ينتەرنات قويماسى
انا ءتىلى. اشىق ساباق
تاقىرىبى: ينتەرنات قويماسى. شەرحان مۇرتازا
ماقساتى: بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا تۇرار رىسقۇلوۆ ءومىرى جايلى 2 كلاستا وقىعاندى ەسكە تۇسىرە وتىرىپ، شەرحان مۇرتازانىڭ ينتەرنات قويماسى اڭگىمەسىن ءتۇسىنىپ وقۋعا، جەتكىزە بىلۋگە ۇيرەتۋ؛
دامىتۋشىلىعى: سويلەمدى دۇرىس قۇرۋعا، ويلاۋ، ويىن تياناقتاپ جەتكىزە بىلۋگە داعدىلاندىرۋ؛
تاربيەلىك ءمانى: شىنشىلدىققا، باتىلدىققا تاربيەلەۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەۋ، ىزدەنۋ.
كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ. ساباققا دايىندىق:
- بالالار، تەرەزەگە قاراڭدارشى. دالادا كۇن ساۋلەسى جارقىراپ تۇر. بىزگە ساۋلەسىن شاشىپ تۇر. ساۋلە سەندەردىڭ تۇلا بويلارىڭا تاراپ، جاندارىڭدى جادىراتىپ تۇر.
- كانە، اينالامىزعا جىلۋ سىيلايىق، جۇزدەرىڭنەن كۇننىڭ كوزىندەي كۇلكى كەتپەسىن.
بارلىعى: كۇن جارىعىن الاقانعا سالامىن،
جۇرەگىمە باسىپ ۇستاي قالامىن.
ىزگى ءارى نازىك، جارىق، مەيىرىمدى،
بولىپ كەتەر سوندا دەرەۋ جان - جاعىم.
- مىنە، جۇرەگىمىزدەگى وسىنداي جىلۋمەن ساباعىمىزدى باستايمىز.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. س. تورايعىروۆ.(1893 - 1920 ج) كەدەي.
س.. تورايعىروۆ - قازاق حالقىنىڭ حح عاسىر باسىنداعى اسا كورنەكتى اقىنى، عاجاپ اقىل - ويشىسى. ول - ۇلى اباي ءداستۇرىن جالعاستىرۋشى. ول - قازاق حالقىنىڭ حح عاسىر باسىنداعى قازاق ادەبيەتىنىڭ تۇلعاسى.
1. مانەرلەپ وقۋ. 2. جاتقا ايتۋ 3. شىعارماشىلىق تاپسىرما. ءقازىر كەدەي ادام بارما؟
ءىىى. ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ: ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ ءۇشىن سيقىرلى قوراپتىڭ ىشىندە بەرىلگەن تاپسىرمانى ورىنداۋىمىز كەرەك.
- بۇل ولەڭدى اقىن نەلىكتەن «كەدەي» دەپ اتاعان؟
- كەدەي دەپ كىمدەردى اتاعان؟ جىرتىلعان، توزعان ءبۇتىن كيىمى جوق، قارا سۋدان باسقا ىشەر اسى جوق،
- كەدەيدىڭ اۋىر ءومىرىن قالاي بەينەلەگەن؟ قاراڭعىدا يتپەن بىرگە قوي كۇزەتكەن، ەل ۇيقىدا جاتسا مەن وياۋمىن دەلىنگەن، ءبۇتىن، كىرسىز كيىم كيمەسەم دە تالاي جاسقا شىققانى تۋرالى ايتىلعان
- بۇل وقيعا قاي كەزدە بولعان؟
- اشتىق، كەدەيلىك مۇلدە بولماس ءۇشىن نە ىستەۋگە بولادى؟ مىسالى: مەنىڭ ويىمشا ەڭبەك ەتۋ كەرەك.
- كەدەيدىڭ قانداي قۇقىعى قورعالمادى؟ باي ەڭبەك اقىسىن تولەمەدى، كەمسىتتى، مەنسىنبەدى.
«اتادان اسىل ۇل تۋسا، ەلىنىڭ قامىن جەيدى»،- دەپ حالىق دانالىعىندا ايتىلعانداي، قازاق حالقى تاريحىندا ەلى ءۇشىن ەڭىرەگەن، حالقى ءۇشىن كۇڭىرەنگەن ۇلدار از بولعان جوق. سولاردىڭ ءبىرى تۇرار رىسقۇلوۆ مىنەكەي بالالار كەدەيشىلىك بولماسىن دەپ
قازاقستاندا بولىپ جاتقان اشتىق، ونىڭ سەبەپتەرى تۋرالى ستالينگە اشىق حات جازعان العاشقى ادام تۇرار رىسقۇلوۆ ەدى. تۇراردىڭ حاتىندا بىلاي دەلىنگەن:
وسى ماقساتپەن مەن ۆكپ (ب) ورتالىق كوميتەتىنە وسى بايانداۋ حاتتى جازدىم. ونداعى ماقسات – بۇل ماسەلەگە باسشى جولداستاردىڭ نازارىن جەتە اۋدارىپ، قازاقستانعا كومەكتەسۋ. ءسىز مەنى قازاقستاننىڭ ىشكى ىستەرىنە قول سۇققىسى كەلەدى ەكەن دەپ ويلاپ قالماڭىز، مەن قويىلىپ وتىرعان ماسەلە تەك قازاقستان تۇرعىسىنان عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە جالپى مەملەكەتتىك تۇرعىدان دا ايرىقشا ماڭىزدى بولعاندىقتان، بۇل ماسەلە جونىندە ۆكپ (ب) ورتالىق كوميتەتىنە جازىپ وتىرمىن.
ءسىز وسى بايانداۋ حاتپەن تانىسىپ، وندا ايتىلعان وي - پىكىرلەردى ەسكەرەدى دەپ ءۇمىت ەتەمىن.
كوممۋنيستىك سالەممەن ت. رىسقۇلوۆ
ت. رىسقۇلوۆ 1894 جىلى 26 جەلتوقساندا جەتىسۋ وبلىسى دۇنيەگە كەلگەن. ت. رىسقۇلوۆ ريەۆوليۋسيونەر، كورنەكتى مەملەكەت، قوعام قايراتكەرى. ت. رىسقۇلوۆ حالقىن شەكسىز سۇيگەن پاتريوت.
1918 جىلدان 1937 جىلدارعا دەيىن ءار ءتۇرلى مەملەكەتتىك باسشىلىق قىزمەتتە بولدى.
1937 - 1938 جىلدارى ت. رىسقۇلوۆ قۋعىن - سۇرگىنگە ۇشىرادى. 1937 جىلى مامىر ايىندا كيسلوۆودسكىدە ايەلى ازيزامەن دەمالىپ جاتقان جەرىندە «حالىق جاۋى» دەگەن جالامەن قامالادى.
1938 جىلى 10 اقپاندا ت. رىسقۇلوۆ اتۋ جازاسىنا كەسىلدى.
ت. رىسقۇلوۆتىڭ وتباسى جايىندا ايتاتىن بولساق: 2 قىزى قالعان. ۇلكەنى سوفيا، كىشىسى ماييا.
سوفيا تۇرار قىزى1923 جىلى تۋعان. ورىس ءتىلى مەن ادەبيەت ءپانى ءمۇعالىمى. سوفيا اپامىز 1998 جىلى قايتىس بولعان. ماييا تۇرار قىزى 1929 جىلى تۋعان. ءقازىر جاسى 84 - تە.
ءىۇ. وي – قوزعاۋ: ەسىڭە ءتۇسىر. «قىزىل جەبە» رومانى جايلى 2 كلاستا قانداي ءۇزىندى وقىدىق؟
ەندەشە وسى روماننىڭ «بالا تۇرار» تاراۋى بويىنشا تۇرار بەينەسىن اشۋ ماقساتىندا ءبىلىمىمىزدى ورتاعا سالايىق. (« بالا تۇرار» شەرحان مۇرتازا) «قىزىل جەبە» ءماتىنىن تالداۋ.
ءماتىننىڭ كەيىپكەرلەرىن اتا: رىسقۇل تۇراردىڭ اكەسى،
تۇرار رىسقۇلدىڭ بالاسى،
ي. ۆلاديميروۆيچ – ءمۇعالىم
اتامىرزا – ايبار مىرزانىڭ ۇلى
بەرىلگەن سۇراقتار بويىنشا شىعارما مازمۇنىن ەسكە ءتۇسىرۋ:
- ءمۇعالىم تۇراردىڭ داپتەرىنەن نەنى بايقادى؟
- تۇرار داپتەرىنە نە دەپ جازدى؟
- تۇراردى تاقتاعا نە ءۇشىن شىعاردى؟
- كۇلكى شاقىرعان نە نارسە؟
- تۇراردان سوڭ تاقتاعا كىمدى شىعاردى؟
- ءمۇعالىمنىڭ باعاسى قانداي؟
ءۇ. ماقسات قويۋ كەزەڭى:
1. ساباقتىڭ ماقساتىن، تاقىرىبىن حابارلاۋ.
2. جاڭا ساباققا دايارلىق.
ءۇى. جاڭا ساباق: جاڭا ماتەريالمەن جۇمىس: ەندەشە، بۇگىنگى ءبىزدىڭ ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى:
ينتەرنات قويماسى. شەرحان مۇرتازا
ەندى شەرحان مۇرتازا تۋرالى ايتامىن: 1932 جىلى جامبىل وبلىسى، جۋالى اۋدانى، مىڭبۇلاق توپىراعىندا تۋعان. اكەسى مۇرتازا 1937 ج. ستاليندىك رەپرەسسيانىڭ قۇربانى بولىپ كەتتى.
1955ج. ماسكەۋدىڭ مەملەكەتتىك لومونوسوۆ اتىنداعى ۋنيۆەرسيتەتىن ءبىتىرىپ شىعادى.
ق جازۋشىنىڭ ءار جىلدارى “تابىلعان تەڭىز”،“بەلگىسىز سولداتتىڭ بالاسى”،“احمەتجاننىڭ انتى”،“مىلتىقسىز مايدان”پوۆەستەرى،“ ينتەرنات نانى”اڭگىمەلەرى، “ قارا مارجان”، بەس كىتاپتان تۇراتىن “ قىزىل جەبە”، “ اي مەن ايشا ” روماندارى، شىعارمالارىنىڭ ءتورت تومدىعى جارىق كورگەن. قازاق كسر - ءنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن مادەنيەت قىزمەتكەرى، قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى.
ءۇى. وقۋلىقپەن جۇمىس: ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقۋ، وقۋشىلارعا وقىتۋ، تىزبەكتەي وقىتۋ
وي – قوزعاۋ: - اڭگىمە كىم تۋرالى؟
- تۇرار نەلىكتەن سەرىكتى سۇراققا الدى؟
- سەرىك نەلىكتەن شىندىقتى ايتتى؟
- تۇرار مەن قابىلبەك قانداي شەشىمگە كەلدى؟
- سەن ولاردىڭ ورنىندا بولساڭ نە ىستەر ەدىڭ؟
ءۇىى. تۇسىنىكسىز سوزدەرمەن جۇمىس.
ينتەرنات - الىستان قاتىناپ وقيتىن بالالار جاتاتىن ءۇي.
قويما - ازىق - تۇلىك ساقتايتىن جەر
ءمۇساپىر – قورقىپ
قاعىلەز بالا – شاپشاڭ، كەك ساقتامايتىن،
ءۇىىى. سەرگىتۋ ءساتى: كۇن بولىپ جانايىق،
ءمولدىر سۋ بولىپ اعايىق،
گۇل بولىپ جاينايىق
تەرەڭ - تەرەڭ دەم الىپ،
جۇگىرىپ-جۇگىرىپ الايىق.
ءىح. جاڭا ساباقتى پىسىقتاۋ: ا) ءماتىننىڭ سوڭعى جولىن قايتالاپ وقى.
شايقاس – بۇل جۇدىرىقتاسىپ توبەلەسۋ ەمەس، ۇرماي - سوقپاي، ادامنىڭ جۇرەگىن جارلايتىن سۇيەكتەن وتەتىن اۋىر ءسوز سوققى بولادى ەكەن. كىمنىڭ ءادىل ەكەنىن، كىمنىڭ ارام ويى بار ەكەنىن تۇرار ەندى تۇسىنگەندەي بولدى. تۇرار ەلى ءۇشىن ەڭىرەگەن، حالقى ءۇشىن كۇڭىرەنگەن قازا حالقىنىڭ بالاسى بولعان ەكەن.
ءا) بالالارعا سيپاتتاما بەر.
تۇرار: كەدەي، جاقسى وقيتىن وقۋشى، اقىلدى
سەرىك: اق كوڭىل، شاپشاڭ، اتامىرزانىڭ ايتاعىندا جۇرگەن ادام
قابىلبەك: كەدەي، تۇراردىڭ قاسىنداعى بالا
ب) ءىس - ارەكەتىنە باعا بەر.
ۆ) اڭگىمەگە باسقاشا ات قوي.
گ) نەگە ولاي ات قويدىڭ دالەلدە.
ح. «تۋعان جەر، وتان، ەڭبەك تۋرالى ماقال - ماتەلدەر»
- بالالار، سەندەر تۋعان جەر، وتان، ەڭبەك تۋرالى قانداي ماقال - ماتەلدەر بىلەسىڭدەر؟
ءحى. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ كەزەڭى: 1. ءماتىندى وقى، تۇرار نەگە ستالينگە حات جازدى دەپ ويلايسىڭ؟ ويلانىپ كەل.
ءحىى. باعالاۋ
تاقىرىبى: ينتەرنات قويماسى. شەرحان مۇرتازا
ماقساتى: بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا تۇرار رىسقۇلوۆ ءومىرى جايلى 2 كلاستا وقىعاندى ەسكە تۇسىرە وتىرىپ، شەرحان مۇرتازانىڭ ينتەرنات قويماسى اڭگىمەسىن ءتۇسىنىپ وقۋعا، جەتكىزە بىلۋگە ۇيرەتۋ؛
دامىتۋشىلىعى: سويلەمدى دۇرىس قۇرۋعا، ويلاۋ، ويىن تياناقتاپ جەتكىزە بىلۋگە داعدىلاندىرۋ؛
تاربيەلىك ءمانى: شىنشىلدىققا، باتىلدىققا تاربيەلەۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەۋ، ىزدەنۋ.
كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ. ساباققا دايىندىق:
- بالالار، تەرەزەگە قاراڭدارشى. دالادا كۇن ساۋلەسى جارقىراپ تۇر. بىزگە ساۋلەسىن شاشىپ تۇر. ساۋلە سەندەردىڭ تۇلا بويلارىڭا تاراپ، جاندارىڭدى جادىراتىپ تۇر.
- كانە، اينالامىزعا جىلۋ سىيلايىق، جۇزدەرىڭنەن كۇننىڭ كوزىندەي كۇلكى كەتپەسىن.
بارلىعى: كۇن جارىعىن الاقانعا سالامىن،
جۇرەگىمە باسىپ ۇستاي قالامىن.
ىزگى ءارى نازىك، جارىق، مەيىرىمدى،
بولىپ كەتەر سوندا دەرەۋ جان - جاعىم.
- مىنە، جۇرەگىمىزدەگى وسىنداي جىلۋمەن ساباعىمىزدى باستايمىز.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. س. تورايعىروۆ.(1893 - 1920 ج) كەدەي.
س.. تورايعىروۆ - قازاق حالقىنىڭ حح عاسىر باسىنداعى اسا كورنەكتى اقىنى، عاجاپ اقىل - ويشىسى. ول - ۇلى اباي ءداستۇرىن جالعاستىرۋشى. ول - قازاق حالقىنىڭ حح عاسىر باسىنداعى قازاق ادەبيەتىنىڭ تۇلعاسى.
1. مانەرلەپ وقۋ. 2. جاتقا ايتۋ 3. شىعارماشىلىق تاپسىرما. ءقازىر كەدەي ادام بارما؟
ءىىى. ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ: ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ ءۇشىن سيقىرلى قوراپتىڭ ىشىندە بەرىلگەن تاپسىرمانى ورىنداۋىمىز كەرەك.
- بۇل ولەڭدى اقىن نەلىكتەن «كەدەي» دەپ اتاعان؟
- كەدەي دەپ كىمدەردى اتاعان؟ جىرتىلعان، توزعان ءبۇتىن كيىمى جوق، قارا سۋدان باسقا ىشەر اسى جوق،
- كەدەيدىڭ اۋىر ءومىرىن قالاي بەينەلەگەن؟ قاراڭعىدا يتپەن بىرگە قوي كۇزەتكەن، ەل ۇيقىدا جاتسا مەن وياۋمىن دەلىنگەن، ءبۇتىن، كىرسىز كيىم كيمەسەم دە تالاي جاسقا شىققانى تۋرالى ايتىلعان
- بۇل وقيعا قاي كەزدە بولعان؟
- اشتىق، كەدەيلىك مۇلدە بولماس ءۇشىن نە ىستەۋگە بولادى؟ مىسالى: مەنىڭ ويىمشا ەڭبەك ەتۋ كەرەك.
- كەدەيدىڭ قانداي قۇقىعى قورعالمادى؟ باي ەڭبەك اقىسىن تولەمەدى، كەمسىتتى، مەنسىنبەدى.
«اتادان اسىل ۇل تۋسا، ەلىنىڭ قامىن جەيدى»،- دەپ حالىق دانالىعىندا ايتىلعانداي، قازاق حالقى تاريحىندا ەلى ءۇشىن ەڭىرەگەن، حالقى ءۇشىن كۇڭىرەنگەن ۇلدار از بولعان جوق. سولاردىڭ ءبىرى تۇرار رىسقۇلوۆ مىنەكەي بالالار كەدەيشىلىك بولماسىن دەپ
قازاقستاندا بولىپ جاتقان اشتىق، ونىڭ سەبەپتەرى تۋرالى ستالينگە اشىق حات جازعان العاشقى ادام تۇرار رىسقۇلوۆ ەدى. تۇراردىڭ حاتىندا بىلاي دەلىنگەن:
وسى ماقساتپەن مەن ۆكپ (ب) ورتالىق كوميتەتىنە وسى بايانداۋ حاتتى جازدىم. ونداعى ماقسات – بۇل ماسەلەگە باسشى جولداستاردىڭ نازارىن جەتە اۋدارىپ، قازاقستانعا كومەكتەسۋ. ءسىز مەنى قازاقستاننىڭ ىشكى ىستەرىنە قول سۇققىسى كەلەدى ەكەن دەپ ويلاپ قالماڭىز، مەن قويىلىپ وتىرعان ماسەلە تەك قازاقستان تۇرعىسىنان عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە جالپى مەملەكەتتىك تۇرعىدان دا ايرىقشا ماڭىزدى بولعاندىقتان، بۇل ماسەلە جونىندە ۆكپ (ب) ورتالىق كوميتەتىنە جازىپ وتىرمىن.
ءسىز وسى بايانداۋ حاتپەن تانىسىپ، وندا ايتىلعان وي - پىكىرلەردى ەسكەرەدى دەپ ءۇمىت ەتەمىن.
كوممۋنيستىك سالەممەن ت. رىسقۇلوۆ
ت. رىسقۇلوۆ 1894 جىلى 26 جەلتوقساندا جەتىسۋ وبلىسى دۇنيەگە كەلگەن. ت. رىسقۇلوۆ ريەۆوليۋسيونەر، كورنەكتى مەملەكەت، قوعام قايراتكەرى. ت. رىسقۇلوۆ حالقىن شەكسىز سۇيگەن پاتريوت.
1918 جىلدان 1937 جىلدارعا دەيىن ءار ءتۇرلى مەملەكەتتىك باسشىلىق قىزمەتتە بولدى.
1937 - 1938 جىلدارى ت. رىسقۇلوۆ قۋعىن - سۇرگىنگە ۇشىرادى. 1937 جىلى مامىر ايىندا كيسلوۆودسكىدە ايەلى ازيزامەن دەمالىپ جاتقان جەرىندە «حالىق جاۋى» دەگەن جالامەن قامالادى.
1938 جىلى 10 اقپاندا ت. رىسقۇلوۆ اتۋ جازاسىنا كەسىلدى.
ت. رىسقۇلوۆتىڭ وتباسى جايىندا ايتاتىن بولساق: 2 قىزى قالعان. ۇلكەنى سوفيا، كىشىسى ماييا.
سوفيا تۇرار قىزى1923 جىلى تۋعان. ورىس ءتىلى مەن ادەبيەت ءپانى ءمۇعالىمى. سوفيا اپامىز 1998 جىلى قايتىس بولعان. ماييا تۇرار قىزى 1929 جىلى تۋعان. ءقازىر جاسى 84 - تە.
ءىۇ. وي – قوزعاۋ: ەسىڭە ءتۇسىر. «قىزىل جەبە» رومانى جايلى 2 كلاستا قانداي ءۇزىندى وقىدىق؟
ەندەشە وسى روماننىڭ «بالا تۇرار» تاراۋى بويىنشا تۇرار بەينەسىن اشۋ ماقساتىندا ءبىلىمىمىزدى ورتاعا سالايىق. (« بالا تۇرار» شەرحان مۇرتازا) «قىزىل جەبە» ءماتىنىن تالداۋ.
ءماتىننىڭ كەيىپكەرلەرىن اتا: رىسقۇل تۇراردىڭ اكەسى،
تۇرار رىسقۇلدىڭ بالاسى،
ي. ۆلاديميروۆيچ – ءمۇعالىم
اتامىرزا – ايبار مىرزانىڭ ۇلى
بەرىلگەن سۇراقتار بويىنشا شىعارما مازمۇنىن ەسكە ءتۇسىرۋ:
- ءمۇعالىم تۇراردىڭ داپتەرىنەن نەنى بايقادى؟
- تۇرار داپتەرىنە نە دەپ جازدى؟
- تۇراردى تاقتاعا نە ءۇشىن شىعاردى؟
- كۇلكى شاقىرعان نە نارسە؟
- تۇراردان سوڭ تاقتاعا كىمدى شىعاردى؟
- ءمۇعالىمنىڭ باعاسى قانداي؟
ءۇ. ماقسات قويۋ كەزەڭى:
1. ساباقتىڭ ماقساتىن، تاقىرىبىن حابارلاۋ.
2. جاڭا ساباققا دايارلىق.
ءۇى. جاڭا ساباق: جاڭا ماتەريالمەن جۇمىس: ەندەشە، بۇگىنگى ءبىزدىڭ ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى:
ينتەرنات قويماسى. شەرحان مۇرتازا
ەندى شەرحان مۇرتازا تۋرالى ايتامىن: 1932 جىلى جامبىل وبلىسى، جۋالى اۋدانى، مىڭبۇلاق توپىراعىندا تۋعان. اكەسى مۇرتازا 1937 ج. ستاليندىك رەپرەسسيانىڭ قۇربانى بولىپ كەتتى.
1955ج. ماسكەۋدىڭ مەملەكەتتىك لومونوسوۆ اتىنداعى ۋنيۆەرسيتەتىن ءبىتىرىپ شىعادى.
ق جازۋشىنىڭ ءار جىلدارى “تابىلعان تەڭىز”،“بەلگىسىز سولداتتىڭ بالاسى”،“احمەتجاننىڭ انتى”،“مىلتىقسىز مايدان”پوۆەستەرى،“ ينتەرنات نانى”اڭگىمەلەرى، “ قارا مارجان”، بەس كىتاپتان تۇراتىن “ قىزىل جەبە”، “ اي مەن ايشا ” روماندارى، شىعارمالارىنىڭ ءتورت تومدىعى جارىق كورگەن. قازاق كسر - ءنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن مادەنيەت قىزمەتكەرى، قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى.
ءۇى. وقۋلىقپەن جۇمىس: ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقۋ، وقۋشىلارعا وقىتۋ، تىزبەكتەي وقىتۋ
وي – قوزعاۋ: - اڭگىمە كىم تۋرالى؟
- تۇرار نەلىكتەن سەرىكتى سۇراققا الدى؟
- سەرىك نەلىكتەن شىندىقتى ايتتى؟
- تۇرار مەن قابىلبەك قانداي شەشىمگە كەلدى؟
- سەن ولاردىڭ ورنىندا بولساڭ نە ىستەر ەدىڭ؟
ءۇىى. تۇسىنىكسىز سوزدەرمەن جۇمىس.
ينتەرنات - الىستان قاتىناپ وقيتىن بالالار جاتاتىن ءۇي.
قويما - ازىق - تۇلىك ساقتايتىن جەر
ءمۇساپىر – قورقىپ
قاعىلەز بالا – شاپشاڭ، كەك ساقتامايتىن،
ءۇىىى. سەرگىتۋ ءساتى: كۇن بولىپ جانايىق،
ءمولدىر سۋ بولىپ اعايىق،
گۇل بولىپ جاينايىق
تەرەڭ - تەرەڭ دەم الىپ،
جۇگىرىپ-جۇگىرىپ الايىق.
ءىح. جاڭا ساباقتى پىسىقتاۋ: ا) ءماتىننىڭ سوڭعى جولىن قايتالاپ وقى.
شايقاس – بۇل جۇدىرىقتاسىپ توبەلەسۋ ەمەس، ۇرماي - سوقپاي، ادامنىڭ جۇرەگىن جارلايتىن سۇيەكتەن وتەتىن اۋىر ءسوز سوققى بولادى ەكەن. كىمنىڭ ءادىل ەكەنىن، كىمنىڭ ارام ويى بار ەكەنىن تۇرار ەندى تۇسىنگەندەي بولدى. تۇرار ەلى ءۇشىن ەڭىرەگەن، حالقى ءۇشىن كۇڭىرەنگەن قازا حالقىنىڭ بالاسى بولعان ەكەن.
ءا) بالالارعا سيپاتتاما بەر.
تۇرار: كەدەي، جاقسى وقيتىن وقۋشى، اقىلدى
سەرىك: اق كوڭىل، شاپشاڭ، اتامىرزانىڭ ايتاعىندا جۇرگەن ادام
قابىلبەك: كەدەي، تۇراردىڭ قاسىنداعى بالا
ب) ءىس - ارەكەتىنە باعا بەر.
ۆ) اڭگىمەگە باسقاشا ات قوي.
گ) نەگە ولاي ات قويدىڭ دالەلدە.
ح. «تۋعان جەر، وتان، ەڭبەك تۋرالى ماقال - ماتەلدەر»
- بالالار، سەندەر تۋعان جەر، وتان، ەڭبەك تۋرالى قانداي ماقال - ماتەلدەر بىلەسىڭدەر؟
ءحى. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ كەزەڭى: 1. ءماتىندى وقى، تۇرار نەگە ستالينگە حات جازدى دەپ ويلايسىڭ؟ ويلانىپ كەل.
ءحىى. باعالاۋ
You Might Also Like
