گۇلايىم
— سەن بىلەسىڭ بە؟ ەسىم دەگەن كىسى بار ەدى عوي؟..
— مىنا كورشى سوۆحوزدا تۇرادى... وسى اۋىلدان كوشتى ەمەس پە؟..
— ءيا.
— سول كىسىنىڭ بالاسىن ايتامىن، نە ىستەپ ءجۇر ەكەن؟..
— ءبىتىرىپ كەلگەن، دارىگەر. جۋىردا ۇيلەنىپ تە الدى.
سول كەزدە گۇلايىمنىڭ الگىندە عانا قاقپاقىلداي ويناپ وتىرعان تاسى تومەن قاراي ۇشىپ الا جونەلدى. كوز قيىعىمدى سالدىم. ول لەزدە جايباراقات قالپىنان اجىراپ، بار ىنتاسىمەن ماعان ۇمسىنا ءتۇستى.
— كىمگە؟ — دەدى، سونان سوڭ داۋسى جارىقشاقتانىپ.
— ءوزى قىزمەت ىستەيتىن اۋرۋحاناداعى ءبىر مەدسەستراعا.
ول ەندى ءجۇزىن جاسىرا تەرىس اينالعان. مەن ءۇنسىزبىن. ءبىرشاما ۋاقىت ءوتتى. ارعى بەتتەن شۇبىرعان مال كورىندى. تاس ۇستىندەگى ءبىزدىڭ كولەڭكەمىز دە شامادان تىس ۇزارىپ، سوناداي جەردەگى وزەنگە جەتىپ قالىپتى. تورۋىلعا شىققانداي، بىرەن-ساران شىبىن-شىركەي بايقالادى. كۇن كەشكىرىپ بارا جاتتى.
...ەسىمنىڭ بالاسىن مەن كوپتەن بىلەتىنمىن. ولار بۇرىن، راسىندا دا، وسى اۋىلدا تۇرعان. مەن وندا تۇلىمشاعى جەلبىرەگەن كىشكەنتاي قىزبىن دا، گۇلايىمدار جوعارى كلاستا وقىپ ءجۇرۋشى ەدى. انا بالا دا ەرەسەك-تىن. اتى — بەكجان. كەيىننەن ەكەۋى دە مەكتەپ ءبىتىرىپ، ينستيتۋتقا ءتۇستى.
ولار كانيكۋل سايىن اۋىلعا كەلەتىن. گۇلايىمنىڭ اناسى قىزىنىڭ قالادا وقىپ جۇرگەنىنە، بويجەتكەنىنە قاراماستان، ۇيىنە كەلگەندە اياعىن قيا باستىرمايتىن. قىزى دا بۇعان ونشا رەنىش بىلدىرە قويمايتىنداي كورىنەتىن ماعان. ال الدا-جالدا ءبىر سۇرانىپ شىعا قالسا، قايتاتىن مەرزىمىن بەلگىلەپ، شەگەلەپ جىبەرەتىن جانە جانىندا قاشان دا ەنەسىنە ەرگەن قوزىداي تومپاڭداپ مەن جۇرەمىن. گۇلايىم قايدا بارسا دا، مەنى جانىنان قالدىرمايتىن. بۇعان اناسى دا ريزا.
بىردە ول تاعى دا قيىلا سۇرانىپ، ەكەۋمىز جولداس قىزىنىڭ ۇيىنە قوناققا بارۋعا اناسىنان رۇقسات الدىق. ءبىراق ءبىز جولداس قىزىن ەرتىپ، اۋىل شەتىندەگى باسقا ءبىر ۇيگە كەلدىك. جاستار الدەقانداي ءبىر كەش ۇيىمداستىرىپتى. ءبىزدى بەكجان قارسى الدى. سول كەشتەن باستاپ مەن ولار تۋرالى ءبىر قۇپيا سىر ءتۇيدىم...
— سەن كوردىڭ بە؟ — دەدى گۇلايىم، ءبىراز ۇنسىزدىكتەن سوڭ. :
كىمدى ايتىپ وتىرعانىن تۇسىنە قويدىم.
— ءيا، جۋىردا عانا. كەشكە جاقىن وزەننەن سۋ الۋعا كەلگەنمىن. ول سوناۋ كورىنگەن قويتاستىڭ ۇستىندە وتىر ەكەن.
گۇلايىم ماعان جالت قارادى.
— ءيا، سوسىن؟!
— ەشتەڭە دە. مەن جانىنان ءوتىپ كەتتىم. بەكجان دا مەنى بايقامادى. سوڭىنان كەلىنشەگى كەلىپ، ەرتىپ بارا جاتقان...
ول تاعى دا ايتا تۇسسە ەكەن دەپ وتىر. ءبىراق بارىم وسى عانا. ۇندەگەنىم جوق ول دا سونى سەزسە كەرەك، قايتالاپ سۇرامادى. ءبىزدى تاعى دا ۇنسىزدىك باستى...
كۇن ەڭكەيە ءتۇسىپ، ءبىر شەگى كوكجيەككە ءىلىندى. گۇلايىم قوزعالار ەمەس. مەن قويتاسقا قارادىم. كىسى وتىرۋعا قولايلى-اق ءارى كولدەنەڭ كوزدەن تاسا. ويدا جۇرگەن بىرەۋلەر كورمەسە، بايقالا قويمايدى. وقشاۋ جاتقان وسى ءبىر تاس الدەكىمدەردىڭ تىلەگىمەن ادەيى قويىلعانداي. اينالاسىنداعى ءۇي ورنىڭداي جەر تاستاق تا، ءارى قاراي بەلۋاردان ءشوپ وسكەن. جاي كۇندەرى جۇپىنى كورىنگەنىمەن، ادامدار بارا قالسا، بۇل تۇس ەرەكشە سانگە بولەنىپ، كورىكتەنىپ سالا بەرەدى. ءقازىر كەشكە قارا كولەڭكەدە جەتىمسىرەپ، الدەكىمدى زارىعا كۇتكەندەي ءتۇر بىلدىرەدى.
...گۇلايىم ەكەۋمىز وسى تۇسقا كىر جۋا كەلەتىنبىز. باسىنا قيىقشا ورامال تارتىپ، بۇرالا باسقان ول وسى ءوڭىردىڭ بار ساۋلەتىن كەلتىرىپ تۇرعانداي كورىنەتىن ماعان. جانىنا ەرىپ ءجۇرىپ، وعان شەتكەرى جاتقان كويلەكتى اپەرىپ جىبەرۋدى دە، كىر جۋىپ ۇزاق وتىرىپ قالعانىندا ۇيىعان اياقتارىن جازا الماي جاتقان ونىڭ قولىنان تارتىپ تۇرعىزۋ، كومەكتەسۋدى دە، ول بىلەك سىبانىپ الىپ ءموپ-مولدىر وزەن سۋىنا جۋعان كىرلەرىن شايقاپ جاتقاندا، ءبىر شەتكە بارىپ شولپىلداتا شومىلۋدى دا، ماعان قاراپ ءۇنسىز جىميعانىن دا ۇناتاتىنمىن.
كەيدە ءبىزدىڭ جانىمىزعا بەكجان كەلەتىن. وندايدا گۇلايىم ءتىپتى كوڭىلدەنىپ كەتەدى. مەن ونى ۇشقىن شاشقان قارا كوزدەرىنەن بىردەن اڭعاراتىنمىن. ول ءوزىنىڭ سول ءبىر جان تولقىنىن جاريا ەتكىسى كەلمەي، جورتا قاباعىن شىتىپ، الدەكىمدەردەن ۇيات ەكەنىن ەسكەرتەتىن. دەگەنمەن ونىڭ جان شۋاعى ءاربىر سوزىنەن، ەركەلەي باسقان جۇرىسىنەن، نۇر تولقىعان جۇزىنەن ايقىن سەزىلىپ تۇراتىن.
ال بەكجان ونىڭ ساۋالىنا ءۇنسىز كونىپ، سوناۋ قويتاستىڭ ۇستىنە بارىپ وتىراتىن-دى. گۇلايىم جان-دۇنيەسىن جايلاعان ىستىق سەزىمدەرىنەن جىميا كۇلىپ، اسا ءبىر ىجداھاتپەن جۇمىسىن ىستەپ جاتاتىن.
ولارعا قاراعان مەن، ءمانىسىن ونشا تۇسىنە بەرمەسەم دە، ەكەۋىنىڭ اراسىندا وزگەشە ءبىر جىلىلىق جان سۇيسىنەر جاراستىق بارىن سەزەتىنمىن. كىشكەنتاي جۇرەگىم ءدۇرس-دۇرس سوعىپ، ولارعا باقىت تىلەيتىنمىن. ولاردىڭ وسى كۇيى بۇزىلماسا ەكەن، مىناۋ شەكسىز اسپان مەن شەكسىز دالا وسى پەيىلىن تارىلتپاسا ەكەن، ءومىر بويى كۇن شۋاعىن وسىلاي توگىپ تۇرسا ەكەن دەيتىنمىن...
ارادا جىلدار ءوتتى. مەن دە ەسەيدىم. گۇلايىم دا ءبىرتالاي كەزەڭنەن اسقان. بۇل كۇندە باياعى سەنگىش ءجاۋدىر كوزدەر تۇڭعيىق تارتقان. باياعى بۇرالعان نازىك دەنەسى تولىسىپ، بايىپتى اسەم كەلىنشەككە اينالعان. وقۋىن بىتىرگەن سوڭ الىس اۋداندا تۇراتىن ءبىر جىگىتپەن تۇرمىس قۇردى. جىل سايىن قارتتارىنىڭ دەنساۋلىعىن ءبىلىپ قايتادى. بيىل ولار كەلگەندە مەن دە اۋىلدا ەدىم. باياعى ادەتىمەن جانىنا ەرتىپ، ءسال قىدىرىپ قايتۋعا شىققان بەتىمىز.
ەسەيىپ كەتكەنىممەن، سوناۋ ءبىر كۇندەر جايى ەسىمنەن شىعار ەمەس. سۇراعىم كەلەدى، بىلگىم كەلەدى. بەكجان تاعدىرى نەگە وزگە دەگىم كەلەدى. ءبىراق جان جاراسىن تىرناپ كەتەمىن بە دەپ قاۋىپتەنەمىن.
سالدەن كەيىن كەرى قايتتىق. گۇلايىم وزەن بويىنا كوز سالىپ، جاي اياڭداپ كەلەدى. مەن ونىڭ تۇرىنە قاراپ وزدىگىنەن سىر اشپايتىنىن ۇقتىم. وسى مەزەت ءوزىم دە بايقاماي:
— بەكجان ايەلىنە ءسوز دە ايتپاپتى. ءبىر اپاق-ساپاقتا ۇيىنە كىرگىزە سالىپتى، — دەپ، قويىپ قالدىم. گۇلايىم توقتاپ قالعان. — قىزدىڭ ءوزى دە اتتاپ قويعان سوڭ كونە سالىپتى. سوڭىنان بىرەۋلەر بەكجاننىڭ نەگە ويتكەنىن سۇراعاندا: "ايتەۋىر، ۇيلەنۋ كەرەك قوي"، — دەپتى.
مەن ەستىگەن وسەگىمدى باستان-اياق سوعا سالدىم دا، بەتىنە قارادىم. ول بولسا اششى بىردەڭە وزەگىن ورتەپ جىبەرگەندەي، قاباعىن ءسال شىتىنىپ، جىلاپ جىبەردى...
— سەن ەندى كىشكەنتاي ەمەسسىڭ عوي، — دەگەن ول توگىلىپ كەتكەن كوز جاسىن كوپ ۇزاماي-اق تىيىپ، — ادامداردىڭ ءبىر-بىرىنىڭ ءقادىرىن دەر كەزىندە بىلە المايتىنى تۋرالى سەنىڭ دە كەيدە ويلانۋىڭا تۋرا كەلگەن شىعار. بۇل ەڭ الدىمەن ءارقايسىسىمىزدىڭ باسىمىزداعى وزىمشىلدىكتىڭ كۇشتىلىگىنەن بە دەيمىن. باسقانى بىلاي قويىپ، ءبىرىن-بىرى شىن ءسۇيدى دەگەن جانداردىڭ وزدەرى كەيدە بىرەۋىنىڭ ۇستەمدىگى بەل الىپ كەتە مە دەپ جانتالاسادى ەكەن. ءبىزدىڭ ماحابباتىمىز وسىنداي پەندەشىلىككە قۇربان بولدى. وزىمشىلدىكتىڭ وكىنىشكە ۇرىندىرارىن ۇمىتپاعايسىڭ...
ەكەۋمىز ۇيگە كەش ورالدىق. مازاسىزدانا كۇتكەن اناسى ءبىزدىڭ الدىمىزدان شىقتى. قىزىنىڭ كىرتيگەن قاباعىنا ابىرجي قاراعان ونى گۇلايىم تەز تىنىشتاندىردى دا، كىردى. مەن دە ۇيىمە قايتتىم. ماعان سوناۋ ءبىر ەستەن كەتپەس سۇلۋ سەزىم تاعدىر كارىنە ۇشىراپ، كۇل-تالقان بولعان انا ەلەستەدى. تاعدىر دەيمىز-اۋ، ونىمەن وينايتىن ادامداردىڭ ءوزى شىعار، ءسىرا...
You Might Also Like
-
اۋىلى جاقىندار سەنبى كۇنى ءتۇس اۋا ۇيلەرىنە بارىپ، سودان دوربالارىن ارقالاپ، جەكسەنبىنىڭ كەشىنە قاراي ينتەرناتقا قايتا ورالىپ جاتقان كەز.
