ىشكى جۇقپايتىن اۋرۋلار كلينيكالىق دياگنوستيكاسىمەن» ءپانىن وقىتۋدا اقپاراتتىق تەحنولوگيانىڭ تيىمدىلىگى
"ىشكى جۇقپايتىن اۋرۋلار كلينيكالىق دياگنوستيكاسىمەن" ءپانىن وقىتۋدا اقپاراتتىق تەحنولوگيانىڭ تيىمدىلىگى
ءححى عاسىر اقپارات عاسىرى بولعاندىقتان ادامزاتقا كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىق قاجەت. ءبىلىم بەرۋدىڭ نەگىزگى ماقساتى – ءبىلىم مازمۇنىن جاڭارتۋمەن قاتار، وقىتۋدىڭ ءادىس - تاسىلدەرى مەن ءار ءتۇرلى قۇرالدارىن قولدانۋدىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋدى تالاپ ەتەدى. وسى ماقساتتى جۇزەگە اسىرۋدا اقپاراتتىق تەحنولوگيانى پايدالانۋ ءادىسى زور ءرول اتقارادى. وسى ورايدا ەل پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ حالىققا جولداۋىنداعى «وقۋ ۇردىسىندە اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى ءبىلىم بەرۋ سالاسىن جاقسارتۋدا قولدانىس اياسىن كەڭەيتۋ كەرەك» دەگەن ءسوزىن باسشىلىققا الا وتىرىپ، ساباقتا جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋعا جاپپاي كوشۋىمىز كەرەك.
اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى ساباقتا پايدالانۋدىڭ نەگىزگى ماقساتى: قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ءبىرتۇتاس بىلىمدىك اقپاراتتىق ورتانى قۇرۋ، جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيانى پايدالانۋ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى اقپاراتتىق كەڭىستىكتى الەمدىك ءبىلىم بەرۋ كەڭىستىگىمەن ساباقتاستىرۋ بولىپ تابىلادى.
كوپتەگەن جاڭا تەحنولوگيالارمەن قاتار سوڭعى كەزدەرى «ۆەتەريناريا» ماماندىعى بويىنشا «ىشكى جۇقپايتىن اۋرۋلار كلينيكالىق دياگنوستيكاسىمەن» ءپانى ساباعىندا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى ءجيى قولدانۋدامىن.
وسىعان بايلانىستى كۇندەلىكتى ساباققا:
- مۋلتيمەديا (ۆيدەو، اۋديو قوندىرعىلارى مەن ەلەكتروندىق وقۋلىقتاردى)؛
- كومپيۋتەر (كومپيۋتەرلىك باعدارلامالار، ينتەراكتيۆتى تاقتا
- ينتەرنەت جانە ت. ب. كورنەكى ماتەريالداردى پايدالانۋ ايتارلىقتاي ناتيجە بەرەدى.
مۇنداي قوندىرعىلار وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، زەيىن قويىپ تىڭداۋعا جانە العان مالىمەتتەردى ناقتىلاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. وقۋشىلاردىڭ ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ ءمۇعالىمنىڭ ساباق وتكىزۋ تاسىلىنە دە بايلانىستى. قازىرگى تاڭدا وقۋدىڭ ينتەراكتيۆتى ءادىس - تاسىلدەرى وتە كوپ. پەداگوگيكالىق عالىم مەن وزىق تاجىريبەنىڭ بۇگىنگى دامۋ دەڭگەيىندە بەلگىلى بولعان وقىتۋ ءادىس - تاسىلدەرىنىڭ ءبارىن دە ەركىن يگەرىپ، ءاربىر ناقتىلى جاعدايلارعا وراي ەڭ ءتيىمدىسىن تاڭداپ الۋ جانە ولاردىڭ بىرنەشەۋىنىڭ جيىنتىعىن تۇرلەندىرە ءتيىمدى، ۇيلەسىمدى ءارى شىعارماشىلىقپەن قولدانۋ - ساباقتىڭ ءساتتى ءوتۋىنىڭ كەپىلى.
وسى رەتتە مىنا ماسەلەلەرگە باسا نازار اۋدارعىم كەلەدى.
1. ءمۇعالىم ءساتسىز وتكەن ساباقتارعا وزىندىك تالداۋ جاساپ ءوز كەمشىلىگىن ىزدەۋگە ارەكەت جاساۋ كەرەك.
2. ءبىلىم مەن تاربيە بەرۋدە جاريالىلىق، پەداگوگيكالىق، ىنتىماقتاستىق، عىلىمي - ادىستەمەلىك، تىڭ ىزدەنىستەرگە سۇيەنە وتىرىپ جاڭاشىلدىققا تالپىنۋ قاجەت.
3. ءمۇعالىم كۇندەلىكتى ءار ساباعىنا شىعارماشىلىقپەن دايىندالۋى كەرەك. ويتكەنى، ساباق - ءمۇعالىمنىڭ ونەرى، شىعارماسى. سوندىقتان ءار ساباقتى ءتيىمدى ۇيىمداستىرۋدا وقۋشىنى جالىقتىرمايتىن، قابىلەتىن ارتتىراتىن جاعداي تۋعىزۋعا ىقپال ەتۋمىز كەرەك دەپ ويلايمىن.
اقپاراتتىق تەحنولوگيا نەگىزدەرى تۇلعانىڭ ىشكى جۇقپايتىن اۋرۋلار كلينيكالىق دياگنوستيكاسىمەن پانىنەن العان ءبىلىم ساپاسى مەن ساۋاتتىلىعىن كەڭەيتۋگە جاردەمدەسەدى، مىسالى: ينتەرنەت سايتى ارقىلى جوعارى دەڭگەيدەگى كورنەكىلىكتەردى پايدالانۋعا بولادى. زامان اعىمىنا قاراي ساباققا ۆيدەو، اۋديو قوندىرعىلارى مەن كومپيۋتەردى قولدانۋ وقۋشىنىڭ دۇنيەتانىمىن كەڭەيتەدى. اسىرەسە، وقۋلىقتاعى تاراۋلاردى قورىتىندىلاۋ كەزىندە وقۋشىلار قوسىمشا ماتەريالدار جيناقتاپ، بىلىمدەرىن كەڭەيتىپ، تانىمدىق بەلسەندىلىگىن ارتتىرىپ قانا قويماي، قيسىندى ويلاۋ جۇيەسىن قالىپتاستىرىپ، شىعارماشىلىعىن دامىتادى. تەستىك تاپسىرمالار ورىندايدى. كومپيۋتەر كومەگىمەن وقىتۋ وڭ ناتيجەلەر بەرەدى. اقپاراتتىق مادەنيەت دەگەنىمىز - تەك كومپيۋتەرمەن دۇرىس جۇمىس ىستەي ءبىلۋ عانا ەمەس، كەز - كەلگەن اقپارات كوزىن: انىقتامالاردى، تەلەديدار باعدارلامالارىن ت. س. س. دۇرىس پايدالانا ءبىلۋ دەگەن ءسوز.
جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيانىڭ نەگىزگى ەرەكشەلىگى – بۇل وقۋشىلارعا ءوز بەتىمەن نەمەسە بىرلەسكەن تۇردە شىعارماشىلىق جۇمىسپەن شۇعىلدانۋعا، ىزدەنۋگە، ءوز جۇمىسىنىڭ ناتيجەسىن كورىپ، ءوز وزىنە سىن كوزبەن قاراۋىنا جانە جەتكەن جەتىستىگىنەن ءلاززات الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ول ءۇشىن ءمۇعالىم وتكىزەتىن ساباعىنىڭ ءتۇرىن دۇرىس تاڭداي ءبىلۋى قاجەت. ساباقتى ءساتتى ۇيىمداستىرۋداعى باستى ماقسات - وقۋشىنىڭ ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، بۇگىنگى زامان تالابىنا ساي ءبىلىم بەرۋ. ساباقتىڭ ءساتتى ءوتۋى بىرىنشىدەن، ءمۇعالىمنىڭ بىلىمىنە، ىسكەرلىگىنە، تاجىريبەسىنە بايلانىستى بولسا، ەكىنشىدەن، ساباق ماتەريالىنا، ال ۇشىنشىدەن، سىنىپ تيپىنە، تورتىنشىدەن ءمۇعالىم مەن وقۋشىنىڭ كوڭىل – كۇيىنە دە بايلانىستى. ساباقتى تارتىمدى ءارى ءساتتى وتكىزە ءبىلۋ مۇعالىمدەر قاۋىمىنان كوپ ىزدەنۋدى، بىلىمدىلىكتى، قابىلەتتىلىكتى جانە تاپقىرلىقتى قاجەت ەتەدى.
اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردىڭ ءبىرى – ينتەراكتيۆتىك تاقتا، مۋلتيمەديالىق جانە ونلاين ساباقتارى. وقىتۋ ءۇردىسىن كومپيۋتەرلەندىرۋ ماقساتىندا ينتەراكتيۆتى تاقتامەن جۇمىس جاساۋ ءتيىمدى. قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستاننىڭ تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ بارلىعى دەرلىك ينتەراكتيۆتى تاقتامەن قامتاماسىز ەتىلگەن. ءوزىم جۇمىس جاسايتىن كوللەدجدە جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى قولدانۋ كەڭىنەن قاراستىرىلعان. كوللەدجدىڭ ۆەتەرينارلىق زەرتحاناسىندا №101 «ىشكى جۇقپايتىن اۋرۋلار» زەرتحاناسىندا ينتەراكتيۆتى تاقتا ورناتىلعان.
تاقتانى قولدانۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن، ينتەللەكتۋالدىق تانىمىن، ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرۋعا بولادى. ءوز باسىم ينتەراكتيۆتى تاقتانى ءار ساباق بارىسىندا، سونىڭ ىشىندە «ىشكى جۇقپايتىن اۋرۋلار كلينيكالىق دياگنوستيكاسىمەن» ءپانى بويىنشا تەوريالىق جانە زەرتحانالىق تاجىريبەلىك ساباقتاردى وتكىزگەن كەزدە ءجيى قولدانامىن. مىسالى: «ىشكى جۇقپايتىن اۋرۋلار كلينيكالىق دياگنوستيكاسىمەن» ءپانىن وقىتۋدا ينتەراكتيۆتى تاقتامەن جۇمىس جاساۋدا وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن تانىتىپ قانا قويماي، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ مەن قاتار جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيانى مەڭگەرۋگە، ونى پايدالانا الۋىنا مۇمكىندىك بەرەمىن. ساباقتا ينتەراكتيۆتى تاقتانىڭ ەلەمەنتتەرىن پايدالانۋ، دايىندالعان ارنايى تاپسىرمالاردى تىڭداپ قانا قويماي، كوزدەرىمەن كورىپ، ونى جەتىك تۇسىنۋگە، داعدىلانادى. ينتەراكتيۆتى تاقتانى پايدالانۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن تەكسەرۋ ءۇشىن ءار تاراۋدى اياقتاعان كەزدە نەمەسە جاڭا ساباقتى بەكىتكەن ۋاقىتتا تەستىلەۋ ءادىسىن قولدانۋعا بولادى. وقۋشىلاردان ءبىر ۋاقىتتا جاۋاپ الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى جۇزەگە اسىرۋداعى تاعى ءبىر مۇمكىندىگى – ول ەلەكتروندى وقۋلىق. ەلەكتروندىق وقۋلىق - بۇل ديداكتيكالىق ءادىس – تاسىلدەر مەن اقپاراتتىق تەحنولوگيانى قولدانۋعا نەگىزدەلگەن تۇبەگەيلى جۇيە. ەلەكتروندى وقۋلىقپەن وقىتۋ وقىتۋشىنىڭ وقۋشىمەن جەكە جۇمىس ىستەگەندەي بولادى. ەلەكتروندىق وقۋلىق تەك قانا وقۋشى ءۇشىن ەمەس، ءمۇعالىمنىڭ ديداكتيكالىق ادىستەمەلىك كومەكشى قۇرالى دا بولىپ تابىلادى.
قازىرگى زاماننىڭ دامۋ قارقىنى مۇعالىمدەردەن شىعارماشىلىعىن جاڭاشا، عىلىمي - زەرتتەۋ باعىتىندا قۇرۋدى تالاپ ەتەدى. كومپيۋتەر جانە اقپاراتتىق تەحنولوگيالار ارقىلى جاسالىپ جاتقان وقىتۋ پروسەسى وقۋشىنىڭ جاڭاشا ويلاۋ قابىلەتىن قالىپتاستىرادى. بۇگىنگى تاڭداعى اقپاراتتىق قوعام ايماعىنداعى وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن قالىپتاستىراتىن جانە كومپيۋتەرلىك وقىتۋ ءىسىن دامىتاتىن جالپى زاڭدىلىقتاردان تارايتىن پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردىڭ تيىمدىلىگى جوعارى بولماق. جاڭا اقپاراتتىق تەحنيكالارىن پايدالانۋ سوڭعى ۋاقىتتا كوللەدجدەگى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە ماڭىزدى باعىتتاردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.
جالپى وقۋشىلاردىڭ اقپاراتتىق تەحنولوگيا نەگىزدەرىنەن العان ءبىلىمى ارقىلى:
1. وقۋشىنىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعى ارتادى، قۇلشىنىسى ويانادى.
2. شىعارماشىلىق قابىلەتتەرى ارتادى.
3. جىلدام ويلاۋعا ماشىقتانادى، ءبىلىم ساپاسى ارتادى.
4. وقۋشىلار ءوز بەتىمەن جۇمىس جاساۋعا داعدىلاندى.
5. كومپيۋتەرلىك ساۋاتتى بولۋعا ۇيرەنەدى.
اقپاراتتىق تەحنولوگيانىڭ ءمۇعالىم جۇمىسىنا ەڭ ءتيىمدىسى – وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم ولقىلىقتارىنا ۇنەمى زەرتتەۋ جاساپ، تۇزەتۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋگە پايداسى بار. قازىرگى زاماننىڭ دامۋ قارقىنى مۇعالىمدەر شىعارماشىلىعىن جاڭاشا، عىلىمي - زەرتتەۋ باعىتىندا قۇرۋدى تالاپ ەتەدى. سوندىقتان، ءححى عاسىر – ينفورماتيكا عاسىرى، ياعني اقپاراتتاندىرۋ تەحنولوگياسى دامىعان زاماندا مەملەكەتىمىزدىڭ بولاشاعى – جاس ۇرپاققا زامان تالابىنا ساي ءبىلىم بەرىپ، جان - جاقتى دامۋىنا ىقپال ەتۋ مۇعالىمنەن شىعارماشىلىق ىزدەنىستى، ۇلكەن سۇرانىستى تالاپ ەتەدى. كومپيۋتەر جانە اقپاراتتىق تەحنولوگيالار ارقىلى جاسالىپ جاتقان وقىتۋ پروسەسى وقۋشىنىڭ جاڭاشا ويلاۋ قابىلەتىن قالىپتاستىرىپ، ولاردى جۇيەلىك بايلانىستار مەن زاڭدىلىقتاردى تابۋعا يتەرىپ، ناتيجەسىندە – وزدەرىنىڭ كاسىبي پوتەنسيالدارىنىڭ قالىپتاسۋىنا جول اشادى. بۇگىنگى تاڭداعى اقپاراتتىق قوعام ايماعىنداعى وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن قالىپتاستىراتىن جانە كومپيۋتەرلىك وقىتۋ ءىسىن دامىتاتىن جالپى زاڭدىلىقتاردان تارايتىن پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردىڭ تيىمدىلىگى جوعارى دەپ ەسەپتەيمىن.
«ارمانسىز ادام قاناتسىز قۇسپەن تەڭ» دەمەكشى، مەنىڭ ۇستاز رەتىندە دە، ەلىمىزدىڭ ۇلتجاندى ازاماتى رەتىندە دە ارمانىم ەلىمىزدىڭ ءاربىر ازاماتى تەرەڭ ءبىلىمدى، ينتەللەكتۋالدى، زاماناۋي تەحنيكالاردى ەركىن مەڭگەرە الاتىن، ءارقايسىسى ەلىمىزدىڭ دامۋىنا ءوز ۇلەسىن قوسا الاتىن بولسا دەيمىن. ول ءۇشىن ولارعا ءبىلىم بەرەتىن ۇستازدار ءوز ءپانىن جەتىك مەڭگەرگەن، تەوريا مەن تاجىريبەنى وقۋشىلار بويىنا سىڭىرە الاتىن شىعارماشىل، ىزدەنىمپاز، ەڭ باستىسى ەڭبەكقور بولۋى قاجەت.
پايدالانىلعان ادەبيەتتەر:
1. ن. ءا. نازاربايەۆ «قازاقستاننىڭ الەمدەگى باسەكەگە بارىنشا قابىلەتتى
50 ەلدىڭ قاتارىنا كىرۋ ستراتەگياسى».
2. «ۆەتەريناريا نەگىزدەرى» جۋرنالدارى.
3. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋدىڭ 2011 - 2020 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسى.
4. ا. ساليحوۆا «وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىعىن دامىتۋ» عىلىمي - ادىستەمەلىك جۋرنال، №5 - 2009 ج
5. ينتەرنەت ماتەريالدارى «Google» جانە «Mail. ru» سايتتارى 2017 جىل.
ءححى عاسىر اقپارات عاسىرى بولعاندىقتان ادامزاتقا كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىق قاجەت. ءبىلىم بەرۋدىڭ نەگىزگى ماقساتى – ءبىلىم مازمۇنىن جاڭارتۋمەن قاتار، وقىتۋدىڭ ءادىس - تاسىلدەرى مەن ءار ءتۇرلى قۇرالدارىن قولدانۋدىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋدى تالاپ ەتەدى. وسى ماقساتتى جۇزەگە اسىرۋدا اقپاراتتىق تەحنولوگيانى پايدالانۋ ءادىسى زور ءرول اتقارادى. وسى ورايدا ەل پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ حالىققا جولداۋىنداعى «وقۋ ۇردىسىندە اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى ءبىلىم بەرۋ سالاسىن جاقسارتۋدا قولدانىس اياسىن كەڭەيتۋ كەرەك» دەگەن ءسوزىن باسشىلىققا الا وتىرىپ، ساباقتا جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋعا جاپپاي كوشۋىمىز كەرەك.
اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى ساباقتا پايدالانۋدىڭ نەگىزگى ماقساتى: قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ءبىرتۇتاس بىلىمدىك اقپاراتتىق ورتانى قۇرۋ، جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيانى پايدالانۋ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى اقپاراتتىق كەڭىستىكتى الەمدىك ءبىلىم بەرۋ كەڭىستىگىمەن ساباقتاستىرۋ بولىپ تابىلادى.
كوپتەگەن جاڭا تەحنولوگيالارمەن قاتار سوڭعى كەزدەرى «ۆەتەريناريا» ماماندىعى بويىنشا «ىشكى جۇقپايتىن اۋرۋلار كلينيكالىق دياگنوستيكاسىمەن» ءپانى ساباعىندا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى ءجيى قولدانۋدامىن.
وسىعان بايلانىستى كۇندەلىكتى ساباققا:
- مۋلتيمەديا (ۆيدەو، اۋديو قوندىرعىلارى مەن ەلەكتروندىق وقۋلىقتاردى)؛
- كومپيۋتەر (كومپيۋتەرلىك باعدارلامالار، ينتەراكتيۆتى تاقتا
- ينتەرنەت جانە ت. ب. كورنەكى ماتەريالداردى پايدالانۋ ايتارلىقتاي ناتيجە بەرەدى.
مۇنداي قوندىرعىلار وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، زەيىن قويىپ تىڭداۋعا جانە العان مالىمەتتەردى ناقتىلاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. وقۋشىلاردىڭ ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ ءمۇعالىمنىڭ ساباق وتكىزۋ تاسىلىنە دە بايلانىستى. قازىرگى تاڭدا وقۋدىڭ ينتەراكتيۆتى ءادىس - تاسىلدەرى وتە كوپ. پەداگوگيكالىق عالىم مەن وزىق تاجىريبەنىڭ بۇگىنگى دامۋ دەڭگەيىندە بەلگىلى بولعان وقىتۋ ءادىس - تاسىلدەرىنىڭ ءبارىن دە ەركىن يگەرىپ، ءاربىر ناقتىلى جاعدايلارعا وراي ەڭ ءتيىمدىسىن تاڭداپ الۋ جانە ولاردىڭ بىرنەشەۋىنىڭ جيىنتىعىن تۇرلەندىرە ءتيىمدى، ۇيلەسىمدى ءارى شىعارماشىلىقپەن قولدانۋ - ساباقتىڭ ءساتتى ءوتۋىنىڭ كەپىلى.
وسى رەتتە مىنا ماسەلەلەرگە باسا نازار اۋدارعىم كەلەدى.
1. ءمۇعالىم ءساتسىز وتكەن ساباقتارعا وزىندىك تالداۋ جاساپ ءوز كەمشىلىگىن ىزدەۋگە ارەكەت جاساۋ كەرەك.
2. ءبىلىم مەن تاربيە بەرۋدە جاريالىلىق، پەداگوگيكالىق، ىنتىماقتاستىق، عىلىمي - ادىستەمەلىك، تىڭ ىزدەنىستەرگە سۇيەنە وتىرىپ جاڭاشىلدىققا تالپىنۋ قاجەت.
3. ءمۇعالىم كۇندەلىكتى ءار ساباعىنا شىعارماشىلىقپەن دايىندالۋى كەرەك. ويتكەنى، ساباق - ءمۇعالىمنىڭ ونەرى، شىعارماسى. سوندىقتان ءار ساباقتى ءتيىمدى ۇيىمداستىرۋدا وقۋشىنى جالىقتىرمايتىن، قابىلەتىن ارتتىراتىن جاعداي تۋعىزۋعا ىقپال ەتۋمىز كەرەك دەپ ويلايمىن.
اقپاراتتىق تەحنولوگيا نەگىزدەرى تۇلعانىڭ ىشكى جۇقپايتىن اۋرۋلار كلينيكالىق دياگنوستيكاسىمەن پانىنەن العان ءبىلىم ساپاسى مەن ساۋاتتىلىعىن كەڭەيتۋگە جاردەمدەسەدى، مىسالى: ينتەرنەت سايتى ارقىلى جوعارى دەڭگەيدەگى كورنەكىلىكتەردى پايدالانۋعا بولادى. زامان اعىمىنا قاراي ساباققا ۆيدەو، اۋديو قوندىرعىلارى مەن كومپيۋتەردى قولدانۋ وقۋشىنىڭ دۇنيەتانىمىن كەڭەيتەدى. اسىرەسە، وقۋلىقتاعى تاراۋلاردى قورىتىندىلاۋ كەزىندە وقۋشىلار قوسىمشا ماتەريالدار جيناقتاپ، بىلىمدەرىن كەڭەيتىپ، تانىمدىق بەلسەندىلىگىن ارتتىرىپ قانا قويماي، قيسىندى ويلاۋ جۇيەسىن قالىپتاستىرىپ، شىعارماشىلىعىن دامىتادى. تەستىك تاپسىرمالار ورىندايدى. كومپيۋتەر كومەگىمەن وقىتۋ وڭ ناتيجەلەر بەرەدى. اقپاراتتىق مادەنيەت دەگەنىمىز - تەك كومپيۋتەرمەن دۇرىس جۇمىس ىستەي ءبىلۋ عانا ەمەس، كەز - كەلگەن اقپارات كوزىن: انىقتامالاردى، تەلەديدار باعدارلامالارىن ت. س. س. دۇرىس پايدالانا ءبىلۋ دەگەن ءسوز.
جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيانىڭ نەگىزگى ەرەكشەلىگى – بۇل وقۋشىلارعا ءوز بەتىمەن نەمەسە بىرلەسكەن تۇردە شىعارماشىلىق جۇمىسپەن شۇعىلدانۋعا، ىزدەنۋگە، ءوز جۇمىسىنىڭ ناتيجەسىن كورىپ، ءوز وزىنە سىن كوزبەن قاراۋىنا جانە جەتكەن جەتىستىگىنەن ءلاززات الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ول ءۇشىن ءمۇعالىم وتكىزەتىن ساباعىنىڭ ءتۇرىن دۇرىس تاڭداي ءبىلۋى قاجەت. ساباقتى ءساتتى ۇيىمداستىرۋداعى باستى ماقسات - وقۋشىنىڭ ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، بۇگىنگى زامان تالابىنا ساي ءبىلىم بەرۋ. ساباقتىڭ ءساتتى ءوتۋى بىرىنشىدەن، ءمۇعالىمنىڭ بىلىمىنە، ىسكەرلىگىنە، تاجىريبەسىنە بايلانىستى بولسا، ەكىنشىدەن، ساباق ماتەريالىنا، ال ۇشىنشىدەن، سىنىپ تيپىنە، تورتىنشىدەن ءمۇعالىم مەن وقۋشىنىڭ كوڭىل – كۇيىنە دە بايلانىستى. ساباقتى تارتىمدى ءارى ءساتتى وتكىزە ءبىلۋ مۇعالىمدەر قاۋىمىنان كوپ ىزدەنۋدى، بىلىمدىلىكتى، قابىلەتتىلىكتى جانە تاپقىرلىقتى قاجەت ەتەدى.
اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردىڭ ءبىرى – ينتەراكتيۆتىك تاقتا، مۋلتيمەديالىق جانە ونلاين ساباقتارى. وقىتۋ ءۇردىسىن كومپيۋتەرلەندىرۋ ماقساتىندا ينتەراكتيۆتى تاقتامەن جۇمىس جاساۋ ءتيىمدى. قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستاننىڭ تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ بارلىعى دەرلىك ينتەراكتيۆتى تاقتامەن قامتاماسىز ەتىلگەن. ءوزىم جۇمىس جاسايتىن كوللەدجدە جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى قولدانۋ كەڭىنەن قاراستىرىلعان. كوللەدجدىڭ ۆەتەرينارلىق زەرتحاناسىندا №101 «ىشكى جۇقپايتىن اۋرۋلار» زەرتحاناسىندا ينتەراكتيۆتى تاقتا ورناتىلعان.
تاقتانى قولدانۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن، ينتەللەكتۋالدىق تانىمىن، ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرۋعا بولادى. ءوز باسىم ينتەراكتيۆتى تاقتانى ءار ساباق بارىسىندا، سونىڭ ىشىندە «ىشكى جۇقپايتىن اۋرۋلار كلينيكالىق دياگنوستيكاسىمەن» ءپانى بويىنشا تەوريالىق جانە زەرتحانالىق تاجىريبەلىك ساباقتاردى وتكىزگەن كەزدە ءجيى قولدانامىن. مىسالى: «ىشكى جۇقپايتىن اۋرۋلار كلينيكالىق دياگنوستيكاسىمەن» ءپانىن وقىتۋدا ينتەراكتيۆتى تاقتامەن جۇمىس جاساۋدا وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن تانىتىپ قانا قويماي، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ مەن قاتار جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيانى مەڭگەرۋگە، ونى پايدالانا الۋىنا مۇمكىندىك بەرەمىن. ساباقتا ينتەراكتيۆتى تاقتانىڭ ەلەمەنتتەرىن پايدالانۋ، دايىندالعان ارنايى تاپسىرمالاردى تىڭداپ قانا قويماي، كوزدەرىمەن كورىپ، ونى جەتىك تۇسىنۋگە، داعدىلانادى. ينتەراكتيۆتى تاقتانى پايدالانۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن تەكسەرۋ ءۇشىن ءار تاراۋدى اياقتاعان كەزدە نەمەسە جاڭا ساباقتى بەكىتكەن ۋاقىتتا تەستىلەۋ ءادىسىن قولدانۋعا بولادى. وقۋشىلاردان ءبىر ۋاقىتتا جاۋاپ الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى جۇزەگە اسىرۋداعى تاعى ءبىر مۇمكىندىگى – ول ەلەكتروندى وقۋلىق. ەلەكتروندىق وقۋلىق - بۇل ديداكتيكالىق ءادىس – تاسىلدەر مەن اقپاراتتىق تەحنولوگيانى قولدانۋعا نەگىزدەلگەن تۇبەگەيلى جۇيە. ەلەكتروندى وقۋلىقپەن وقىتۋ وقىتۋشىنىڭ وقۋشىمەن جەكە جۇمىس ىستەگەندەي بولادى. ەلەكتروندىق وقۋلىق تەك قانا وقۋشى ءۇشىن ەمەس، ءمۇعالىمنىڭ ديداكتيكالىق ادىستەمەلىك كومەكشى قۇرالى دا بولىپ تابىلادى.
قازىرگى زاماننىڭ دامۋ قارقىنى مۇعالىمدەردەن شىعارماشىلىعىن جاڭاشا، عىلىمي - زەرتتەۋ باعىتىندا قۇرۋدى تالاپ ەتەدى. كومپيۋتەر جانە اقپاراتتىق تەحنولوگيالار ارقىلى جاسالىپ جاتقان وقىتۋ پروسەسى وقۋشىنىڭ جاڭاشا ويلاۋ قابىلەتىن قالىپتاستىرادى. بۇگىنگى تاڭداعى اقپاراتتىق قوعام ايماعىنداعى وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن قالىپتاستىراتىن جانە كومپيۋتەرلىك وقىتۋ ءىسىن دامىتاتىن جالپى زاڭدىلىقتاردان تارايتىن پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردىڭ تيىمدىلىگى جوعارى بولماق. جاڭا اقپاراتتىق تەحنيكالارىن پايدالانۋ سوڭعى ۋاقىتتا كوللەدجدەگى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە ماڭىزدى باعىتتاردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.
جالپى وقۋشىلاردىڭ اقپاراتتىق تەحنولوگيا نەگىزدەرىنەن العان ءبىلىمى ارقىلى:
1. وقۋشىنىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعى ارتادى، قۇلشىنىسى ويانادى.
2. شىعارماشىلىق قابىلەتتەرى ارتادى.
3. جىلدام ويلاۋعا ماشىقتانادى، ءبىلىم ساپاسى ارتادى.
4. وقۋشىلار ءوز بەتىمەن جۇمىس جاساۋعا داعدىلاندى.
5. كومپيۋتەرلىك ساۋاتتى بولۋعا ۇيرەنەدى.
اقپاراتتىق تەحنولوگيانىڭ ءمۇعالىم جۇمىسىنا ەڭ ءتيىمدىسى – وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم ولقىلىقتارىنا ۇنەمى زەرتتەۋ جاساپ، تۇزەتۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋگە پايداسى بار. قازىرگى زاماننىڭ دامۋ قارقىنى مۇعالىمدەر شىعارماشىلىعىن جاڭاشا، عىلىمي - زەرتتەۋ باعىتىندا قۇرۋدى تالاپ ەتەدى. سوندىقتان، ءححى عاسىر – ينفورماتيكا عاسىرى، ياعني اقپاراتتاندىرۋ تەحنولوگياسى دامىعان زاماندا مەملەكەتىمىزدىڭ بولاشاعى – جاس ۇرپاققا زامان تالابىنا ساي ءبىلىم بەرىپ، جان - جاقتى دامۋىنا ىقپال ەتۋ مۇعالىمنەن شىعارماشىلىق ىزدەنىستى، ۇلكەن سۇرانىستى تالاپ ەتەدى. كومپيۋتەر جانە اقپاراتتىق تەحنولوگيالار ارقىلى جاسالىپ جاتقان وقىتۋ پروسەسى وقۋشىنىڭ جاڭاشا ويلاۋ قابىلەتىن قالىپتاستىرىپ، ولاردى جۇيەلىك بايلانىستار مەن زاڭدىلىقتاردى تابۋعا يتەرىپ، ناتيجەسىندە – وزدەرىنىڭ كاسىبي پوتەنسيالدارىنىڭ قالىپتاسۋىنا جول اشادى. بۇگىنگى تاڭداعى اقپاراتتىق قوعام ايماعىنداعى وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن قالىپتاستىراتىن جانە كومپيۋتەرلىك وقىتۋ ءىسىن دامىتاتىن جالپى زاڭدىلىقتاردان تارايتىن پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردىڭ تيىمدىلىگى جوعارى دەپ ەسەپتەيمىن.
«ارمانسىز ادام قاناتسىز قۇسپەن تەڭ» دەمەكشى، مەنىڭ ۇستاز رەتىندە دە، ەلىمىزدىڭ ۇلتجاندى ازاماتى رەتىندە دە ارمانىم ەلىمىزدىڭ ءاربىر ازاماتى تەرەڭ ءبىلىمدى، ينتەللەكتۋالدى، زاماناۋي تەحنيكالاردى ەركىن مەڭگەرە الاتىن، ءارقايسىسى ەلىمىزدىڭ دامۋىنا ءوز ۇلەسىن قوسا الاتىن بولسا دەيمىن. ول ءۇشىن ولارعا ءبىلىم بەرەتىن ۇستازدار ءوز ءپانىن جەتىك مەڭگەرگەن، تەوريا مەن تاجىريبەنى وقۋشىلار بويىنا سىڭىرە الاتىن شىعارماشىل، ىزدەنىمپاز، ەڭ باستىسى ەڭبەكقور بولۋى قاجەت.
پايدالانىلعان ادەبيەتتەر:
1. ن. ءا. نازاربايەۆ «قازاقستاننىڭ الەمدەگى باسەكەگە بارىنشا قابىلەتتى
50 ەلدىڭ قاتارىنا كىرۋ ستراتەگياسى».
2. «ۆەتەريناريا نەگىزدەرى» جۋرنالدارى.
3. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋدىڭ 2011 - 2020 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسى.
4. ا. ساليحوۆا «وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىعىن دامىتۋ» عىلىمي - ادىستەمەلىك جۋرنال، №5 - 2009 ج
5. ينتەرنەت ماتەريالدارى «Google» جانە «Mail. ru» سايتتارى 2017 جىل.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قيمىل – سىن باعىنىڭقى ساباقتاس قۇرمالاس سويلەم
-
«تاڭعاجايىپ الگەبرا» فاكۋلتاتيۆتىك كۋرس باعدارلاماسى
