گيدروسفەرا – جەردىڭ سۋ قابىعى. قۇرلىقتاعى تاۋلار دانە ولاردىڭ جىكتەلۋى
اشىق ساباق
«گيدروسفەرا – جەردىڭ سۋ قابىعى
قۇرلىقتاعى تاۋلار دانە ولاردىڭ جىكتەلۋى»
سىنىبى: 5 - 6
تاقىرىبى: گيدروسفەرا – جەردىڭ سۋ قابىعى
قۇرلىقتاعى تاۋلار دانە ولاردىڭ جىكتەلۋى
ماقساتى:
بىلىمدىلىك. وقۋشىلارعا گيدروسفەرا – جەردىڭ سۋ قابىعى، دۇنيەجۇزىلىك مۇحيت سۋلارى، تابيعي سۋدىڭ ادام ءومىرى ءۇشىن ماڭىزى جانە تاۋلاردىڭ تۇرلەرى تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ.
دامىتۋشىلىق. وقىتۋ كەزىندە وقۋشىلارعا ءتۇرلى تاپسىرمالار مەن جۇمىستار بەرە وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرىن، قيالدارىن، جادىسىن، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك. وقۋشىلاردى ءوز بەتتەرىنشە جۇمىس جاساۋعا، تاپسىرىلعان جۇمىستى جىلدام ورىنداۋعا جانە العان بىلىمدەرىن ءىس جۇزىندە قولدانا بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءىشىنارا ىزدەنىس ساباعى
ساباقتىڭ ءادىسى: ينتەربەلسەندى بايانداۋ، سۇراق – جاۋاپ، كارتامەن جۇمىس
ءپانارالىق بايلانىس: گەوگرافيا، ەكولوگيا، بيولوگيا، حيميا.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، قازاقستاننىڭ جانە دۇنيەجۇزىنىڭ فيزيكالىق كارتاسى، ت. ب
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ
پسيحولوگيالىق سەرگىتۋ
«جاقسى ءسوز جارىم ىرىس»
وقۋشىلار شەڭبەر جاساپ تۇرىپ، ءبىر - بىرىنە جاقسى سوزدەر ايتادى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
كەسپە قاعازدار ارقىلى ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
تاقتاعا ءتۇرلى-تۇستى كەسپە قاعازدار ىلىنەدى. وقۋشىلار ءبىر ءتۇستى تاڭداۋ ارقىلى سوندا جازىلعان سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى.
1. گەوگرافيالىق قابىق دەگەنىمىز نە؟
2. نەشە ماتەريك بار. كارتادان كورسەت؟
3. نەشە مۇحيت بار؟ كارتادان كورسەت؟
4. ماسشتاب دەگەنىمىز نە؟
5. سولتۇستىك امەريكا مەن ەۆرازيا ەجەلگى قانداي قۇرلىقتا بولعان؟
6. تاۋ جىنىستارى تۇرلەرىن اتا؟
6 سىنىپقا سوزدىكپەن جۇمىس
1 لاۆا دەگەنىمىز نە؟ جەر بەتىنە شىققاندا ۇشپا زاتتارىنان ايىرىلعان ماگمانى ايتامىز.
سونبەگەن جانارتاۋ - ۇدايى اتقىلاپ جاتاتىن جانارتاۋ
سونگەن جانارتاۋ - ادامزات تاريحىندا اتقىلاۋى جونىندە ەشبىر ماعلۇمات قالماعان جانارتاۋلاردى ايتامىز.
گەيزەرلەر - يسلاندشا لاق ەتە ءتۇسۋ.
كراتەر گرەكشە - توستاعان.
5 سىنىپقا ءسوزجۇمباق بەرىلەدى؟
«ءبىلىم كىلتى تانىمدىلىقتا» ءسوز جۇمباعىنىڭ شەشىمىن تاپتىرتا وتىرىپ، جاڭا وتىلەتىن ماتەريالدىڭ تاقىرىبىن انىقتادىق.
1. ەجەلگى قۇرلىق - پانگەيا
2. تىنىق، اتلانت، ءۇندى بۇلار نەلەر؟ ميحيت
3. پانگەيا قۇرلىعى ەكىگە ءبولىندى. لاۆرازيا جانە... گونداۆانا.
4. بىركەلكى ورنالاسپاعان جەر بەدەرىنىڭ جيىنتىعىن نە دەيمىز؟ رەلەف؟
5. تاۋ جىنىسىنىڭ ءتۇرى: مەتامورفتى
6. اۋدانى جاعىنان كىشى جانە قۇرعاق ماتەريك اۆستراليا
7. ەڭ ىستىق ماتەريك - افريكا
8. شىعۋ تەگى بىرتەكتى ارالدار توبىن قالاي اتايمىز؟ ارحيپەلاگ
9. جەر بەتىندەگى ەڭ ۇلكەن ارال؟ گرەنلانديا
10. ءتورت مۇحيتتىڭ سۋلارىمەن جاناسىپ جاتقان جالعىز ماتەريك؟ ەۋرازيا
گيدروسفەرا
ءىىى. جاڭا ساباق
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ
5 سىنىپ جاڭا ساباق تاقىرىبى: گيدروسفەرا - جەردىڭ سۋ قابىعى
6 سىنىپ
شىڭىنا كوز جەتپەس.
كوركىنە ءسوز جەتپەس.
باسىنان قار كەتپەس،
وزىنە...... تاۋ جەتپەس.
بۇل ولەڭ جولدارى نە تۋرالى ايتىلعان، ياعني تاۋ. بۇگىنگى ساباقتىڭ تاقىرىبى: تاۋلار جانە ولاردىڭ جىكتەلۋى.
ءىۇ ماعىنانى تانۋ
5 سىنىپقا ساباق تۇسىندىرىلەدى
گيدروسفەرا جەردىڭ سۋ قابىعى. مۇحيت، وزەن، جەر استى سۋلارى، مۇزدىقتار مەن اتموسفەراداعى سۋ بۋلارى - جەردىڭ گيدروسفەرا قاباتىن قۇرايدى. گرەك تىلىنەن اۋدارعاندا گيدرو سۋ دەگەن ماعىنانى بەرەدى. سۋدىڭ نەگىزگى قورىن مۇحيت پەن تەڭىز سۋلارى الىپ جاتىر. قۇرلىقتاعى سۋلار تۇششى بولىپ كەلەدى. كەيبىر سۋلاردىڭ ەمدىك قاسيەتتەرى بار. ەمدىك سۋلاردىڭ شىعىپ جاتقان جەرىن اراسان دەپ اتايدى. قازاقستاننىڭ ءساناتورييلى كەشەندەرى: سارىاعاش، المااراسان، جاركەنت اراسان. سۋدىڭ ءتىرى ورگانيزمدەر ءۇشىن ماڭىزى زور. ول بولماسا تىرشىلىكتە جوق. گرەكتەر سۋ قۇدايىن پاسەيدون، ريمدىكتەر نەپتۋن دەپ اتاعان.
ءماتىندى مۇقيات وقىپ 53 بەتتەگى د. ج سۋ اينالىمى بويىنشا ايتادى. ءبىر سۇراقتان دايىندايدى.
ءۇ وي تولعانىس
دايىنداعان سۇراقتارىن قالتاشاعا سالادى. كەزەكپەن كەزەك كەلىپ سۇراقتى الىپ جاۋاپ بەرەدى.
گەوگرافيالىق ديكتانت
1. گيدروسفەرا - جەردىڭ... سۋ قابىعى
2. 1 ليتر تەڭىز سۋىنىڭ قۇرامىندا... 35 گرام تۇز بولادى.
3. ىشۋگە جارامدى سۋدا تۇزدىڭ مولشەرى... 1 گرامنان اسپاۋى كەرەك.
4. ەمدىك سۋلاردىڭ شىعىپ جاتقان جەرىن.. اراسان دەپ اتايدى.
5. گرەك ميفولوگياسىندا سۋ قۇدايى... پاسەيدون دەپ اتالعان.
6 سىنىپقا ءماتىن وقۋعا بەرىلەدى.
ءماتىندى وقىپ مىنا سۇراقتارعا جاۋاپ جازادى.
تاۋلار دەپ اتايدى -
تاۋ جوتاسى
تاۋلى ولكەنى قۇرايدى
تاۋ تورابى -
دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ بيىك تاۋ - گيمالاي.
ەڭ بيىك نۇكتە - دجومولۋنگما(8848 م)
تيان-شان تاۋىنىڭ ەڭ بيىك نۇكتەسى - جەڭىس شىڭى(7439 م)
تاۋلار بيىكتىگىنە بايلانىستى ۇشكە بولىنەدى.
1. الاسا تاۋلار - بيىكتىگى 400 - 1000 مەتر ارالىعىندا. مىسالى سارىارقانىڭ تاۋلارى
2. ورتاشا بيىك تاۋلار - 1000 - 2000 مەتر ارالىعىندا. مىسالى: قىرىم، كارپات
3. بيىك تاۋلار - 2000 مەتردەن جوعارى. مىسالى: كاۆكاز، التاي، تيان-شان. ت. ب.
سايكەستەندىرۋ
1. الاسا تاۋلار 1000 - 2000 م
2. ورتاشا بيىك تاۋلار 2000 م جوعارى
3. بيىك تاۋلار 400 - 1000 م
اداسقان ارىپتەر
ارىپتەردەن ءسوز قۇراستىرۋ.
1. لايماگي
2. ميرپا
3. شان - تيان
4. رولا
5. مولۋندجوماگ
6. رىقىم
7. تاپكار
وسىنىڭ ىشىنەن ءبىر تاۋدىڭ اتىن الىپ، ماتىننەن سوعان قاتىستى سويلەمدى وقى.
• قالام ورتادا
ءۇى باعالاۋ
ءۇىى ۇيگە تاپسىرما
1. 19 تاقىرىپتى وقۋ
2. «سۋ تامشىلارىنا ساياحات» تاقىرىبىندا اڭگىمە، ەسسە، ەرتەگى جازۋ
1. 22 ءماتىندى وقۋ
2. دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ءىرى تاۋلاردى كەسكىن كارتاعا ءتۇسىرۋ.
«گيدروسفەرا – جەردىڭ سۋ قابىعى
قۇرلىقتاعى تاۋلار دانە ولاردىڭ جىكتەلۋى»
سىنىبى: 5 - 6
تاقىرىبى: گيدروسفەرا – جەردىڭ سۋ قابىعى
قۇرلىقتاعى تاۋلار دانە ولاردىڭ جىكتەلۋى
ماقساتى:
بىلىمدىلىك. وقۋشىلارعا گيدروسفەرا – جەردىڭ سۋ قابىعى، دۇنيەجۇزىلىك مۇحيت سۋلارى، تابيعي سۋدىڭ ادام ءومىرى ءۇشىن ماڭىزى جانە تاۋلاردىڭ تۇرلەرى تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ.
دامىتۋشىلىق. وقىتۋ كەزىندە وقۋشىلارعا ءتۇرلى تاپسىرمالار مەن جۇمىستار بەرە وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرىن، قيالدارىن، جادىسىن، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك. وقۋشىلاردى ءوز بەتتەرىنشە جۇمىس جاساۋعا، تاپسىرىلعان جۇمىستى جىلدام ورىنداۋعا جانە العان بىلىمدەرىن ءىس جۇزىندە قولدانا بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءىشىنارا ىزدەنىس ساباعى
ساباقتىڭ ءادىسى: ينتەربەلسەندى بايانداۋ، سۇراق – جاۋاپ، كارتامەن جۇمىس
ءپانارالىق بايلانىس: گەوگرافيا، ەكولوگيا، بيولوگيا، حيميا.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، قازاقستاننىڭ جانە دۇنيەجۇزىنىڭ فيزيكالىق كارتاسى، ت. ب
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ
پسيحولوگيالىق سەرگىتۋ
«جاقسى ءسوز جارىم ىرىس»
وقۋشىلار شەڭبەر جاساپ تۇرىپ، ءبىر - بىرىنە جاقسى سوزدەر ايتادى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
كەسپە قاعازدار ارقىلى ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
تاقتاعا ءتۇرلى-تۇستى كەسپە قاعازدار ىلىنەدى. وقۋشىلار ءبىر ءتۇستى تاڭداۋ ارقىلى سوندا جازىلعان سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى.
1. گەوگرافيالىق قابىق دەگەنىمىز نە؟
2. نەشە ماتەريك بار. كارتادان كورسەت؟
3. نەشە مۇحيت بار؟ كارتادان كورسەت؟
4. ماسشتاب دەگەنىمىز نە؟
5. سولتۇستىك امەريكا مەن ەۆرازيا ەجەلگى قانداي قۇرلىقتا بولعان؟
6. تاۋ جىنىستارى تۇرلەرىن اتا؟
6 سىنىپقا سوزدىكپەن جۇمىس
1 لاۆا دەگەنىمىز نە؟ جەر بەتىنە شىققاندا ۇشپا زاتتارىنان ايىرىلعان ماگمانى ايتامىز.
سونبەگەن جانارتاۋ - ۇدايى اتقىلاپ جاتاتىن جانارتاۋ
سونگەن جانارتاۋ - ادامزات تاريحىندا اتقىلاۋى جونىندە ەشبىر ماعلۇمات قالماعان جانارتاۋلاردى ايتامىز.
گەيزەرلەر - يسلاندشا لاق ەتە ءتۇسۋ.
كراتەر گرەكشە - توستاعان.
5 سىنىپقا ءسوزجۇمباق بەرىلەدى؟
«ءبىلىم كىلتى تانىمدىلىقتا» ءسوز جۇمباعىنىڭ شەشىمىن تاپتىرتا وتىرىپ، جاڭا وتىلەتىن ماتەريالدىڭ تاقىرىبىن انىقتادىق.
1. ەجەلگى قۇرلىق - پانگەيا
2. تىنىق، اتلانت، ءۇندى بۇلار نەلەر؟ ميحيت
3. پانگەيا قۇرلىعى ەكىگە ءبولىندى. لاۆرازيا جانە... گونداۆانا.
4. بىركەلكى ورنالاسپاعان جەر بەدەرىنىڭ جيىنتىعىن نە دەيمىز؟ رەلەف؟
5. تاۋ جىنىسىنىڭ ءتۇرى: مەتامورفتى
6. اۋدانى جاعىنان كىشى جانە قۇرعاق ماتەريك اۆستراليا
7. ەڭ ىستىق ماتەريك - افريكا
8. شىعۋ تەگى بىرتەكتى ارالدار توبىن قالاي اتايمىز؟ ارحيپەلاگ
9. جەر بەتىندەگى ەڭ ۇلكەن ارال؟ گرەنلانديا
10. ءتورت مۇحيتتىڭ سۋلارىمەن جاناسىپ جاتقان جالعىز ماتەريك؟ ەۋرازيا
گيدروسفەرا
ءىىى. جاڭا ساباق
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ
5 سىنىپ جاڭا ساباق تاقىرىبى: گيدروسفەرا - جەردىڭ سۋ قابىعى
6 سىنىپ
شىڭىنا كوز جەتپەس.
كوركىنە ءسوز جەتپەس.
باسىنان قار كەتپەس،
وزىنە...... تاۋ جەتپەس.
بۇل ولەڭ جولدارى نە تۋرالى ايتىلعان، ياعني تاۋ. بۇگىنگى ساباقتىڭ تاقىرىبى: تاۋلار جانە ولاردىڭ جىكتەلۋى.
ءىۇ ماعىنانى تانۋ
5 سىنىپقا ساباق تۇسىندىرىلەدى
گيدروسفەرا جەردىڭ سۋ قابىعى. مۇحيت، وزەن، جەر استى سۋلارى، مۇزدىقتار مەن اتموسفەراداعى سۋ بۋلارى - جەردىڭ گيدروسفەرا قاباتىن قۇرايدى. گرەك تىلىنەن اۋدارعاندا گيدرو سۋ دەگەن ماعىنانى بەرەدى. سۋدىڭ نەگىزگى قورىن مۇحيت پەن تەڭىز سۋلارى الىپ جاتىر. قۇرلىقتاعى سۋلار تۇششى بولىپ كەلەدى. كەيبىر سۋلاردىڭ ەمدىك قاسيەتتەرى بار. ەمدىك سۋلاردىڭ شىعىپ جاتقان جەرىن اراسان دەپ اتايدى. قازاقستاننىڭ ءساناتورييلى كەشەندەرى: سارىاعاش، المااراسان، جاركەنت اراسان. سۋدىڭ ءتىرى ورگانيزمدەر ءۇشىن ماڭىزى زور. ول بولماسا تىرشىلىكتە جوق. گرەكتەر سۋ قۇدايىن پاسەيدون، ريمدىكتەر نەپتۋن دەپ اتاعان.
ءماتىندى مۇقيات وقىپ 53 بەتتەگى د. ج سۋ اينالىمى بويىنشا ايتادى. ءبىر سۇراقتان دايىندايدى.
ءۇ وي تولعانىس
دايىنداعان سۇراقتارىن قالتاشاعا سالادى. كەزەكپەن كەزەك كەلىپ سۇراقتى الىپ جاۋاپ بەرەدى.
گەوگرافيالىق ديكتانت
1. گيدروسفەرا - جەردىڭ... سۋ قابىعى
2. 1 ليتر تەڭىز سۋىنىڭ قۇرامىندا... 35 گرام تۇز بولادى.
3. ىشۋگە جارامدى سۋدا تۇزدىڭ مولشەرى... 1 گرامنان اسپاۋى كەرەك.
4. ەمدىك سۋلاردىڭ شىعىپ جاتقان جەرىن.. اراسان دەپ اتايدى.
5. گرەك ميفولوگياسىندا سۋ قۇدايى... پاسەيدون دەپ اتالعان.
6 سىنىپقا ءماتىن وقۋعا بەرىلەدى.
ءماتىندى وقىپ مىنا سۇراقتارعا جاۋاپ جازادى.
تاۋلار دەپ اتايدى -
تاۋ جوتاسى
تاۋلى ولكەنى قۇرايدى
تاۋ تورابى -
دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ بيىك تاۋ - گيمالاي.
ەڭ بيىك نۇكتە - دجومولۋنگما(8848 م)
تيان-شان تاۋىنىڭ ەڭ بيىك نۇكتەسى - جەڭىس شىڭى(7439 م)
تاۋلار بيىكتىگىنە بايلانىستى ۇشكە بولىنەدى.
1. الاسا تاۋلار - بيىكتىگى 400 - 1000 مەتر ارالىعىندا. مىسالى سارىارقانىڭ تاۋلارى
2. ورتاشا بيىك تاۋلار - 1000 - 2000 مەتر ارالىعىندا. مىسالى: قىرىم، كارپات
3. بيىك تاۋلار - 2000 مەتردەن جوعارى. مىسالى: كاۆكاز، التاي، تيان-شان. ت. ب.
سايكەستەندىرۋ
1. الاسا تاۋلار 1000 - 2000 م
2. ورتاشا بيىك تاۋلار 2000 م جوعارى
3. بيىك تاۋلار 400 - 1000 م
اداسقان ارىپتەر
ارىپتەردەن ءسوز قۇراستىرۋ.
1. لايماگي
2. ميرپا
3. شان - تيان
4. رولا
5. مولۋندجوماگ
6. رىقىم
7. تاپكار
وسىنىڭ ىشىنەن ءبىر تاۋدىڭ اتىن الىپ، ماتىننەن سوعان قاتىستى سويلەمدى وقى.
• قالام ورتادا
ءۇى باعالاۋ
ءۇىى ۇيگە تاپسىرما
1. 19 تاقىرىپتى وقۋ
2. «سۋ تامشىلارىنا ساياحات» تاقىرىبىندا اڭگىمە، ەسسە، ەرتەگى جازۋ
1. 22 ءماتىندى وقۋ
2. دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ءىرى تاۋلاردى كەسكىن كارتاعا ءتۇسىرۋ.
You Might Also Like
