلى 3 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەلىمىزدىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى. تۋ
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ وتان، قازاقستان، تۋعان جەر تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ رامىزدەرى تۋ تۋرالى تۇسىنىكتەرىن قالىپتاستىرۋ؛
دامىتۋشىلىق: وي - ءورىسىن، تانىمدىق قابىلەتىن، جەكە دارا تۇلعا رەتىندە دامىتۋ؛
تاربيەلىك: وتانسۇيگىشتىككە، ادامگەرشىلىككە، وتانىنا، حالقىنا ادال قىزمەت ەتۋگە، ەلىنىڭ تۋىن، ەلتاڭباسىن، ءانۇرانىن قاستەرلەۋگە، حالقىنىڭ تەگىن، تاريحىن بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىم بەرۋ
ءتۇرى: سايىس ساباق
ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، اڭگىمە، تالداۋ - جيناقتاۋ
كورنەكىلىگى: سلايدتار، ق ر رامىزدەرىنىڭ اۆتورلارىنىڭ پورترەتتەرى
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى
كۇتىلەتىن بولجام: ەلىمىزدىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى تۋ تۋرالى قوسىمشا مالىمەتتەر الادى، تۇسىنىكتەرى كەڭەيەدى.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: ساباققا پسيحولوگيالىق دايىندىق جۇرگىزۋ.
انا ءتىلىن قۇرمەتتە،
ار - ۇياتتى كىرلەتپە.
جاقسىلارعا جاق بولىپ،
جاماندىقتى ۇلگى ەتپە.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
- ۇيگە قانداي تاپسىرما بەرىلدى؟
«مەنىڭ سۇيىكتى قالام» تاقىرىبىنا شىعارما جازۋ.
شىعارمانى وقۋ، تالداۋ، سۇراقتارمەن قورىتىندىلاۋ.
سەرگىتۋ ءساتى:
دوڭگەلەنىپ تۇرامىز،
كەرەگەنى قۇرامىز.
ۋىق بولىپ ءيىلىپ،
شاڭىراقتى قۇرامىز.
- بۇل اتالعاندار رامىزدەردىڭ قايسىسىندا كەزدەسەدى؟
ءىىى. ماقسات قويۋ كەزەڭى: ساباقتىڭ تاقىرىبىن، ماقساتىن حابارلاۋ، وقۋشىلاردى 3 توپقا ءبولۋ.
1 - توپ: قىران
2 - توپ: التىن كۇن
3 - توپ: كوك اسپان
ءىۇ. جاڭا ساباق:
ءانۇران ورىندالادى.
1. قازاقستان ەلىنىڭ رامىزدەرى جايلى بالالاردىڭ بىلەتىنىن پىسىقتاۋ. 2. وقۋلىقپەن جۇمىس: ءماتىندى مانەرلەپ وقۋ، ءتۇسىندىرۋ، تۋ تۋرالى قوسىمشا تۇسىنىكتەر بەرۋ.
تۋ (اعىلش. flag) — ارنايى تۇستەرى بار بەلگىلى ءبىر گەومەتريالىق پىشىنگە يە ماتا. ادەتتە تۋلار فلاگشتوك ارقىلى كوتەرىلەدى. مەملەكەتتىك تۋ مەملەكەتتىك ءرامىز بولىپ تابىلادى. مەملەكەتتىكتەن باسقا كوپتەگەن ەلدەردە اسكەري جانە كوممەرسيالىق تۋلار بار.
تۋلاردى زەرتتەۋمەن اينالىساتىن عىلىم سالاسى ۆەكسيللولوگيا (لات. vexillum — «تۋ»، «بايراق») دەپ اتالادى.
تۋ نايزا نەمەسە باسقاشا بەينەلەر تۇرىندەگى مەتالل ۇشتىعى بار اعاشقا بەكىتىلگەن بەلگىلى ءبىر ولشەم مەن ماتادان تۇرادى. تۋ جاۋىنگەرلەردىڭ جينالۋى مەن بىرىگۋى ءۇشىن الىستان جاقسى كورىنەتىن بەلگى رەتىندە ەجەلگى تاياۋ شىعىس، ءۇندىستان، جۇڭگو، ت. ب. ەلدەردە بيىك سىرىققا ورناتىلعان قانداي دا ءبىر بەينەلەر تۇرىندە پايدا بولعان.
شايقاستا تۋىنان ايرىلعان جاساقتار تاراتىلدى. شايقاس كەزىندە دۇشپان تۋلارىن قولعا تۇسىرگەنى ءۇشىن جاۋىنگەرلەرگە ەرەكشە ماراپاتتار جاسالدى. كوشپەلى حالىقتاردا دا (ساق - سكيفتەر، عۇندار، تۇركىلەر، ت. ب.) تۋدى جاۋىنگەرلىك رۋحتىڭ بەلگىسى رەتىندە ەرەكشە قۇرمەتتەگەن. تۋ ۇلكەن ماتادان ءتۇستى جەلەك تۇرىندە جاسالىپ، نايزانىڭ سابىنا بايلانىپ كوتەرىلگەن. جاۋىنگەرلەرگە كۇش بەرىپ قورعاۋ ءۇشىن وعان كيەلى بەلگىلەر (جىرتقىش اڭدار مەن ايداھاردىڭ باسى، كەيىننەن اي، قۇران اياتتارى) سالىندى. تۋ اسكەردىڭ كيەسى سانالعاندىقتان، شايقاس كەزىندە ونى ۇستاۋ ەڭ باتىر ادامدارعا تاپسىرىلعان. تۋ جەلبىرەپ تۇرسا اسكەر جەڭىسكە جەتەدى، ول قۇلاسا جەڭىلەدى دەگەن ىرىم بولعان. قازاق قوعامىندا حاننىڭ تۋىنان باسقا، بەلگىلى قولباسىلارعا دا تۋ تاپسىرىلعان. مىسالى، ابىلاي حان زامانىندا قابانباي، بوگەنباي، جانىبەك، ت. ب. ايگىلى باتىرلاردىڭ ءوز تۋى بولدى. ول تۋلار كەيىننەن سول باتىردىڭ ۇرپاقتارىندا قالىپ، كيە تۇتىلدى. اۋرۋ - كەسەلدەن، جاماندىقتان قورعايدى دەپ قاستەرلەندى. سوعىس كەزىندە تۋدان ايىرىلعان جاعدايدا ءبولىم كومانديرى مەن تىكەلەي كىنالىلەر اسكەري تريبۋنالمەن سوتتالىپ، اسكەري ءبولىم تاراتىلادى. تۋدان ايرىلۋ ولىممەن بىردەي بولعان.
مەملەكەتتىك تۋ تىگىلەتىن نەمەسە ورناتىلاتىن جەرلەر دە زاڭدا كورسەتىلگەن. ولاردىڭ قاتارىندا ەلباسى رەزيدەنسياسى، پارلامەنت پەن ۇكىمەتتىڭ مينيسترلىكتەرى مەن وزگە دە ورتالىق اتقارۋشى ورگانداردىڭ ەلباسىنا تىكەلەي باعىناتىن جانە ەسەپ بەرەتىن مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ كونستيتۋسيالىق كەڭەستىڭ، جوعارعى سوت جانە باسقا دا سوتتاردىڭ، باس پروكۋراتۋرانىڭ، ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ، ءماسليحاتتار مەن جەرگىلىكتى ورگانداردىڭ عيماراتتارى بار. ولاردىڭ بارىندە دە مەملەكەتتىك تۋ ۇدايى جەلبىرەپ تۇرۋعا ءتيىستى. دۇنيەگە كەلگەن نارەستەلەر جانە نەكەنى سالتاناتتى تۇردە تىركەيتىن ورىن - جايلاردا دا مەملەكەتتىك تۋ ۇدايى ەل نازارىندا تۇرۋى كەرەك.
1. ءماتىندى جۇگىرتىپ وقۋ.
2. وقۋشىلاردان تۋ تۋرالى بىلەتىندەرىن سۇراۋ.
3. ق ر رامىزدەرى تۋرالى جاتتاپ كەلگەن ولەڭدەرىن سۇراۋ.
4. «ەگەر مەن پرەزيدەنت بولسام...»تاقىرىبىنا قىسقاشا اڭگىمە جازۋ.
5. سۇراق - جاۋاپ:
- مەملەكەتتىك تۋدىڭ اۆتورى كىم؟
- مەملەكەتتىك ءانۇراننىڭ اۆتورلارى كىمدەر؟
- ق ر - نىڭ رامىزدەرى قاشان قابىلداندى؟
- ق ر - نىڭ تاۋەلسىزدىگى قاشان جاريالاندى؟
- ۆەكسيللولوگيا دەگەن نە؟
- مەملەكەتتىك تۋدىڭ ۇزىندىعى مەن ەنى قانداي؟
- ق ر كونستيتۋسياسى قاشان قابىلداندى؟
- قازاقستاندا قانشا وبلىس بار؟
- 2011جىلى ەلىمىزدە قانداي ايتۋلى مەرەكە تويلاندى؟ ت. ب.
ءۇى. ساباقتى قورىتۋ:
- مەملەكەتىمىزدىڭ رامىزدەرىن اتا.
قازاقستان رامىزدەرى - ەلدىگىمنىڭ بەلگىسى،
ءبىلۋ كەرەك بالاعا دەيىن ەڭ كىشى.
ءان ۇران، كوگىلدىر تۋ، ەلتاڭبا،
رامىزدەردى جاتقا ءبىلسىن ءار كىسى.
ءۇىى. ۇيگە تاپسىرما: ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقۋ 83 - 85 بەتتەر، 1 شۋماق ولەڭ جازىپ كەلۋ، تۋدىڭ سۋرەتىن سالۋ.
باعالاۋ: ۇتقان توپتى ماراپاتتاۋ.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەلىمىزدىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى. تۋ
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ وتان، قازاقستان، تۋعان جەر تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ رامىزدەرى تۋ تۋرالى تۇسىنىكتەرىن قالىپتاستىرۋ؛
دامىتۋشىلىق: وي - ءورىسىن، تانىمدىق قابىلەتىن، جەكە دارا تۇلعا رەتىندە دامىتۋ؛
تاربيەلىك: وتانسۇيگىشتىككە، ادامگەرشىلىككە، وتانىنا، حالقىنا ادال قىزمەت ەتۋگە، ەلىنىڭ تۋىن، ەلتاڭباسىن، ءانۇرانىن قاستەرلەۋگە، حالقىنىڭ تەگىن، تاريحىن بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىم بەرۋ
ءتۇرى: سايىس ساباق
ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، اڭگىمە، تالداۋ - جيناقتاۋ
كورنەكىلىگى: سلايدتار، ق ر رامىزدەرىنىڭ اۆتورلارىنىڭ پورترەتتەرى
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى
كۇتىلەتىن بولجام: ەلىمىزدىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى تۋ تۋرالى قوسىمشا مالىمەتتەر الادى، تۇسىنىكتەرى كەڭەيەدى.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: ساباققا پسيحولوگيالىق دايىندىق جۇرگىزۋ.
انا ءتىلىن قۇرمەتتە،
ار - ۇياتتى كىرلەتپە.
جاقسىلارعا جاق بولىپ،
جاماندىقتى ۇلگى ەتپە.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
- ۇيگە قانداي تاپسىرما بەرىلدى؟
«مەنىڭ سۇيىكتى قالام» تاقىرىبىنا شىعارما جازۋ.
شىعارمانى وقۋ، تالداۋ، سۇراقتارمەن قورىتىندىلاۋ.
سەرگىتۋ ءساتى:
دوڭگەلەنىپ تۇرامىز،
كەرەگەنى قۇرامىز.
ۋىق بولىپ ءيىلىپ،
شاڭىراقتى قۇرامىز.
- بۇل اتالعاندار رامىزدەردىڭ قايسىسىندا كەزدەسەدى؟
ءىىى. ماقسات قويۋ كەزەڭى: ساباقتىڭ تاقىرىبىن، ماقساتىن حابارلاۋ، وقۋشىلاردى 3 توپقا ءبولۋ.
1 - توپ: قىران
2 - توپ: التىن كۇن
3 - توپ: كوك اسپان
ءىۇ. جاڭا ساباق:
ءانۇران ورىندالادى.
1. قازاقستان ەلىنىڭ رامىزدەرى جايلى بالالاردىڭ بىلەتىنىن پىسىقتاۋ. 2. وقۋلىقپەن جۇمىس: ءماتىندى مانەرلەپ وقۋ، ءتۇسىندىرۋ، تۋ تۋرالى قوسىمشا تۇسىنىكتەر بەرۋ.
تۋ (اعىلش. flag) — ارنايى تۇستەرى بار بەلگىلى ءبىر گەومەتريالىق پىشىنگە يە ماتا. ادەتتە تۋلار فلاگشتوك ارقىلى كوتەرىلەدى. مەملەكەتتىك تۋ مەملەكەتتىك ءرامىز بولىپ تابىلادى. مەملەكەتتىكتەن باسقا كوپتەگەن ەلدەردە اسكەري جانە كوممەرسيالىق تۋلار بار.
تۋلاردى زەرتتەۋمەن اينالىساتىن عىلىم سالاسى ۆەكسيللولوگيا (لات. vexillum — «تۋ»، «بايراق») دەپ اتالادى.
تۋ نايزا نەمەسە باسقاشا بەينەلەر تۇرىندەگى مەتالل ۇشتىعى بار اعاشقا بەكىتىلگەن بەلگىلى ءبىر ولشەم مەن ماتادان تۇرادى. تۋ جاۋىنگەرلەردىڭ جينالۋى مەن بىرىگۋى ءۇشىن الىستان جاقسى كورىنەتىن بەلگى رەتىندە ەجەلگى تاياۋ شىعىس، ءۇندىستان، جۇڭگو، ت. ب. ەلدەردە بيىك سىرىققا ورناتىلعان قانداي دا ءبىر بەينەلەر تۇرىندە پايدا بولعان.
شايقاستا تۋىنان ايرىلعان جاساقتار تاراتىلدى. شايقاس كەزىندە دۇشپان تۋلارىن قولعا تۇسىرگەنى ءۇشىن جاۋىنگەرلەرگە ەرەكشە ماراپاتتار جاسالدى. كوشپەلى حالىقتاردا دا (ساق - سكيفتەر، عۇندار، تۇركىلەر، ت. ب.) تۋدى جاۋىنگەرلىك رۋحتىڭ بەلگىسى رەتىندە ەرەكشە قۇرمەتتەگەن. تۋ ۇلكەن ماتادان ءتۇستى جەلەك تۇرىندە جاسالىپ، نايزانىڭ سابىنا بايلانىپ كوتەرىلگەن. جاۋىنگەرلەرگە كۇش بەرىپ قورعاۋ ءۇشىن وعان كيەلى بەلگىلەر (جىرتقىش اڭدار مەن ايداھاردىڭ باسى، كەيىننەن اي، قۇران اياتتارى) سالىندى. تۋ اسكەردىڭ كيەسى سانالعاندىقتان، شايقاس كەزىندە ونى ۇستاۋ ەڭ باتىر ادامدارعا تاپسىرىلعان. تۋ جەلبىرەپ تۇرسا اسكەر جەڭىسكە جەتەدى، ول قۇلاسا جەڭىلەدى دەگەن ىرىم بولعان. قازاق قوعامىندا حاننىڭ تۋىنان باسقا، بەلگىلى قولباسىلارعا دا تۋ تاپسىرىلعان. مىسالى، ابىلاي حان زامانىندا قابانباي، بوگەنباي، جانىبەك، ت. ب. ايگىلى باتىرلاردىڭ ءوز تۋى بولدى. ول تۋلار كەيىننەن سول باتىردىڭ ۇرپاقتارىندا قالىپ، كيە تۇتىلدى. اۋرۋ - كەسەلدەن، جاماندىقتان قورعايدى دەپ قاستەرلەندى. سوعىس كەزىندە تۋدان ايىرىلعان جاعدايدا ءبولىم كومانديرى مەن تىكەلەي كىنالىلەر اسكەري تريبۋنالمەن سوتتالىپ، اسكەري ءبولىم تاراتىلادى. تۋدان ايرىلۋ ولىممەن بىردەي بولعان.
مەملەكەتتىك تۋ تىگىلەتىن نەمەسە ورناتىلاتىن جەرلەر دە زاڭدا كورسەتىلگەن. ولاردىڭ قاتارىندا ەلباسى رەزيدەنسياسى، پارلامەنت پەن ۇكىمەتتىڭ مينيسترلىكتەرى مەن وزگە دە ورتالىق اتقارۋشى ورگانداردىڭ ەلباسىنا تىكەلەي باعىناتىن جانە ەسەپ بەرەتىن مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ كونستيتۋسيالىق كەڭەستىڭ، جوعارعى سوت جانە باسقا دا سوتتاردىڭ، باس پروكۋراتۋرانىڭ، ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ، ءماسليحاتتار مەن جەرگىلىكتى ورگانداردىڭ عيماراتتارى بار. ولاردىڭ بارىندە دە مەملەكەتتىك تۋ ۇدايى جەلبىرەپ تۇرۋعا ءتيىستى. دۇنيەگە كەلگەن نارەستەلەر جانە نەكەنى سالتاناتتى تۇردە تىركەيتىن ورىن - جايلاردا دا مەملەكەتتىك تۋ ۇدايى ەل نازارىندا تۇرۋى كەرەك.
1. ءماتىندى جۇگىرتىپ وقۋ.
2. وقۋشىلاردان تۋ تۋرالى بىلەتىندەرىن سۇراۋ.
3. ق ر رامىزدەرى تۋرالى جاتتاپ كەلگەن ولەڭدەرىن سۇراۋ.
4. «ەگەر مەن پرەزيدەنت بولسام...»تاقىرىبىنا قىسقاشا اڭگىمە جازۋ.
5. سۇراق - جاۋاپ:
- مەملەكەتتىك تۋدىڭ اۆتورى كىم؟
- مەملەكەتتىك ءانۇراننىڭ اۆتورلارى كىمدەر؟
- ق ر - نىڭ رامىزدەرى قاشان قابىلداندى؟
- ق ر - نىڭ تاۋەلسىزدىگى قاشان جاريالاندى؟
- ۆەكسيللولوگيا دەگەن نە؟
- مەملەكەتتىك تۋدىڭ ۇزىندىعى مەن ەنى قانداي؟
- ق ر كونستيتۋسياسى قاشان قابىلداندى؟
- قازاقستاندا قانشا وبلىس بار؟
- 2011جىلى ەلىمىزدە قانداي ايتۋلى مەرەكە تويلاندى؟ ت. ب.
ءۇى. ساباقتى قورىتۋ:
- مەملەكەتىمىزدىڭ رامىزدەرىن اتا.
قازاقستان رامىزدەرى - ەلدىگىمنىڭ بەلگىسى،
ءبىلۋ كەرەك بالاعا دەيىن ەڭ كىشى.
ءان ۇران، كوگىلدىر تۋ، ەلتاڭبا،
رامىزدەردى جاتقا ءبىلسىن ءار كىسى.
ءۇىى. ۇيگە تاپسىرما: ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقۋ 83 - 85 بەتتەر، 1 شۋماق ولەڭ جازىپ كەلۋ، تۋدىڭ سۋرەتىن سالۋ.
باعالاۋ: ۇتقان توپتى ماراپاتتاۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: جەڭىل ءتۇستى مەتالدار مەتاللۋرگياسى، مەتاللۋرگيا جانە قورشاعان ورتا
