InfoHub Logo

تاريح 5 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەرتەدەگى تۇرىكتەر
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: «تۇرىك» اتاۋىنا تۇسىنىك بەرۋ، تۇرىك قاعاندىعىنىڭ قوعامدىق قۇرىلىسىنىڭ ەرەكشەلىگىن اشىپ كورسەتۋ جانە ساياسي تاريحى مەن شارۋاشىلىق جاعدايى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ تاريحي ويلاپ، قورىتىندى شىعارا ءبىلۋ قابىلەتتەرىن، وي - ءورىسىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: قازاقتاردىڭ ارعى اتا - بابالارى تۇرىكتەردىڭ جان - جاقتى دامۋ تاريحىن وقىتا وتىرىپ، وقۋشىلاردى ۇلتجاندىلىققا، ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ.

ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباقتى مەڭگەرتۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: ستو ەلەمەنتتەرى، توپپەن، جۇبىمەن جۇمىس، پىكىرالىسۋ، سۇراق - جاۋاپ.
كورنەكىلىگى: تۇركى ءداۋىرىنىڭ كارتاسى، سلايدتار، ەسكەرتكىشتەرى، شارۋاشىلىعى مەن تۇرمىسىن سيپاتتايتىن سۋرەتتەر.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
سالەمدەسۋ، سىنىپتى تۇگەندەۋ، سىنىپتى توپقا ءبولۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى. §20. «ەدىل پاتشا».
توپتاستىرۋ.
ەدىل پاتشا تۋرالى نە بىلەمىز دەپ ويلايسىڭدار؟

تەست سۇراقتارى:
1. ەدىل - اتتيلا كىم؟
ا. عۇن مەملەكەتىنىڭ بيلەۋشىسى، يمپەراتور اتانعان قولباسشى، ۇلى تۇلعا.
ءا. جاۋىنگەر
ب. بي
2. باتىس عۇنداردىڭ ءىى ع ۇلىسى قاي جەردە قۇرىلدى؟
ا. ارال تەڭىزىنىڭ جاعالاۋىندا
ءا. كاسپيي تەڭىزىنىڭ جاعالاۋىندا
ب. بالقاش كولىنىڭ ماڭىندا
3. ءبالاامىر قاي جىلى بيلىك قۇردى؟
ا. 373ج
ءا. 374ج
ب. 375ج
4. ءبالاامىردىڭ باسشىلىعىمەن عۇندار قانداي جەرلەردى وزىنە باعىندىردى؟
ا. دوننان دنەپرگە دەيىنگى جەرلەردى جاۋلاپ الدى
ءا. ەرتىس بويىن
ب. بالقاش كولىن
5. ەدىل پاتشا تۇسىندا قاي جەرلەردى جاۋلاپ الۋ اياقتالدى؟
ا. ەۋروپانى جاۋلاپ الۋ اياقتالدى
ءا. ەگيپەتتى جاۋلاپ الۋ اياقتالدى
ب. ۆاۆيلوندى جاۋلاپ الۋ اياقتالدى
6. ەدىل قاي جىلى تاققا وتىردى؟
ا. 433ج
ءا. 432ج
ب. 434ج
7. ەدىلدى قارسىلاستارى قالاي اتادى؟
ا. قاھارلى جاۋىنگەر
ءا. قۇدايدىڭ قاھارى.
ب. ايداھار
8. قاي يمپەريا ەدىل پاتشاعا تاۋەلدى ەكەنىن مويىنداپ، عۇندارعا الىم - سالىق تولەپ تۇردى؟
ا. شىعىس ريم يمپەرياسى.
ءا. ۆيزانتيا
ب. دانيا
9. كاتالۋن دالاسىنداعى شايقاستىق ماڭىزى قانداي؟
ا. ريم يمپەرياسى قۇلادى
ءا. دانيا مەملەكەتى قۇرادى
ب. ۆيزانتيا يمپەرياسى قۇلادى
10. ەدىل پاتشا قانداي ەلدەردى شابۋىلدادى؟
ا. شىعىس ريم يمپەرياسىن
ءا. گەرمان تايپالارىن، رەين وزەنىن، ۆيزانتيا، دانياعا، بۋرگۋند كورولىن تالقانداپ جەڭىسكە جەتتى.
ب. ەۋروپانى
11. ەدىل پاتشا قاي جىلى قازا تاپتى؟
ا. 453ج.
ءا. 454ج
ب. 455ج
12. عۇن يمپەريانىڭ ىدىراۋ سەبەبى؟
ا. ەدىل پاتشانىڭ قازا تابۋى
ءا. ارابتاردىڭ سوعىس جاريالاۋى
ب. تاق مۇراگەرلەرىنىڭ بيلىك ءۇشىن تالاس تارتىسى.

ءىىى. جاڭا ساباق.
ساباقتىڭ جوسپارى:
1. «تۇركى» اتاۋى تۋرالى اڭىز
2. تۇرىك قاعاناتى
3. تۇرىك قاعاناتىنىڭ ىدىراۋى
4. تۇرىك قاعاناتى حالقىنىڭ كاسىبى، تۇرمىسى.

ءىۇ. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ. بولجاۋ ستراتەگياسى.
1. ب. ز. ب ءومىر سۇرگەن قانداي تايپالاردى، مەملەكەتتەردى بىلەسىڭدەر؟
ساق تايپالارى جانە عۇن مەملەكەتى وداعى.
2. قانداي ەل بيلەۋشىلەرىن بىلەسىڭدەر؟
ساقتاردا: تۇمار پاتشايىم، عۇنداردا: مودە، ەدىل.

ءۇ. ماعىنانى تانۋ.
وقۋشىلاردى جەكە - جەكە № (نومەرلەيمىز) 1، 2، 3، 4
ءار وقۋشىعا تاپسىرمالار بەرىلەدى.
1 توپ. بۋمىن، 2 توپ. مۇقان، 3توپ. ەستەمي قاعاندارعا جەكە - جەكە توقتالۋ.
2توپ تۇرىك قاعاناتىنىڭ ىدىراۋى
3 توپ. تۇرىك قاعاناتى حالقىنىڭ كاسىبى، تۇرمىسى.

«تۇركى» اتاۋى تۋرالى اڭىز.
ەجەلگى تۇركىلەردىڭ شىعۋى تۋرالى جۇڭگو جىلنامالارىندا مىناداي اڭىز بار. ۇلى عۇن ورداسىنان بولىنگەن ەل سارىجازىقتان كوشىپ، التاي تاۋىنىڭ قويناۋىن پانالاۋعا بەتتەيدى. جولدا ولار اڭدىپ جۇرگەن جاۋلاردىڭ قولىنا ءتۇسىپ، تۇگەل قىرىلادى. تەك 10 جاسار بالا عانا امان قالادى. وسى بالانى كوكبورى قاسقىر تاۋىپ الىپ اسىرايدى. كەيىن وسى بالادان كوكبورىلەر ۇرپاعى تارايدى. كوسەمى اشينا تايپاعا ءوز اتىن بەرەدى، وسى اشينا تايپاسىنان شىققان كوسەمدەردىڭ ءبىرى ءوز جۇرتىن التايعا قونىستاندىرادى. قاسقىر اسىراعان بالادان ون ۇرپاق تاراعان كورىنەدى. تۇركىلەر وزدەرىن كونە سىنا جازۋلارىندا «ون وق بۋدۋن» د. ا. ول 10 ۇلدان تاراعان ەل دەگەندى بىلدىرەدى. وسى جەرگىلىكتى تايپالار وزدەرىن «تۇركىلەرمىز» د. ا.

2. قاعاندارعا جەكە - جەكە توقتالىپ ءوتۋ.
1. تۇرىك قاعاناتىنىڭ قانداي قاعاندارىن بىلەسىڭدەر؟
2. قاعاندار قاعاناتتىڭ كۇشەيۋىنە قانداي ۇلەس قوستى؟
3. قانداي ەلدەرمەن ساۋدا بايلانىسىن جاسادى؟
3. قاعاناتتىڭ السىرەۋ سەبەپتەرى.
قاعاندار اۋلەتىنىڭ اراسىندا بيلىك ءۇشىن تالاس - تارتىس، بىرلىكتىڭ بولماۋى.
4. تۇرمىسى، كاسىبى.
كوشپەلى جانە وتىرىقشى مال شارۋاشىلىعى، اڭشىلىق، ەگىنشىلىك.