گۇل جاساۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: گۇل جاساۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) بىلىمدىلىك. ەڭبەك ساباعىندا گۇل جاساپ ۇيرەنۋگە، جانە دە گۇل جاساۋ جولدارىن قاتەسىز، دالمە - ءدال، اۆتوماتتى تۇردە ورىنداي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
ب) تاربيەلىك. دۇنيەتانىمدارىن قالىپتاستىرۋ، رۋحاني بايلىققا، ەستەتيكالىق تالعامعا، ەڭبەكسۇيگىشكە تاربيەلەۋ جانە دە ادەمىلىككە باۋلۋ،
ۆ) ءسوز بايلىقتارىن دامىتۋ، كوركەمدىك وبرازدارىن كەڭەيتۋ، سالىستىرۋ مەن ايىرا ءبىلۋ، ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ،
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا بىلىمدەردى مەڭگەرۋ ساباعى،
ءپانارالىق بايلانىستار: بەينەلەۋ، ءان - كۇي، ادەپ ساباعى،
كورنەكىلىك قۇرالدارى: گۇلدەر، مۋزىكا، پلاكاتتار، البوم.
ءسوز جۇمباق
ساباقتىڭ جوسپارى: 1 ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
2 ماقسات قويۋ كەزەڭى.
3 ماتەريالدى ءتۇسىندىرۋ كەزەڭى.
4 جاڭا ساباقتا تۇسىنگەنىن تەكسەرۋ كەزەڭى.
5 بەكىتۋ كەزەڭى.
6 ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
1) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: وقۋشىلار مەن امانداسىپ، جۋرنال بويىنشا وقۋشىلاردى تۇگەندەپ، سىنىپ بولمەسىنىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولىپ، وقۋشىلاردى ساباققا دايىندىعىن تەكسەرىپ، وقۋشىلاردىڭ نازارىن اۋدارام.
2) ماقسات قويۋ كەزەڭى:
وقۋشىلاردى تانىمدىلىق قىزمەتىن بەلگىلى ءبىر ماقساتقا باعىتتاۋ جانە ۇيىمداستىرىپ الۋ،
بۇگىنگى ساباقتىڭ ماقسات:، گۇل جاساپ ۇيرەنۋ، ياعني كەز - كەلگەن زاتتى قولدانۋ ارقىلى گۇل شوعىپ جاساپ ونى ساندەۋ، ادەمىلەپ تابيعي زاتقا ۇقساستىرۋ.
3) ماتەريالدى ءتۇسىندىرۋ كەزەڭى:
گۇلدەردە قانشاما ادەمىلىك پەن پوەزيا جاتىر. گۇلگە قۋانبايتىن جان جوق. ءاربىر گۇل وزىنشە ادەمى. قانداي وقيعا بولماسىن اداممەن بىرگە گۇل جۇرەدى.
مىسالى: كەزدەسۋدە نەمەسە شىعارىپ سالعاندا، قۋانىشتا، تۋعان كۇن دە، مەيرامداردا ت. ب
گۇلدەر جايىندا كۇردەلى اڭىز بار. كوپشىلىك حالىقتا گۇلدىڭ سيمۆوليكالىق ءمانى بار.
1) بىرەۋلەرى سۇيىسپەنشىلىكتى، مەيىرىمدىلىكتى باقىتتىلىقتى بەلگىلەسە.
2) بىرەۋلەرى قايعى، قاسىرەتتى بەلگىلەيدى.
كەيبىر ءداستۇر، ادەپ - عۇرىپتار گۇلمەن بايلانىستى.
قىزىل ءتۇستى قالامپىر گ ۇلى - قان تامشىسى سياقتى ارداگەرلەردىڭ سوعىسقا قاتىسقان اتا - بابامىزدىڭ كەۋدەسىنە قۇلپىرىپ تۇرۋعا لايىق.
اق گۇلدەر، ۇيلەنۋ تويىندا - تازالىقپەن ادالدىقتىڭ بەينەسىن بىلدىرەدى.
ءاربىر ادامنىڭ ءوزى عانا اسىل تۇراتىن، سۇيەتىن گ ۇلى بولادى.
گۇلدى ءاربىر وتباسىلىق مەرەكەدە جانە باسقاداي كۇندەردە، جاڭا جىلدا، حالىقارالىق ايەلدەر كۇيىككە. ءبىرىنشى مايعا تاعى دا باسقا ۋاقىتتا گۇل سىيلايدى.
نۇرتاس يسابايەۆ اعامىزدىڭ جىرلاعان ولەڭى بار.
گۇلدەر، گۇلدەر سىيلاعان شاپاعاتىن،
سۇلۋلىقتىڭ سيمۆولى اتالاتىن.
جۇپار شاشىپ، جايقالعان جۇرەگىمەن
وياتىڭدار سەزىمىن ماحابباتتىڭ.
سىيلىققا ۇسىناتىن گۇل شوعىن تالعاممەن ىرىكتەپ الۋعا تىرىسۋ كەرەك. ەڭ ادەمى گۇل شوعى دەپ گۇلدەردىڭ تەك ءبىر تۇرىنەن عانا
مىسالى: تەك روزادان، تەك سيرەنمەن، تەك استىرادان قۇراستىرعان گۇل شوعىن ايتادى.
مىنە ءبىز سول تابيعي زاتتى ءوز قولىمىزبەن جاساپ كورەيىك، ياعني گۇل جاساپ ۇيرەنەيىك.
گۇل جاساۋعا كەرەكتى قۇرال جابدىقتارىمىزدى رەتتەپ الايىق.
ساباققا كەرەكتى زاتتارىمىز.
1. ءجىپ (توقىما)
2. قايشى
3. كەمپىر اۋىز
4. ۇزىن تەمىر
5. جاپىراق
6 قاتتى قاعازى.
مەن بۇگىنگى ساباعىمدا 2 - سىنىپتى 2 – توپقا بولەمىن 10ا - سىنىپتىڭ قىزدارى راۋشان گۇل توبى. 10ب - سىنىپتىڭ قىزدارى تۋلپان توبى:
ءبىرىنشى ءبىز گۇلدى جاساماس بۇرىن تەحنيكا قاۋىپسىزدىگىن ساقتاپ الۋىمىز، كەرەك قايشىنى دۇرىس ۇستاۋ، ءبىر بىرىمىزگە كەدەرگى جاساماۋ ءۇشىن ارا – قاشىقتىقتى ساقتاۋ.
1) قولىمىزعا كەسىپ دايىنداپ كەلگەن قاعازدى الىپ، توقىما ءجىپتى قاعازدان اينالدىرىپ وراپ شىعامىز. ءجىپتى وراعان كەزدە وتە قاتتى تارتپاي، جانە وتە بوس قىلىپ ورايمىز ياعني ءبىر قالىپتى ەتىپ ورايمىز. ءجىپ تەگىس بولىپ ورالۋ كەرەك. قولىمىزداعى ءجىپ بىتكەنشە تولىق قاباتتاپ وراپ شىعامىز. ەندى وراعان ءجىپتىڭ ۇشىن ۇزىنىراق ەتىپ ارتىق شىعارىپ بايلاپ الامىز.
2) ەندى ءبىز ءجىپ وراعان قاعازدى قايشىمەن اينالدىرا كەسىپ شىعامىز، كەسكەندە تەگىس بىركەلكى ەتىپ كەسۋمىز كەرەك گۇلىمىز ادەمى بولۋ ءۇشىن.
كەسىپ بولعان سوڭ كەسىلگەن ءجىپتىڭ مىقتى ەتىپ بايلاپ الامىز. وسىلايشا ءبىزدىڭ گۇلىمىز دايىن بولدى.
3) كەلەسى كەزەڭدە ءبىز اكەلگەن ۇزىن تەمىرىمىزدى جاساعان گۇلگە ورتاسىنان شىعارىپ توبەسىن تەمىردىڭ كەمپىر اۋىزبەن ىشىنە قاراي قيسايتىپ قويامىز ياعني گۇل ءتۇسىپ قالماۋ ءۇشىن بەكىتەمىز.
4) ساباعىمىزدى ورنالاستىرىپ بولدىق ەندى ساباقتى جاسىل جىپپەن وراپ ياعني دايىن جاپىراقتى ساباققا ورنالاستىرۋ، بەكىتۋ.
5) ەڭ سوڭىندا ءبىز ءجىپتى وراپ بولىپ ءجىپتى بەكىتىپ بايلاۋ، نەمەسە جاپسىرۋ.
4) جاڭا ساباقتا تۇسىنگەنىن تەكسەرۋ كەزەڭى.
ەكى توپتىڭ ىستەگەن جۇمىستارىن تەكسەرۋ جانە باعالاۋ. راۋشان توبى مەن تۋلپان توبىنىڭ جۇمىستارىن سالىستىرۋ.
سەرگىتۋ ءساتى: ياعني سەرگىتۋ ۋاقىتىندا ءسوز جۇمباق شەشۋ ەكى توپقا ءسوز جۇمباق جاسىرۋ جانە ونى توپ مۇشەلەرى شەشەدى.
1. باس اياعى تەپ - تەگىس بولىپ بىتكەن
سەلكىلدەسە دەنەسى ءدىر - ءدىر ەتكەن
وزىنە قانداي جۋان كەز كەلسە دە،
كۇشىمەن قاق ايىرىپ ءبولىپ كەتكەن.
2. تىرىدەن ءولى تۋادى. 3. تامعا تاياق سۇيەدىم.
ولىدەن ءتىرى تۋادى. 5. كەستەنى كوڭىل سىزادى،
4. شىر كوبەلەك اينالار قول تىگەدى كوز قايتەدى؟
بەلىنە ءجىپ بايلانار. 6. زاماندى نە جاسايدى؟
2. 1. ءدامدى – ءدامدى تاعامدار جينايدى
قوناقتار كوڭىلدەنە سىيلايدى.
2. ادام ونەرىمەن اسەم
اڭ نەسىمەن اسەم.
3. كۇمبىر - كۇمبىر قاراعىم
قارتايعانشا جارادىڭ
4. حوش ءيىس كوڭىلىڭدى اشار
جاقسى كيىمنەن نە قاشار.
5. كىرۋگە ادام باتپايدى،
زاتىڭدى امان ساقتايدى.
6. تالاپپەن باستا، بىردەڭەمەن اياقتا.
ەندى ساباعىمىزعا قايتا ورالايىق.
ەكى توپ جاڭا ساباق بويىنشا ياعني گۇل جاساۋدى ساراماندىق جۇمىس رەتىندە ءوز بەتتەرىمەن گۇل جاسايدى.
ساباقتى پىسىقتاۋ ءۇشىن گۇل جاساۋ، اراسىندا ەكى توپقا ۆەن دياگرامماسى بويىنشا ساۋالناما بەرەم، ەكى توپ گۇلدى جاساۋ جانە ساۋالناماعا جاۋاپ بەرەدى.
وقۋشىلار گۇلدى جاساۋ بارىسىندا مۋزىكانى باياۋلاتىپ كۇي ويناتۋ.
ەكى توپ ۆەنن دياگرامماعا جازعان جازۋلارىن قورعاۋ وقىپ بەرۋ، جانە دە جاساعان گۇلدەرىن جاسالۋ جولىن ايتۋ.
5. بەكىتۋ كەزەڭى: جاڭا ساباقتى بەكىتۋ بارىسىندا وقۋشىلاردان گۇلدى نە ءۇشىن كەرەك ەكەنىن، جانە دە گۇلدى ەرەكشەلىكتەرىن ايتۋ. ەكى توپ گۇل تۋرالى بىلەتىن ولەڭ، تاقپاقتارىن ايتۋ جانە دە ماقال - ماتەل ايتۋ.
وسىلايشا جاڭا ماتەريالدى بەكىتۋ جانە دە ەكى توپتىڭ العان بالدارىن ەسەپتەۋ، ساباققا قاتىسقان وقۋشىلاردى باعالاۋ.
6. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ:
جيناق پاپكامىزعا گۇل - ءومىردىڭ ءسانى اتتى رەفەرات جازىپ كەلۋ جانە گۇلدىڭ تۇرلەرىن اتاۋلارىن جازۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) بىلىمدىلىك. ەڭبەك ساباعىندا گۇل جاساپ ۇيرەنۋگە، جانە دە گۇل جاساۋ جولدارىن قاتەسىز، دالمە - ءدال، اۆتوماتتى تۇردە ورىنداي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
ب) تاربيەلىك. دۇنيەتانىمدارىن قالىپتاستىرۋ، رۋحاني بايلىققا، ەستەتيكالىق تالعامعا، ەڭبەكسۇيگىشكە تاربيەلەۋ جانە دە ادەمىلىككە باۋلۋ،
ۆ) ءسوز بايلىقتارىن دامىتۋ، كوركەمدىك وبرازدارىن كەڭەيتۋ، سالىستىرۋ مەن ايىرا ءبىلۋ، ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ،
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا بىلىمدەردى مەڭگەرۋ ساباعى،
ءپانارالىق بايلانىستار: بەينەلەۋ، ءان - كۇي، ادەپ ساباعى،
كورنەكىلىك قۇرالدارى: گۇلدەر، مۋزىكا، پلاكاتتار، البوم.
ءسوز جۇمباق
ساباقتىڭ جوسپارى: 1 ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
2 ماقسات قويۋ كەزەڭى.
3 ماتەريالدى ءتۇسىندىرۋ كەزەڭى.
4 جاڭا ساباقتا تۇسىنگەنىن تەكسەرۋ كەزەڭى.
5 بەكىتۋ كەزەڭى.
6 ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
1) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: وقۋشىلار مەن امانداسىپ، جۋرنال بويىنشا وقۋشىلاردى تۇگەندەپ، سىنىپ بولمەسىنىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولىپ، وقۋشىلاردى ساباققا دايىندىعىن تەكسەرىپ، وقۋشىلاردىڭ نازارىن اۋدارام.
2) ماقسات قويۋ كەزەڭى:
وقۋشىلاردى تانىمدىلىق قىزمەتىن بەلگىلى ءبىر ماقساتقا باعىتتاۋ جانە ۇيىمداستىرىپ الۋ،
بۇگىنگى ساباقتىڭ ماقسات:، گۇل جاساپ ۇيرەنۋ، ياعني كەز - كەلگەن زاتتى قولدانۋ ارقىلى گۇل شوعىپ جاساپ ونى ساندەۋ، ادەمىلەپ تابيعي زاتقا ۇقساستىرۋ.
3) ماتەريالدى ءتۇسىندىرۋ كەزەڭى:
گۇلدەردە قانشاما ادەمىلىك پەن پوەزيا جاتىر. گۇلگە قۋانبايتىن جان جوق. ءاربىر گۇل وزىنشە ادەمى. قانداي وقيعا بولماسىن اداممەن بىرگە گۇل جۇرەدى.
مىسالى: كەزدەسۋدە نەمەسە شىعارىپ سالعاندا، قۋانىشتا، تۋعان كۇن دە، مەيرامداردا ت. ب
گۇلدەر جايىندا كۇردەلى اڭىز بار. كوپشىلىك حالىقتا گۇلدىڭ سيمۆوليكالىق ءمانى بار.
1) بىرەۋلەرى سۇيىسپەنشىلىكتى، مەيىرىمدىلىكتى باقىتتىلىقتى بەلگىلەسە.
2) بىرەۋلەرى قايعى، قاسىرەتتى بەلگىلەيدى.
كەيبىر ءداستۇر، ادەپ - عۇرىپتار گۇلمەن بايلانىستى.
قىزىل ءتۇستى قالامپىر گ ۇلى - قان تامشىسى سياقتى ارداگەرلەردىڭ سوعىسقا قاتىسقان اتا - بابامىزدىڭ كەۋدەسىنە قۇلپىرىپ تۇرۋعا لايىق.
اق گۇلدەر، ۇيلەنۋ تويىندا - تازالىقپەن ادالدىقتىڭ بەينەسىن بىلدىرەدى.
ءاربىر ادامنىڭ ءوزى عانا اسىل تۇراتىن، سۇيەتىن گ ۇلى بولادى.
گۇلدى ءاربىر وتباسىلىق مەرەكەدە جانە باسقاداي كۇندەردە، جاڭا جىلدا، حالىقارالىق ايەلدەر كۇيىككە. ءبىرىنشى مايعا تاعى دا باسقا ۋاقىتتا گۇل سىيلايدى.
نۇرتاس يسابايەۆ اعامىزدىڭ جىرلاعان ولەڭى بار.
گۇلدەر، گۇلدەر سىيلاعان شاپاعاتىن،
سۇلۋلىقتىڭ سيمۆولى اتالاتىن.
جۇپار شاشىپ، جايقالعان جۇرەگىمەن
وياتىڭدار سەزىمىن ماحابباتتىڭ.
سىيلىققا ۇسىناتىن گۇل شوعىن تالعاممەن ىرىكتەپ الۋعا تىرىسۋ كەرەك. ەڭ ادەمى گۇل شوعى دەپ گۇلدەردىڭ تەك ءبىر تۇرىنەن عانا
مىسالى: تەك روزادان، تەك سيرەنمەن، تەك استىرادان قۇراستىرعان گۇل شوعىن ايتادى.
مىنە ءبىز سول تابيعي زاتتى ءوز قولىمىزبەن جاساپ كورەيىك، ياعني گۇل جاساپ ۇيرەنەيىك.
گۇل جاساۋعا كەرەكتى قۇرال جابدىقتارىمىزدى رەتتەپ الايىق.
ساباققا كەرەكتى زاتتارىمىز.
1. ءجىپ (توقىما)
2. قايشى
3. كەمپىر اۋىز
4. ۇزىن تەمىر
5. جاپىراق
6 قاتتى قاعازى.
مەن بۇگىنگى ساباعىمدا 2 - سىنىپتى 2 – توپقا بولەمىن 10ا - سىنىپتىڭ قىزدارى راۋشان گۇل توبى. 10ب - سىنىپتىڭ قىزدارى تۋلپان توبى:
ءبىرىنشى ءبىز گۇلدى جاساماس بۇرىن تەحنيكا قاۋىپسىزدىگىن ساقتاپ الۋىمىز، كەرەك قايشىنى دۇرىس ۇستاۋ، ءبىر بىرىمىزگە كەدەرگى جاساماۋ ءۇشىن ارا – قاشىقتىقتى ساقتاۋ.
1) قولىمىزعا كەسىپ دايىنداپ كەلگەن قاعازدى الىپ، توقىما ءجىپتى قاعازدان اينالدىرىپ وراپ شىعامىز. ءجىپتى وراعان كەزدە وتە قاتتى تارتپاي، جانە وتە بوس قىلىپ ورايمىز ياعني ءبىر قالىپتى ەتىپ ورايمىز. ءجىپ تەگىس بولىپ ورالۋ كەرەك. قولىمىزداعى ءجىپ بىتكەنشە تولىق قاباتتاپ وراپ شىعامىز. ەندى وراعان ءجىپتىڭ ۇشىن ۇزىنىراق ەتىپ ارتىق شىعارىپ بايلاپ الامىز.
2) ەندى ءبىز ءجىپ وراعان قاعازدى قايشىمەن اينالدىرا كەسىپ شىعامىز، كەسكەندە تەگىس بىركەلكى ەتىپ كەسۋمىز كەرەك گۇلىمىز ادەمى بولۋ ءۇشىن.
كەسىپ بولعان سوڭ كەسىلگەن ءجىپتىڭ مىقتى ەتىپ بايلاپ الامىز. وسىلايشا ءبىزدىڭ گۇلىمىز دايىن بولدى.
3) كەلەسى كەزەڭدە ءبىز اكەلگەن ۇزىن تەمىرىمىزدى جاساعان گۇلگە ورتاسىنان شىعارىپ توبەسىن تەمىردىڭ كەمپىر اۋىزبەن ىشىنە قاراي قيسايتىپ قويامىز ياعني گۇل ءتۇسىپ قالماۋ ءۇشىن بەكىتەمىز.
4) ساباعىمىزدى ورنالاستىرىپ بولدىق ەندى ساباقتى جاسىل جىپپەن وراپ ياعني دايىن جاپىراقتى ساباققا ورنالاستىرۋ، بەكىتۋ.
5) ەڭ سوڭىندا ءبىز ءجىپتى وراپ بولىپ ءجىپتى بەكىتىپ بايلاۋ، نەمەسە جاپسىرۋ.
4) جاڭا ساباقتا تۇسىنگەنىن تەكسەرۋ كەزەڭى.
ەكى توپتىڭ ىستەگەن جۇمىستارىن تەكسەرۋ جانە باعالاۋ. راۋشان توبى مەن تۋلپان توبىنىڭ جۇمىستارىن سالىستىرۋ.
سەرگىتۋ ءساتى: ياعني سەرگىتۋ ۋاقىتىندا ءسوز جۇمباق شەشۋ ەكى توپقا ءسوز جۇمباق جاسىرۋ جانە ونى توپ مۇشەلەرى شەشەدى.
1. باس اياعى تەپ - تەگىس بولىپ بىتكەن
سەلكىلدەسە دەنەسى ءدىر - ءدىر ەتكەن
وزىنە قانداي جۋان كەز كەلسە دە،
كۇشىمەن قاق ايىرىپ ءبولىپ كەتكەن.
2. تىرىدەن ءولى تۋادى. 3. تامعا تاياق سۇيەدىم.
ولىدەن ءتىرى تۋادى. 5. كەستەنى كوڭىل سىزادى،
4. شىر كوبەلەك اينالار قول تىگەدى كوز قايتەدى؟
بەلىنە ءجىپ بايلانار. 6. زاماندى نە جاسايدى؟
2. 1. ءدامدى – ءدامدى تاعامدار جينايدى
قوناقتار كوڭىلدەنە سىيلايدى.
2. ادام ونەرىمەن اسەم
اڭ نەسىمەن اسەم.
3. كۇمبىر - كۇمبىر قاراعىم
قارتايعانشا جارادىڭ
4. حوش ءيىس كوڭىلىڭدى اشار
جاقسى كيىمنەن نە قاشار.
5. كىرۋگە ادام باتپايدى،
زاتىڭدى امان ساقتايدى.
6. تالاپپەن باستا، بىردەڭەمەن اياقتا.
ەندى ساباعىمىزعا قايتا ورالايىق.
ەكى توپ جاڭا ساباق بويىنشا ياعني گۇل جاساۋدى ساراماندىق جۇمىس رەتىندە ءوز بەتتەرىمەن گۇل جاسايدى.
ساباقتى پىسىقتاۋ ءۇشىن گۇل جاساۋ، اراسىندا ەكى توپقا ۆەن دياگرامماسى بويىنشا ساۋالناما بەرەم، ەكى توپ گۇلدى جاساۋ جانە ساۋالناماعا جاۋاپ بەرەدى.
وقۋشىلار گۇلدى جاساۋ بارىسىندا مۋزىكانى باياۋلاتىپ كۇي ويناتۋ.
ەكى توپ ۆەنن دياگرامماعا جازعان جازۋلارىن قورعاۋ وقىپ بەرۋ، جانە دە جاساعان گۇلدەرىن جاسالۋ جولىن ايتۋ.
5. بەكىتۋ كەزەڭى: جاڭا ساباقتى بەكىتۋ بارىسىندا وقۋشىلاردان گۇلدى نە ءۇشىن كەرەك ەكەنىن، جانە دە گۇلدى ەرەكشەلىكتەرىن ايتۋ. ەكى توپ گۇل تۋرالى بىلەتىن ولەڭ، تاقپاقتارىن ايتۋ جانە دە ماقال - ماتەل ايتۋ.
وسىلايشا جاڭا ماتەريالدى بەكىتۋ جانە دە ەكى توپتىڭ العان بالدارىن ەسەپتەۋ، ساباققا قاتىسقان وقۋشىلاردى باعالاۋ.
6. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ:
جيناق پاپكامىزعا گۇل - ءومىردىڭ ءسانى اتتى رەفەرات جازىپ كەلۋ جانە گۇلدىڭ تۇرلەرىن اتاۋلارىن جازۋ.
You Might Also Like
