InfoHub Logo

عۇندار تاريحى. عۇن مەملەكەتىنىڭ قالىپتاسۋى.
ماقساتى: جۇڭگو دەرەكتەرىندەگى عۇن تۋرالى جازبالاردى مەڭگەرتۋ، مەملەكەتتىك قۇرىلىمى مەن تايپا بىرلەستىكتەرى تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ
كۇتىلەتىن ناتيجە: قازاقستان تەرريتورياسىنداعى مەملەكەتتىك بىرلەستىكتەر تۋرالى بىلىمدەرى تولىعادى، تاريحي تۇلعالاردى بىلەدى.
نەگىزگى يدەيالار - وقۋشىلاردىڭ توپتاردا جۇمىس ىستەۋى ارقىلى ءبىرىن - ءبىرى وقىتۋىن قالىپتاستىرۋ.
- تاپسىرمالاردى ورىنداۋدا ومىردەگى بىلىمىمەن بىلەتىنىنە سۇيەنۋ
- ءوز بەتىمەن ءبىلىم الۋشىلىق قابىلەتىن قالىپتاستىرۋ.
وقىتۋدا قولدانىلاتىن ءادىس - تاسىلدەر وقىتۋ مەن وقۋداعى جاڭا تاسىلدەر (ديالوگتىق)، سىني ويلاۋ (توپتىق، جۇپتىق جۇمىستار)، سەمانتيكالىق كارتا، توپتاستىرۋ
نەگىزگى دەرەك كوزدەر نەمەسە رەسۋرستار ەجەلگى قازاقستان تاريحى وقۋلىعى
ينتەرنەت ماتەريالدارى. قازاقستاننىڭ تاس ءداۋىرى. الماتى 2008 ج، مۇعالىمگە ارنالعان نۇسقاۋلىق (ءۇشىنشى دەڭگەي)
ۇيىمداستىرۋ
2 مين ىزگى ارمانىن، ءۇمىتىن
بابالاردىڭ جالعايمىز!
ءبىلىمنىڭ كوكجيەگىندە
جالىندايمىز، سامعايمىز!- حورمەن ايتۋ
«كوپىر» تاپسىرمالارى
(وقۋشىلار ۇيدە ورىنداپ، بۇگىنگى ساباققا دايىندالىپ كەلەدى)
4 مين ءى - توپ
قاڭلى مەملەكەتى قاي عاسىردا قۇرىلدى؟ ب.. ز. ب. 3 - 2 عع
2. قاڭلىلار سوعىس بولا قالعان جاعدايدا قانشا جاۋىنگەر جاساقتاي الدى؟ (120 مىڭ
3. قاڭلى تايپالارىندا بيلىك قانداي جولدارمەن قالدىرىلدى؟ (اكەدەن بالاعا مۇرا رەتىندە)
4. جەتىاسار مادەنيەتى قانداي وزەن اڭعارىندا ورنالاسقان؟ قۋاڭداريا مەن جاڭاداريا
ءىى - توپ
1. 1. قاڭلىلاردىڭ استاناسى قالاي اتالدى؟ (بيتيان)
2. مۇلىك تەڭسىزدىگىنىڭ شىعۋ سەبەبى نەدە؟ (الەۋمەتتىك جىكتەلۋ)
3. قاڭلىلاردىڭ حالقىنىڭ سانى قانشاعا جەتتى؟ (600 مىڭ ادام نە 420 مىڭ ءۇي)
4. قاڭلىلار قانداي ەلدەرمەن بايلانىس جاسادى؟ (جۇڭگو، پارفيا، ريم، كاۆكاز)
ءىىى - توپ
1. قاڭلىلار قانداي كۇشتەرگە سيىندى؟ (تابيعات كۇشتەرىنە جانە اتا - بابا رۋحىنا)
2. قاڭلىلاردىڭ ارحەولوگيالىق مادەنيەتتەرىنىڭ ءبىرى. (قاۋىنشى، وتىرار – قاراتاۋ، جەتىاسار )
3. قاڭلىلار مەن ۇيسىندەر اراسىنداعى سوعىس قاي عاسىردا بولدى؟ (ب. ز. ب I عاس. ورت)
4. ب. ز. ب 46 - 36 جىلدارى قاڭلىلاردىڭ قىتايعا قارسى كومەك كورسەتكەن ەلى (عۇندار)
جاڭا تاقىرىپ بويىنشا تاپسىرمالار
تەورياسى:
«ءبىلۋ»
(كىم؟ نە؟ نەنى؟ قاشان؟ قانداي؟ قالاي؟ نە ىستەدى؟)
2 مين
«عۇن» ءسوزى «گۋن رۋن، حۋنيۋ» ت. ب. اتاۋلارىمەن بەلگىلى
عۇن اتاۋى ب. ز. د III ع جۇڭگو دەرەكتەرىندە كەزدەسەدى.
قازاقستان جەرىنە ب. ز. د. ءىع - ڭ سوڭى مەن I ع - دا كەلگەن.
حالقى 1، 5 ملن ادام، 24 رۋعا بولىنگەن. ولاردى ءشانيۋيدىڭ تۋىسقاندارى باسقاردى.
تۇمەنباسىلارىن شانيۋي تاعايىنداعان. ولاردىڭ ءارقايسىسىندا مىڭنان اسكەر بولعان. عۇنداردىڭ مەملەكەتى اسكەري جۇيە بويىنشا قۇرىلعان.
عۇنداردىڭ بيلىك جۇيەسى
ءتاڭىرقۇتى (شانيۋي) رۋباسىلار كەڭەسى
تۇمەنباسىلار (24)
مىڭباسىلار
ءجۇزباسىلار
ونباسىلار
حالىق جيىنى 3 جىلدا
عۇنداردىڭ داڭقتى قولباسشىسى اتيللا شامامەن 400 - 453 جىلدارى ءومىر سۇرگەن، قازاقتار اتيللانى - ەدىل دەپ اتاعان. اتيللانىڭ سىرت كەلبەتىن «ءبىر كورگەن ادام ونىڭ ناعىز ازيالىق ەكەنىن بىردەن ايتادى، ورتا بويلى، مىعىم دەنەلى، كوزى وتكىر، سۇستى بولعان. قوزعالىسى شاپشاڭ، سەنىمدى. ول - ەۋروپانى، افريكانىڭ سولتۇستىك بولىگىن، باتىس ازيانى قامتىعان، ريم يمپەرياسىن جەڭىلىسكە ۇشىراتتى. 453 جىلى اتيللا قايتىس بولىپ، يمپەريا ىدىراي باستادى.
تەورياسى:
«ءتۇسىنۋ»
(نەگە؟
نەلىكتەن؟ سەبەبى؟ نە ءۇشىن؟)
15 مين

2 مين دجيگسو ءادىسى بويىنشا توپتارعا تاپسىرما بەرىلەدى.
ءسىزدىڭ توبىڭىزدا 5 ءرولدى: كوشباسشى، بايانداماشى، حاتشى، ۋاقىت ساقشىسى جانە باقىلاۋشىلاردى انىقتاڭىز. جۇمىس تومەندەگىدەي جوسپارمەن جۇرەدى
1 توپ: عۇن تاريحىنىڭ ەرتە كەزەڭى
2 توپ: عۇندار مەملەكەتىنىڭ قۇرىلىمى
3 توپ: عۇن تايپالارىنىڭ بىرلەستىگى
ماتىنمەن جۇمىس جاسايدى.، تالقىلايدى، پىكىر الماسادى. اكت پايدالانادى. پوستەر قۇرىپ تالدايدى.
بەينە كورىنىس «ەردەن اتانىڭ ەرتەگىسى». (عۇن مەملەكەتى)
پراكتيكاسى:
«قولدانۋ»
(قاراپايىم تاپسىرمالار)
1مين

2مين
1. جۇپتىق جۇمىس (تاريحي ديكتانت )
ءماتىندى تولىق تالقىلاي وتىرىپ، بەرىلگەن تاپسىرمانىڭ ورنىن تولىقتىرىپ جازبا تۇسىرەدى.
1. عۇندار تۋرالى دەرەك بەرەتىن........ جۇڭگو دەرەكتەرى
2. عۇندار كەزەڭىن قامتيتىن ارالىق..... ب. ز. ب. ءىY ع.- ب. ز. ءىىى ع.
3. عۇندار قىتايدىڭ حان اۋلەتىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى........... جەڭىپ، وزدەرىنە باعىنىشتى ەتتى. ليۋ - باندى
4."جەر دەگەنىمىز - مەملەكەتتىڭ نەگىزى، ونى قالاي بەرەمىز" دەگەن عۇن باسشىسى......
مودە
5. ولاردىڭ ءارقايسىسىنا......... – نان اتتى اسكەرى بولعان. 10000
6. ەنيسەي جاعالاۋلارى مەن التايدى مەكەندەگەن ەجەلگى تايپا... عۇندار
7. عۇندار مەملەكەتى اسكەري جۇيە بويىنشا............. 3 قاناتقا بولىنگەن
تەورياسى:
«تالداۋ»
(قورىتىندى شىعارۋعا باعىتتالعان: مازمۇندى جۇيەلە، انىقتاما بەر، كەستە، سىزبا تولتىر، ءسوزجۇمباق، رەبۋس شەش سياقتى ت. ب. سوزدەر تاپسىرما شارتىندا بولۋ كەرەك )
5 مين كەلىسەمىن. كەلىسپەيمىن.
1.. تاريح – وتكەندى جانە قازىرگىنى زەرتتەيتىن عىلىم
2. قازاقستان – كوپ ۇلتتى ەل.
3. قازاقستان – الەمدەگى ەڭ ۇلكەن مەملەكەت.
4. عۇندار – قازاقتاردىڭ ارعى اتاسى.
5. عۇندار – ازيادان شىعىس ەۋروپاعا دەيىنگى اۋماقتى مەكەندەگەن ەجەلگى حالىق.
6. عۇندار 24 رۋعا ءبولىندى.
7. التىن ادام “ الماتى وبلىسىنان تابىلعان.
8. عۇندار كوشپەلى ءومىر ءسۇردى.
9. عۇنداردا اسكەري ونەر جوعارى دامىدى.
10. عۇندار كيىز ۇيلەردە تۇرعان جوق.
11. عۇنداردىڭ ومىرىندە اڭشىلىق تا ماڭىزدى ورىن الدى.
12. تاريحتاعى اتى ايگىلى “ۇلى جۇڭگو قورعانى” عۇنداردان قورعانۋ ءۇشىن سالىنعان.
13. مودە ءشانيۋيدى جۇڭگو دەرەكتەرىندە ماودۋن دەپ اتايدى
14. عۇندار اعاش ۇيلەر دە سالدى.
15. پوليحرومدىق ءادىس عۇنداردا بولعان جوق
ريم تاريحشىسى امميان مارسەللين: “عۇندار ءتوزىمدى كەلەدى. كۇنى - ءتۇنى ات ۇستىنەن تۇسپەيدى، ساۋدا - ساتتىعىن دا ات ۇستىندە ءجۇرىپ جاسايدى، ات ۇستىندە ءىشىپ - جەيدى، ات ۇستىندە قالعىپ ۇيىقتايدى، ءتىپتى ءتۇس دە كورەدى” دەپ سيپاتتاپ جازعان.
«ولار سوعىستان كەيىن تىنىش ءارى قامسىز تىرشىلىك ەتەدى، اركىم قولىندا بارىمەن قاناعات ەتەدى» دەيد جاۋابى: /پرييسك ۆيزانتيا ەلشىسى/
تەورياسى:
«جيناقتاۋ»
(قورىتىندى شىعار، انىقتاما بەر. مازمۇندى جۇيەلە، كەستە، سىزبا، ت. ب. تۇرىندە)

2مين

5 مين ويلان تاپ!
جۇپتىق باعالاۋ جۇرگىزىلەدى.
1. ب. ز. ب. 3 ع. جۇڭگو دەرەكتەرىندە كەزدەسەدى.
2. ب. ز. ب 209 ج - مودە باسقارعان عۇن دەرجاۆاسى پايدا بولدى. ل. ن. گۋميليەۆ
3. ب. ز. ب ءىىع مەن ءى ع قازاقستاننىڭ وڭتۇستىك باتىسى مەن ارال بويىنا عۇن تايپالارىنىڭ كەلە باستاۋى
4. 300 – عۇندار مەن جۇڭگو ەلىنىڭ اراسىنداعى سوعىس قيمىلدارى
5. 24 - عۇندار 24 رۋدى باسقارعان.
6. ب. ز. ب 55 ج - عۇنداردىڭ ەكىگە ءبولىنۋى
7. 60، 100 مەتر سايىن قورعانعا كۇزەت مۇنارالارى قويىلعان.
8. 10 - قورعاننىڭ بيىكتىگى.
ءىY. داپتەرمەن جۇمىس. تەرمين سوزدەر
1.. شانيۋي «اسپان ۇلى» دەگەن ماعىنا بەرەدى
2. قىتايلار عۇنداردى «حۋننۋ» دەپ اتادى
ساباقتى بەكىتۋ. تەست. (5 - مينۋت)
1. جۇڭگو دەرەكتەرىندە "عۇن" اتاۋىنىڭ پايدا بولعان كەزى
ا) ب. ز. ب. ءىۋ ع. ۆ) ب. ز. ب. ۋ ع. ورتاسى س) ب. ز. ءى ع. D) ب. ز. ب. ءى ع. باسى ە) ب. ز. ب. ءىىى ع. اياعى
2. جۇڭگو دەرەكتەرىندەگى عۇن باسشىسى لاۋازىمى:
ا) "گۋنمو ۆ) "كۇنبي" س) "حان" D) "پاتشا" ە) "شانيۋي"
3. عۇندار تۋرالى دەرەك بەرەتىن
ا) پارسى جازبالارى ۆ) يران جازبالارى س) ريم جىلنامالارى D) ۆيزانتيا دەرەكتەرى ە) جۇڭگو دەرەكتەرى
4. عۇن دەرجاۆاسىنىڭ نەگىزىن قالاعان
ا) مودە ۆ) مۇقان س) اتتيلا D) بۋمىن ە) چجي - چجي
5. "جەر دەگەنىمىز - مەملەكەتتىڭ نەگىزى، ونى قالاي بەرەمىز" دەگەن عۇن باسشىسى
ا) چجي – چجي ۆ) مۇقان س) اتتيلا D) بۋمىن ە) مودە
6. شىعىستانۋشى ل. ن. گۋميليەۆتىڭ مالىمدەۋىنشە عۇن دەرجاۆاسىنىڭ پايدا بولعان مەرزىمى
ا) ب. ز. ب. 306 ج. ۆ) ب. ز. ب. 420 ج. س) ب. ز. ب. 509 ج. D) ب. ز. ب. 109 ج. ە) ب. ز. ب. 209 ج.
7. ەنيسەي جاعالاۋلارى مەن التايدى مەكەندەگەن ەجەلگى تايپا
ا) ساقتار ۆ) قاڭلىلار س) عۇندار D) سارماتتار ە) ۇيسىندەر
8. عۇندار مەملەكەتى اسكەري جۇيە بويىنشا
ا) 2 قاناتقا بولىنگەن ۆ) بولىنبەگەن س) 3 قاناتقا بولىنگەن
D) 5 قاناتقا بولىنگەن ە) 4 قاناتقا بولىنگەن
9. عۇن ءشانيۋيىنىڭ جاقىن تۋىستارى يەلەنگەن لاۋازىم
ا)"تارحان" ۆ)"سۇلتان" س)"تۇمەنباسى" D)"جابعۋ" ە)"ءۋازىر"
10. عۇن مەملەكەتىندەگى رۋ سانى
ا) 14 ۆ) 9 س) 7 D) 12 ە) 24
جاۋاپتارى
№ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
ە ە ە ا ە ە س س س ە

پراكتيكاسى:
«باعا بەرۋ»
3 مين رەفلەكسيا
(2 مينۋت)
كەرى بايلانىستى ورناتۋ.
وقۋشىلار بۇگىنگى ساباقتا نەنى بىلگەنىن جازادى،
قورىتىندى ماعجان جۇمابايەۆ «پايعامبار»
عالامتوردان دەرەك كوزدەرىن جيناۋ.
ەسسە «عۇنداردىڭ تاريحتاعى ورنى»

اتىراۋ وبلىسى، جىلىوي اۋدانى،
№3 جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتىڭ
تاريح ءپانى ءمۇعالىمى مۋحامبەدياروۆا التىنگۋل جولىمبەتوۆنا