عاجايىپ ويىنشىقتار الەمىنە ساياحات
قىزىلوردا وبلىسى، قازالى اۋدانى
قازالى اۋىلى، №9 «بالاۋسا» بالاباقشاسى تاربيەشى
ءلاززات ورازباي
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: دەنساۋلىق، تانىم
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ىس-ارەكەتى: دەنە شىنىقتىرۋ، اينالامەن تانىستىرۋ.
تاقىرىبى: «عاجايىپ ويىنشىقتار الەمىنە ساياحات».
ءىى - كىشى توپ
ماقساتى: بالالاردىڭ ويىنشىقتار تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ، ولاردىڭ ەرەكشەلىكتەرىن ۇعىندىرۋ، ويىنشىقتاردىڭ اتىن اتاۋ ارقىلى تاقپاقتار ايتۋعا، سيپاتتاۋعا باۋلۋ، عاجايىپ ساتتەردى پايدالانۋ ارقىلى ولاردىڭ ءتىلىن، وي - ءورىسىن، سويلەۋ مانەرىن دامىتۋ.
ءادىس – تاسىلدەر: ساياحات، ءتۇسىندىرۋ، كورسەتۋ، بايانداۋ، پسيحولوگيالىق - ويىن - جاتتىعۋ.
سوزدىك جۇمىس: باعدارشام، ساياحات، پلاستماسسا، رەزينا، تەلەفون.
تاربيەشى توپ بولمەسىنە نازار اۋدارتىپ، تىلەكتەرىن ايتادى.
بالالار بۇگىنگى كۇنگە تىلەگىمىزدى ايتايىق.
- ەلىمىز امان بولسىن!
- ەلباسىمىز امان بولسىن!
- انامىزدىڭ دەنساۋلىعى مىقتى بولسىن!
- دوسىمىز كوپ بولسىن!
- ءارقاشان كۇن سونبەسىن!
«كوبەلەكتى ۇستا» ويىنىن وينايىق.
ويىننىڭ شارتى:
سەندەر گۇلدەرسىڭ،
سول گۇلگە كوبەلەك ۇشىپ كەلىپ قونادى. كوبەلەك قونعان بالا مەنىڭ سۇراعىما جاۋاپ بەرەدى.
سۇراقتار:
1. كۇزدە جاپىراقتاردىڭ ءتۇسى قانداي بولادى؟
2. كۇز ايلارىن بىلەسىڭدەر مە؟
3. كۇزدە قۇستار قايدا ۇشىپ كەتەدى؟
4. كۇزگە ولەڭ تاقپاق بىلەسىڭ بە؟
بالالار بۇگىن ءبىز «عاجايىپ ويىنشىقتار الەمىنە ساياحات» جاسايمىز.
- سەندەردىڭ عاجايىپ ويىنشىقتار الەمىنە بارعىلارىڭ كەلە مە؟
وندا ەڭ الدىمەن ساياحاتقا شىقپاس بۇرىن، دەنەمىزدى شىنىقتىرىپ الايىق. دەنساۋلىق ورتالىعىنا بارىپ، جاتتىعۋلار جاسايىق
ءى ءجۇرۋ تۇرلەرى: اياقتىڭ ۇشىمەن، وكشەمەن، پينگۆين جۇرىسىمەن ءجۇرۋ. جىلانشا ءجۇرۋ.
ءىى جان – جاقتى دامىتۋ جاتتىعۋلارى.
1. قولدى العا سوزىپ، جوعارى سوزۋ جانە جانىنا سوزۋ
2. قولدى يىققا قويىپ، يىقتى اينالدىرۋ.
3. ەكى قولدى جوعارى سوزىپ، ارتقا ءيىلۋ اياقتى ارتقا سوزۋ.
4. قولدى بەلگە قويىپ، بەلدى اينالدىرۋ.
5. سەكىرۋ قويانشا.
6. تىنىس الۋ جاتتىعۋلارى.
ەندى بالالار ءبىز «عاجايىپ ويىنشىقتار الەمىنە ساياحات» جاسايمىز. بۇگىن ءبىزدىڭ ساباعىمىزعا اڭدار دا قوناققا كەلدى.
- امانسىڭدار ما، قوناقتار!
بالالار اڭداردا بىزبەن بىرگە ويىنشىقتار الەمىنە بارعىلارى كەلىپ تۇر.
- سەندەر قيىندىقتان قورىقپايسىڭدار ما؟
- جوق.
- وندا بالالار قانداي كولىك تۇرلەرى مەن بارۋىمىزعا بولادى؟
- بارلىعىمىز اۆتوبۋسقا ءمىنىپ جول جۇرەمىز.
- قانەكەي بالالار كوڭىلدى بارۋىمىز ءۇشىن «قۋىرشاق» ءانىن ورىندايىق...
- بالالار ءبىز باعدارشامعا كەلىپ توقتادىق.
- باعدارشام سەن ەسكەرتشى بالالارعا:
دياس:
الما كەزەك ءۇش كوزىن
ايتشى دەپ ۇق ءۇش ءسوزىن
توقتا،
ساقتان،
جول اشىق،
جۇرمە جولعا تالاسىپ.
قىزىل كوزىن اشقاندا
سىنىق سۇيەم باسپا العا
سارى كوزىن اشقاندا
قاراپ قالما اسپانعا
جاسىل كوزىن اشقاندا
وتە بەرگىن جاسقانبا
مىنە بالالار سەندەر ەستەرىڭە ساقتاپ الىڭدار.
قانەكەي بالالار ەندى ءتۇسىپ ورماننان وتەمىز.
اعاش كەزدەسەدى. اعاشتا التىن ساندىق تۇر ەكەن.
وي، مىناۋ التىن ساندىق قوي. التىن ساندىقتا نە بار ەكەن، اشىپ كورەيىك.
- ىشىندە سۋرەتتەر بار ەكەن. كىمدە-كىم وسى سۋرەتتەر جايلى تاقپاق ولەڭ ايتسا ونى «عاجايىپ ويىنشىقتار الەمىنە ساياحاتقا» جىبەرەمىز دەيدى.
ايدانا: گۇل.
1. گۇل وسىرسەڭ تەرلەپ،
مۇنىڭ اتى ەڭبەك.
كەستە تىكسەڭ زەرلەپ،
مۇنىڭ اتى ەڭبەك.
داۋلەت: كىرپى.
2. كىرپى، كىرپى، كىرپى.
ءۇستىڭ تولعان ينە
ءبىرىن بەرسەڭ شىركىن،
قادار ەدىم تۇيمە.
قىرمىزى: ءتيىن.
3. ءۇلپ – ءۇلپ ەتكەن كيىمدى،
بىلەسىڭ بە ءتيىندى؟
كوزى وتكىر جۇلدىزداي،
ءجۇنى جىبەك قۇندىزداي.
ايانات: الما.
4. ءپىسىپ تۇرعان المامىن،
تامساندىرار بال ءدامىم.
جەرگە سىلكىپ تۇسىرسە،
ءىسىپ كەتەر ماڭدايىم.
- وي، بارەكەلدى!
- جارايسىڭدار، بالالار!
- مىنە عاجايىپ ويىنشىقتار الەمىنە كەلدىك.
مىنە كەرەمەت ويىنشىقتار ءتۇر – تۇرىمەن بار ەكەن.
مىنا ويىنشىقتاردىڭ بارلىعى بالالار ءۇشىن جاسالعان. ويىنشىقتار پلاستماسسا، رەزينالى جانە جۇمساق ويىنشىقتى بولىپ كەلەدى.
- بالالار ويىنشىقتاردىڭ قانداي تۇرلەرى بار ەكەن؟
«مەن قالاي سەزەمىن؟» پسيحولوگيالىق ويىن - جاتتىعۋ
بالالار اعاشتان، پلاستماسسادان، رەزينادان، جۇمساق ماتەريالداردان جاسالعان ويىنشىقتاردى تابۋ كەرەك.
ول قانداي ويىنشىق ەكەنىن كوزىن جۇمىپ، سيپالاۋ، ساۋساقپەن زەرتتەۋ ارقىلى انىقتاپ، تابۋ قاجەت.
(ماشينا، دوپ، قويان، ايۋ، تاسباقا، دومبىرا، ت. ب)
1. قامىس قۇلاق، توستاعان تۇياق
مىنسەڭ قانات، ءسۇتى ءدارى
ەتى تاماق (جىلقى)
2. كىرۋگە ادام باتپايدى
سۋعا سالسا باتپايدى
ۇيىنە كىرگەن زاتتاردى
امان – ەسەن ساقتايدى (ساندىق)
3. ۇرلەسەڭ جەپ - جەڭىل
ەلپىلدەپ كەتەدى.
ۇشىرساڭ
كوك – تەڭبىل
بۇلتقا دا جەتەدى. (شار)
4. ەكى ايناسى بار
ەكى پايداسى بار
بارشاعا تيگىزەتىن پايداسى بار (سيىر )
5. قالقيىپ ۇزىن قۇلاعى
ەلەڭدەپ قورقىپ تۇرادى. (قويان )
- جارايسىڭدار، بالالار!
ويىنشىقتار ءجاي ويىنشىقتار ەمەس، قۇپيالى ويىنشىقتار. سەندەر وسى قۇپيا سىرىن اشۋ ءۇشىن، وزدەرىڭە ۇناعان ويىنشىقتار تۋرالى تاقپاق، ولەڭ ايتۋعا بولادى.
(ويىنشىقتى قولىنا ۇستاپ تۇرىپ، وزدەرى بىلەتىن تاقپاقتارىن ايتادى)
جارايسىڭدار، بالالار.
بۇگىن عاجايىپ ويىنشىقتار الەمىنە ساياحاتىمىز قىزعىلىقتى ءوتتى ما؟
- يا
وندا ويىن ورتالىعىندا «ويىنشىقتار دۇكەنى»
جەڭىل ءرولدى ويىنىن وينايىق.
قازالى اۋىلى، №9 «بالاۋسا» بالاباقشاسى تاربيەشى
ءلاززات ورازباي
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: دەنساۋلىق، تانىم
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ىس-ارەكەتى: دەنە شىنىقتىرۋ، اينالامەن تانىستىرۋ.
تاقىرىبى: «عاجايىپ ويىنشىقتار الەمىنە ساياحات».
ءىى - كىشى توپ
ماقساتى: بالالاردىڭ ويىنشىقتار تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ، ولاردىڭ ەرەكشەلىكتەرىن ۇعىندىرۋ، ويىنشىقتاردىڭ اتىن اتاۋ ارقىلى تاقپاقتار ايتۋعا، سيپاتتاۋعا باۋلۋ، عاجايىپ ساتتەردى پايدالانۋ ارقىلى ولاردىڭ ءتىلىن، وي - ءورىسىن، سويلەۋ مانەرىن دامىتۋ.
ءادىس – تاسىلدەر: ساياحات، ءتۇسىندىرۋ، كورسەتۋ، بايانداۋ، پسيحولوگيالىق - ويىن - جاتتىعۋ.
سوزدىك جۇمىس: باعدارشام، ساياحات، پلاستماسسا، رەزينا، تەلەفون.
تاربيەشى توپ بولمەسىنە نازار اۋدارتىپ، تىلەكتەرىن ايتادى.
بالالار بۇگىنگى كۇنگە تىلەگىمىزدى ايتايىق.
- ەلىمىز امان بولسىن!
- ەلباسىمىز امان بولسىن!
- انامىزدىڭ دەنساۋلىعى مىقتى بولسىن!
- دوسىمىز كوپ بولسىن!
- ءارقاشان كۇن سونبەسىن!
«كوبەلەكتى ۇستا» ويىنىن وينايىق.
ويىننىڭ شارتى:
سەندەر گۇلدەرسىڭ،
سول گۇلگە كوبەلەك ۇشىپ كەلىپ قونادى. كوبەلەك قونعان بالا مەنىڭ سۇراعىما جاۋاپ بەرەدى.
سۇراقتار:
1. كۇزدە جاپىراقتاردىڭ ءتۇسى قانداي بولادى؟
2. كۇز ايلارىن بىلەسىڭدەر مە؟
3. كۇزدە قۇستار قايدا ۇشىپ كەتەدى؟
4. كۇزگە ولەڭ تاقپاق بىلەسىڭ بە؟
بالالار بۇگىن ءبىز «عاجايىپ ويىنشىقتار الەمىنە ساياحات» جاسايمىز.
- سەندەردىڭ عاجايىپ ويىنشىقتار الەمىنە بارعىلارىڭ كەلە مە؟
وندا ەڭ الدىمەن ساياحاتقا شىقپاس بۇرىن، دەنەمىزدى شىنىقتىرىپ الايىق. دەنساۋلىق ورتالىعىنا بارىپ، جاتتىعۋلار جاسايىق
ءى ءجۇرۋ تۇرلەرى: اياقتىڭ ۇشىمەن، وكشەمەن، پينگۆين جۇرىسىمەن ءجۇرۋ. جىلانشا ءجۇرۋ.
ءىى جان – جاقتى دامىتۋ جاتتىعۋلارى.
1. قولدى العا سوزىپ، جوعارى سوزۋ جانە جانىنا سوزۋ
2. قولدى يىققا قويىپ، يىقتى اينالدىرۋ.
3. ەكى قولدى جوعارى سوزىپ، ارتقا ءيىلۋ اياقتى ارتقا سوزۋ.
4. قولدى بەلگە قويىپ، بەلدى اينالدىرۋ.
5. سەكىرۋ قويانشا.
6. تىنىس الۋ جاتتىعۋلارى.
ەندى بالالار ءبىز «عاجايىپ ويىنشىقتار الەمىنە ساياحات» جاسايمىز. بۇگىن ءبىزدىڭ ساباعىمىزعا اڭدار دا قوناققا كەلدى.
- امانسىڭدار ما، قوناقتار!
بالالار اڭداردا بىزبەن بىرگە ويىنشىقتار الەمىنە بارعىلارى كەلىپ تۇر.
- سەندەر قيىندىقتان قورىقپايسىڭدار ما؟
- جوق.
- وندا بالالار قانداي كولىك تۇرلەرى مەن بارۋىمىزعا بولادى؟
- بارلىعىمىز اۆتوبۋسقا ءمىنىپ جول جۇرەمىز.
- قانەكەي بالالار كوڭىلدى بارۋىمىز ءۇشىن «قۋىرشاق» ءانىن ورىندايىق...
- بالالار ءبىز باعدارشامعا كەلىپ توقتادىق.
- باعدارشام سەن ەسكەرتشى بالالارعا:
دياس:
الما كەزەك ءۇش كوزىن
ايتشى دەپ ۇق ءۇش ءسوزىن
توقتا،
ساقتان،
جول اشىق،
جۇرمە جولعا تالاسىپ.
قىزىل كوزىن اشقاندا
سىنىق سۇيەم باسپا العا
سارى كوزىن اشقاندا
قاراپ قالما اسپانعا
جاسىل كوزىن اشقاندا
وتە بەرگىن جاسقانبا
مىنە بالالار سەندەر ەستەرىڭە ساقتاپ الىڭدار.
قانەكەي بالالار ەندى ءتۇسىپ ورماننان وتەمىز.
اعاش كەزدەسەدى. اعاشتا التىن ساندىق تۇر ەكەن.
وي، مىناۋ التىن ساندىق قوي. التىن ساندىقتا نە بار ەكەن، اشىپ كورەيىك.
- ىشىندە سۋرەتتەر بار ەكەن. كىمدە-كىم وسى سۋرەتتەر جايلى تاقپاق ولەڭ ايتسا ونى «عاجايىپ ويىنشىقتار الەمىنە ساياحاتقا» جىبەرەمىز دەيدى.
ايدانا: گۇل.
1. گۇل وسىرسەڭ تەرلەپ،
مۇنىڭ اتى ەڭبەك.
كەستە تىكسەڭ زەرلەپ،
مۇنىڭ اتى ەڭبەك.
داۋلەت: كىرپى.
2. كىرپى، كىرپى، كىرپى.
ءۇستىڭ تولعان ينە
ءبىرىن بەرسەڭ شىركىن،
قادار ەدىم تۇيمە.
قىرمىزى: ءتيىن.
3. ءۇلپ – ءۇلپ ەتكەن كيىمدى،
بىلەسىڭ بە ءتيىندى؟
كوزى وتكىر جۇلدىزداي،
ءجۇنى جىبەك قۇندىزداي.
ايانات: الما.
4. ءپىسىپ تۇرعان المامىن،
تامساندىرار بال ءدامىم.
جەرگە سىلكىپ تۇسىرسە،
ءىسىپ كەتەر ماڭدايىم.
- وي، بارەكەلدى!
- جارايسىڭدار، بالالار!
- مىنە عاجايىپ ويىنشىقتار الەمىنە كەلدىك.
مىنە كەرەمەت ويىنشىقتار ءتۇر – تۇرىمەن بار ەكەن.
مىنا ويىنشىقتاردىڭ بارلىعى بالالار ءۇشىن جاسالعان. ويىنشىقتار پلاستماسسا، رەزينالى جانە جۇمساق ويىنشىقتى بولىپ كەلەدى.
- بالالار ويىنشىقتاردىڭ قانداي تۇرلەرى بار ەكەن؟
«مەن قالاي سەزەمىن؟» پسيحولوگيالىق ويىن - جاتتىعۋ
بالالار اعاشتان، پلاستماسسادان، رەزينادان، جۇمساق ماتەريالداردان جاسالعان ويىنشىقتاردى تابۋ كەرەك.
ول قانداي ويىنشىق ەكەنىن كوزىن جۇمىپ، سيپالاۋ، ساۋساقپەن زەرتتەۋ ارقىلى انىقتاپ، تابۋ قاجەت.
(ماشينا، دوپ، قويان، ايۋ، تاسباقا، دومبىرا، ت. ب)
1. قامىس قۇلاق، توستاعان تۇياق
مىنسەڭ قانات، ءسۇتى ءدارى
ەتى تاماق (جىلقى)
2. كىرۋگە ادام باتپايدى
سۋعا سالسا باتپايدى
ۇيىنە كىرگەن زاتتاردى
امان – ەسەن ساقتايدى (ساندىق)
3. ۇرلەسەڭ جەپ - جەڭىل
ەلپىلدەپ كەتەدى.
ۇشىرساڭ
كوك – تەڭبىل
بۇلتقا دا جەتەدى. (شار)
4. ەكى ايناسى بار
ەكى پايداسى بار
بارشاعا تيگىزەتىن پايداسى بار (سيىر )
5. قالقيىپ ۇزىن قۇلاعى
ەلەڭدەپ قورقىپ تۇرادى. (قويان )
- جارايسىڭدار، بالالار!
ويىنشىقتار ءجاي ويىنشىقتار ەمەس، قۇپيالى ويىنشىقتار. سەندەر وسى قۇپيا سىرىن اشۋ ءۇشىن، وزدەرىڭە ۇناعان ويىنشىقتار تۋرالى تاقپاق، ولەڭ ايتۋعا بولادى.
(ويىنشىقتى قولىنا ۇستاپ تۇرىپ، وزدەرى بىلەتىن تاقپاقتارىن ايتادى)
جارايسىڭدار، بالالار.
بۇگىن عاجايىپ ويىنشىقتار الەمىنە ساياحاتىمىز قىزعىلىقتى ءوتتى ما؟
- يا
وندا ويىن ورتالىعىندا «ويىنشىقتار دۇكەنى»
جەڭىل ءرولدى ويىنىن وينايىق.