سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 4 اپتا بۇرىن)
فيزيكا الەمى
فيزيكا 10 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: " فيزيكا الەمى "
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ فيزيكا كۋرسىنان العان بىلىمدەرىن، تابيعاتتاعى فيزيكالىق قۇبىلىستاردىڭ قۇپياسى مەن سىرىن اشا بىلۋگە ءارى قولدانا بىلۋگە ۇيرەتۋ؛
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ وي ورىستەرىن دامىتا وتىرىپ، ىسكەرلىك، ەپتىلىك، قابىلەتتەرىن قالىپتاستىرۋ؛
تاربيەلىك: ۇجىمدىق ارەكەتكە، قارىم - قاتىناس جاساي بىلۋگە، وزىندىك جۇمىسقا، اقپاراتتى تاۋىپ قولدانا، پايدالانا بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ينتەللەكتۋالدى ويىن، قورىتىندىلاۋ، جۇيەلەۋ ساباعى
كورنەكىلىكتەر: ينتەراكتيۆتى تاقتا، پلاكات، ۇلەستىرمەلى ماتەريالدار، سۋرەتتەر.

بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ا) سايىستىڭ جۇرگىزىلۋ بارىسىمەن تانىستىرۋ.
ب) ءادىلقازىلار القاسىن سايلاۋ.
● ارمىسىزدار، ءقادىرلى ۇستازدار مەن ءبىلىم مەن ونەرگە قۇشتار وقۋشىلار! ادام بالاسى تەك ءبىلىم، عىلىم ارقىلى ءوز ورنىن تابادى. “بىلىگى كۇشتى ءبىردى جىعادى، ءبىلىمى كۇشتى مىڭدى جىعادى”، “كوپتىڭ كۇشى بىرلىكتە” دەگەن دانا حالىق. بولاشاق عاسىردا ءبىلىم تەڭىزىنەن ءجۇزىپ وتكەندەر عانا ەلىمىزدىڭ تىرەگى، ءسۇيىنىشى بولادى دەپ ويلايمىز. سوندىقتان بۇگىنگى “عاجايىپ فيزيكا ” اتتى سايىسىمىزعا قوش كەلدىڭىزدەر!
● كۇش، ونەر، بىلىممەنەن الىسۋعا.
بار ونەردى سالايىق ورتامىزعا،
قانەكي، كىم شىعادى سايىسۋعا،– دەي وتىرىپ، ءبىلىم جارىستىراتىن وسى سايىسىمىزعا قاتىساتىن 10 سىنىپ وقۋشىلارىنان قۇرالعان “تاپقىرلار” مەن “بىلگىشتەر” توبىن ورتاعا شاقىرايىق!
ءادىل باعا بەرۋگە،
شاقىرايىق ورتاعا
ءادىلقازىلار القاسىن – دەي وتىرىپ ورتاعا ءادىلقازىلاردى شاقىرايىق!
سايىسىمىزدىڭ شارتتارىمەن تانىستىرىپ وتەيىك، سايىسىمىز سەگىز بولىمنەن تۇرادى.

1 - ءبولىم “بايگە”. بۇل بولىمدە جالپىعا بىردەي 10 سۇراق وقىلادى، جالاۋشالاردى تەز، ءبىرىنشى بولىپ كوتەرگەن توپ جاۋاپ بەرە الادى. ەگەر بەرىلگەن جاۋاپ قاتە بولعان جاعدايدا باسقا توپتاردىڭ جاۋاپ بەرۋىنە مۇمكىندىك بەرىلەدى. ءار دۇرىس جاۋاپ 5 ۇپاي.

2 - ءبولىم: “ءسوز شەبەرى” ءبولىمى. بۇندا ەكرانعا نازار اۋدارامىز. ەكراندا فيزيكالىق شامالار بەرىلگەن. بۇل فيزيكالىق شامالارعا ماقال جازىلعان. وسى ماقالدىڭ 1) تاربيەلىك ءمانىن اشۋ
2) فيزيكالىق تۇرعىدان ءتۇسىندىرۋ كەرەك. ءار ءبىر دۇرىس تولىق جاۋاپقا 5 ۇپاي بەرىلەدى.

3 - ءبولىم: “توپ باسشىلار ” ءبولىمى. بۇل بولىمدە ءار توپ كاپيتاندارىنا بارلىعىنا دەرلىك 15 سۇراق قويىلادى. جاۋاپتى الدارىنداعى “ءيا” نە “جوق” سوزدەرى جازىلعان كارتوچكالار ارقىلى بەرەدى. ءاربىر دۇرىس جاۋاپ 5 بالدىق جۇيەمەن ەسەپتەلەدى

4 - ءبولىم: “جاسىرىن تەرەزە”. بۇل بولىمدە تاقتادا نومىرلەنگەن قاعازدار بەرىلەدى، ءاربىر توپ وزدەرىنە ۇنايتىن تاقىرىپتى تاڭداپ، سوعان سايكەستى سۇراقتاردى اشا الادى. 10 سانىندا – جەڭىل، 20 سانىندا – ورتاشا، 30 سانىندا – قيىن سۇراقتار جاسىرىلعان. قاي ساندى تاڭداسا، سونشا ۇپاي قوسىلادى.

5 - ءبولىم: “قىزىقتى تاجىريبە”. بۇل بولىمدە توپ مۇشەلەرىنە 5 مين ۋاقىت بەرىلەدى، سول ۋاقىت ىشىندە بەرىلگەن تاجىريبەنى جاساپ، فيزيكالىق ماعىناسىن اشۋ.

6 - ءبولىم: “فيزيك بىزدە قوناقتا” سايىسى. بۇل، بولىمدە ەكراننان كورىنگەن 3 تاقىرىپتار بويىنشا ءار توپ قىسقاشا ءوز ويلارىن ورتاعا سالادى. ەڭ جوعارعى ۇپاي 5 ۇپاي. ونى ءادىلقازى القاسى ءوزى باعالايدى.
بايگەگە ءتۇسىپ جارىسپاي،
جۇيرىكتىڭ باعى جانار ما؟
ءبىلىم مەن ونەر جارىسىپ،
تاربيە، ءتالىم تابار ءمان.
بۇل بايگە ويدىڭ بايگەسى،
كىم جۇيرىك ويعا، سول الدا دەپ كەلەسى ءبولىمىمىزدى باستايىق!
بۇل بولىمدە توپتارعا سۇراقتار قويىلادى. كىم ءبىرىنشى بولىپ جالاۋشانى كوتەرسە، سول توپ جاۋاپ بەرەدى.
1) سۋ قۇيىلعان ىدىستىڭ ىشىندە ءبىر كەسەك مۇز قالقىپ ءجۇر. ەگەر ول ەرىپ كەتسە، ىدىستاعى سۋدىڭ دەڭگەيى وزگەرە مە؟ (وزگەرمەيدى)
2) ءوز سۇيىعىمەن ديناميكالىق تەپە - تەڭدىكتە بولاتىن بۋ. (قانىققان بۋ)
3) ۋاقىت وتۋىنە قاراي دەنەنىڭ باسقا دەنەلەرگە قاتىستى كەڭىستىكتە ورىن وزگەرتۋى. (ورىن اۋىستىرۋ)
4) قانداي ىدىستارعا سۋ قۇيىلمايدى؟ (سۋ تولى ىدىسقا)
5) قانداي دەنەدە كونۆەكسيا بولمايدى (قاتتى دەنە، ۆاكۋۋم)
6) كۇننىڭ كوزى نەشە رەت شىعادى؟ (365)
7) دۇنيەجۇزىندە ەڭ كوپ تاراعان سۇيىق (سۋ)
8) دەنەگە باسقا دەنە اسەر ەتپەسە ءوز جىلدامدىعىن ساقتاۋ قۇبىلىسى؟ (ينەرسيا)
9) مولەكۋلالار اراسىنداعى ءوزارا اسەرلەسۋى ەلەۋسىز از بولاتىن گاز؟ (يدەال گاز)
10) ەلەكترون گرەك تىلىندە قاي سوزدەن شىققان؟ (يانتار)
2 - ءبولىم: “ءسوز شەبەرى” ءبولىمى. بۇندا ەكرانعا نازار اۋدارامىز. ەكراندا فيزيكالىق شامالار بەرىلگەن. بۇل فيزيكالىق شامالارعا ماقال جازىلعان. وسى ماقالدىڭ 1) تاربيەلىك ءمانىن اشۋ؛ 2) فيزيكالىق تۇرعىدان ءتۇسىندىرۋ كەرەك. ءار ءبىر دۇرىس تولىق جاۋاپقا 5 ۇپاي بەرىلەدى.
F: وتتى ۇرلەگەن جاعادى، شىندىقتى ىزدەگەن تابادى. (وتتى ۇرلەگەن كەزدە، وتقا جاڭادان تازا اۋا كەلەدى دە وتتىڭ جاقسى جانۋىنا سەبەپشى بولادى.)
m: تۇندىكسىز ۇيدەن ءتۇتىن ءتۇزۋ شىقپايدى. (قىستا ۇيگە وت جاققاندا پەش، ساماۋىر جاقسى جانۋى ءۇشىن تۇندىكتى اشىپ، سالقىن اۋانىڭ كىرىپ، لاستانعان جىلى اۋانى سىرتقا ايداتقان. كونۆەكسيا قۇبىلىسى سالقىن اۋا اۋىر بولعاندىقتان تومەن تۇسەدى دە، قىزعان جەڭىل اۋانى جوعارى ايدايدى، ياعني ءتۇتىن ءتۇزۋ شىقپايدى.)
g: جەل بولماسا، ءشوپتىڭ باسى قيمىلدامايدى. (ينەرسيا زاڭى)
v: نان پىسكەنشە كۇلشە كۇيەدى. (نەعۇرلىم قىزدىرىلعان دەنەنىڭ ماسساسى از بولسا، سوعۇرلىم وعان از جىلۋ بەرۋ كەرەك.)
t: توننىڭ جىلۋى تەرىسىنەن ەمەس – جۇنىنەن. (ءجۇننىڭ اراسىندا اۋا بار. اۋانىڭ جىلۋ وتكىزگىشتىگى ناشار، سوندىقتان تون ادامنىڭ قىزۋىن سىرتقا، ال سىرتقى سۋىقتى ادام دەنەسىنە تيگىزبەيدى. )
a: ءبىر قۇمالاق، ءبىر قارىن مايدى شىرىتەدى. (ديففۋزيا قۇبىلىسى)
♦ 3 - ءبولىم: “توپ باسشىلار ” ءبولىمى. بۇل بولىمدە ءار توپ باسشىلارىنا بارلىعىنا دەرلىك 8 سۇراق قويىلادى. ءاربىر دۇرىس جاۋاپ 5 بالدىق جۇيەمەن ەسەپتەلەدى
♦ “تاپقىرلار” توبىنىڭ باسشىسىنا:
1) مەتر گرەك ءسوزى؟ («ولشەيمىن» دەگەن ماعىنا بەرەدى)
2) ديففۋزيا لاتىن ءسوزى؟ («جايىلۋ، تارالۋ» دەگەن ماعىنا بەرەدى)
3) ەلەكتر گرەك ءسوزى؟ («ەلەكترون، ەبونيت» دەگەن ماعىنا بەرەدى)
4) گەليوس گرەك ءسوزى؟ («كۇن» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى)
5) ەستۋ سەزىمىن تۋدىراتىن سەرپىمدى تولقىندار؟ (دىبىس)
6) وڭ زاريادتالعان بولشەك (وڭ)
7) اۋانىڭ ىلعالدىلىعىن ولشەيتىن قۇرال (پسيحرومەتر)
8) نانو بىرلىگىندە نەشە دارەجە بار؟ (109)
9) جارىق ەنەرگياسىنىڭ تارالۋ باعىتى. (ساۋلە)
10) ايازدان جىلى بولمەگە كىرگەن ادامنىڭ كوزىلدىرىگى نەگە تەرلەيدى؟ (ىلعالدىلىق جوعارى بولعاندىقتان)

نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما