جالاڭ جانە جايىلما سويلەم
ورال قالاسى،
№19 ورتا جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى گۋلبار كۋسپانوۆا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جالاڭ جانە جايىلما سويلەم
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: جالاڭ جانە جايىلما سويلەم تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ.
ساۋاتتى، كوركەم جازۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: تانىمدىق، شىعارماشىلىق تاپسىرمالار ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن دامىتىپ، ءتىلىن ۇشتاۋ.
3. تاربيەلىك: شاپشاڭدىققا جانە ۋاقىتتى ۇنەمدى پايدالانۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: قايتالاۋ ساباعى
وقىتۋ ءادىسى: سوزدىك، كورنەكى، تالداۋ، سالىستىرۋ، اجىراتۋ، جيناقتاۋ، ءوز بەتىنشە جۇمىس، جازبا جۇمىسى، ىزدەنىس ءادىسى، ويىن.
كورنەكىلىك: تىرەك – سىزبا، سلايد، كارتوچكا
ءپانارالىق بايلانىس: دۇنيەتانۋ
ساباقتىڭ بارىسى
ءى. پسيحولوگيالىق دايىندىق: سلايدتا ى. ءالتىنساريننىڭ پورترەتى شىعادى.
― بالالار، بۇل كىم؟ ول تۋرالى نە بىلەمىز؟ قانداي ولەڭىن بىلەسىڭدەر؟ ― دەپ حورمەن ايتۋ.
كەل، بالالار، وقىلىق!
وقىعاندى كوڭىلگە
ىقىلاسپەن توقىلىق.
وقىساڭىز بالالار،
شامنان شىراق جاعىلار
تىلەگەنىن الدىنان
ىزدەمەي – اق تابىلار! - دەمەكشى، بۇگىنگى ساباقتا وقىپ بىلگەندەرىڭدى كوڭىلدەرىڭە ىقىلاسپەن توقۋلارىڭا تىلەكتەسپىن! بۇگىنگى ساباعىمىزعا اعاي، اپايلارىمىز كەلىپ وتىر، بىلىمدەرىڭدى كورگەلى وتىر. ساتتىلىك تىلەيمىن!
― ەندەشە، ساباعىمىزدى باستاماس بۇرىن وتكەن ساباقتان العان ءبىلىمىمىزدى ەسكە تۇسىرە كەتەيىك. ول ءۇشىن مىنا مونيتوردا كورسەتىلگەن تەست تاپسىرمانى ورىنداۋ كەرەك.
وقۋشىلار تەست – تاپسىرمانى جازباشا ورىندايدى كورشىلەرى تەكسەرەدى.
1. كىم؟ نە؟ كىمدەر؟ نەلەر؟ كىمى؟ نەسى؟ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەتىن سويلەمنىڭ نەگىزگى مۇشەسى:
ا ) بايانداۋىش
ءا) باستاۋىش
ب) تۇرلاۋسىز مۇشە
2. باستاۋىشتىڭ ءىسىن قيمىلىن بىلدىرەتىن سوزدەردى...... دەيدى.
ا) بايانداۋىش
ءا) تۇرلاۋلى مۇشە
ب) تۇرلاۋسىز مۇشە
3. مىنا سويلەمنىڭ تۇرلاۋلى مۇشەلەرىن تاپ:
بۇگىن قار قالىڭ جاۋدى.
ا) بۇگىن، جاۋدى
ءا) قار، جاۋدى
ب) قالىڭ، جاۋدى
4. مىنا سويلەمنىڭ تۇرلاۋسىز مۇشەلەرىن تاپ:
بالالار ادەمى اققالا جاسادى.
ا) ادەمى اققالا
ءا) بالالار
ب) جاسادى
5. تەك تۇرلاۋلى مۇشەلەردەن عانا قۇرالعان سويلەم قالاي اتالادى؟
ا) جايىلما
ءا) جالاڭ، جايىلما
ب) جالاڭ
ءىىى. نەگىزگى ءبولىم.
1. ەندەشە، بالالار، بۇگىنگى ساباقتا بىلىمدەرىمىزدىڭ ارتىپ، ءسوز بايلىعىمىزدىڭ مولايعانىن كورسەتۋ ءۇشىن «ءبىلىم ەلىنە ساياحات» جاسايمىز. ساياحات كەزىندە بىرنەشە قاقپالاردان وتەمىز.، ءبىراق ءار قاقپانىڭ ءوز تاپسىرماسى بار. سول تاپسىرمالاردى ورىنداۋ ارقىلى قاقپالاردى اشىپ، كەلەسى قاقپالارعا بارامىز. ساياحات كەزىندە سەندەردىڭ تولىق جاۋاپ بەرۋلەرىڭ جانە كوركەم جازۋلارىڭ تالاپ ەتىلەدى. ساياحاتقا شىقپاس بۇرىن داپتەرىمىزدى اشىپ، بۇگىنگى كۇندى جازامىز.
كوركەم جازۋ..................................
2) ساباقتىڭ تاقىرىبى مەن ماقساتىمەن تانىستىرۋ.
- بالالار، الدىمەن سويلەم تۋرالى بىلەتىندەرىڭدى ەسكە تۇسىرەيىك. سويلەمنىڭ نەگىزگى بەلگىلەرىن اتايىقشى.
ا) سوزدەر ماعىنالىق بايلانىستا بولادى.
ءا) اياقتالعان ويدى بىلدىرەدى.
ب) ءبىرىنشى ءسوزى باس ارىپتەن باستاپ جازىلادى.
ۆ) سوڭىنا (.)، (!)،(؟) قويىلادى.
― وتە جاقسى!
1. «بىلگىرلەر» قاقپاسى (جابىق قاقپانىڭ سۋرەتى)
1 - جاتتىعۋ.
تومەندەگى سوزدەردى قاتىستىرىپ، ەكى سوزدەن، سوننان سوڭ ءۇش، ءتورت، بەس سوزدەن تۇراتىن بىرنەشە سويلەم قۇراستىرىپ جاز: تاڭ اتتى. اپپاق قار جاۋدى. اۋادا ۇلپا قار قالقيدى. ولار كۇن ساۋلەسىنەن جىلت - جىلت ەتەدى.
قۇراستىرعان ءماتىنىڭدى وقى. وعان تاقىرىپ قوي. ءۇشىنشى سويلەمدى سويلەم مۇشەلەرىنە تالدا. سويلەم مۇشەلەرىنىڭ بايلانىسىن سىزبا ارقىلى كورسەت.
(اشىق قاقپانىڭ سۋرەتى شىعادى)
2. «ويشىلدار» قاقپاسى. (جابىق قاقپانىڭ سۋرەتى)
2 - جاتتىعۋ. ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقى. العاشقى ءۇش سويلەمدى جالاڭ سويلەمدەرگە اينالدىرىپ جاز. باستاۋىشى مەن بايانداۋىشتىڭ استىن سىز.
ءوزىڭ تاعى قانداي سالت - داستۇرلەردى بىلەسىڭ؟
(اشىق قاقپانىڭ سۋرەتى شىعادى)
3. «تاپقىرلار» قاقپاسى. (جابۋلى قاقپانىڭ سۋرەتى)
كورۋ ديكتانتىن جاز. (اشىق قاقپانىڭ سۋرەتى) ءۇش قاقپادان وتكەننەن كەيىن قالانىڭ سۋرەتى شىعادى جانە «الاقاي، الاقاي ءبىلىم ەلىنە جەتتىك. قانداي تاماشا!» - دەگەن بالانىڭ قۋانىشتى داۋىسى ەستىلەدى. بالالار ءبىز وسىلاي ءبىلىم ەلىنە دە جەتتىك. ەندى ءبىلىم ەلىندە ساندىقتا بىزگە سىيلىق بار دەيدى. سول ساندىقتى اشۋ ءۇشىن بىزگە تاعى تاپسىرمالار بەرىلگەن ەكەن.
4. سەرگىتۋ ءساتى.
ءىV. ساندىقتىڭ تاپسىرمالارى:
1. سۋرەتپەن جۇمىس. ءىىى قاتارعا ءۇش سۋرەت بەرىلەدى. وسى سۋرەتكە قاراپ سويلەم قۇرايدى. ەڭ ءبىرىنشى جالاڭ سويلەم قۇرايمىز. ونى جايىلما سويلەمگە اينالدىرامىز.
2. بەرىلگەن جالاڭ سويلەمدى سىزبا بويىنشا تولىقتىرىپ جاز. تۇرلاۋسىز مۇشەلەرگە سۇراق قوي.
اسان كەلدى.
3. شىعارماشىلىق جۇمىس.
- ءقازىر بالالار، «قىس كەلبەتى» تاقىرىبىنا شاعىن شىعارما جازامىز.
ءۇ. قورىتىندىلاۋ. راحمەت بالالار. ءبىز ساندىقتى اشتىق. ساباعىمىزدى قورىتىندىلاۋ ءۇشىن سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەمىز.
ءۇى. ۇيگە تاپسىرما: 5 - جاتتىعۋ
ءۇىى. وقۋشىلاردى باعالاۋ
№19 ورتا جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى گۋلبار كۋسپانوۆا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جالاڭ جانە جايىلما سويلەم
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: جالاڭ جانە جايىلما سويلەم تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ.
ساۋاتتى، كوركەم جازۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: تانىمدىق، شىعارماشىلىق تاپسىرمالار ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن دامىتىپ، ءتىلىن ۇشتاۋ.
3. تاربيەلىك: شاپشاڭدىققا جانە ۋاقىتتى ۇنەمدى پايدالانۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: قايتالاۋ ساباعى
وقىتۋ ءادىسى: سوزدىك، كورنەكى، تالداۋ، سالىستىرۋ، اجىراتۋ، جيناقتاۋ، ءوز بەتىنشە جۇمىس، جازبا جۇمىسى، ىزدەنىس ءادىسى، ويىن.
كورنەكىلىك: تىرەك – سىزبا، سلايد، كارتوچكا
ءپانارالىق بايلانىس: دۇنيەتانۋ
ساباقتىڭ بارىسى
ءى. پسيحولوگيالىق دايىندىق: سلايدتا ى. ءالتىنساريننىڭ پورترەتى شىعادى.
― بالالار، بۇل كىم؟ ول تۋرالى نە بىلەمىز؟ قانداي ولەڭىن بىلەسىڭدەر؟ ― دەپ حورمەن ايتۋ.
كەل، بالالار، وقىلىق!
وقىعاندى كوڭىلگە
ىقىلاسپەن توقىلىق.
وقىساڭىز بالالار،
شامنان شىراق جاعىلار
تىلەگەنىن الدىنان
ىزدەمەي – اق تابىلار! - دەمەكشى، بۇگىنگى ساباقتا وقىپ بىلگەندەرىڭدى كوڭىلدەرىڭە ىقىلاسپەن توقۋلارىڭا تىلەكتەسپىن! بۇگىنگى ساباعىمىزعا اعاي، اپايلارىمىز كەلىپ وتىر، بىلىمدەرىڭدى كورگەلى وتىر. ساتتىلىك تىلەيمىن!
― ەندەشە، ساباعىمىزدى باستاماس بۇرىن وتكەن ساباقتان العان ءبىلىمىمىزدى ەسكە تۇسىرە كەتەيىك. ول ءۇشىن مىنا مونيتوردا كورسەتىلگەن تەست تاپسىرمانى ورىنداۋ كەرەك.
وقۋشىلار تەست – تاپسىرمانى جازباشا ورىندايدى كورشىلەرى تەكسەرەدى.
1. كىم؟ نە؟ كىمدەر؟ نەلەر؟ كىمى؟ نەسى؟ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەتىن سويلەمنىڭ نەگىزگى مۇشەسى:
ا ) بايانداۋىش
ءا) باستاۋىش
ب) تۇرلاۋسىز مۇشە
2. باستاۋىشتىڭ ءىسىن قيمىلىن بىلدىرەتىن سوزدەردى...... دەيدى.
ا) بايانداۋىش
ءا) تۇرلاۋلى مۇشە
ب) تۇرلاۋسىز مۇشە
3. مىنا سويلەمنىڭ تۇرلاۋلى مۇشەلەرىن تاپ:
بۇگىن قار قالىڭ جاۋدى.
ا) بۇگىن، جاۋدى
ءا) قار، جاۋدى
ب) قالىڭ، جاۋدى
4. مىنا سويلەمنىڭ تۇرلاۋسىز مۇشەلەرىن تاپ:
بالالار ادەمى اققالا جاسادى.
ا) ادەمى اققالا
ءا) بالالار
ب) جاسادى
5. تەك تۇرلاۋلى مۇشەلەردەن عانا قۇرالعان سويلەم قالاي اتالادى؟
ا) جايىلما
ءا) جالاڭ، جايىلما
ب) جالاڭ
ءىىى. نەگىزگى ءبولىم.
1. ەندەشە، بالالار، بۇگىنگى ساباقتا بىلىمدەرىمىزدىڭ ارتىپ، ءسوز بايلىعىمىزدىڭ مولايعانىن كورسەتۋ ءۇشىن «ءبىلىم ەلىنە ساياحات» جاسايمىز. ساياحات كەزىندە بىرنەشە قاقپالاردان وتەمىز.، ءبىراق ءار قاقپانىڭ ءوز تاپسىرماسى بار. سول تاپسىرمالاردى ورىنداۋ ارقىلى قاقپالاردى اشىپ، كەلەسى قاقپالارعا بارامىز. ساياحات كەزىندە سەندەردىڭ تولىق جاۋاپ بەرۋلەرىڭ جانە كوركەم جازۋلارىڭ تالاپ ەتىلەدى. ساياحاتقا شىقپاس بۇرىن داپتەرىمىزدى اشىپ، بۇگىنگى كۇندى جازامىز.
كوركەم جازۋ..................................
2) ساباقتىڭ تاقىرىبى مەن ماقساتىمەن تانىستىرۋ.
- بالالار، الدىمەن سويلەم تۋرالى بىلەتىندەرىڭدى ەسكە تۇسىرەيىك. سويلەمنىڭ نەگىزگى بەلگىلەرىن اتايىقشى.
ا) سوزدەر ماعىنالىق بايلانىستا بولادى.
ءا) اياقتالعان ويدى بىلدىرەدى.
ب) ءبىرىنشى ءسوزى باس ارىپتەن باستاپ جازىلادى.
ۆ) سوڭىنا (.)، (!)،(؟) قويىلادى.
― وتە جاقسى!
1. «بىلگىرلەر» قاقپاسى (جابىق قاقپانىڭ سۋرەتى)
1 - جاتتىعۋ.
تومەندەگى سوزدەردى قاتىستىرىپ، ەكى سوزدەن، سوننان سوڭ ءۇش، ءتورت، بەس سوزدەن تۇراتىن بىرنەشە سويلەم قۇراستىرىپ جاز: تاڭ اتتى. اپپاق قار جاۋدى. اۋادا ۇلپا قار قالقيدى. ولار كۇن ساۋلەسىنەن جىلت - جىلت ەتەدى.
قۇراستىرعان ءماتىنىڭدى وقى. وعان تاقىرىپ قوي. ءۇشىنشى سويلەمدى سويلەم مۇشەلەرىنە تالدا. سويلەم مۇشەلەرىنىڭ بايلانىسىن سىزبا ارقىلى كورسەت.
(اشىق قاقپانىڭ سۋرەتى شىعادى)
2. «ويشىلدار» قاقپاسى. (جابىق قاقپانىڭ سۋرەتى)
2 - جاتتىعۋ. ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقى. العاشقى ءۇش سويلەمدى جالاڭ سويلەمدەرگە اينالدىرىپ جاز. باستاۋىشى مەن بايانداۋىشتىڭ استىن سىز.
ءوزىڭ تاعى قانداي سالت - داستۇرلەردى بىلەسىڭ؟
(اشىق قاقپانىڭ سۋرەتى شىعادى)
3. «تاپقىرلار» قاقپاسى. (جابۋلى قاقپانىڭ سۋرەتى)
كورۋ ديكتانتىن جاز. (اشىق قاقپانىڭ سۋرەتى) ءۇش قاقپادان وتكەننەن كەيىن قالانىڭ سۋرەتى شىعادى جانە «الاقاي، الاقاي ءبىلىم ەلىنە جەتتىك. قانداي تاماشا!» - دەگەن بالانىڭ قۋانىشتى داۋىسى ەستىلەدى. بالالار ءبىز وسىلاي ءبىلىم ەلىنە دە جەتتىك. ەندى ءبىلىم ەلىندە ساندىقتا بىزگە سىيلىق بار دەيدى. سول ساندىقتى اشۋ ءۇشىن بىزگە تاعى تاپسىرمالار بەرىلگەن ەكەن.
4. سەرگىتۋ ءساتى.
ءىV. ساندىقتىڭ تاپسىرمالارى:
1. سۋرەتپەن جۇمىس. ءىىى قاتارعا ءۇش سۋرەت بەرىلەدى. وسى سۋرەتكە قاراپ سويلەم قۇرايدى. ەڭ ءبىرىنشى جالاڭ سويلەم قۇرايمىز. ونى جايىلما سويلەمگە اينالدىرامىز.
2. بەرىلگەن جالاڭ سويلەمدى سىزبا بويىنشا تولىقتىرىپ جاز. تۇرلاۋسىز مۇشەلەرگە سۇراق قوي.
اسان كەلدى.
3. شىعارماشىلىق جۇمىس.
- ءقازىر بالالار، «قىس كەلبەتى» تاقىرىبىنا شاعىن شىعارما جازامىز.
ءۇ. قورىتىندىلاۋ. راحمەت بالالار. ءبىز ساندىقتى اشتىق. ساباعىمىزدى قورىتىندىلاۋ ءۇشىن سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەمىز.
ءۇى. ۇيگە تاپسىرما: 5 - جاتتىعۋ
ءۇىى. وقۋشىلاردى باعالاۋ
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
