جاڭا جىلدىڭ اۋەندەرى سىڭعىرلايدى
جاڭا جىلدىڭ اۋەندەرى سىڭعىرلايدى
ماقساتى: بالالاردىڭ قىس مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى جايىندا بىلىمدەرىن بەكىتۋ. ەستەتيكالىق تالعامىن جەتىلدىرۋ. ەرتەگىلەرگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ. بالالاردىڭ رۋحاني مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ. تەز، شاپشاڭ قيمىل - قوزعالىسىن تاربيەلەۋ.
مۋزىكا زالى مەرەكەگە ساي بەزەندىرىلگەن.
كوڭىلدى مۋزىكامەن زالعا بالالار بيلەپ كىرەدى.
1 - بالا: ارمىسىڭدار، حالايىق!
بارمىسىڭدار، حالايىق!
جاڭا جىلدى جۇپ جازباي،
بىرگە قارسى الايىق!
2 - بالا: ەرتەگى الەمى
قانداي ءوزى ادەمى،
جاسىل شىرشا جانىندا،
بارلىق دوستار جينالدى.
3 - بالا: كانە قۇربىم، بايقاشى،
ءمان بەرىپ قاراشى!
دوستاردىڭ بارلىعى،
ۇلگەردى مە، ساناشى.
(قالعان بالالار زالعا كىرىپ، شەڭبەرگە تۇرادى.)
تاربيەشى: ارمىسىزدار قوناقتار، بالالار! بارلىقتارىڭدى كەلە جاتقان
جاڭا جىل مەرەكەسىمەن قۇتتىقتايمىن!
(العى ءسوز بالاباقشا مەڭگەرۋشىسىنە بەرىلەدى.)
4 بالا: كەلدى تاعى جاڭا جىل
قۋانتۋمەن بىزدەردى
قۇتتى بولسىن جاڭا جىل،
قۇتتىقتايمىز سىزدەردى!
5 بالا: اسپان جەرگە توگەدى،
اق كۇمىسىن ۋىستاپ.
جاڭا جىلدا كەلەدى،
بىزگە قاراي جىلىستاپ.
6 - بالا: جاڭا جىلدى قارسى الىپ،
جاسايمىز ءبىز جىلدا ءبىر.
جارقىن – جارقىن ءان سالىپ،
جالعاسادى جىرعا جىر.
ءان «قىس قىزىعى»
(مۋزىكا اۋەنىمەن زالعا اقشاقار كىرەدى)
اقشاقار: سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار! مەن سەندەردىڭ جاڭا جىلدا ەرتەگى كۇتىپ وتىرعاندارىڭدى ەستىدىم. ءوزىمنىڭ سۇيىكتى ەرتەگىلەرىمنىڭ ءبىرىن الا كەلدىم. سونىمەن تىڭداڭدار. ءبىر كىشكەنتاي قالاشىقتا كاي دەگەن ۇل (كاي جۇگىرىپ شىعادى)، گەردا دەگەن قىز (قىز جۇگىرىپ قاسىنا كەلەدى) بولىپتى. اجەلەرى ءوزىنىڭ سۇيىكتى نەمەرەلەرىن وتە جاقسى كورىپتى. ءبىر كۇنى ولاردى جاڭا جىلدى تويلاۋعا شىرشاعا جىبەرەدى. (اقشاقار
بالالاردىڭ قولىنان ۇستاپ شىرشانىڭ ارتىنا كەتەدى).
( كاي مەن گەردا شىرشانىڭ ارتىنان قول ۇستاسىپ تۇرادى)
گەردا: كاي، قار حانشايىمى بالاردىڭ مەرەكەسىنە كەلەدى مە؟
كاي: كەلىپ كورسىن، مەن ونى پەشكە وتىرعىزىپ قويايىن. ول سوسىن ەرىپ كەتەدى (كۇلەدى)
كاي مەن گەردانىڭ قاسىنا ەكى بالا كەلەدى.
1 - بالا: شىرشامىز، شىرشامىز،
كوڭىلدىمىز بارشامىز.
ءان سالۋعا، بي بيلەۋگە،
ءبىز دايىنبىز ءبارىمىز.
2 - بالا: ال، بالالار، قۇر تۇرمايىق،
كاي مەن گەردانى شاقىرايىق.
ءان سالايىق، قول سوعايىق،
جاڭا جىلدى قارسى الايىق!
زالعا قار حانشايىمى كىرەدى.
- اح، سەن مۇندا ەكەنسىڭ عوي. ءجۇر مەنىمەن! (كايدى الىپ كەتەدى) ارتىنان گەردا جۇگىرىپ: كاي، كاي توقتا! شىرشانىڭ الدىنا كەلىپ:
- قار حانشايىمى كايدى الىپ كەتتى، ەندى نە ىستەيمىن؟ (تىزەسىنە وتىرىپ جىلايدى)
اقشاقار: جىلاما، گەردا! سەنىڭ جاقسى شىدامدى قىز ەكەنىڭدى بىلەمىز. سەن كايدى مىڭدەتتى تۇردە تاباسىڭ، جول ۇزاق. جىلى كيىمىڭدى كيىپ ال دا، جولعا اتتان. (تون، پيما كيگىزەدى)
ويىن: «شىرشانى بەزەندىرۋ»
شارتى: ەكى بالا «شىرشانى» بەينەلەيدى. قالعان ءتورت بالا ەكى توپقا بولىنەدى. بەلگى بويىنشا ءبىرىنشى بالا شىرشانى بەزەندىرەدى، ەكىنشى بالا ويىنشىقتارىن قايتا جينايدى. ءبىرىنشى كەلگەن بالا جەڭىسكە جەتەدى.
زالعا قار حانشايىمى كىرەدى.
قار حانشايىمى: بالالاردىڭ كوڭىلدى بولعانىن ۇناتپايمىن. نە ءان؟ نە كۇلكى؟ مەن سەندەرگە كورسەتەمىن.
تاربيەشى: قاجەت ەمەس، قار حانشايىمى، ءبىزدىڭ بالالار باتىل دا اقىلدى. ولار سىزدەن قورىقپايدى.
قار حانشايىمى: اح، سولاي ما، جامان قىزدار مەن ۇلدار! كۇلەسىڭدەر، كوڭىلدىسىڭدەر، ەندەشە قورعانىڭدار. ەي مەنىڭ سەنىمدى كومەكشىلەرىم، مۇزدار! قايداسىڭدار؟ الىڭدار مىنا قارلاردى، ۇشىڭدار، ۇشىڭدار، بارلىعىن مۇز قىلىپ قاتىرىڭدار.
بي: «مۇزدار» (بي بولىپ جاتقاندا شىرشانىڭ شامىن ءسوندىرۋ، بارلىق بالالار «قاتىپ» قالادى.
قار حانشايىمى: جارايسىڭدار، مەنىڭ كومەكشىلەرىم. جاقسى ەڭبەكتەندىڭدەر. (مۇزداردىڭ باسىنان سيپاپ، تاققا بارىپ وتىرادى)
اقشاقار: وي، سۇمدىق. مىناۋ نە بولدى ءوزى؟ انالاردىڭ جۇرەگى عانا بۇل مۇزدى ەرىتە الادى. كانە انالار، جىلدام بالالاردىڭ اتتارىن قاتتىراق ايتىپ وياتىڭىزدار. (انالار بالالاردىڭ اتىن اتاپ، تىرىلتەدى). بالالار باستارىن كوتەرىپ وتىرادى.
اقشاقار: كانە بۇل جەردەن كەتىڭىز. ءبىز اياز اتانى شاقىرامىز. سىزگە جامان بولادى.
جاڭا جىلدىڭ اۋەندەرى سىڭعىرلايدى. جۇكتەۋ
ماقساتى: بالالاردىڭ قىس مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى جايىندا بىلىمدەرىن بەكىتۋ. ەستەتيكالىق تالعامىن جەتىلدىرۋ. ەرتەگىلەرگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ. بالالاردىڭ رۋحاني مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ. تەز، شاپشاڭ قيمىل - قوزعالىسىن تاربيەلەۋ.
مۋزىكا زالى مەرەكەگە ساي بەزەندىرىلگەن.
كوڭىلدى مۋزىكامەن زالعا بالالار بيلەپ كىرەدى.
1 - بالا: ارمىسىڭدار، حالايىق!
بارمىسىڭدار، حالايىق!
جاڭا جىلدى جۇپ جازباي،
بىرگە قارسى الايىق!
2 - بالا: ەرتەگى الەمى
قانداي ءوزى ادەمى،
جاسىل شىرشا جانىندا،
بارلىق دوستار جينالدى.
3 - بالا: كانە قۇربىم، بايقاشى،
ءمان بەرىپ قاراشى!
دوستاردىڭ بارلىعى،
ۇلگەردى مە، ساناشى.
(قالعان بالالار زالعا كىرىپ، شەڭبەرگە تۇرادى.)
تاربيەشى: ارمىسىزدار قوناقتار، بالالار! بارلىقتارىڭدى كەلە جاتقان
جاڭا جىل مەرەكەسىمەن قۇتتىقتايمىن!
(العى ءسوز بالاباقشا مەڭگەرۋشىسىنە بەرىلەدى.)
4 بالا: كەلدى تاعى جاڭا جىل
قۋانتۋمەن بىزدەردى
قۇتتى بولسىن جاڭا جىل،
قۇتتىقتايمىز سىزدەردى!
5 بالا: اسپان جەرگە توگەدى،
اق كۇمىسىن ۋىستاپ.
جاڭا جىلدا كەلەدى،
بىزگە قاراي جىلىستاپ.
6 - بالا: جاڭا جىلدى قارسى الىپ،
جاسايمىز ءبىز جىلدا ءبىر.
جارقىن – جارقىن ءان سالىپ،
جالعاسادى جىرعا جىر.
ءان «قىس قىزىعى»
(مۋزىكا اۋەنىمەن زالعا اقشاقار كىرەدى)
اقشاقار: سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار! مەن سەندەردىڭ جاڭا جىلدا ەرتەگى كۇتىپ وتىرعاندارىڭدى ەستىدىم. ءوزىمنىڭ سۇيىكتى ەرتەگىلەرىمنىڭ ءبىرىن الا كەلدىم. سونىمەن تىڭداڭدار. ءبىر كىشكەنتاي قالاشىقتا كاي دەگەن ۇل (كاي جۇگىرىپ شىعادى)، گەردا دەگەن قىز (قىز جۇگىرىپ قاسىنا كەلەدى) بولىپتى. اجەلەرى ءوزىنىڭ سۇيىكتى نەمەرەلەرىن وتە جاقسى كورىپتى. ءبىر كۇنى ولاردى جاڭا جىلدى تويلاۋعا شىرشاعا جىبەرەدى. (اقشاقار
بالالاردىڭ قولىنان ۇستاپ شىرشانىڭ ارتىنا كەتەدى).
( كاي مەن گەردا شىرشانىڭ ارتىنان قول ۇستاسىپ تۇرادى)
گەردا: كاي، قار حانشايىمى بالاردىڭ مەرەكەسىنە كەلەدى مە؟
كاي: كەلىپ كورسىن، مەن ونى پەشكە وتىرعىزىپ قويايىن. ول سوسىن ەرىپ كەتەدى (كۇلەدى)
كاي مەن گەردانىڭ قاسىنا ەكى بالا كەلەدى.
1 - بالا: شىرشامىز، شىرشامىز،
كوڭىلدىمىز بارشامىز.
ءان سالۋعا، بي بيلەۋگە،
ءبىز دايىنبىز ءبارىمىز.
2 - بالا: ال، بالالار، قۇر تۇرمايىق،
كاي مەن گەردانى شاقىرايىق.
ءان سالايىق، قول سوعايىق،
جاڭا جىلدى قارسى الايىق!
زالعا قار حانشايىمى كىرەدى.
- اح، سەن مۇندا ەكەنسىڭ عوي. ءجۇر مەنىمەن! (كايدى الىپ كەتەدى) ارتىنان گەردا جۇگىرىپ: كاي، كاي توقتا! شىرشانىڭ الدىنا كەلىپ:
- قار حانشايىمى كايدى الىپ كەتتى، ەندى نە ىستەيمىن؟ (تىزەسىنە وتىرىپ جىلايدى)
اقشاقار: جىلاما، گەردا! سەنىڭ جاقسى شىدامدى قىز ەكەنىڭدى بىلەمىز. سەن كايدى مىڭدەتتى تۇردە تاباسىڭ، جول ۇزاق. جىلى كيىمىڭدى كيىپ ال دا، جولعا اتتان. (تون، پيما كيگىزەدى)
ويىن: «شىرشانى بەزەندىرۋ»
شارتى: ەكى بالا «شىرشانى» بەينەلەيدى. قالعان ءتورت بالا ەكى توپقا بولىنەدى. بەلگى بويىنشا ءبىرىنشى بالا شىرشانى بەزەندىرەدى، ەكىنشى بالا ويىنشىقتارىن قايتا جينايدى. ءبىرىنشى كەلگەن بالا جەڭىسكە جەتەدى.
زالعا قار حانشايىمى كىرەدى.
قار حانشايىمى: بالالاردىڭ كوڭىلدى بولعانىن ۇناتپايمىن. نە ءان؟ نە كۇلكى؟ مەن سەندەرگە كورسەتەمىن.
تاربيەشى: قاجەت ەمەس، قار حانشايىمى، ءبىزدىڭ بالالار باتىل دا اقىلدى. ولار سىزدەن قورىقپايدى.
قار حانشايىمى: اح، سولاي ما، جامان قىزدار مەن ۇلدار! كۇلەسىڭدەر، كوڭىلدىسىڭدەر، ەندەشە قورعانىڭدار. ەي مەنىڭ سەنىمدى كومەكشىلەرىم، مۇزدار! قايداسىڭدار؟ الىڭدار مىنا قارلاردى، ۇشىڭدار، ۇشىڭدار، بارلىعىن مۇز قىلىپ قاتىرىڭدار.
بي: «مۇزدار» (بي بولىپ جاتقاندا شىرشانىڭ شامىن ءسوندىرۋ، بارلىق بالالار «قاتىپ» قالادى.
قار حانشايىمى: جارايسىڭدار، مەنىڭ كومەكشىلەرىم. جاقسى ەڭبەكتەندىڭدەر. (مۇزداردىڭ باسىنان سيپاپ، تاققا بارىپ وتىرادى)
اقشاقار: وي، سۇمدىق. مىناۋ نە بولدى ءوزى؟ انالاردىڭ جۇرەگى عانا بۇل مۇزدى ەرىتە الادى. كانە انالار، جىلدام بالالاردىڭ اتتارىن قاتتىراق ايتىپ وياتىڭىزدار. (انالار بالالاردىڭ اتىن اتاپ، تىرىلتەدى). بالالار باستارىن كوتەرىپ وتىرادى.
اقشاقار: كانە بۇل جەردەن كەتىڭىز. ءبىز اياز اتانى شاقىرامىز. سىزگە جامان بولادى.
جاڭا جىلدىڭ اۋەندەرى سىڭعىرلايدى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
